7 cách xét nghiệm lao phổi ở trẻ em: Quy trình và lưu ý

Xét nghiệm lao phổi ở trẻ em để làm gì?

Xét nghiệm lao phổi ở trẻ em để kiểm tra xem trẻ có bị nhiễm bệnh lao (TB) hay không. Có hai loại xét nghiệm bệnh lao phổ biến: Xét nghiệm da và xét nghiệm máu. Xét nghiệm da và máu có thể cho biết bạn đã từng tiếp xúc với vi khuẩn gây bệnh lao (Mycobacterium tuberculosis complex) hay chưa. (1)

Xét nghiệm da lao phổi được ưa chuộng với trẻ em dưới 5 tuổi. Nhưng xét nghiệm máu cho viêm phổi đang trở nên phổ biến hơn, đặc biệt là đối với những người làm trong ngành y tế và những người có hệ thống miễn dịch suy giảm.

Xét nghiệm da và máu tầm soát lao phổi có thể chỉ ra liệu trẻ từng bị nhiễm M. tuberculosis complex hay không, nhưng kỹ thuật này không thể phân biệt giữa nhiễm trùng viêm phổi tiềm ẩn hoặc đang hoạt động. Tùy vào tình trạng người bệnh, có thể cần thực hiện các xét nghiệm bổ sung theo sự chỉ định của bác sĩ.

Khi nào trẻ cần cần xét nghiệm lao phổi?

Đa số trẻ em mắc bệnh lao phổi có thể không xuất hiện triệu chứng rõ rệt nào. Trẻ có thể có một số dấu hiệu phổ biến như:

• Sốt nhẹ (38°C) kéo dài hàng tuần thay vì hàng ngày.
• Ho kéo dài 3 tuần hoặc hơn.
• Trẻ bị sụt cân.

Bệnh lao phổi cũng có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể. Các triệu chứng của bệnh lao ở các bộ phận khác của cơ thể phụ thuộc vào vùng bị ảnh hưởng. Ví dụ, bệnh lao não (còn gọi là bệnh lao màng não) có thể gây ra các triệu chứng như buồn ngủ, nhức đầu, khó chịu và co giật.

Cách xét nghiệm lao phổi ở trẻ em

Để thực hiện xét nghiệm lao phổi ở trẻ em, bác sĩ có thể thực hiện một số phương pháp xét nghiệm bao gồm:

1. Xét nghiệm soi đờm trực tiếp.

Bệnh nhi sẽ được lấy mẫu chất nhầy khi ho, được gọi là đờm. Nếu trẻ có bệnh lao hoạt động trong phổi hoặc thanh quản, các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm có thể phát hiện vi khuẩn.

Đây là một xét nghiệm trong phòng thí nghiệm tương đối nhanh có thể cho biết liệu đờm có khả năng chứa vi khuẩn lao hay không, tuy nhiên nó cũng có thể hiển thị vi khuẩn có đặc điểm tương tự. Những trường hợp lao ngoài phổi có thể làm trên các bệnh phẩm khác đàm như dịch, mủ. (2)

Xét nghiệm đờm ở phòng thí nghiệm có thể xác nhận sự hiện diện của vi khuẩn lao, kết quả thường mất vài tuần. Xét nghiệm đờm ở phòng thí nghiệm cũng có thể cho biết liệu đây có phải là dạng vi khuẩn kháng thuốc hay không.

Tuy nhiên nếu xét nghiệm âm tính thì không loại trừ bệnh lao, do trẻ có thể khạc đàm kém hoặc mẫu bệnh phẩm không đạt chất lượng.

