Xuất huyết dưới nhện: Triệu chứng, nguyên nhân, cách chẩn đoán

Xuất huyết dưới nhện là gì?

Xuất huyết dưới nhện (A subarachnoid hemorrhage – SAH) là tình trạng chảy máu ở khoang dưới nhện (giữa màng nhện và màng mềm bao quanh não), tùy trường hợp còn được gọi là xuất huyết khoang dưới nhện hay xuất huyết dưới màng nhện.

Nguyên nhân xuất huyết dưới nhện thường do phình động mạch hoặc gặp chấn thương ở vùng đầu.Triệu chứng điển hình của tình trạng này là đau đầu dữ dội kèm đau cổ, buồn nôn, nôn mửa, yếu liệt cơ thể, nhìn mờ, sợ ánh sáng. Tình trạng này rất nguy hiểm, nếu không được điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, tính mạng người bệnh. (1)

Triệu chứng xuất huyết dưới nhện

Các triệu chứng phổ biến của xuất huyết dưới nhện bao gồm: (2)

• Yếu liệt cơ thể
• Đau đầu dữ dội, khác với triệu chứng đau đầu thông thường
• Nhìn đôi
• Mất ý thức (có thể tạm thời hoặc kéo dài)
• Buồn nôn hoặc nôn mửa
• Khó nói
• Mí mắt sụp xuống
• Lú lẫn và khó tập trung
• Nhạy cảm với ánh sáng
• Đau hoặc cứng cổ
• Động kinh

Khi nào nên gặp bác sĩ?

Ngay khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ xuất huyết dưới nhện, người bệnh cần nhanh chóng được đưa đến gặp bác sĩ. Đặc biệt, khi xảy ra các triệu chứng dưới đây thì càng không nên chần chừ:

• Co giật, động kinh
• Yếu liệt một bên cơ thể
• Đau đầu dữ dội kèm theo buồn nôn, nôn mửa
• Méo lệch mặt
• Nhìn đôi
• Khó nói
• Mí mắt sụp xuống
• Lú lẫn và khó tập trung

Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể giúp người bị xuất huyết não dưới nhện tăng cơ hội sống sót và giảm thiểu nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

Nguyên nhân xuất huyết dưới nhện

Khoảng 85% các trường hợp chảy máu dưới nhện không do chấn thương là do vỡ phình động mạch não. Các túi phình động mạch não này xảy ra trong vòng Willis và các nhánh. Một số yếu tố nguy cơ khác có thể gây xuất huyết dưới nhện bao gồm:

• Chấn thương
• Dị dạng/rò động mạch tĩnh mạch
• Viêm mạch
• Tách động mạch nội sọ
• Thiếu máu hồng cầu hình liềm
• Rối loạn chống đông máu
• Lạm dụng chất kích thích, chất gây nghiện

Đối tượng nào có nguy cơ bị xuất huyết dưới màng nhện?

Xuất huyết dưới nhện có thể xảy ra với mọi đối tượng, nhưng dễ gặp hơn ở những người trong độ tuổi từ 40 đến 60. Xuất huyết dưới nhện do chấn thương thường xảy ra ở người cao tuổi do bị té ngã hoặc người trẻ gặp tai nạn giao thông. (3)

Những người có các yếu tố nguy cơ dưới đây cũng có thể gặp phải xuất huyết dưới nhện:

• Huyết áp cao (tăng huyết áp)
• Phình động mạch chưa vỡ ở não hoặc các vùng khác trong cơ thể
• Tiền sử bị vỡ phình động mạch não
• Hút thuốc lá
• Mắc bệnh loạn sản xơ cơ, hội chứng Ehlers-Danlos và các bệnh lý mô liên kết khác.
• Tiền sử bệnh thận đa nang
• Sử dụng thuốc làm loãng máu, chẳng hạn như warfarin .
• Tiền sử gia đình có người mắc chứng phình động mạch
• Sử dụng chất kích thích, chất gây nghiện

Bị xuất huyết dưới nhện có nguy hiểm không?

