Bệnh viêm phổi có tự khỏi được không? Khi nào có? Khi nào không?

Tổng quan về bệnh viêm phổi

Bệnh viêm phổi là tình trạng viêm nhiễm kèm theo hiện tượng tích dịch mủ ở nhu mô phổi, bao gồm tiểu phế quản tận cùng, phế nang (túi, ống phế nang) và tổ chức liên kết khe kẽ. Nguyên nhân gây bệnh có thể bắt nguồn từ sự xâm nhập của virus, nấm, vi khuẩn hoặc một số tác nhân khác, tuy nhiên ngoại trừ trực khuẩn lao.

Khi bị viêm phổi, phế nang và đường dẫn khí thường có tình trạng tích tụ chất nhầy hoặc dịch mủ dẫn đến khởi phát các triệu chứng như ho có đờm, sốt cao, khó thở, ớn lạnh…. Nếu không được chữa trị kịp thời, bệnh viêm phổi có thể nhanh chóng tiến triển nghiêm trọng, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người bệnh. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với người cao tuổi mắc nhiều bệnh mạn tính và trẻ em có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. (1)

Phân loại viêm phổi

Phân loại bệnh dựa vào nguyên nhân gây bệnh, bao gồm:

• Bệnh viêm phổi do vi khuẩn
• Bệnh viêm phổi do nấm
• Bệnh viêm phổi do virus
• Bệnh viêm phổi do hóa chất

Phân loại bệnh dựa vào nguyên nhân lây truyền:

• Bệnh viêm phổi cộng đồng
• Bệnh viêm phổi bệnh viện

Viêm phổi có tự khỏi được không?

Bệnh viêm phổi có tự khỏi được không tùy thuộc vào các yếu tố như nguyên nhân gây bệnh, thể trạng và tuổi tác của người bệnh, cụ thể như sau: (2)

1. Tùy thuộc vào nguyên nhân

Bệnh viêm phổi do tiếp xúc với hóa chất hoặc sự xâm nhập của vi khuẩn, virus có thể tự khỏi nếu người bệnh kịp thời tránh xa tác nhân gây bệnh và nâng cao sức khỏe hệ miễn dịch ở giai đoạn sớm, cụ thể:

• Viêm phổi do virus: Thông thường, bệnh viêm phổi do virus ở mức độ nhẹ có thể tự khỏi sau khoảng thời gian từ 1 đến 3 tuần nếu người bệnh tích cực nghỉ ngơi, ổn định sức khỏe. Tuy nhiên, một số trường hợp người bệnh cần được điều trị để hạn chế nguy cơ xảy ra tình trạng suy hô hấp.
• Viêm phổi do vi khuẩn: Mặc dù có khả năng tự khỏi thấp hơn viêm phổi do virus, tuy nhiên tình trạng bệnh viêm phổi do vi khuẩn có thể dần cải thiện theo thời gian nếu người bệnh được nâng cao sức khỏe hệ miễn dịch. Sau đó, để có thể chữa khỏi hoàn toàn, người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị bằng thuốc của bác sĩ.
• Viêm phổi do hóa chất: Trong trường hợp phát hiện sớm, bệnh viêm phổi do hóa chất có thể được cải thiện bằng cách kịp thời tránh tiếp xúc với hóa chất, hỗ trợ thông khí bằng liệu pháp oxy, nghỉ ngơi và nâng cao sức khỏe hệ miễn dịch. Tuy nhiên, hóa chất có thể gây tổn thương phổi nghiêm trọng, vì vậy người bệnh nên sớm đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời để bảo vệ sức khỏe hệ hô hấp một cách tối ưu.

Mặt khác, bệnh viêm phổi do nấm thường không thể tự khỏi và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Bởi vì, các bào tử nấm gây bệnh có xu hướng xâm lấn nhanh chóng, dẫn đến bệnh phổi mạn tính hoặc thậm chí gây hại đến các cơ quan lân cận.

Trên thực tế, người bệnh thường không thể tự nhận biết mình bị viêm phổi do nguyên nhân gì. Do đó, không loại trừ tác nhân gây bệnh là bào tử nấm hay các nguyên nhân khác nhưng ở mức độ năng. Ngay khi nhận thấy bản thân xấu hiện dấu hiệu nghi ngờ viêm phổi, người bệnh nên sớm đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời.

2. Tùy thuộc vào tuổi tác và tình trạng sức khỏe tổng thể

Bệnh viêm phổi có tự khỏi được không phụ thuộc vào thể trạng và tuổi tác của người bệnh. Bởi lẽ, sức khỏe hệ miễn dịch đóng vai trò quan trọng quyết định khả năng cải thiện tình trạng bệnh viêm phổi.

Trong khi đó, hệ miễn dịch có thể chưa hoàn thiện hoặc bị suy yếu do:

• Độ tuổi: Hệ miễn dịch ở trẻ em (đặc biệt là ở độ tuổi sơ sinh) thường chưa hoàn thiện. Hệ miễn dịch ở người cao tuổi thường bị suy yếu do quá trình lão hóa, ảnh hưởng của các bệnh lý mạn tính trong cơ thể.
• Thể trạng: Sức khỏe tổng thể ở mỗi cá nhân thường không giống nhau. Điều này phụ thuộc vào lối sống, chế độ dinh dưỡng và các yếu tố sức khỏe mang tính di truyền.

Mức độ cải thiện bệnh viêm phổi có thể chênh lệch ở từng đối tượng người bệnh. Do đó, trong mọi trường hợp, người bệnh viêm phổi tốt nhất nên đi khám sớm và điều trị kịp thời.

Viêm phổi xuất hiện biến chứng có tự khỏi được không?

Trong hầu hết các trường hợp, bệnh viêm phổi đã gây ra biến chứng thường không thể tự khỏi mà cần được điều trị càng sớm càng tốt. Bởi lẽ, biến chứng của bệnh viêm phổi có mức độ nguy hiểm cao và tốc độ tiến triển nhanh chóng, chậm trễ trong điều trị có thể đe dọa tính mạng của người bệnh.

Một số biến chứng viêm phổi nghiêm trọng có thể xảy ra bao gồm:

• Nhiễm trùng máu: Thường gặp ở bệnh viêm phổi do vi khuẩn. Bởi lẽ, vi khuẩn có xu hướng xâm nhập vào máu và gây ra tình trạng nhiễm trùng.
• Áp xe phổi: Xảy ra khi nhu mô phổi bị nhiễm trùng dẫn đến tích tụ các ổ dịch mủ. Áp xe phổi không được điều trị kịp thời có thể gây hoại tử mô phổi.
• Tràn dịch màng phổi: Bệnh viêm phổi có thể gây tích tụ dịch lỏng trong khu vực giữa màng phổi với các lớp mô lót phổi được gọi là tràn dịch màng phổi. Biến chứng này có thể gây khó thở và suy giảm hô hấp nếu không được điều trị kịp thời.
• Suy hô hấp: Suy hô hấp là tình trạng suy giảm chức năng trao đổi khí ở phổi, khiến cho cơ thể không được cung cấp đầy đủ oxy. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng suy hô hấp sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của người bệnh.

>>Tham khảo thêm: Bệnh viêm phổi có chữa được không?

Cách chẩn đoán bệnh viêm phổi

Người bệnh cần trải qua quá trình thăm khám lâm sàng và thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng theo chỉ định của bác sĩ. (3)

1. Thăm khám lâm sàng

Thông qua quá trình thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ đánh giá được các vấn đề bao gồm:

• Dấu hiệu của bệnh: Bao gồm ho, sốt, khó thở, mệt mỏi, tím tái…
• Nhịp thở của người bệnh: Chỉ số nhịp thở đóng vai trò quan trọng góp phần giúp bác sĩ chẩn đoán được mức độ của bệnh viêm phổi
• Tìm kiếm âm thanh bất thường trong nhịp phổi: Bệnh viêm phổi có thể khiến cho nhịp phổi kèm theo tiếng động bất thường.

2. Xét nghiệm cận lâm sàng

Bên cạnh quá trình thăm khám lâm sàng, bác sĩ có thể sẽ chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng, bao gồm:

• Xét nghiệm công thức máu: Thông qua chỉ số bạch cầu từ kết quả xét nghiệm máu, bác sĩ sẽ đánh giá được mức độ nhiễm trùng do bệnh viêm phổi.
• Nuôi cấy đờm: Xét nghiệm nuôi cấy đờm giúp bác sĩ xác định được loại vi khuẩn hoặc tế bào nấm gây viêm phổi, từ đó có hướng điều trị phù hợp.
• Chụp X quang: Những tổn thương ở nhu mô phổi sẽ được thể hiện trên hình ảnh chụp X quang phổi. Nhờ vậy, bác sĩ có thể xác định vị trí và mức độ thương tổn mô phổi do bệnh viêm phổi gây ra.
• Chụp CT (chụp cắt lớp vi tính): Những tổn thương nhỏ ở mô phổi có thể không được thể hiện trên hình ảnh phim X quang. Vì vậy, nếu kết quả chụp X quang chưa đủ cơ sở giúp chẩn đoán bệnh viêm phổi, bác sĩ có thể sẽ chỉ định người bệnh chụp CT.
• Nội soi phế quản: Nội soi phế quản không chỉ giúp bác sĩ quan sát chi tiết đường hô hấp mà còn cho phép thu thập mẫu mô, dịch phổi để phục vụ cho quá trình phân tích tế bào bệnh học.

