Xét nghiệm HPV là gì? 2 phương pháp test HPV phổ biến hiện nay

BS Nguyễn Như Điền – Quản lý Y khoa vùng 5 – miền Bắc, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết, hầu hết người nhiễm HPV không biết bản thân nhiễm virus, vì đa số trường hợp nhiễm HPV đều không biểu hiện triệu chứng. Chỉ đến khi xuất hiện mụn cóc sinh dục hoặc dấu hiệu bất thường sức khỏe cảnh báo ung thư mới biết bản thân nhiễm virus. Xét nghiệm HPV giúp người được xét nghiệm biết bản thân có nhiễm HPV hay không, nhiễm chủng HPV nào, có nguy hiểm hay không… từ đó bác sĩ có thể đưa ra đánh giá nguy cơ để kiểm soát tốt nhất, phát hiện sớm nhất diễn biến của các bệnh ung thư do HPV.

Xét nghiệm HPV là gì?

Xét nghiệm HPV là phương pháp tầm soát và phát hiện HPV trong tế bào cổ tử cung. Phương pháp xét nghiệm HPV có thể được sử dụng trong lâm sàng như một phương pháp xét nghiệm sàng lọc sơ cấp riêng biệt hay phối hợp cùng phương pháp khác (như xét nghiệm tế bào cổ tử cung – Pap). Xét nghiệm HPV trong sàng lọc ung thư cổ tử cung hiện chỉ được khuyến cáo cho phụ nữ từ 30 trở lên và không khuyến cáo cho nam giới, trẻ vị thành viên hay phụ nữ dưới 30 tuổi.

Xét nghiệm HPV được đánh giá có độ nhạy cao, giá trị dự báo âm tính cao. Nếu kết quả xét nghiệm virus HPV âm tính (HPV -), đối tượng xét nghiệm gần như không có nguy cơ hình thành CIN III trong vòng 5 năm sau xét nghiệm. Điều này cho phép giãn thời gian sàng lọc, cũng như số lần sàng lọc ở phụ nữ.

Xét nghiệm HPV để làm gì?

Hầu hết người nhiễm HPV không biết bản thân nhiễm virus, vì đa số trường hợp không biểu hiện triệu chứng. Khoảng 20% số ca nhiễm virus không được cơ thể đào thải và phát triển thành mụn cóc sinh dục hoặc các bệnh ung thư nguy hiểm do HPV sau 20-25 năm.

Kết quả xét nghiệm HPV giúp bác sĩ biết được bạn có bị nhiễm virus hay không, từ đó đưa ra đánh giá nguy cơ để kiểm soát tốt nhất, phát hiện sớm nhất diễn biến của ung thư. Trong trường hợp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm bằng xét nghiệm HPV kết hợp với Pap, tiên lượng điều trị cũng rất khả quan. (1)

Các phương pháp xét nghiệm HPV

1. Kỹ thuật Realtime-PCR

Được thực hiện trên mẫu bệnh phẩm lấy từ âm đạo, cổ tử cung. Xét nghiệm có khả năng phát hiện 14 chủng HPV nguy cơ cao có khả năng gây ung thư. Kỹ thuật Realtime-PCR còn được gọi là kỹ thuật đặc hiệu theo nhóm/ định tuýp HPV bằng mẫu bệnh phẩm lấy từ âm đạo, cổ tử cung/ mảnh sinh thiết cổ tử cung.

2. Xét nghiệm Pap

Xét nghiệm HPV bằng cách nào? Xét nghiệm Pap (hay Papanicolaou) thường được thực hiện song song với xét nghiệm HPV, dùng để phát hiện dấu hiệu thay đổi tế bào niêm mạc cổ tử cung trong giai đoạn sớm. Xét nghiệm được thực hiện bằng cách soi mẫu tế bào cổ tử cung dưới kính hiển vi để tìm ra sự hiện diện của tế bào rỗng báo hiệu nhiễm HPV. (2)

Cần chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm HPV?

Trước khi làm xét nghiệm HPV,người thực hiện xét nghiệm cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Không thực hiện xét nghiệm vào những ngày có kinh nguyệt. Tốt nhất nên thực hiện xét nghiệm sau khi kết thúc chu kỳ kinh nguyệt tối thiểu là 3 ngày.
• Không quan hệ tình dục tối thiểu 48 giờ trước khi làm xét nghiệm.
• Không dùng tăm bông, kem thoa âm đạo hay thụt rửa âm đạo trước 2 đến 3 ngày làm xét nghiệm.
• Nếu đang điều trị viêm nhiễm phụ khoa cần thông báo cho bác sĩ kết quả xét nghiệm.

