Viêm ruột cấp tính: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, phòng ngừa

Viêm ruột cấp tính là gì?

Bệnh viêm ruột cấp tính xảy ra ở ruột non và ruột già, khi đó niêm mạc đường ruột bị tổn thương thường bởi virus hoặc vi khuẩn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa của người bệnh. Gây ra những triệu chứng như buồn nôn, nôn và tiêu chảy.

Bệnh viêm ruột cấp tính có thể tự khỏi sau vài ngày hoặc điều trị bằng thuốc uống để làm thuyên giảm các triệu chứng.

Có 2 loại viêm ruột thường gặp nhất hiện nay là viêm loét đại tràng và bệnh crohn.

Viêm loét dạ dày tá tràng là bệnh rối loạn tiêu hóa xảy ra khi dạ dày, tá tràng bị viêm, loét. Các vết loét niêm mạc thường xảy ra ở phần đầu của dạ dày và tá tràng. Niêm mạc của đường tiêu hóa là lớp màng trong cùng tạo ra chất nhầy và các enzym hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Tổn thương màng nhầy, nguyên nhân chủ yếu do vi khuẩn Helicobacter pylori và các thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) gây viêm nhiễm, đau vùng thượng vị và những triệu chứng khó chịu khác cho người bệnh. Ngoài ra, màng nhầy bị tổn thương làm giảm khả năng sản xuất chất nhầy, đây là tình trạng axit dạ dày có thể phá hủy các lớp mô bên dưới.

Bệnh Crohn là một bệnh tự miễn do viêm đường tiêu hóa. Bệnh Crohn có thể xảy ra bất cứ đâu ở ruột. Thống kê cho thấy, có 40 – 50% trường hợp viêm xảy ra ở ống tiêu hóa, với biểu hiện viêm nhiễm ở vùng hồi manh tràng đến ruột non và cuối cùng là ruột già.

Bệnh viêm ruột mạn tính gây ra các vết loét thoáng qua trong ruột. Các triệu chứng phổ biến của bệnh Crohn bao gồm đau bụng, tiêu chảy và suy dinh dưỡng nghiêm trọng do loét sâu trong thành ruột.

Là bệnh lý đường tiêu hóa nguy hiểm, có thể dẫn đến những biến chứng ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh. Ở giai đoạn đầu, các triệu chứng lâm sàng có thể giống với các bệnh viêm cấp tính khác của đường tiêu hóa. Tuy nhiên, trong giai đoạn sau của bệnh, bệnh nhân trở nên suy nhược đáng kể và thường xuyên đau đớn.

Triệu chứng viêm ruột cấp

Bệnh viêm ruột cấp tính thường gây ra cho người bệnh những triệu chứng như sau:

• Đau bụng
• Tiêu chảy
• Sốt
• Buồn nôn và nôn
• Chán ăn
• Đau nhức cơ
• Mệt mỏi

Những triệu chứng này xảy ra do quá trình tiêu hóa bị ảnh hưởng do sự tổn thương của phần ruột viêm. Nôn và tiêu chảy khi xuất hiện quá nhiều khiến người bệnh dễ bị mất nước và điện giải, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự cân bằng trong cơ thể. Do đó, dù áp dụng phương pháp điều trị nào, người bệnh cũng cần bổ sung đủ nước và chất điện giải để bảo vệ sức khỏe. (1)

Bên cạnh đó, viêm ruột cấp tính có thể gây ra tình trạng mất nước cho cơ thể. Hiện tượng mất nước sẽ gây ra một số triệu chứng thường gặp như:

• Nhức đầu
• Suy nhược cơ thể
• Khô miệng
• Nước tiểu đậm màu
• Táo bón
• Tăng nhịp tim
• Hạ huyết áp

Nếu người bệnh xuất hiện những triệu chứng này đồng thời với triệu chứng viêm ruột kể trên, cần lập tức đến khám với bác sĩ để kịp thời can thiệp.

