Viêm thực quản: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa

Viêm thực quản là gì?

Thực quản là đoạn đầu của ống tiêu hóa, đảm nhiệm chức năng đưa thức ăn từ họng xuống dạ dày. Viêm thực quản là tình trạng lớp niêm mạc của thực quản bị tổn thương, gây viêm sưng. Bệnh gây ra những triệu chứng điển hình là khó nuốt, nuốt đau,nóng rát ngực, đau ngực

Tình trạng niêm mạc thực quản không được điều trị kéo dài sẽ khiến cho lớp niêm mạc ngày càng bị bào mòn, nguy cơ gây ra những biến chứng nghiêm trọng như loét thực quản, sẹo thực quản, teo hẹp thực quản, ung thư thực quản.

Viêm thực quản được phân loại như sau:

• Viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan
• Viêm thực quản do trào ngược acid dạ dày
• Viêm thực quản do tác dụng của thuốc
• Viêm thực quản do nấm, nhiễm trùng

Thông thường, viêm thực quản được điều trị nội khoa bằng thuốc. Phác đồ điều trị sẽ được bác sĩ tiêu hóa xem xét dựa trên các yếu tố như nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng và sức khỏe tổng quát của người bệnh. (1)

Ai có nguy cơ mắc bệnh viêm thực quản?

Người có nguy cơ mắc bệnh viêm thực quản là đối tượng có chế độ ăn không lành mạnh, hệ miễn dịch suy yếu… Ngoài ra, những yếu tố nguy cơ sau cũng có thể gây ra tình trạng viêm thực quản như: (2)

• Tiêu thụ quá nhiều rượu bia
• Ăn nhiều thức ăn cay nóng
• Sử dụng quá liều các thuốc giảm đau NSAID
• Người thực hiện xạ trị, đặc biệt là xạ trị khối u ở vùng ngực
• Người từng bị chấn thương cột sống
• Người đang mang thai
• Người bệnh béo phì
• Người lớn tuổi, có sức đề kháng yếu
• Người có thói quen hút thuốc

Triệu chứng viêm thực quản

Triệu chứng viêm thực quản điển hình nhất là cơn đau nóng rát tại vùng ngực do tổn thương và bị bào mòn của niêm mạc thực quản tạo nên. Cơn đau này sẽ trở nên tồi tệ hơn khi người bệnh nuốt thức ăn. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến người bị viêm thực quản cảm thấy chán ăn, ăn không ngon miệng. Từ đó kéo theo những ảnh hưởng sức khỏe khác như suy giảm sức khỏe thể chất, giảm chất lượng sống…

Những triệu chứng viêm thực quản khác mà người bệnh cũng có thể gặp:

• Khó nuốt
• Đau họng
• Khàn giọng
• Ợ nóng, ợ chua do trào ngược acid
• Buồn nôn và nôn
• Đau bụng thượng vị

Viêm thực quản cần được điều trị sớm để hạn chế tối đa nguy cơ bệnh tiến triển thành những bệnh lý nguy hiểm hơn. Khi các cơn đau ngực với cường độ cao kéo dài hoặc các triệu chứng cản trở khả năng ăn uống, thậm chí không thể uống ngụm nước nhỏ, người bệnh cần nhanh chóng đến khám tại cơ sở y tế uy tín.

Nguyên nhân gây viêm thực quản

1. Trào ngược acid dạ dày

Trào ngược acid dạ dày hay trào ngược dạ dày thực quản, là hiện tượng acid ở dạ dày trào ngược lên thực quản do dạ dày bị ứ đọng thức ăn hoặc áp lực ổ bụng tăng đột ngột. Lượng acid sau khi bị đẩy lên sẽ làm tổn thương lớp niêm mạc tại thực quản và gây ra viêm. Thống kê cho thấy viêm thực quản là biến chứng thường gặp nhất ở người bệnh trào ngược dạ dày với tỷ lệ là 50%.

Những triệu chứng gây viêm thực quản do trào ngược acid dạ dày thường là ợ chua, ợ nóng, đau tức ngực và khó nuốt.

Ngoài ra, tình trạng trào ngược cũng có thể xảy ra khi thực quản bị suy cơ thắt dưới hoặc thoát vị hoành.