Quy trình xét nghiệm HPV

Theo mục 4.3 tài liệu hướng dẫn ban hành kèm theo Quyết định 1639/QĐ-BYT năm 2021, các bước thực hiện xét nghiệm HPV bao gồm:

1. Bước 1: Lấy bệnh phẩm

Lấy bệnh phẩm bằng bàn chải cổ tử cung

Đầu tiên, nhân viên y tế sẽ đặt mỏ vịt âm đạo rồi đưa bàn chải vào cổ tử cung. Ấn nhẹ và xoay bàn chải theo chiều kim đồng hồ 5 lần. Rút ra và rửa bàn chải ngay trong dung dịch bảo quản càng nhanh càng tốt. Tại bước này, nhân viên y tế có thể xoay tròn, mạnh bàn chải để mẫu bệnh phẩm lấy được nhiều hơn. Sau cùng, nhân viên y tế bỏ bàn chải vào thùng rác y tế và đậy nắp lọ bằng cách xoáy nắp chặt.

Lấy bệnh phẩm bằng que bẹt

Tương tự như cách lấy mẫu bằng bàn chải cổ tử cung, đầu tiên nhân viên y tế sẽ đặt mỏ vịt âm đạo rồi đưa que bẹt vào cổ tử cung. Ấn nhẹ và xoay que bẹt 1 vòng quanh cổ tử cung, rồi rút que bẹt ra cho ngay vào dung dịch bảo quản. Cuối cùng, bỏ que bẹt vào thùng rác y tế rồi đậy nắp lọ bằng cách xoáy nắp chặt.

Lấy bệnh phẩm bằng bộ kit

Các bước lấy mẫu bệnh phẩm bằng bộ kit tự lấy mẫu như sau:

• Rửa tay sạch sẽ trước khi thực hiện lấy mẫu;
• Bóc barcode trên ống đựng đồng thời dán vào tờ chỉ định;
• Giữ nắp, lấy que tăm bông, rồi đặt ống ở bề mặt sạch;
• Cầm que tăm bông tại vệt đỏ, nhẹ nhàng đưa tăm bông vào âm đạo cho đến khi ngón tay chạm vào âm hộ;
• Xoay tăm bông vài vòng trước khi rút ra;
• Cằm phần nắp tăm bông, đưa tăm bông vào ống nhựa rồi vặn chặt nắp;
• Đặt ống vào túi zip cùng phiếu thông tin.

2. Bước 2: Vận chuyển và bảo quản mẫu

Dung dịch bảo quản có chứa mẫu bệnh phẩm hay chưa chứa mẫu có thể được bảo quản ở nhiệt độ phòng (không cao hơn 30 độ C) trong vòng 6 tháng. Sau khi đã thực hiện xong xét nghiệm HPV, phần mẫu bệnh phẩm còn lại có thể được dùng cho một số xét nghiệm khác như Liqui-Prep, xét nghiệm Chlamydia, lậu cầu…

3. Bước 3: Thực hiện xét nghiệm

Các bước của kỹ thuật định tính, định tuýp HPV tuân theo hướng dẫn của từng loại xét nghiệm.

Cách đọc kết quả xét nghiệm HPV

Kết quả xét nghiệm HPV cho biết bản thân có nhiễm HPV hay không. Kết quả báo về sẽ thuộc 1 trong 2 trường hợp: âm tính hoặc dương tính với HPV. (3)

1. Xét nghiệm dương tính

Khi nhận được kết quả xét nghiệm HPV dương tính, bạn cũng đừng nên quá lo lắng. Kết quả xét nghiệm HPV dương tính cho thấy cơ thể đã nhiễm virus, nhưng không đồng nghĩa với việc bản thân mắc ung thư hay u nhú sinh dục do HPV.

2. Xét nghiệm âm tính

Nếu kết quả xét nghiệm HPV âm tính có thể bản thân không nhiễm HPV. Tuy nhiên, 1 trong 3 nam giới trên 15 tuổi bị nhiễm ít nhất một loại HPV. 1 trong 8 phụ nữ mắc mụn cóc sinh dục ít nhất một lần trước 50 tuổi. 10% dân số sẽ nhiễm ít nhất một lần mụn cóc sinh dục trong 25 năm hoạt động tình dục. Do đó, mỗi 5 năm/ lần hoặc bất kỳ lúc nào cơ thể xuất hiện các dấu hiệu bất thường cảnh báo tình trạng nhiễm HPV như mụn cóc sinh dục, phụ nữ cần thực hiện xét nghiệm HPV.