Xuất huyết dưới nhện là tình trạng nguy hiểm. Người bệnh có thể bị tử vong đột ngột. Những người được đưa đi cấp cứu kịp thời thì khả năng hồi phục cao hơn, có thể trở lại các hoạt động bình thường. Tiên lượng của tình trạng xuất huyết dưới nhện phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng cũng như thời gian phát hiện và sự xuất hiện của các biến chứng hoặc chấn thương đi kèm khác.

Một số biến chứng tức thời có thể xảy ra khi người bệnh bị chảy máu dưới nhện gồm:

• Co giật
• Co thắt mạch máu (mạch máu co lại, ngăn chặn dòng máu chảy)
• Nhồi máu não (đột quỵ do thiếu máu cục bộ)
• Tăng áp lực nội sọ
• Bệnh não úng thủy (tích tụ dịch trong não)
• Thoát vị não
• Chảy máu tái phát

Ngoài ra, xuất huyết dưới nhện còn có thể gây tổn thương não, dẫn đến một số biến chứng lâu dài, thậm chí vĩnh viễn như:

• Các vấn đề về thể chất: Dễ buồn ngủ, mệt mỏi, khó nuốt, mất thăng bằng…
• Các vấn đề về nhận thức: Rối loạn chức năng nhận thức, gây giảm trí nhớ, giảm tập trung.
• Khó nói: Líu lưỡi, nói chậm lại, khó chọn lọc từ ngữ để diễn đạt ý muốn nói.
• Tình trạng sức khỏe tâm thần: Trầm cảm, lo âu, rối loạn căng thẳng sau chấn thương.

Những biến chứng lâu dài này có thể được kiểm soát và điều trị bằng một số phương pháp như tập vật lý trị liệu, liệu pháp ngôn ngữ, liệu pháp tâm lý…

Tìm hiểu thêm: Xuất huyết dưới nhện có nguy hiểm không? Ảnh hưởng sức khỏe ra sao?

Bệnh xuất huyết dưới nhện có chữa được không?

Bệnh xuất huyết dưới nhện có thể chữa được nếu người bệnh nhập viện cấp cứu kịp thời. Việc can thiệp điều trị sớm có thể giúp cải thiện tiên lượng, giảm nguy cơ biến chứng và tử vong. Thời gian nằm viện tùy thuộc vào từng tình trạng sức khỏe, hầu hết các trường hợp có thể phải nhập viện từ 10 – 20 ngày.

Tìm hiểu thêm: Xuất huyết dưới nhện có chữa được không? Yếu tố nào ảnh hưởng?

Các phương pháp chẩn đoán xuất huyết não dưới nhện

Để chẩn đoán xuất huyết dưới nhện, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện một số kỹ thuật chẩn đoán cận lâm sàng như: (4)

• Chụp CT: Xét nghiệm hình ảnh này có thể giúp phát hiện tình trạng chảy máu trong não, ngoại trừ trường hợp hồng cầu thấp (thiếu máu) và chỉ mất một lượng máu nhỏ. Để theo dõi, quan sát mạch máu rõ hơn, bác sĩ có thể tiêm thuốc cản quang, còn gọi là chụp mạch CT.
• MRI: Chụp MRI giúp phát hiện chảy máu trong não. Bác sĩ có thể tiêm thuốc nhuộm vào mạch máu để quan sát rõ động mạch, tĩnh mạch cũng như lưu lượng máu. Thông qua đó, bác sĩ có thể theo dõi được dấu hiệu xuất huyết dưới nhện.
• Chụp động mạch não: Bác sĩ sẽ đưa một ống thông dài, mỏng vào động mạch và luồn vào não. Đồng thời, thuốc nhuộm cũng được tiêm vào các mạch máu não để hiển thị rõ hơn trên kết quả chụp X-quang. Bác sĩ có thể chỉ định thực hiện xét nghiệm này nếu nghi ngờ xuất huyết dưới nhện nhưng không có nguyên nhân rõ ràng hoặc các xét nghiệm khác không có kết quả. Người bệnh có thể cần thực hiện thủ tục này đến lần thứ 2 nếu lần thứ nhất không phát hiện thấy phình động mạch nhưng nghi ngờ tình trạng này có tồn tại.

