Viêm túi mật không do sỏi: Dấu hiệu, điều trị và phòng ngừa

Viêm túi mật không do sỏi là gì?

Viêm túi mật không do sỏi là dạng viêm túi mật do rối loạn chức năng làm rỗng túi mật, hoàn toàn không liên quan đến sỏi. Tình trạng này thường xuất hiện cấp tính, có thể xảy ra mạn tính nhưng ít phổ biến hơn. Bệnh có nguy cơ dẫn đến thủng, hoại tử túi mật, thậm chí gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. So với dạng viêm do sỏi, viêm túi mật không do sỏi có mức độ nguy hiểm cao hơn.

Dấu hiệu viêm túi mật không do sỏi

Triệu chứng viêm túi mật không do sỏi thường rất khó phân biệt với các tình trạng viêm túi mật khác, người bệnh có thể nhận thấy một số biểu hiện điển hình sau đây: (1)

• Ợ hơi, đầy bụng
• Buồn nôn, ói mửa
• Không dung nạp thức ăn
• Cảm thấy khó chịu sau khi ăn
• Tiêu chảy mạn tính

Trong một số trường hợp, triệu chứng viêm cấp tính có thể khởi phát đột ngột với mức độ nghiêm trọng cao hơn, như:

• Đau bụng dữ dội ở ¼ phía trên bên phải, phía xương sườn
• Sốt
• Buồn nôn, nôn mửa
• Ớn lạnh
• Mắt và da chuyển màu vàng
• Chướng bụng
• Đau bụng ngay sau bữa ăn
• Túi mật căng to (phát hiện trong quá trình khám thực thể)

Các trường hợp bị viêm túi mật cấp tính không do sỏi ở mức độ nặng có thể tăng nguy cơ mắc nhiễm trùng máu. Người bệnh cần được cấp cứu và điều trị kịp thời để tránh tử vong.

Tình trạng viêm túi mật mạn tính không do sỏi cũng có thể xảy ra nhưng thường diễn tiến chậm. Triệu chứng bệnh kéo dài, không rõ ràng và ít nghiêm trọng hơn so với trường hợp viêm cấp tính.

Nguyên nhân viêm túi mật không do sỏi

Tình trạng viêm túi mật không do sỏi xảy ra do rối loạn chức năng túi mật, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể kể đến như:

• Nhịn ăn trong thời gian dài
• Lạm dụng phương pháp dinh dưỡng tĩnh mạch hoàn toàn (TPN)
• Giảm cân quá mức

Yếu tố nguy cơ:

• Người bệnh đang điều trị trong phòng chăm sóc đặc biệt
• Người bệnh đang hồi phục sau các cuộc phẫu thuật lớn
• Người đang bị bệnh tim, đột quỵ, nhiễm trùng huyết, bỏng nặng, chấn thương nghiêm trọng…

Sự ứ đọng dịch mật trong túi mật dẫn đến sự tích tụ muối mật và làm tăng áp lực trong lòng túi mật. Điều này cuối cùng dẫn đến thiếu máu cục bộ ở thành túi mật và viêm. Sự ứ đọng này cũng có thể dẫn đến sự xâm nhập của vi khuẩn góp phần gây ra phản ứng viêm. Nếu áp lực không được giảm bớt, thành túi mật sẽ dần dần bị thiếu máu cục bộ, dẫn đến hoại tử và thủng.

Chẩn đoán viêm túi mật không do sỏi

Để chẩn đoán tình trạng viêm túi mật không do sỏi, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các phương pháp xét nghiệm sau đây: (2)

• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu không mang tính chẩn đoán, tuy nhiên sẽ cho thấy số lượng bạch cầu tăng cao và tình trạng chức năng gan bất thường có liên quan đến viêm túi mật.

• Siêu âm bụng: Phương pháp này được thực hiện để chẩn đoán bệnh viêm túi mật cấp tính không do sỏi. Trên kết quả siêu âm, thành túi mật dày lên bất thường, đi kèm dấu hiệu phù nề, tụ dịch xung quanh túi mật.

• CT Scan hoặc MRI bụng: Hai phương pháp này được chỉ định nếu siêu âm bụng chưa thể ghi nhận hình ảnh túi mật viêm rõ ràng.

Viêm túi mật không do sỏi có biến chứng không?

Viêm túi mật không do sỏi nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng đáng lo ngại như sau:

• Hoại tử túi mật: Áp lực trong túi mật không giảm khiến mô túi mật bị phân hủy, dẫn đến hoại tử, làm tăng nguy cơ tử vong.

• Thủng túi mật: Lỗ thủng hình thành trên thành túi mật có thể dẫn đến áp xe, đe dọa trực tiếp đến tính mạng.

• Nhiễm trùng huyết: Nguy cơ cao dẫn đến tử vọng nếu không can thiệp điều trị kịp thời.

