Viêm teo âm đạo là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán

Teo âm đạo là gì?

Teo âm đạo là tình trạng âm đạo trở nên khô, mỏng và dễ bị viêm do sự giảm sút hormone estrogen trong cơ thể. Bệnh lý này thường xuất hiện vào giai đoạn trong và sau mãn kinh khi cơ thể phụ nữ sản xuất ít estrogen hơn, dẫn đến các mô âm đạo không được bôi trơn và đàn hồi. Điều này không chỉ khiến âm đạo dễ bị viêm mà còn ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống và đời sống tình dục của người phụ nữ.

Căn bệnh này có phổ biến không?

Theo báo cáo của Belal Bleibel và cộng sự vào năm 2023 cho thấy tình trạng căn bệnh này phổ biến nhất ở nhóm phụ nữ sau mãn kinh. Trong khi có khoảng 15% phụ nữ trước mãn kinh gặp phải các triệu chứng của teo âm đạo, thì có đến 57% phụ nữ sau mãn kinh được ghi nhận mắc tình trạng này. (1)

Nguyên nhân của chứng teo âm đạo

Tình trạng teo âm đạo xuất phát từ nguyên nhân suy giảm sản xuất estrogen làm cho các mô âm đạo mỏng hơn, khô hơn, kém đàn hồi và dễ bị viêm. Một số nguyên nhân được cho là có liên quan đến sự suy giảm estrogen dẫn đến nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

1. Giai đoạn mãn kinh và tiền mãn kinh

Ở giai đoạn mãn kinh và tiền mãn kinh, nồng độ estrogen trong cơ thể người phụ nữ có thể giảm đến 85%. Sự thiếu hụt estrogen trong giai đoạn mãn kinh làm cho các mô âm đạo mất đi độ dày, độ ẩm tự nhiên và sự đàn hồi. Từ đó khiến lượng dịch âm đạo giảm đi và thay đổi cân bằng axit bên trong âm đạo. Tất cả những yếu tố này làm cho mô âm đạo trở nên mỏng manh, dễ kích ứng và tăng nguy cơ khiến âm đạo bị teo.

2. Phẫu thuật cắt buồng trứng

Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng là việc loại bỏ một hoặc cả hai buồng trứng, khiến cơ thể người phụ nữ ngừng sản xuất estrogen một các đột ngột. Lúc này, người phụ nữ sẽ bước vào giai đoạn mãn kinh tức thời, làm tăng nguy cơ bị teo nhỏ âm đạo, tương tự như phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh tự nhiên.

3. Cho con bú sau sinh

Phụ nữ sau sinh và cho con bú, mức hormone estrogen trong cơ thể cũng có thể giảm. Điều này là do cơ thể đang ưu tiên sản xuất prolactin, một hormone kích thích sản xuất sữa ở phụ nữ mang thai, đồng thời gây ức chế sản xuất estrogen, từ đó nguy cơ mắc chứng teo âm đạo cũng tăng lên. Tuy nhiên, tình trạng này thường chỉ là tạm thời và sẽ được cải thiện khi mức estrogen trở lại bình thường sau khi ngừng cho con bú.

4. Thuốc

Các loại thuốc điều trị ung thư vú hoặc các loại thuốc ức chế estrogen như leuprolide hoặc samazol thường dùng cho bệnh lạc nội mạc tử cung và bà mẹ cho con bú sau sinh… có thể làm tăng nguy cơ bị teo âm đạo ở phụ nữ.

5. Xạ trị hoặc hóa trị

Suy buồng trứng do xạ trị vùng chậu hoặc hóa trị ung thư vú cũng là một trong những nguy cơ chủ yếu gây ra tình trạng này.

Triệu chứng của bệnh teo âm đạo

Teo âm đạo là nguyên nhân gây ra các triệu chứng liên quan được gọi chung là hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh. Một số triệu chứng và dấu hiệu của hội chứng này có thể bao gồm:

• Khô âm đạo.
• Nóng rát âm đạo.
• Khí hư âm đạo bất thường (thường có màu vàng).
• Ngứa xung quanh bộ phận sinh dục ngoài.
• Tiểu rắt, tiểu buốt.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát.
• Tiểu không tự chủ.
• Có máu trong nước tiểu.
• Chảy máu nhẹ sau khi giao hợp.
• Giảm tiết dịch âm đạo khi quan hệ tình dục.

Viêm teo âm đạo có nguy hiểm không?

Trên thực tế, viêm teo âm đạo thường không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng người bệnh, nhưng tình trạng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người phụ nữ. Các triệu chứng như khô rát, ngứa, đau khi quan hệ và thậm chí là chảy máu có thể gây khó chịu và làm giảm sự tự tin của nhiều chị em. Ngoài ra, tình trạng này cũng có thể dẫn đến tăng nguy cơ nhiễm trùng âm đạo và đường tiểu do tăng sinh của các vi khuẩn có hại bên trong âm đạo.

