Viêm khớp bàn chân: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán & điều trị

Viêm khớp bàn chân là gì?

Viêm khớp bàn chân là tình trạng viêm khớp xảy ra ở một trong những bộ phận cấu thành khớp bàn chân. Đau, nhức và sưng tấy tại bàn chân là triệu chứng điển hình của bệnh. Nguyên nhân là do khớp chân xảy ra phản ứng viêm, cùng với các mô xung quanh khớp bị kích thích hoặc tổn thương. Điều này sẽ khiến người bệnh gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày bởi cơn đau khớp.

Bàn chân là phần từ mắt cá chân đến đầu ngón chân, được chia làm 2 phần là mu bàn chân và gan bàn chân. Cấu trúc của bàn chân gồm các khớp chính: khớp cổ chân, khớp dưới sên, khớp cổ – bàn ngón chân.

Bàn chân là một trong những bộ phận quan trọng nhất của chi dưới. Giúp nâng đỡ trọng lượng của toàn bộ cơ thể, đồng thời thực hiện các hoạt động cơ bản như đi lại, chạy nhảy, đứng thẳng,… Do vậy, những chấn thương xảy ra ở bàn chân sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng sống của người bệnh.

Viêm khớp ở bàn chân có thể xảy ra với bất cứ ai, nhưng phổ biến nhất ở nhóm người cao tuổi. Nói cách khác, người cao tuổi có khả năng mắc bệnh nhiều hơn những đối tượng khác, bởi vì họ đang ở trong thời kỳ lão hóa xương tự nhiên.

Viêm khớp bàn chân không nguy hiểm đến tính mạng người bệnh hay trực tiếp gây ra tình trạng tàn phế. Những triệu chứng ban đầu cũng chỉ khiến người bệnh gặp khó khăn trong di chuyển chứ không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể. (1)

Tuy nhiên, người bệnh cần chú ý đến việc điều trị bệnh và phục hồi chức năng khớp. Phần lớn viêm khớp ở bàn chân là triệu chứng của một bệnh lý xương khớp khác điển hình như viêm khớp dạng thấp hoặc thoái hóa khớp. Bệnh nếu không được điều trị thời gian dài có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng khớp, suy thoái gân, suy thoái dây chằng,…

Dấu hiệu viêm khớp bàn chân

Triệu chứng của viêm khớp bàn chân gồm: (2)

• Sưng bàn chân, đôi khi cảm giác nóng xung quanh vị trí viêm
• Đau nhói, nhất là khi thực hiện các hoạt động tạo áp lực lên bàn chân như đứng lên, đi lại…
• Cứng khớp, khó di chuyển bàn chân hoặc giảm phạm vi chuyển động (qua các động tác gập duỗi mu bàn chân)
• Yếu khớp, suy nhược
• Bàn chân phát ra tiếng khi cử động

Khớp bàn chân bị viêm dễ nhận biết khi người bệnh ngủ dậy vào buổi sáng. Lúc đó bàn chân đã trải qua thời gian dài bất động khớp, tình trạng cứng khớp và các cơn đau sẽ rõ ràng nhất. Lúc này, người bệnh không nên quá lo lắng vì triệu chứng sẽ hết trong khoảng 20 – 60 phút. Người bệnh có thể thực hiện xoa bóp, cử động nhẹ nhàng chậm rãi để khớp nhanh hồi phục hơn.

Đối với những trường hợp cơn đau nặng, kéo dài trên 2 tiếng, không hoặc thuyên giảm rất ít thì cần nhanh chóng đến bệnh viện để được can thiệp điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây bệnh

Căn nguyên viêm khớp bàn chân

Viêm khớp thường là triệu chứng của những bệnh lý khác nhau. Căn nguyên của tình trạng này có thể đến từ những bệnh về xương khớp, hoặc những bệnh rối loạn chuyển hóa, bệnh lý tự miễn.