Nguyên nhân gây viêm ruột cấp

Nguyên nhân gây ra bệnh viêm ruột cấp phổ biến nhất là viêm ruột do nhiễm khuẩn, do virus và do di truyền. Dù vậy, căn nguyên chính xác của bệnh vẫn chưa được biết rõ. Và với mỗi nguyên nhân khác nhau cũng sẽ gây ra loại viêm ruột khác nhau.

• Nhiễm vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng là các nguyên nhân hàng đầu gây viêm ruột. Các loại vi khuẩn có thể gặp như: E. coli, Salmonella, C. difficile, … Virus cũng có thể gây dịch nghiêm trọng như Rotavirus.

• Môi trường sống thiếu vệ sinh, thiếu ánh sáng, ẩm ướt liên tục có thể tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

• Ăn uống không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, không ăn chín uống sôi hoặc nguồn nước có sự ô nhiễm từ môi trường.

• Nhiễm độc kim loại nặng cũng có thể gây tổn thương niêm mạc ruột cấp tính.

Chẩn đoán bệnh viêm ruột cấp

Bệnh viêm ruột được chẩn đoán dựa trên kết quả xét nghiệm cận lâm sàng. Để chẩn đoán bệnh, các bác sĩ cần hỏi bệnh, thăm khám lâm sàng tình trạng người bệnh, đánh giá các triệu chứng và hội chứng và các xét nghiệm cũng như chẩn đoán hình ảnh.

Sau khi nắm được tình trạng viêm ruột của người bệnh và đánh giá được tình trạng hiện tại, người bệnh có thể được chỉ định thực hiện xét nghiệm. Những phương pháp xét nghiệm thường được sử dụng chẩn đoán bệnh viêm ruột cấp là:

• Xét nghiệm máu
• Xét nghiệm phân
• Chẩn đoán hình ảnh như siêu âm ổ bụng, chụp CT hoặc chụp MRI

Khi nào thì gặp bác sĩ?

Bệnh viêm ruột cấp tính có thể tự khỏi mà không cần điều trị nếu mức độ nhẹ. Người bệnh khi thấy các triệu chứng có thể tự điều chỉnh dinh dưỡng để chăm sóc sức khỏe đường ruột, hạn chế tình trạng mất nước xảy ra. Những triệu chứng thường sẽ biến mất trong vòng 2- 3 ngày.

Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài dai dẳng trên 3 ngày hoặc có dấu hiệu trở nặng thì người bệnh cần đi khám ngay lập tức để điều trị kịp thời. (2)

Người bệnh cần đi khám bác sĩ ngay nếu có các triệu chứng:

• Sốt
• Tiêu chảy, buồn nôn và nôn liên tục
• Đi phân có máu
• Suy nhược cơ thể nặng, ăn uống kém

Ngoài ra, nếu người bệnh bị viêm ruột tái phát nhiều lần, dù bệnh có thể tự khỏi mà không cần dùng thuốc cũng cần đến khám với bác sĩ. Đây có thể là một trong những nguyên nhân dẫn đến viêm ruột mạn tính, kéo theo những hệ lụy bệnh tiêu hóa phức tạp khác. Vì thế, việc đi kiểm tra chức năng đường ruột và hệ tiêu hóa ở trường hợp này là vô cùng cần thiết.

Cách điều trị viêm ruột hiệu quả

Bệnh viêm ruột cấp tính nhẹ thì không cần điều trị, có thể tự khỏi sau đó vài ngày. Trong thời gian đó, việc bổ sung đầy đủ nước là vô cùng quan trọng, nhằm hạn chế xảy ra tình trạng mất nước.

• Bổ sung nước hoặc điện giải bằng đường uống và đường truyền.
• Sử dụng kháng sinh trong các trường hợp do vi khuẩn.
• Sử dụng các thuốc chống nôn hoặc cầm đi ngoài nếu cần thiết.
• Nghỉ ngơi, giảm căng thẳng.

Trong trường hợp người bệnh không đáp ứng các phương pháp điều trị nội khoa, hoặc có xuất hiện các biến chứng nghiêm trọng như thủng ruột, hoặc hoại tử ruột, bác sĩ sẽ cân nhắc phương pháp phẫu thuật.