Bệnh có thể gây ra những vấn đề dài hạn về sức khỏe thể chất cũng như tinh thần của người bệnh nếu không được điều trị kịp thời. Chính vì thế, ngay khi nhận thấy các dấu hiệu và triệu chứng bất thường, chị em cần chủ động thăm khám sớm tại các cơ sở y tế hoặc bệnh viện uy tín để được kiểm tra và sớm có hướng điều trị phù hợp.

Phương pháp chẩn đoán chứng teo âm đạo

Quá trình chẩn đoán teo âm đạo thường bắt đầu từ việc đánh giá các triệu chứng và khai thác tiền sử bệnh lý, tiền sử phẫu thuật của người bệnh. Bác sĩ sản khoa sẽ sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để đảm bảo kết quả chẩn đoán được chính xác nhất, bao gồm: (2)

• Khám vùng chậu: Bác sĩ sẽ tiến hành khám các cơ quan ở vùng chậu và kiểm tra trực quan bộ phận sinh dục ngoài, âm đạo của người bệnh xem có dấu hiệu khô, đỏ và mô mỏng hay không.
• Xét nghiệm nước tiểu: Bảo gồm việc thu thập và thử nước tiểu nếu người bệnh có các triệu chứng về đường tiết niệu.
• Xét nghiệm cân bằng axit: Bao gồm việc lấy mẫu dịch âm đạo để kiểm tra độ pH của môi trường âm đạo.

Bệnh có chữa được không?

Trên thực tế, teo âm đạo không thể chữa khỏi hoàn toàn vì đây là hiện tượng sinh lý tự nhiên của mỗi con người. Sự suy giảm nội tiết khi người phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh được xem như một điều tất yếu của quá trình lão hoá và không thể thay đổi. Mục tiêu chính của việc điều trị bệnh teo âm đạo là kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng liên quan. Dưới đây là một số phương pháp điều trị teo âm đạo phổ biến hiện nay:

1. Liệu pháp estrogen tại chỗ

Đây là phương pháp điều trị các triệu chứng teo âm đạo mà không làm tăng nồng độ estrogen trong máu của người bệnh. Các dạng phổ biến của liệu pháp estrogen tại chỗ bao gồm dạng kem bôi âm đạo, viên đặt âm đạo hoặc đặt vòng âm đạo. Sau khi được thăm khám và kiểm tra tình trạng sức khỏe, các bác sĩ sẽ cân nhắc lựa chọn dạng điều trị phù hợp nhất với người bệnh. (3)

2. Liệu pháp thay thế estrogen (estrogen toàn thân)

Liệu pháp này có thể hữu ích cho những trường hợp âm đạo teo nhỏ kèm theo các triệu chứng mãn kinh khác như bốc hỏa nghiêm trọng. Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc liều cao hơn để estrogen đi đến các tế bào khác trong cơ thể mà không chỉ đến âm đạo. Liệu pháp estrogen toàn thân có thể giúp cải thiện sức khỏe âm đạo, ngủ ngon hơn, ít bốc hỏa và carit hiện tâm trạng người bệnh hiệu quả.

Tuy nhiên, liệu pháp này cần được thực hiện theo đúng chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ, chị em không nên tự ý điều trị hoặc tăng giảm liều lượng thuốc để tránh những tác dụng phụ không mong muốn trong quá trình điều trị.

3. Phương pháp điều trị không dùng hormone

• Chất bôi trơn và chất dưỡng ẩm: Các sản phẩm này có tác dụng làm giảm triệu chứng khô âm đạo, giúp các hoạt động tình dục trở nên thoải mái hơn và giảm đau đáng kể. Chất bôi trơn gốc nước nên được sử dụng trước khi giao hợp để giảm ma sát và đau khi quan hệ. Chất dưỡng ẩm âm đạo sẽ giúp các tế bào duy trì độ ẩm, chị em nên sử dụng với tần suất khoảng 3 ngày/lần.
• Điều trị bằng laser: Các phương pháp điều trị bằng laser không xâm lấn giúp tái tạo mô âm đạo và cải thiện độ đàn hồi của mô. Phương pháp này thường được sử dụng khi liệu pháp hormone không phù hợp hoặc không hiệu quả.
• Dụng cụ nong: Đây là loại dụng cụ được sử dụng để mở rộng của người bệnh để tăng sự thoải mái khi quan hệ tình dục.

Phòng ngừa teo âm đạo ở phụ nữ

Việc suy giảm estrogen là một phần của quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể, do đó không có biện pháp này có thể phòng ngừa bệnh teo âm đạo ở phụ nữ. Tuy nhiên, chị em có thể áp dụng một số biện pháp sau đây để duy trì sức khỏe âm đạo và giảm bớt các triệu chứng khó chịu do bệnh gây ra.