3. Kết quả xét nghiệm HPV có chính xác không?

Xét nghiệm HPV được đánh giá có độ nhạy cao. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm virus HPV vẫn có tỷ lệ rủi ro nhất định không phản ánh chính xác 100% tình trạng lây nhiễm virus ở người được xét nghiệm. Trong một số trường hợp, người xét nghiệm nhận được kết quả dương tính giả khi không nhiễm virus hoặc nhận kết quả âm tính giả khi đã nhiễm virus. Do đó, sau khi nhận được kết quả xét nghiệm HPV, bác sĩ có thể khuyên bệnh nhân thực hiện thêm các xét nghiệm khác để đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe, đồng thời xét nghiệm định kỳ mỗi 5 năm/ lần.

4. Cần làm gì khi có kết quả dương tính HPV?

Điều đầu tiên khi nhận được kết quả xét nghiệm dương tính là quản lý tốt cảm xúc của bản thân, không đặt bản thân vào tâm trạng tiêu cực. Nếu kết quả xét nghiệm HPV dương tính, bác sĩ có thể đề nghị bệnh nhân thực hiện thêm các xét nghiệm như Pap hay soi âm đạo để phát hiện các dấu hiệu bất thường ở giai đoạn sớm hoặc tế bào tiền ung thư; từ đó có kế hoạch kiểm soát bệnh tốt hơn.

Soi âm đạo là thủ thuật đơn giản. Bác sĩ sẽ dùng dụng cụ để cổ tử cung to hơn, từ đó thăm khám chi tiết hơn. Ngoài ra, bác sĩ có thể lấy mẫu mô trong cổ tử cung để thực hiện sinh thiết.

Ngoài ra, bạn nên tuân thủ theo lịch trình tái khám định kỳ mà bác sĩ đưa ra để theo dõi tiến triển của virus. Khi nhiễm HPV, bạn cũng nên chú ý chăm sóc sức khỏe bản thân nhiều hơn. Giữ tinh thần tích cực, chế độ dinh dưỡng khoa học, thường xuyên rèn luyện sức khỏe để nâng cao khả năng miễn dịch của cơ thể; từ đó, HPV không có cơ hội phát triển mạnh, dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm.

Hạn chế quan hệ tình dục hoặc chỉ quan hệ an toàn để tránh lây nhiễm HPV cho bạn tình. Tiêm vắc xin phòng HPV để phòng nguy cơ nhiễm các tuýp virus có trong vắc xin mà bạn thân chưa mắc.

Đối tượng nào nên làm xét nghiệm virus HPV?

Xét nghiệm HPV được khuyến cáo cho phụ nữ từ 30 tuổi trở lên, không khuyến cáo cho nam giới, trẻ vị thành niên và phụ nữ dưới 30 tuổi. Nam giới hiện vẫn chưa có bất kỳ phương pháp tầm soát nào để phát hiện các bệnh lý ung thư liên quan đến HPV, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm cho bạn tình, chẩn đoán trễ, tỷ lệ tử vong cao. (4)

Trong khi đó, nguy cơ lây nhiễm HPV là tương đương ở cả hai giới. Xác suất nhiễm HPV trung bình trong suốt cuộc đời của nam giới thậm chí có thể lên đến 91%, trong khi tỷ lệ này ở nữ giới chỉ 85%.

Do đó, không chỉ nữ giới, mà nam giới hay cộng đồng LGBT rất cần tiêm vắc xin HPV để phòng bệnh chủ động.

Chi phí xét nghiệm HPV bao nhiêu tiền?

Thông thường, bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định xét nghiệm dựa vào tình trạng sức khỏe, triệu chứng nghi ngờ nhiễm HPV và mong muốn của từng đối tượng xét nghiệm. Do đó, chi phí xét nghiệm HPV sẽ không đồng nhất ở tất cả người xét nghiệm, mà dao động tùy thuộc vào các phương pháp mà bác sĩ chỉ định thực hiện.

Theo Thông tư 21/2023/TT-BYT, chi phí xét nghiệm HPV đối với bệnh viện công cho phương pháp HPV Real-time PCR tối thiểu là 390.000 đồng, phương pháp HPV genotype PCR tối thiểu là 1.078.000 đồng. Tùy thuộc vào từng thời điểm và cơ sở y tế bạn lựa chọn thăm khám và xét nghiệm HPV sẽ có mức chi phí khác nhau.

Xét nghiệm HPV ở đâu?

Để xét nghiệm HPV cho kết quả chính xác nhất, quy trình thăm khám, thực hiện xét nghiệm cần được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ, chuyên gia có trình độ chuyên môn cao, tay nghề tốt, phối hợp cùng các thiết bị hỗ trợ xét nghiệm tối tân, hiện đại. Đó là lý do bạn cần lựa chọn một cơ sở y tế uy tín, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí trên để quá trình thăm khám, xét nghiệm hiệu quả, mang lại sự an tâm cho thoải mái cho bản thân.