Điều trị viêm túi mật không do sỏi

Tình trạng viêm túi mật không do sỏi có thể được chỉ định điều trị hiệu quả bằng các phương pháp sau đây:(3)

1. Đặt ống dẫn lưu túi mật qua da

Đặt ống dẫn lưu túi mật qua da là phương pháp điều trị thay thế phẫu thuật cắt túi mật khi tình trạng người bệnh chưa thể phẫu thuật ngay (sốc nhiễm trùng, tình trạng huyết động không ổn định, người bệnh tổng trạng kém như suy tim nặng, suy hô hấp nặng…). Tỷ lệ thành công đạt 85-90 %. Tình trạng bệnh thường cải thiện hiệu quả trong vòng 24 giờ. Nếu kết quả điều trị không tiến triển theo đúng dự kiến, cần xem xét chỉ định phẫu thuật cắt túi mật khi tình trạng bệnh nhân ổn định hơn.

Sau khi thực hiện thủ thuật, tình trạng viêm túi mật giảm dần, tình trạng người bệnh ổn định, được lên kế hoạch cắt túi mật chương trình.

2. Phẫu thuật cắt bỏ túi mật

Phẫu thuật cắt bỏ túi mật là phương pháp điều trị chính cho các trường hợp bị viêm túi mật không do sỏi, đặc biệt trong một số trường hợp nghiêm trọng như:

• Thủng túi mật (10%)
• Hoại tử/hoại thư túi mật (50%)
• Viêm túi mật khí thũng (nhiễm trùng sinh vật kỵ khí)
• Viêm túi mật không cải thiện khi áp dụng phương pháp dẫn lưu túi mật qua da.

3. Dùng kháng sinh

Nhiều trường hợp bị hoại tử túi mật vô trùng, nhưng một số người bệnh sẽ bị bội nhiễm. Nhìn chung, kháng sinh chỉ đóng vai trò thứ yếu trong điều trị viêm túi mật không do sỏi, thường được chỉ định sau khi nguồn bệnh đã được kiểm soát. Một số nhóm vi khuẩn liên quan đến bệnh lý này bao gồm:

• Vi khuẩn gram âm ( E. coli, Klebsiella spp) và Enterococcus spp
• Vi khuẩn kỵ khí (đặc biệt ở người bệnh bị viêm túi mật khí thũng)
• Vi khuẩn kháng thuốc xuất hiện ở những người bệnh đã từng sử dụng kháng sinh trước đó và phải điều trị ICU kéo dài: Pseudomonas, Staphylococci hoặc Enterobacter spp.

Tùy vào từng trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng loại thuốc kháng sinh phù hợp, như:

• Piperacillin-tazobactam: Là lựa chọn ưu tiên dành cho những trường hợp chưa tiếp xúc nhiều với kháng sinh.

• Meropenem: Phù hợp với những bệnh nhân phải điều trị ICU kéo dài, làm tăng khả năng kháng thuốc của vi khuẩn.

Thời gian điều trị tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, thông thường sẽ ngưng dùng kháng sinh 4 – 5 ngày sau khi nguồn bệnh đã được kiểm soát.

Thắc mắc thường gặp về viêm túi mật không sỏi

Dưới đây là phần giải đáp một số thắc mắc thường gặp liên quan đến bệnh viêm túi mật không do sỏi, người bệnh có thể tham khảo thêm:

1. Làm thế nào để phân biệt giữa viêm túi mật có sỏi và không có sỏi?

Viêm túi mật có sỏi chiếm khoảng 90%, chủ yếu xảy ra do sỏi tắc cổ túi mật làm dòng chảy của mật bị tắc nghẽn, khiến dịch mật bị ứ đọng gây đau, sưng to túi mật. Tình trạng viêm theo thời gian lan sang các cơ quan lân cận gây co cứng thành bụng. Triệu chứng thường gặp của viêm túi mật do sỏi là đau vùng bụng trên, đặc biệt là hạ sườn phải, đi kèm một số dấu hiệu như:

• Cơn đau lan dần lên vai phải hoặc xương bả vai
• Cơn đau bắt đầu ở vùng trên rốn và sau đó khu trú ở góc phần tư phía trên bên phải đó là vùng hạ sườn phải
• Cơn đau vùng bụng thường âm ỉ liên tục
• Chướng bụng, ăn vào đau tăng
• Buồn nôn, nôn
• Sốt

Triệu chứng của viêm túi mật không do sỏi cũng tương tự với viêm túi mật do sỏi. Để phân biệt viêm túi mật có sỏi và không có sỏi, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như: siêu âm bụng, chụp X-quang, chụp CT bụng, MRI bụng…

2. Viêm túi mật không do sỏi có nguy hiểm không?

Viêm túi mật không do sỏi là tình trạng bệnh lý rất nguy hiểm, cần can thiệp điều trị kịp thời để tránh gây ra biến chứng hoại tử, thủng túi mật, nhiễm trùng huyết, đe dọa trực tiếp đến tính mạng.

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (PlinkCare TP.HCM) và Khoa Ngoại Tổng hợp (PlinkCare Hà Nội) thuộc Hệ thống PlinkCare là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho người bệnh gặp các vấn đề về đường tiêu hóa từ nhẹ đến nặng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Trên đây là tổng hợp tất cả các thông tin liên quan đến tình trạng viêm túi mật không do sỏi, nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hiệu quả. Hy vọng thông qua những chia sẻ này, người bệnh sẽ có thêm nhiều cập nhật hữu ích để chủ động theo dõi, phát hiện bệnh từ sớm, nhằm hạn chế tối đa biến chứng nguy hiểm.