• Duy trì quan hệ tình dục đều đặn: Hoạt động tình dục thường xuyên, bao gồm cả việc quan hệ hoặc thủ dâm, có thể giúp duy trì lưu thông máu đến vùng âm đạo, giữ cho các mô ở đây khỏe mạnh và duy trì độ đàn hồi.
• Sử dụng chất dưỡng ẩm âm đạo: Chất dưỡng ẩm âm đạo không chứa hormone có thể được sử dụng hàng ngày để duy trì độ ẩm và tránh tình trạng khô âm đạo. Điều này giúp ngăn ngừa các triệu chứng khởi phát.
• Sử dụng chất bôi trơn khi quan hệ: Để giảm ma sát và đau rát khi quan hệ tình dục, việc sử dụng chất bôi trơn gốc nước hoặc gốc silicone có thể giúp giảm nguy cơ kích ứng và tổn thương âm đạo.
• Tập các bài tập cơ sàn chậu (Kegel): Bài tập Kegel giúp tăng cường cơ sàn chậu, cải thiện lưu thông máu và tăng cường sự đàn hồi của âm đạo. Điều này không chỉ có lợi cho sức khỏe âm đạo mà còn hỗ trợ hiệu quả việc duy trì chức năng tình dục của chị em phụ nữ.
• Bỏ thuốc lá: Hút thuốc lá có ảnh hưởng tiêu cực đến tuần hoàn máu và làm giảm mức estrogen, góp phần gây khô âm đạo và làm tăng nguy cơ teo nhỏ âm đạo. Việc từ bỏ thuốc lá sẽ giúp chị em bảo vệ sức khỏe âm đạo của mình tốt hơn.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn uống cân bằng, giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất sẽ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể và hỗ trợ duy trì cân bằng hormone. Một số thực phẩm như đậu nành, hạt lanh và đậu phụ cũng có thể hỗ trợ trong việc duy trì mức estrogen tự nhiên.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp tăng cường lưu thông máu và duy trì sự khỏe mạnh của các mô trong cơ thể, bao gồm cả âm đạo. Hoạt động thể chất cũng giúp cân bằng hormone và giảm căng thẳng, hỗ trợ sức khỏe sinh sản.
• Khám phụ khoa định kỳ: Việc thăm khám phụ khoa định kỳ giúp chị em phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe âm đạo và thực hiện các biện pháp phòng ngừa kịp thời nếu có dấu hiệu bất thường.

Câu hỏi thường gặp

1. Có thể sử dụng biện pháp tự nhiên để chữa teo âm đạo?

Trong một số trường hợp, âm đạo bị teo nhỏ ở mức độ nhẹ chị em có thể áp dụng một số biện pháp tự nhiên không chứa hormone chẳng hạn như sử dụng dầu dừa, dầu oliu để làm chất bôi trơn và dưỡng ẩm âm đạo… để hỗ trợ làm giảm các triệu chứng khó chịu. Tuy nhiên, nếu gặp phải tình trạng teo âm đạo nghiêm trọng và kéo dài, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương pháp điều trị phù hợp nhất.

2. Khi nào nên gặp bác sĩ?

Chị em được khuyến cáo nên đến bệnh viện và gặp bác sĩ ngay khi nhận thấy các dấu hiệu chảy máu âm đạo, khô âm đạo, nóng rát, ngứa hoặc tình trạng đau khi quan hệ tình dục kéo dài không thuyên giảm… Việc phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời giúp chị em phòng ngừa các biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe âm đạo cũng như chất lượng cuộc sống.

Trung tâm Sản Phụ khoa, Hệ thống PlinkCare quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ hàng đầu trong lĩnh vực Sản Phụ khoa với nhiều năm kinh nghiệm trong việc thăm khám và điều trị các bệnh lý phụ khoa cũng như rối loạn sức khỏe ở phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh.

Tại Trung tâm Sản Phụ khoa, chị em sẽ được thăm khám và tư vấn các biện pháp phòng ngừa, điều trị hiệu quả với phác đồ cá thể hóa, phù hợp với tình trạng sức khỏe. Đồng thời, các chuyên gia sẽ hướng dẫn các bước chăm sóc sức khỏe tốt nhất trong giai đoạn mãn kinh, giúp chị em kiểm soát các triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nếu có nhu cầu thăm khám và tư vấn các thông tin chi tiết về quá trình điều trị teo âm đạo, chị em có thể liên hệ đến Trung tâm Sản Phụ khoa, PlinkCare theo thông tin sau:

Tóm lại, teo âm đạo được xe là một vấn đề sức khỏe phổ biến ở phụ nữ, đặc biệt trong giai đoạn mãn kinh và gây ra nhiều triệu chứng khó chịu ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của chị em. Việc trang bị các kiến thức cần thiết và chủ động thăm khám phụ khoa định kỳ sẽ giúp chị em quản lý tốt bệnh lý này và cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống.