Xạ trị ung thư vòm họng nên ăn gì để hỗ trợ điều trị tốt hơn?

Tầm quan trọng của dinh dưỡng với xạ trị ung thư vòm họng

Xạ trị là một trong những phương pháp thường gặp trong điều trị ung thư vòm họng. Tuy nhiên, phương pháp này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và khả năng hấp thụ dinh dưỡng của cơ thể. Sau xạ trị người bệnh thường gặp tình trạng chán ăn, thay đổi vị giác, khó tiêu, tiêu chảy…, dẫn đến cơ thể không được cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cần thiết. Điều này có thể khiến người bệnh sụt cân, suy dinh dưỡng, suy giảm sức đề kháng.

Do đó, nhiều người bệnh thắc mắc xạ trị ung thư vòm họng nên ăn gì? Để giảm thiểu các tác dụng phụ nói trên cũng như cải thiện sức khỏe, hỗ trợ hiệu quả điều trị tốt hơn, người bệnh nên chọn lựa các thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu dưỡng chất thiết yếu như protein, carbs phức, vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa… Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên hạn chế nhóm thực phẩm có thể làm trầm trọng hơn các tác dụng phụ như đồ chế biến sẵn, thức ăn cay nóng, chất kích thích…

Người xạ trị ung thư vòm họng nên ăn gì?

Dinh dưỡng là một phần quan trọng trong quá trình điều trị ung thư vòm họng. Để đảm bảo sức khỏe trong quá trình điều trị, người bệnh nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa hoặc bác sĩ dinh dưỡng về chế độ ăn uống hàng ngày. Dưới đây là một số thực phẩm tốt cho người xạ trị vòm họng mà người bệnh có thể tham khảo:

1. Nên ăn các món ăn mềm, dễ nuốt, dễ tiêu hóa

Người bị ung thư vòm họng thường gặp khó khăn khi nuốt thức ăn do cổ họng sưng đau và tình trạng này có thể trầm trọng hơn khi thực hiện liệu pháp xạ trị. Việc thường xuyên tiêu thụ các món ăn mềm, dễ nuốt và dễ tiêu hóa như cháo, súp, thịt hầm, sữa chua… không chỉ giúp giảm áp lực lên vòm họng, mà còn cung cấp nguồn năng lượng và dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. (1)

2. Ưu tiên thực phẩm giàu protein, ít chất béo

Xạ trị ung thư vòm họng nên ăn gì, thực phẩm giàu protein có tốt cho người bệnh không? Protein đóng vai trò quan trọng trong xây dựng, sửa chữa các mô và thúc đẩy các phản ứng trao đổi chất trong cơ thể. Protein giúp người bệnh duy trì cân nặng và khối lượng cơ bắp, tránh tình trạng mất cơ, teo cơ. (2)

Tiêu thụ đủ lượng protein cần thiết còn hỗ trợ khả năng làm lành vết thương, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng trong quá trình điều trị ung thư. Do đó, người bệnh nên bổ sung protein từ thực phẩm như thịt bò, ức gà bỏ da, đậu, hạt chia, hạt điều, hạt bí…

Ngoài tăng cường tiêu thụ protein, người bệnh cũng cần hạn chế các thực phẩm chứa nhiều chất béo xấu như khoai tây chiên, gà rán, pizza, thịt hộp, bánh ngọt… Những thực phẩm này có thể dẫn đến sản sinh cholesterol xấu và tăng nguy cơ mắc các bệnh lý như tắc nghẽn động mạch, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não…

3. Bổ sung thêm thực phẩm giàu chất béo tốt

Người xạ trị ung thư thường gặp phải tình trạng sụt cân đột ngột do vấn đề khó nuốt và thay đổi vị giác. Trong giai đoạn này, việc bổ sung thực phẩm giàu chất béo tốt là vô cùng quan trọng để duy trì cân nặng và cân bằng dưỡng chất cho cơ thể.

Trường hợp chưa biết xạ trị ung thư vòm họng nên ăn gì thì người bệnh có thể cân nhắc các thực phẩm giàu chất béo tốt như cá béo, dầu oliu, hạnh nhân, hạt chia…

4. Xạ trị ung thư vòm họng nên uống nhiều nước

Nước có khả năng duy trì độ ẩm cho niêm mạc họng, giúp hạn chế cảm giác đau và khó chịu trong quá trình nhai nuốt thức ăn. Hơn nữa nước còn hỗ trợ giảm nguy cơ viêm nhiễm nhờ khả năng làm sạch cặn và tạp chất tích tụ trong quá trình xạ trị. Do đó, người bệnh nên uống đủ lượng nước cần thiết trong và sau khi xạ trị.

Ngoài nước lọc, người bệnh có thể bổ sung nước từ các thực phẩm dạng lỏng như sinh tố, súp, sữa, ngũ cốc… nhằm cung cấp các dưỡng chất khác cho cơ thể, hỗ trợ nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.

5. Rau củ quả giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa

Các loại rau củ quả như bơ, bí ngô, cà rốt, bông cải xanh, măng tây, su hào… là nguồn cung cấp các dưỡng chất thiết yếu như chất xơ, vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa. Các dưỡng chất này mang lại nhiều lợi ích cho quá trình điều trị và hồi phục sau điều trị ung thư vòm họng như:

• Vitamin A: Thúc đẩy sự phát triển và duy trì sự khỏe mạnh màng nhầy trong miệng và cổ họng, giúp bảo vệ niêm mạc khỏi các tác nhân gây hại.
• Vitamin B (đặc biệt là B12 và B6): Hỗ trợ chức năng thần kinh và sức khỏe tế bào.
• Vitamin C: Tăng cường hệ thống miễn dịch, hỗ trợ ngăn ngừa tế bào ung thư di căn và giúp chữa lành vết thương, đẩy nhanh tốc độ hồi phục sau xạ trị.
• Vitamin E: Có tác dụng giảm viêm, hạn chế các phản ứng phụ như đau, khô rát vùng miệng – họng do liệu pháp xạ trị gây nên.
• Khoáng chất (Sắt, Kẽm và Canxi): Tham gia vào quá trình sản xuất hồng cầu và hỗ trợ chữa lành vết thương, duy trì xương chắc khỏe, cải thiện vị giác.

Người xạ trị ung thư vòm họng nên kiêng ăn gì?

Người xạ trị ung thư vòm họng nên ăn gì, kiêng gì phụ thuộc vào giai đoạn điều trị và sức khỏe tổng thể của mỗi người. Để đảm bảo an toàn và tránh các tác dụng phụ không mong muốn, người bệnh cần lưu ý hạn chế các nhóm thực phẩm dưới đây:

1. Thức ăn cay

Trong quá trình xạ trị ung thư, vùng miệng – họng của người bệnh trở nên rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương. Việc tiêu thụ các thực phẩm như mì cay, lẩu cay, miến cay, gà sốt cay, bò hầm cay… có thể làm tăng cảm giác đau, khó chịu và làm trầm trọng hơn tình trạng viêm loét ở miệng, niêm mạc họng. Điều này gây cảm giác “sợ” ăn uống, dẫn đến suy dinh dưỡng, sụt cân, mất cơ… Do đó, người bệnh nên hạn chế nhóm thực phẩm này trong quá trình điều trị bệnh.

2. Thực phẩm có tính axit

Cam, quýt, chanh, bưởi, cà chua, quả hạnh, cà phê, đồ uống có ga… là nhóm thực phẩm có tính axit cao, có thể gây kích ứng và làm tổn thương các mô xung quanh khu vực miệng – họng, đặc biệt là khi người bệnh bước vào giai đoạn xạ trị. Do đó, để đảm bảo an toàn, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về định lượng phù hợp trong mỗi bữa ăn của nhóm thực phẩm này. Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể cân nhắc các thực phẩm có tính axit thấp hơn như sữa chua, khoai tây, đậu lăng, dầu oliu, các loại hạt…

3. Đồ ăn mặn, chứa nhiều muối

Xạ trị ung thư vòm họng nên ăn gì, đồ ăn mặn và nhiều muối có tốt không? Tiêu thụ quá nhiều muối có nguy cơ tăng các tác dụng phụ của xạ trị như khô miệng, khó nuốt và đau rát vùng miệng – họng. Điều này khiến người bệnh rơi vào tình trạng mệt mỏi, chán ăn và suy nhược cơ thể.

Ngoài ra, đồ ăn mặn, nhiều muối còn tăng nguy cơ loãng xương, gây áp lực lên thận, tăng nguy cơ cao huyết áp và suy tim, đột quỵ. Do đó, người bệnh nên hạn chế các thực phẩm nhiều muối như cà muối, rong biển, khô bò, cá hộp, snack, mì ăn liền… để bảo vệ sức khỏe tổng thể và tối ưu hiệu quả điều trị bệnh.

4. Thực phẩm cứng

Các thực phẩm cứng như bánh mì nướng, bánh quy, kẹo, khoai tây chiên… có thể gây kích ứng và làm tổn thương niêm mạc họng, làm trầm trọng hơn các phản ứng phụ của liệu pháp xạ trị. Để bảo vệ niêm mạc họng và tăng khả năng hồi phục sau xạ trị, người bệnh nên thay các thực phẩm cứng bằng đồ ăn mềm, dễ nuốt như súp, cháo, thịt hầm…

5. Thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh

Xạ trị ung thư vòm họng nên ăn gì để tránh tổn thương vòm họng? Sau xạ trị, các tế bào thường trở nên nhạy cảm do tác động của tia phóng xạ. Điều này khiến người bệnh gặp khó khăn hơn trong việc ăn uống. Do đó, người bệnh nên hạn chế những món ăn có nhiệt độ không phù hợp như kem, đá xay, lẩu, bánh đúc nóng, ốc nóng… để tránh tình trạng kích ứng, tổn thương vùng miệng – họng.

6. Rượu, bia, chất kích thích không tốt cho người xạ trị ung thư vòm họng

Các hợp chất trong rượu bia và chất kích thích có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, gây tổn thương mô và làm chậm quá trình hồi phục sau điều trị.

Ngoài ra, chúng còn ảnh hưởng không tốt đến gan, thận, tim mạch và tác động tiêu cực đến tâm lý của người bệnh, gây trầm cảm, stress, giảm tập trung… Để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh các tác dụng phụ không mong muốn, người bệnh cần tránh tiêu thụ rượu bia và chất kích thích. (3)

7. Hạn chế thức ăn chế biến sẵn, chứa nhiều phụ gia

Thức ăn chế biến sẵn như thịt hộp, pizza, hamburger… không chỉ cung cấp ít dưỡng chất, mà chúng còn chứa rất nhiều chất bảo quản, phụ gia và chất béo xấu. Tiêu thụ quá nhiều nhóm thực phẩm này có thể gây tích tụ lượng lớn cholesterol xấu và tăng chỉ số đường huyết, dẫn đến nguy cơ phát triển và lan rộng tế bào ung thư. Thay vào đó, người bệnh nên ưu tiên thực phẩm tươi, nhiều dinh dưỡng như cá béo, thịt gia cầm, thịt heo, trái cây, rau củ…

Để tối ưu hóa hiệu quả điều trị ung thư vòm họng, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được hướng dẫn các thực phẩm nên ăn, nên kiêng và định lượng phù hợp dựa trên giai đoạn điều trị và tình trạng sức khỏe.

Một số lưu ý cho người xạ trị ung thư vòm họng

Ngoài xạ trị ung thư vòm họng nên ăn gì và kiêng gì, người bệnh cần tuân thủ các lưu ý từ bác sĩ. Có thể tham khảo các vấn đề dưới đây:

• Chăm sóc răng miệng: Vệ sinh răng miệng thường xuyên giúp người bệnh tránh tình trạng viêm nhiễm, đặc biệt là khi hệ miễn dịch suy yếu do sự tấn công của tế bào ung thư.
• Theo dõi cân nặng: Thường xuyên kiểm tra và duy trì trọng lượng của cơ thể ở mức ổn định để không gây ảnh hưởng đến sức khỏe chung.
• Tính toán lượng calo: Đảm bảo cung cấp đủ lượng calo cần nạp mỗi ngày. Tuyệt đối không nhịn ăn để bỏ đói tế bào ung thư.
• Ăn nhiều bữa nhỏ: Nên ăn từ 4-6 bữa một ngày và luôn mang theo đồ ăn nhẹ bên mình để bổ sung dinh dưỡng khi cảm thấy đói hoặc mệt.
• Uống đủ nước: Đảm bảo cung cấp đủ lượng nước cơ thể cần mỗi ngày giúp giảm các tác dụng phụ không mong muốn và cải thiện chức năng của hệ tiêu hóa, tránh tình trạng giảm cân, mệt mỏi, suy nhược…
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng: Trường hợp không biết xạ trị ung thư vòm họng nên ăn gì, người bệnh có thể trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ, phù hợp với từng giai đoạn điều trị.
• Giữ tâm trạng thoải mái: Các hoạt động nhẹ nhàng như thiền, đọc sách, chơi cờ… có thể giúp giảm stress và căng thẳng. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể trò chuyện, ăn uống cùng người thân và bạn bè để ổn định cảm xúc.
• Kiểm soát thói quen: Không nên tiêu thụ rượu bia, thuốc lá và chất kích thích, bởi những thói quen này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và hiệu quả điều trị bệnh.
• Nghỉ ngơi: Sau mỗi đợt xạ trị, người bệnh cần nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể phục hồi.
• Theo dõi bệnh lý: Thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe và thông báo với bác sĩ chuyên khoa nếu người bệnh xuất hiện các dấu hiệu bất thường trong và sau khi xạ trị ung thư vòm họng.

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn về sức khỏe tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp qua:

Tóm lại, xạ trị ung thư vòm họng nên ăn gì và kiêng gì phần nào đã được giải đáp. Để đảm bảo hiệu quả điều trị, khả năng phục hồi và hạn chế các phản ứng phụ không mong muốn, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng về việc xây dựng chế độ dinh dưỡng, tập luyện phù hợp.