2. Nuôi cấy vi khuẩn lao

Nuôi cấy mẫu vật có nghĩa là nuôi cấy vi khuẩn mycobacteria trên môi trường rắn hoặc lỏng. Nuôi cấy vi khuẩn vẫn là tiêu chuẩn vàng để xác định bệnh lao trong phòng thí nghiệm, và vi khuẩn đang phát triển. Tất cả các mẫu bệnh phẩm phải được nuôi cấy, bất kể xét nghiệm AFB dương tính hay âm tính. (3)

Kết quả cấy dương tính có nghĩa là vi khuẩn bệnh lao đã được xác định trong mẫu vật. Kết quả nuôi cấy âm tính có nghĩa là vi khuẩn lao không được xác định trong mẫu vật. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có kết quả cấy máu âm tính được chẩn đoán mắc bệnh lao dựa trên các kết quả lâm sàng khác và phản ứng của họ với điều trị.

3. Chụp X-quang ngực

Chụp X-quang ngực có thể cho thấy các mảng bất thường trong phổi là điển hình của bệnh lao đang hoạt động.

4. Xét nghiệm lao qua da

Một lượng nhỏ chất tuberculin được tiêm vào dưới da ở mặt trong của một bên cánh tay. Trong vòng 48 đến 72 giờ, nhân viên y tế sẽ kiểm tra chỗ tiêm trên cánh tay của trẻ xem có sưng tấy hay không. Vùng da bị sưng sẽ được dùng để xác định kết quả dương tính hay âm tính.

Thử nghiệm này nhằm kiểm tra xem hệ thống miễn dịch của trẻ có phản ứng hay đã tạo ra kháng thể đối với bệnh lao. Kết quả dương tính cho thấy trẻ có thể đang bị nhiễm lao tiềm ẩn hoặc bệnh lao hoạt động. Những trẻ em đã tiêm vắc-xin phòng lao có thể nhận được kết quả dương tính dù không bị nhiễm.

Kết quả âm tính nghĩa là cơ thể của trẻ không phản ứng với thử nghiệm này. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc trẻ không bị nhiễm lao.

5. Xét nghiệm PCR

Do sự phát triển chậm chạp của hầu hết vi khuẩn gây bệnh, xét nghiệm PCR giúp phát hiện vi khuẩn từ các mẫu lâm sàng trực tiếp. Hầu hết các phương pháp xét nghiệm đều liên quan đến việc tăng cường lượng nhỏ acid nucleic vi khuẩn bằng các kỹ thuật như PCR. (4)

Xét nghiệm PCR lao phát hiện M.TB hoặc Mycobacteria không điển hình bằng cách xác định DNA tương ứng của chúng trong một mẫu tùy thuộc vào vị trí nghi ngờ mắc bệnh lao.

Xét nghiệm Xpert MTB/RIF, LPA mycobacterium Tuberculosis cũng là các xét nghiệm có thể làm để chẩn đoán bệnh.

6. Xét nghiệm lao bằng máu

Một mẫu máu sẽ được gửi đến phòng thí nghiệm. Xét nghiệm máu trong phòng thí nghiệm sẽ kiểm tra xem các tế bào của hệ miễn dịch có “nhận biết” được vi khuẩn lao hay không. Kết quả dương tính cho thấy trẻ có thể đang bị nhiễm lao tiềm ẩn hay không.

7. Các xét nghiệm khác

Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm khác có thể được yêu cầu bao gồm:

• Xquang phổi, CT scan ngực, MRI, Siêu âm.
• Kích thích ho lấy đàm.
• Xét nghiệm nước tiểu.
• Kiểm tra chất lỏng xung quanh cột sống và não, được gọi là dịch não tủy.
• Chọc hút hạch, dịch màng phổi, màng bụng xét nghiệm.

Quy trình xét nghiệm lao phổi ở trẻ em?

Để thực hiện xét nghiệm lao phổi ở trẻ em, bác sĩ có thể thực hiện thăm khám lâm sàng để kiểm tra tình trạng hiện tại của trẻ. Bác sĩ sẽ hỏi một số câu hỏi liên quan bao gồm:

• Tiền sử bệnh lao của trẻ.
• Các triệu chứng nghi ngờ trẻ mắc bệnh lao.
• Tiền căn tiếp xúc với người người mắc bệnh.

