Viêm phổi thùy có lây không? Lây qua đường nào?

Tổng quan về viêm phổi thùy

Viêm phổi thùy là loại bệnh viêm phổi đặc trưng bởi tình trạng viêm và nhiễm trùng ở một/nhiều thùy phổi. Vậy nguyên nhân gây bệnh và triệu chứng của viêm phổi thùy là gì? Viêm phổi thùy có lây không?

1. Nguyên nhân gây viêm phổi thùy

Viêm phổi thùy thường do vi khuẩn gây ra, phổ biến hơn cả là vi khuẩn Streptococcus pneumoniae (phế cầu khuẩn). Một số loại vi khuẩn khác cũng có thể gây bệnh viêm phổi thùy gồm có haemophilus influenzae, tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn… Virus (cúm, ho gà, sởi…) và ký sinh trùng cũng có thể là nguyên nhân gây bệnh viêm phổi thùy. Một số yếu tố thuận lợi gây bệnh viêm phổi thùy bao gồm: (1)

• Thời tiết giao mùa, lạnh, bệnh viêm phổi thùy thường xảy ra vào mùa đông.
• Trẻ em, người già, người bị suy giảm miễn dịch, cơ thể suy nhược.
• Người nghiện thuốc lá, nghiện rượu.
• Người bệnh phải nằm lâu, chữa trị dài ngày.
• Biến dạng lồng ngực, ví dụ như vẹo cột sống, gù.
• Mắc bệnh phổi tắc nghẽn, ví dụ như hen phế quản, COPD (phổi tắc nghẽn mạn tính).
• Mắc một số bệnh lý về đường hô hấp trên, ví dụ như viêm amidan, viêm xoang, viêm mũi họng…

2. Triệu chứng viêm phổi thùy

Dưới đây là các triệu chứng điển hình của bệnh viêm phổi thùy do phế cầu khuẩn – nguyên nhân gây bệnh phổ biến nhất: (2)

• Triệu chứng lâm sàng:
  • Bệnh đột ngột xuất hiện với triệu chứng sốt cao khoảng 39 – 40℃, sốt kèm theo tình trạng rét run, mặt đỏ, mạch nhanh, kích thích vật vã, sau khoảng vài giờ bị khó thở, thở nhanh bất thường, môi tím tái, toát mồ hôi, hôn mê…
  • Những triệu chứng thường ít rầm rộ hơn ở người già.
  • Tình trạng sốt có thể kèm theo chứng co giật (đặc biệt là với trẻ nhỏ).
  • Đau ngực là triệu chứng điển hình xuất hiện thường xuyên, đau bên phía bị tổn thương, tình trạng đau gia tăng khi người bệnh nằm nghiêng sang bên tổn thương.
  • Lúc đầu ho khan, ho nhẹ, sau đó người bệnh bị ho có đờm đặc màu gỉ sắt (đặc trưng của bệnh viêm phổi thùy do phế cầu khuẩn), ho nhiều theo từng cơn.
  • Đau bụng, chướng bụng, buồn nôn, nôn.
  • Khi thăm khám, trong những giờ đầu nghe phổi thấy tiếng rì rào phế nang giảm tại bên tổn thương, bác sĩ có thể nghe được tiếng cọ màng phổi. Ở thời kỳ toàn phát, khi khám thấy rung thanh tăng, gõ đục, tiếng rì rào phế nang giảm/mất, xuất hiện tiếng thổi ống.
• Triệu chứng cận lâm sàng:
  • Chụp X-quang tim phổi. Quan sát thấy đám mờ của một thùy hay một phần của thùy phổi, có hình tam giác đáy quay ra phía bên ngoài, đỉnh quay vào rốn phổi.
  • Xét nghiệm. Bạch cầu trung tính tăng, số lượng bạch cầu gia tăng…

Viêm phổi thùy có lây không?

Viêm phổi thùy có nguy cơ lây lan chủ yếu thông qua các tác nhân vi khuẩn, virus gây bệnh:

• Streptococcus pneumoniae (vi khuẩn phế cầu) là tác nhân phổ biến dẫn đến bệnh viêm phổi thùy. Loại vi khuẩn này cư trú chủ yếu tại vùng hầu họng của con người. Ở những người khỏe mạnh sẽ không xảy ra vấn đề gì. Thế nhưng khi sức khỏe kém đi, vi khuẩn phế cầu sẽ có cơ hội xâm nhập vào cuống phổi của người bệnh, dẫn đến viêm phổi. Viêm phổi thùy có diễn biến phức tạp do vi khuẩn phế cầu lây lan khắp phổi, đi đến những cơ quan khác.
• Virus cúm có nguy cơ lây nhiễm và dẫn đến bệnh viêm phổi thùy. Đây cũng là loại virus gây viêm phổi do virus phổ biến nhất. Virus ho gà, virus sởi… cũng có thể lây truyền trong cộng đồng, gây bệnh viêm phổi thùy.

Viêm phổi thùy lây qua đường nào?

Chúng ta đã biết viêm phổi thùy có lây không? Vậy căn bệnh này lây truyền qua đường nào? Bệnh viêm phổi thùy nói riêng hay viêm phổi nói chung có thể lây lan từ người sang người thông qua hai con đường:

• Lây truyền một cách trực tiếp qua đường hô hấp. Viêm phổi thùy có thể lây lan trực tiếp qua đường hô hấp. Hoạt động của vi khuẩn, virus là tác nhân đẩy nhanh tốc độ lây truyền. Vi khuẩn, virus tồn tại bên trong khoang miệng, tuyến nước bọt. Vi khuẩn, virus xâm nhập vào cơ thể người mạnh khỏe thông qua đường hô hấp khi:
  • Giao tiếp với người bệnh.
  • Người bệnh hắt hơi, ho.
  • Giọt bắn có chứa vi khuẩn, virus từ người bệnh bám vào bề mặt của những đồ vật dùng chung, tạo điều kiện cho bệnh lây nhiễm cho người khác.
• Lây truyền gián tiếp. Bệnh viêm phổi thùy có thể lây gián tiếp khi sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh, ví dụ như chén, đũa, cốc, quần áo, bàn chải, khăn mặt… Người mạnh khỏe vô tình chạm vào những vật dùng cá nhân của người bệnh rồi đưa tay lên miệng, mũi, mắt cũng dễ bị lây nhiễm. Vi khuẩn, virus gây bệnh viêm phổi có thể tồn tại trên những bề mặt lên đến vài giờ.

Bệnh viêm phổi thùy dễ lây nhất vào giai đoạn nào?

Thắc mắc viêm phổi thùy có lây không đã được giải đáp. Vậy bệnh viêm phổi thùy dễ lây nhất trong giai đoạn nào? Ở bất kỳ giai đoạn nào, bệnh viêm phổi thùy cũng có thể lây lan dễ dàng, bao gồm những giai đoạn cơ bản dưới đây:

• Giai đoạn xung huyết. Giai đoạn này thường diễn biến ở mức độ nhẹ, ít dẫn đến tử vong. Ở giai đoạn xung huyết, quá trình viêm tạo ra những tổn thương, dẫn đến chứng xung huyết. Mạch máu phổi bị giãn rộng làm hồng cầu thoát ra, các bạch cầu tơ huyết đi đến phế nang nhằm thực hiện chức năng đại thực bào.
• Giai đoạn gan hóa đỏ. Những thùy phổi và nhu mô bị tổn thương sẽ có màu đỏ như gan sau khi bệnh khởi phát khoảng 2 ngày. Quá trình này được gọi là gan hóa đỏ. Sau khi thoát khỏi máu, tế bào hồng cầu sẽ di chuyển đến bạch cầu và phế nang. Bên trong dịch phế nang chứa nhiều vi khuẩn hay những tác nhân gây viêm khác.
• Giai đoạn gan hóa xám. Tình trạng gan hóa xám xảy ra khi tổn thương tại phổi khiến các thùy cứng như đặc điểm của gan. Lúc này, bề mặt thùy phổi phủ dịch mủ và có màu xám. Các phế nang phổi có chứa nhiều tế bào bạch cầu, hồng cầu và những đại thực bào khác.

>>Xem thêm: Viêm phổi có lây không? Lây qua đường nào?

Đối tượng dễ có nguy cơ mắc viêm phổi thùy

Bên cạnh việc tìm hiểu viêm phổi thùy có lây không, chúng ta cần biết đối tượng nào dễ có nguy cơ mắc phải căn bệnh này hơn. Trên thực tế, bất kỳ ai cũng có thể bị lây bệnh viêm phổi thùy. Thế nhưng những đối tượng dưới đây có nguy cơ bị bệnh viêm phổi thùy cao hơn:

1. Người cao tuổi

Người cao tuổi (khoảng từ 65 tuổi trở lên) có khả năng thích nghi kém, sức đề kháng yếu nên dễ bị bệnh về đường hô hấp (trong đó có viêm phổi thùy) lúc thời tiết chuyển mùa. Khi nhiễm bệnh, nếu không được phát hiện, chẩn đoán, chữa trị kịp thời, người cao tuổi có nguy cơ gặp biến chứng nguy hiểm, ví dụ như suy hô hấp.

2. Trẻ em

Bệnh viêm phổi nói chung là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu cho trẻ em dưới 5 tuổi (đặc biệt là trẻ dưới 2 tháng tuổi). Trẻ em có sức đề kháng yếu nên là đối tượng dễ bị các tác nhân gây viêm phổi thùy tấn công, gây bệnh.

3. Phụ nữ mang thai

Phụ nữ mang thai có hệ miễn dịch suy giảm nên dễ bị vi khuẩn, virus tấn công dẫn đến bệnh viêm phổi thùy. Mẹ bầu bị viêm phổi thùy có thể tác động lớn đến sức khỏe của bản thân và thai nhi, làm gia tăng nguy cơ gặp biến chứng thai kỳ, sảy thai, sinh non.

4. Những đối tượng khác

Một số đối tượng có những yếu tố rủi ro dưới đây làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh viêm phổi thùy, bao gồm:

• Người mắc bệnh lý nền mạn tính, ví dụ như COPD (phổi tắc nghẽn mạn tính), hen suyễn, bệnh tim mạch.
• Hút thuốc lá. Thói quen hút thuốc lá sẽ làm hỏng cơ chế phòng vệ tự nhiên giúp chống lại virus, vi khuẩn gây viêm phổi của cơ thể.
• Người bệnh sau ghép tạng.
• Người bệnh đang áp dụng phương pháp hóa trị.
• Người bị nhiễm HIV/AIDS…

Cách phòng ngừa lây nhiễm viêm phổi thùy

Nếu đã biết viêm phổi thùy có lây không, mỗi người cần chủ động ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm căn bệnh này thông qua các biện pháp dự phòng dưới đây:

• Vệ sinh cơ thể và răng miệng sạch sẽ mỗi ngày.
• Dùng xà phòng rửa sạch tay sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn uống, sau khi chạm vào những đồ vật ở nơi công cộng và sau khi đã tiếp xúc với người bệnh.
• Hạn chế tiếp xúc với những nguồn lây bệnh như người bị cúm, viêm phổi… Nếu bắt buộc phải tiếp xúc, bạn nên mang khẩu trang để phòng tránh nguy cơ bị lây nhiễm.
• Không sử dụng chung những đồ dùng cá nhân với người bệnh.
• Áp dụng chế độ ăn uống cân bằng dưỡng chất, khoa học để giúp cơ thể mạnh khỏe, nâng cao sức đề kháng.
• Hạn chế dùng rượu bia, tránh hút thuốc lá hay tiếp xúc với khói thuốc lá…
• Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ để góp phần loại bỏ mầm bệnh.
• Luyện tập thể dục thể thao vừa sức, đều đặn để nâng cao thể lực.
• Giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh; giữ cơ thể không bị bí bách trong mùa nắng nóng.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ để giúp phát hiện sớm bệnh lý và tiến hành chữa trị đúng cách, kịp thời. Người bệnh có thể đến thăm khám tại Khoa Hô hấp, Khoa Nội Tổng hợp, Hệ thống PlinkCare. Nơi đây quy tụ đội ngũ bác sĩ giỏi, nhiều năm kinh nghiệm, tận tình, được trang bị nhiều máy móc hiện đại, hỗ trợ chẩn đoán chính xác nhiều bệnh lý tại hệ hô hấp, chẳng hạn như hệ thống siêu âm, chụp X quang, CT, MRI cao cấp, máy đo chức năng hô hấp HI 801, máy đo đa ký hô hấp Alice NightOne…
• Tiêm ngừa các loại vắc xin liên quan để giúp ngăn ngừa tác nhân gây bệnh viêm phổi thùy, chẳng hạn như: vắc xin phòng ngừa phế cầu khuẩn, vi khuẩn Hib, ho gà, cúm, sởi… Địa chỉ tiêm ngừa uy tín hàng đầu tại Việt Nam là Hệ thống Trung tâm Tiêm chủng VNVC.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, viêm phổi thùy có lây không? Bệnh viêm phổi thùy có thể lây từ người sang người trong các trường hợp nhất định. Mỗi người cần chủ ngăn ngừa bệnh lý này, đặc biệt là những đối tượng có nguy cơ nhiễm bệnh cao.