Một số phương pháp phẫu thuật ruột gồm:

• Nối hồi tràng hậu môn
• Nối thông ống
• Loại bỏ khu vực viêm nhiễm và nối phần ruột khỏe mạnh lại với nhau

Việc điều trị viêm ruột cấp tính kịp thời rất quan trọng, giúp người bệnh có thể hạn chế được rủi ro gặp biến chứng không mong muốn.

Những biến chứng của viêm ruột cấp có thể kể đến như:

• Tiến triển thành viêm ruột mạn tính
• Mất nước & mất chất điện giải, gây các hệ lụy như nôn, tiêu chảy

Phòng ngừa bệnh viêm ruột

Viêm ruột là một bệnh lý thuộc về hệ tiêu hóa, do vậy thực phẩm và chất lượng thực phẩm có mối liên hệ mật thiết trong việc phòng ngừa bệnh viêm ruột.

Do hiện nay vẫn chưa có một phương pháp nào giúp phòng tránh bệnh viêm ruột hoàn toàn, bệnh chỉ có thể được phòng tránh tối đa bằng cách giữ cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh, kết hợp với tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Chất lượng thực phẩm, vệ sinh và an toàn thực phẩm được xem là yếu tố hàng đầu để bảo vệ hệ tiêu hóa, hạn chế tối đa bệnh viêm nhiễm do vi khuẩn. (3)

Những biện pháp giúp phòng ngừa bệnh viêm ruột cấp hiệu quả:

• Rửa tay sau khi đi vệ sinh. Có thể sử dụng các loại dung dịch vệ sinh tay có chứa tối thiểu 60% cồn
• Hạn chế ăn hải sản sống, thịt đỏ sống
• Ưu tiên các loại thực phẩm được nấu chín
• Uống nước sạch, hoặc nước đã qua đun sôi
• Giữ vệ sinh sạch sẽ vật dụng ăn cơm như chén, đũa…
• Không sử dụng các loại thuốc giảm đau, chống viêm không kê toa bừa bãi để tránh gây tác hại cho hệ tiêu hóa, đặc biệt là dạ dày
• Khám sức khỏe tổng quát định kỳ đầy đủ 2 lần/năm

Bệnh viêm ruột là tình trạng ruột non bị viêm nhiễm, thường là do nhiễm khuẩn, virus gây ra. Bệnh được nhận biết qua 2 triệu chứng chính là buồn nôn, nôn và tiêu chảy. Bệnh viêm ruột cấp tính có thể tự khỏi mà không cần điều trị, tuy nhiên người bệnh sẽ dễ bị mất nước, suy nhược cơ thể do ảnh hưởng từ triệu chứng bệnh. Người bệnh cần đến khám bác sĩ nếu các triệu chứng kéo dài trên 3 ngày, không có dấu hiệu thuyên giảm hoặc trở nặng đột ngột.

Ngoài ra, người bệnh không được khuyến khích tự mua thuốc chống viêm, thuốc giảm đau không kê toa. Việc này sẽ làm tình trạng viêm nhiễm đường ruột và hệ tiêu hóa của người bệnh trở nên nặng hơn.

Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy (PlinkCare Hà Nội) và Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (PlinkCare TP.HCM) là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các vấn đề về tiêu hóa từ nhẹ đến nặng (viêm dạ dày, trào ngược dạ dày, nhiễm trùng đường ruột, đau ruột thừa,…). Hệ thống PlinkCare quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội khoa – Ngoại khoa – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, bên cạnh đó là sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh về tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Lưu ý rằng viêm ruột cấp là một bệnh lý nghiêm trọng và cần được theo dõi và điều trị bởi một bác sĩ chuyên khoa. Điều quan trọng là tuân thủ đúng các chỉ định của bác sĩ và thực hiện kiểm tra định kỳ để đảm bảo tình trạng của bạn được kiểm soát tốt hơn.