Sau đó, bác sĩ thực hiện khám và lắng nghe tiếng phổi, tìm hạch vùng cổ hoặc vùng nách… để truy tìm những dấu hiệu của bệnh. Dựa vào tình trạng và triệu chứng của trẻ, bác sĩ sẽ thực hiện các loại xét nghiệm phù hợp.

Tùy vào mỗi loại xét nghiệm sẽ có những quy trình tiến hành khác nhau. Trẻ nhỏ cần được bố mẹ hướng dẫn tuân thủ những chỉ định theo quy trình của bác sĩ để quá trình xét nghiệm diễn ra thuận lợi.

Xét nghiệm lao phổi ở trẻ em bao lâu có kết quả?

Trung bình phải mất từ khoảng 48 đến 72 giờ (hai đến ba ngày) để hoàn thành xét nghiệm bệnh lao trên da và mất khoảng 1 đến 2 ngày để nhận kết quả xét nghiệm máu kiểm tra bệnh lao. Các xét nghiệm LPA, XPERT phải mất 7 ngày và cấy vi khuẩn lao cần 4-6 tuần.

Lưu ý khi test lao phổi ở trẻ em

1. Xét nghiệm lao phổi cho trẻ có cần nhịn ăn không?

Trẻ không cần phải làm bất cứ điều gì đặc biệt kể cả nhịn để chuẩn bị cho xét nghiệm da hoặc xét nghiệm máu về bệnh lao. Bệnh nhi nên uống nhiều nước để đảm bảo cho quá trình xét nghiệm được thuận lợi.

Tuy nhiên đối với một số xét nghiệm đặc biệt, người bệnh có thể được yêu cầu nhịn ăn trước khi lấy mẫu. Do đó, hãy tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ để không làm ảnh hưởng đến kết quả.

2. Xét nghiệm lao phổi ở trẻ em bao nhiêu tiền?

Chi phí xét nghiệm lao phổi ở trẻ em còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau bao gồm: Tình trạng sức khỏe của trẻ, các loại xét nghiệm được thực hiện, cơ sở thực hiện xét nghiệm, các xét nghiệm hoặc phương pháp chẩn đoán đi kèm,…

Do đó, người nhà nên đưa trẻ đến trực tiếp cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn trực tiếp những phương pháp tốt nhất với tình trạng của trẻ và điều kiện tài chính của gia đình.

3. Xét nghiệm lao phổi cho trẻ ở đâu đáng tin cậy?

Bệnh lao phổi ở trẻ có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách. Hầu hết các trường hợp mắc bệnh lao có thể được chữa khỏi nếu trẻ dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Người bệnh không thể tự thực hiện làm xét nghiệm tại nhà. Việc tìm một bệnh viện hoặc cơ sở y tế chuyên khoa uy tín là điều vô cùng quan trọng.

Tự hào là một trong những chuyên khoa mũi nhọn của Hệ thống PlinkCare, chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ y tế chất lượng cao và chu đáo nhất cho các bệnh nhi. Với đội ngũ bác sĩ và chuyên gia y tế giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị bệnh hô hấp nói riêng và Nhi khoa nói chung, PlinkCare đảm bảo sự chăm sóc toàn diện và hiệu quả nhất.

Ngoài ra, PlinkCare cũng được trang bị các thiết bị y tế hiện đại và cơ sở vật chất tiện nghi, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho quá trình điều trị và phục hồi sức khỏe của trẻ.

Đặt lịch tư vấn, thăm khám và điều trị trong lĩnh vực Nội Nhi tại khoa Nhi PlinkCare, Quý khách có thể liên hệ theo thông tin sau:

Xét nghiệm lao phổi ở trẻ em là việc vô cùng quan trọng cần được thực hiện khi phát hiện trẻ có những triệu chứng của bệnh hoặc trẻ đã tiếp xúc với người bệnh trong một thời gian dài. Hãy bảo vệ trẻ khỏi những biến chứng nguy hiểm của bệnh lao bằng cách xét nghiệm và thực hiện chữa bệnh theo phác đồ điều trị của bác sĩ.