2. Dị ứng

Dị ứng là nguyên nhân gây ra viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan. Bệnh xảy ra khi cơ thể tiếp nhận các chất dị ứng quá mức đối với cơ thể. Bệnh cũng gây ra những triệu chứng như trào ngược, khó nuốt thức ăn.

Viêm thực quản do dị ứng còn là nguyên nhân gây ra bệnh trào ngược dạ dày.

Không có những thực phẩm cụ thể gây ra viêm thực quản do dị ứng. Điều này được xác định khi cơ thể dung nạp các chất gây dị ứng hoặc không tiếp nhận một lượng quá lớn sẽ dẫn đến tình trạng viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan.

3. Viêm thực quản do thuốc

Viêm thực quản do thuốc thường xảy ra với những người có thói quen uống thuốc nhưng không uống nước. Thói quen này ảnh hưởng lớn đến hệ tiêu hóa. Điều này xảy ra khi thuốc mắc kẹt trong cổ họng, đọng lại quá lâu; và gây bệnh viêm thực quản.

4. Viêm thực quản do nhiễm trùng

Viêm thực quản do nhiễm trùng xảy ra khi cơ thể bị các virus hoặc vi khuẩn có hại xâm nhập.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm thực quản do nhiễm trùng như môi trường sống, chất lượng thức ăn, thói quen sinh hoạt không đảm bảo vệ sinh. Nếu người bệnh không có sức khỏe tốt, sức đề kháng mạnh để chống lại sự tấn công này thì nguy cơ bị viêm thực quản do nhiễm trùng cũng sẽ cao hơn những người khác. (3)

Những nhóm đối tượng có khả năng cao hơn bị viêm thực quản do nhiễm trùng là bệnh nhân HIV/AIDS, ung thư, đái tháo đường. Điểm chung của những người bệnh này là cơ thể bị suy giảm sức đề kháng, không thể chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn, virus. Từ đó, khả năng chống lại tình trạng thực quản bị viêm thực quản cũng kém hơn so với người khỏe mạnh khác.

Phương pháp chẩn đoán viêm thực quản

Viêm thực quản được chẩn đoán dựa trên kết quả xét nghiệm cận lâm sàng và nội soi thực quản. Những phương pháp chẩn đoán được ưu tiên sử dụng bao gồm:

• Nội soi thực quản
• Sinh thiết thực quản
• Chụp X-quang
• Xét nghiệm dị ứng

Thông thường, các bệnh tiêu hóa nói chung và viêm thực quản nói riêng đều được chẩn đoán dựa trên các phương pháp nội soi hoặc chụp X-quang thực quản. Nội soi hoặc làm sinh thiết là 2 phương pháp thường được sử dụng để đánh giá tình trạng viêm sưng của thực quản.

Bác sĩ cần thu thập đầy đủ thông tin bệnh sử, các triệu chứng cận lâm sàng của người bệnh để đánh giá tình trạng viêm thực quản và loại trừ các bệnh lý khác. Sau khi các thông tin đã có đầy đủ, bác sĩ mới dựa vào để chỉ định loại hình chẩn đoán mà bệnh nhân cần thực hiện.

Điều trị viêm thực quản

Điều trị viêm thực quản có ba phương pháp chính là điều trị nội khoa bằng thuốc, kết hợp với chế độ dinh dưỡng phù hợp. Tình trạng viêm nhiễm kéo dài sẽ gây ra sẹo ở niêm mạc thực quản và những biến chứng nặng nề khác.Do vậy, người bệnh cần điều trị càng sớm càng tốt. Trong một số trường hợp nặng, xảy ra biến chứng hoặc người bệnh có tình trạng sức khỏe đặc biệt, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật.

1. Dùng thuốc điều trị

Điều trị viêm thực quản bằng thuốc đường uống là phương pháp phổ biến nhất. Tùy vào tình trạng viêm và nguyên nhân gây bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc cùng với phác đồ phù hợp.