Điều trị viêm phổi như thế nào?

Mục tiêu điều trị bệnh viêm phổi là kiểm soát nhiễm trùng và ngăn chặn biến chứng của bệnh. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ ảnh hưởng của bệnh mà người bị viêm phổi có thể được bác sĩ chỉ định điều trị bằng cách:

• Điều trị tại nhà: Trong hầu hết các trường hợp, bệnh viêm phổi được phát hiện sớm và chưa gây ra triệu chứng nghiêm trọng có thể được điều trị bằng liệu pháp nội khoa, theo dõi. Cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh viêm phổi sử dụng một số loại thuốc trị viêm phổi kê đơn, dành nhiều thời gian nghỉ ngơi tại nhà kết hợp với việc tái khám định kỳ. Trong suốt quá trình này, người bệnh cần xây dựng lối sống khoa học, chế độ dinh dưỡng cân bằng để nâng cao sức khỏe hệ miễn dịch giúp tăng hiệu quả điều trị bệnh viêm phổi.
• Điều trị nội trú tại bệnh viện: Đối với trường hợp viêm phổi đã chuyển biến nặng, gây ra các triệu chứng nguy hiểm như khó thở, mệt mỏi, sốt cao, co giật… bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định người bệnh nhập viện để điều trị. Tại bệnh viện, người bệnh viêm phổi sẽ được hỗ trợ hô hấp bằng liệu pháp oxy, bác sĩ theo dõi chặt chẽ diễn biến của bệnh và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

>>Xem thêm: Viêm phổi có nguy hiểm không? Yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh viêm phổi

Chăm sóc bệnh nhân viêm phổi

Người bệnh viêm phổi cần được chăm sóc đặc biệt để nâng cao hệ miễn dịch, tăng hiệu quả chữa trị bệnh. Một số điều cần lưu ý để quá trình chăm sóc người bị viêm phổi đạt hiệu quả tối ưu, bao gồm:

• Đảm bảo giữ vệ sinh:
  • Luôn súc miệng sau khi khạc đờm, dùng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi và miệng.
  • Đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người khác.
  • Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch diệt khuẩn.
  • Vệ sinh không gian sống, bàn ghế, vật dụng… bằng dung dịch diệt khuẩn theo tư vấn của bác sĩ.
• Tăng cường lưu thông đường thở:
  • Làm ẩm và làm ấm không khí trong không gian sống của người bệnh.
  • Thiết lập thói quen thường xuyên uống nước để hỗ trợ long đờm.
  • Tuân thủ chỉ định sử dụng thuốc của bác sĩ (nếu có).
  • Đảm bảo đúng tư thế khi ho để hạn chế nguy cơ đau thắt ngực (ngồi cúi về phía trước khi ho).
• Bảo toàn năng lượng cho người bệnh:
  • Ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya.
  • Dành nhiều thời gian nghỉ ngơi.
  • Tránh căng thẳng, luôn giữ tinh thần vui vẻ.
  • Vận động nhẹ nhàng.
• Tránh mất nước: Triệu chứng sốt do viêm phổi có thể khiến cơ thể bị mất nước. Do đó, người bệnh viêm phổi nên uống nhiều nước, ưu tiên ăn các món ăn lỏng (súp, cháo, sinh tố…).
• Tuân thủ lịch hẹn tái khám: Điều này đặc biệt quan trọng góp phần tăng hiệu quả điều trị và dự phòng được nguy cơ xảy ra biến chứng của bệnh viêm phổi.

Khi nào nên đến cơ sở y tế?

Ngay khi nhận thấy bản thân xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh viêm phổi như ho, khó thở, tức ngực khi ho, mệt mỏi, sốt cao… người bệnh cần sớm đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị kịp thời. Mặc dù câu trả lời cho câu hỏi viêm phổi có tự khỏi được không là “có thể tự khỏi được”, tuy nhiên như đã nói, người bệnh thường không biết mình viêm phổi do nguyên nhân gì cũng như mức độ bệnh ra sao, có thể tiến triển nghiêm trọng và tiềm ẩn biến chứng nguy hiểm.

Như vậy, bài viết đã phần nào làm rõ vấn đề viêm phổi có tự khỏi được không. Chậm trễ trong thăm khám và điều trị bệnh viêm phổi có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến hệ hô hấp, sức khỏe, tính mạng. Vì vậy, nếu nghi ngờ bản thân có nguy cơ mắc bệnh viêm phổi, mỗi người nên sớm đến bệnh để được thăm khám và điều trị.