Trong một số trường hợp xuất huyết dưới nhện phình động mạch, tình trạng chảy máu có thể không xuất hiện trên hình ảnh chụp ban đầu. Nếu cần, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện chọc dò thắt lưng để rút một lượng nhỏ dịch quanh não và tủy sống (dịch não tủy). Dịch này sau đó sẽ được mang đi xét nghiệm để xác định người bệnh có bị xuất huyết dưới nhện hay không.

Tìm hiểu thêm: Các loại xuất huyết não: Cách chẩn đoán, đánh giá, phân loại cụ thể.

Cách điều trị xuất huyết dưới nhện

Xuất huyết dưới nhện là tình trạng nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng, do đó thường được điều trị tại phòng chăm sóc đặc biệt. Mục tiêu điều trị nhằm hướng đến:

• Giảm nguy cơ tử vong
• Khắc phục nguyên nhân gây chảy máu
• Cải thiện triệu chứng
• Ngăn ngừa các biến chứng như co thắt mạch máu, não úng thủy và tổn thương não vĩnh viễn.

Tùy trường hợp, để điều trị xuất huyết dưới nhện bác sĩ có thể áp dụng các phương pháp và dùng thuốc, bao gồm:

• Sử dụng ống dẫn lưu để làm giảm áp lực nội sọ
• Các phương pháp bảo vệ đường thở
• Thuốc giảm sưng hộp sọ
• Thuốc truyền qua tĩnh mạch giúp kiểm soát huyết áp
• Thuốc ngăn ngừa co thắt động mạch (co thắt mạch)
• Thuốc giảm đau và thuốc chống lo âu để làm giảm đau đầu
• Thuốc ngăn ngừa hoặc điều trị co giật

Trong nhiều trường hợp, người bệnh có thể cần can thiệp phẫu thuật để:

• Loại bỏ các khối máu tụ lớn, giảm áp lực lên não.
• Điều trị loại bỏ túi phình động mạch não hoặc cầm mạch máu đang vỡ.

Tại PlinkCare, các kỹ thuật mới, máy móc hiện đại như robot mổ não AI, định vị thần kinh neuro-navigation AI, kính vi phẫu có chức năng chụp huỳnh quang 3D hiện đại… có thể giúp mổ cấp cứu xuất huyết dưới nhện hiệu quả cao.

Tìm hiểu thêm: Lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân xuất huyết dưới nhện đúng cách.

Biện pháp phòng ngừa chảy máu dưới nhện

Phần lớn các trường hợp xuất huyết dưới nhện là do chấn thương ở vùng đầu hoặc vỡ phình động mạch não. Do đó, việc kiểm soát tốt hai yếu tố nguy cơ này là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Một số biện pháp phòng ngừa chảy máu dưới nhện gồm:

• Thăm khám sức khỏe tổng quát và sức khỏe thần kinh, sọ não định kỳ 2 lần mỗi năm để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Chủ động kiểm soát tình trạng huyết áp cao bằng cách dùng thuốc theo chỉ định, thay đổi lối sống…
• Tập thể dục thường xuyên, không làm việc, tập luyện, nâng vật nặng quá mức để tránh phình động mạch vỡ.
• Ăn uống lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng
• Bỏ uống rượu bia, thuốc lá, các chất gây nghiện, chất kích thích…
• Đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông hoặc chơi các môn thể thao có nguy cơ cao xảy ra va chạm, té ngã.
• Thiết kế không gian sống an toàn để tránh té ngã.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, xuất huyết dưới nhện là tình trạng nguy hiểm, cần được nhanh chóng cấp cứu, điều trị để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Nếu phát hiện các triệu chứng nghi do chảy máu dưới màng nhện, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được kiểm tra càng sớm càng tốt.