PlinkCare là một trong những cơ sở y tế hàng đầu chuyên thực hiện các cách xét nghiệm HPV, tầm soát nguy cơ ung thư cổ tử cung.

Bệnh viện Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực sản phụ khoa, ung bướu, giải phẫu bệnh, xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh… với kinh nghiệm nhiều năm trong việc thăm khám, chẩn đoán, phát hiện sớm các bệnh ung thư ở nữ giới do HPV và do các nguyên nhân khác. Bệnh viện cũng chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị khám chữa bệnh hiện đại, quy mô; không gian thăm khám sạch sẽ, thoáng mát, mang lại cảm giác thoải mái và an tâm cho Khách hàng.

Gói tầm soát ung thư cổ tử cung tại PlinkCare bao gồm các dịch vụ:

• Thăm khám với bác sĩ Sản Phụ khoa;
• Thực hiện xét nghiệm HPV genotype Real-time PCR;
• Xét nghiệm tế bào học bằng phương pháp Thin prep/Liqui prep.

Chi phí cho một lần thăm khám, xét nghiệm ung thư cổ tử cung là rất nhỏ và không đáng kể so với chi phí điều trị bệnh và những tổn thất tinh thần khi bệnh ở giai đoạn muộn.

Câu hỏi thường gặp

1. Xét nghiệm HPV có đau không?

KHÔNG. Xét nghiệm HPV được thực hiện với các dụng cụ, thiết bị chuyên dụng và hoàn toàn không gây đau đớn cho người được xét nghiệm. Đối với những người chưa từng quan hệ tình dục hay có tiền sử đau khi đưa bất cứ vật gì vào âm đạo có thể chia sẻ với bác sĩ để sử dụng mỏ vịt có kích thước nhỏ hơn. Có thể giảm bớt hoặc ngăn ngừa cơn đau bằng việc đi tiểu – làm trống bàng quang hoặc uống thuốc giảm đau trước khi xét nghiệm 1 tiếng theo hướng dẫn của bác sĩ.

2. Nam giới có cần xét nghiệm HPV không?

Hiện vẫn chưa có bất kỳ phương pháp xét nghiệm hoặc tầm soát HPV nào được khuyến cáo cho nam giới. Nam giới nên có ý thức phòng nguy cơ lây nhiễm HPV bằng việc xây dựng lối sống lành mạnh: quan hệ tình dục an toàn, quan hệ 1 vợ 1 chồng, không quan hệ nhiều bạn tình và sử dụng bao cao su khi quan hệ.

Tìm hiểu thêm: Có cách xét nghiệm HPV ở nam giới không? Khi nào nên thực hiện?

Bên cạnh đó, phương pháp phòng ngừa HPV được đánh giá là an toàn và hiệu quả nhất là tiêm phòng vắc xin. Vắc xin Gardasil 9 (Mỹ) được chỉ định cho cả nam và nữ giới từ 9-45 tuổi, phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm 9 tuýp HPV gây ung thư và mụn cóc sinh dục.

3. Xét nghiệm HPV có cần nhịn ăn không?

KHÔNG CẦN THIẾT. Trước khi xét nghiệm HPV, bạn không nên nhịn ăn vì mọi thao tác trong quá trình xét nghiệm được thực hiện ở cổ tử cung, nên mọi diễn biến của hệ tiêu hóa không ảnh hưởng đến sự hiện diện của HPV (nếu có) và kết quả thu được.

4. Xét nghiệm HPV có mất trinh không?

KHÔNG. Xét nghiệm HPV được thực hiện bằng các dụng cụ chuyên dụng, không gây đau đớn cho người được xét nghiệm và không gây rách màng trinh. Trong một số ít trường hợp, xét nghiệm có thể làm xước hoặc giãn màng trinh.

Để được tư vấn về các loại vắc xin phòng HPV cho bản thân và gia đình, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC qua số Hotline 028 7102 6595, inbox Fanpage trungtamtiemchungvnvc hoặc đến trực tiếp các Trung tâm VNVC trên toàn quốc.

Xét nghiệm HPV nên được tiến hành tại cơ sở y tế có các thiết bị hỗ trợ xét nghiệm tối tân, phối hợp cùng đội ngũ bác sĩ, chuyên gia có trình độ chuyên môn cao và tay nghề tốt. Song song với việc xét nghiệm HPV, phụ nữ cần xây dựng lối sống lành mạnh, quan hệ tình dục an toàn và tiêm phòng HPV để nâng cao khả năng phòng ngừa các tuýp HPV chưa nhiễm có trong vắc xin.