Mục đích của phương pháp điều trị viêm thực quản bằng thuốc là làm thuyên giảm các triệu chứng, giải quyết tình trạng viêm sưng tại niêm mạc thực quản. Một số loại thuốc thường sử dụng để điều trị bệnh gồm:

• Thuốc kháng acid dịch vị, thuốc ức chế bơm proton
• Thuốc chống viêm (dùng viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan)
• Thuốc kháng virus, nấm.
• Thuốc kháng thể đơn dòng

2. Xây dựng chế độ ăn uống

Điều trị viêm thực quản bằng cách xây dựng chế độ ăn uống cách đơn giản giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục, cải thiện chức năng thực quản và hạn chế tái phát bệnh.

Người bệnh cần tìm hiểu loại thực phẩm nào gây dị ứng hoặc gây chứng trào ngược acid, khó tiêu. Đồng thời, xây dựng chế độ ăn đầy đủ các dưỡng chất bao gồm: tinh bột, đạm và chất béo tốt; bổ sung các chất vi lượng như vitamin và chất khoáng. Điều này giúp tăng cường sức khỏe, sức đề kháng cho người bệnh.

3. Phẫu thuật

Điều trị viêm thực quản bằng phẫu thuật nong thực quản thường được chỉ định cho những người gặp một số biến chứng nguy hiểm như hẹp thực quản (gây ra tình trạng khó nuốt), gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người bệnh.

Cách phòng ngừa viêm thực quản

Chủ động phòng ngừa viêm thực quản bằng cách thay đổi chế độ dinh dưỡng, thói quen ăn uống và chất lượng thực phẩm.

Các biện pháp phòng ngừa viêm thực quản:

• Tránh nhóm thực phẩm quá chua cay, nóng
• Hạn chế tối đa ăn các thực phẩm khó tiêu
• Không ăn các thực phẩm chứa các chất gây dị ứng
• Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
• Kiểm soát sức khỏe tâm thần, căng thẳng

Đối với tình trạng viêm thực quản bạch cầu ái toan, người bệnh cần phòng tránh các thực phẩm gây dị ứng, hạn chế thực phẩm khó tiêu, quá cay nóng hoặc những thực phẩm gây kích thích niêm mạc…

Các câu hỏi thường gặp về viêm thực quản

1. Viêm thực quản có nguy hiểm không?

Viêm thực quản có thể điều trị dứt điểm nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra, liên quan đến chức năng và cấu trúc của thực quản. Những biến chứng của viêm thực quản bao gồm:

• Barrett thực quản
• Tổn thương niêm mạc thực quản
• Hẹp thực quản
• Thủng thực quản

2. Khi nào thì gặp bác sĩ?

Người bệnh viêm thực quản cần thăm khám ngay khi thấy xuất hiện các triệu chứng và không có dấu hiệu thuyên giảm.

Việc phát hiện và điều trị bệnh sớm giúp quá trình điều trị bệnh diễn ra dễ dàng, giảm chi phí và ngăn ngừa biến chứng.

3. Chế độ ăn uống cho người bệnh viêm thực quản?

Chế độ ăn uống cho người bệnh viêm thực quản là một chế độ ăn uống lành mạnh, đa dạng dưỡng chất. Bên cạnh đó, xem xét cơ thể có xảy ra phản ứng dị ứng với nhóm thực phẩm có khả năng gây dị ứng cao.

Bên cạnh đó, cần hạn chế hoặc ngừng hoàn toàn việc hút thuốc và sử dụng rượu bia trong quá trình điều trị viêm thực quản để tránh làm trầm trọng hơn tình trạng tổn thương thực quản.

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (PlinkCare TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy (PlinkCare Hà Nội) là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các vấn đề về gan từ nhẹ đến nặng (gan nhiễm mỡ, viêm gan cấp tính, mạn tính, xơ gan, ung thư gan…). Hệ thống PlinkCare quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội khoa – Ngoại khoa – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, bên cạnh đó là sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh về gan với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Viêm thực quản là một trong số bệnh lý tiêu hóa thường gặp. Bệnh gây ra những triệu chứng điển hình như khó nuốt, nuốt nghẹn, đau rát cổ họng do những tổn thương ở niêm mạc thực quản gây ra. Trào ngược acid dạ dày cũng là một trong những nguyên nhân gây viêm thực quản. Bệnh có thể điều trị dứt điểm bằng phương pháp nội khoa. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý không nên trì hoãn việc điều trị quá lâu để tránh gây ra những biến chứng tiêu hóa nghiêm trọng khác.