Những nguyên nhân gây viêm khớp bàn chân phổ biến gồm: (3)

• Thoái hóa khớp: Thoái hóa khớp là một bệnh mạn tính gây ra tình trạng nứt vỡ và bào mòn sụn khớp. Một số trường hợp thoái hóa khớp đi kèm với phì đại xương và những rối loạn khớp khác. Người bệnh thường xuyên cảm thấy đau nhức khi khởi phát vận động, có hiện tượng cứng khớp và sưng khớp.
• Viêm khớp sau chấn thương: Các chấn thương đột ngột do tai nạn, chơi thể thao (bong gân, gãy xương, trật khớp…) sẽ gây tổn thương khớp và những bộ phận, mô mềm xung quanh. Thương tổn này khiến khớp bị giảm hoặc mất chức năng tạm thời, đồng thời tạo ra phản ứng viêm là những cơn đau, sưng viêm tại vị trí chấn thương.
• Viêm khớp vảy nến: Bệnh viêm khớp vảy nến là một dạng bệnh lý tự miễn, với triệu chứng sưng phồng ngón tay, chân; đau nhức điểm gân & dây chằng; đau gan bàn chân & mặt sau gót chân. Bệnh có triệu chứng tiến triển chậm hoặc xuất hiện đột ngột. Lâu dần, bệnh có thể làm tổn thương các khớp nhỏ quanh khu vực viêm.
• Viêm khớp dạng thấp: Viêm khớp dạng thấp là dạng bệnh tự miễn nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng đến màng hoạt dịch của khớp gây sưng đau. Bệnh kéo dài khiến xương bị bào mòn, đồng thời làm biến dạng khớp. Nghiêm trọng hơn, bệnh tiềm ẩn rủi ro tàn phế và tổn thương các cơ quan như tim, phổi, da, mạch máu,…
• Bệnh gout: Là một dạng bệnh do rối loạn chuyển hóa, khi cơ thể bị dư thừa lượng acid uric. Bệnh gây ra các cơn đau âm ỉ và viêm ở khớp ngón chân cái, mắt cá chân… Đồng thời, người bệnh cũng sẽ chịu các phản ứng viêm khớp, khớp bị sưng tấy.
• Hội chứng ống cổ chân: Đây là tình trạng dây thần kinh ống cổ chân bị chèn ép, khiến người bệnh bị tê bì, có cảm giác kim châm tại gan bàn chân hoặc mắt cá chân. Ngoài ra, người bị hội chứng ống cổ chân cũng có thể bị giảm khả năng gập duỗi bàn chân và các ngón chân.

Yếu tố rủi ro gây viêm khớp bàn chân

Những vận động viên thể thao là đối tượng dễ gặp phải tình trạng này bởi thường xuyên thực hiện các hoạt động chạy, bật nhảy với cường độ cao. Bàn chân chịu áp lực lớn trong thời gian dài làm tăng nguy cơ bị viêm khớp. Ngoài ra, tình rạng chấn thương đột ngột cũng gây viêm khớp bàn chân.

Người thừa cân béo phì cũng dễ mắc viêm khớp bàn chân hơn so với người bình thường. Giống như vận động viên thể thao, trọng lượng cơ thể nặng sẽ khiến bàn chân chịu áp lực lớn trong thời gian dài, làm tăng cao nguy cơ bị viêm khớp. Không những thế, thừa cân béo phì còn tiềm ẩn nhiều bệnh lý khác như bệnh về rối loạn chuyển hóa (gout), bệnh lý tự miễn, bệnh cơ xương khớp… Tất cả đều có thể trở thành nguyên nhân khiến người thừa cân béo phì dễ dàng mắc bệnh.

Những yếu tố rủi ro khác của bệnh viêm khớp bàn chân mà người bệnh cần lưu ý:

• Lối sống không lành mạnh, ít vận động
• Chế độ dinh dưỡng không phù hợp, thiếu hụt canxi
• Thường xuyên căng thẳng, sức khỏe tâm thần không ổn định làm suy giảm khả năng đề kháng của cơ thể

Phương pháp chẩn đoán viêm khớp vùng bàn chân

Phương pháp chẩn đoán viêm khớp vùng bàn chân bắt đầu với chẩn đoán lâm sàng. Bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh đi lại, hoặc thực hiện một số hoạt động co duỗi, gập bàn chân để đánh giá tình trạng cứng khớp. Những hoạt động này để bác sĩ xác định được mức độ viêm sưng, cứng khớp của bàn chân, cùng với các triệu chứng của người bệnh. Từ đó, chỉ định phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng tiếp theo.

Những phương pháp được dùng để chẩn đoán viêm khớp bàn chân gồm:

• Chụp X-quang: Áp dụng khi nghi ngờ người bệnh có hình thành gai xương, quan sát tình trạng sụn khớp.
• Chụp cộng hưởng từ MRI: Sử dụng khi bác sĩ cần biết tình trạng của các yếu tố như khớp bàn chân, dây chằng, sụn, gân, mô mềm quanh vị trí viêm.
• Xét nghiệm máu: Phương pháp được chỉ định thêm cho những ca bị viêm khớp vùng bàn chân do bệnh gout, các bệnh tự miễn khác…

Viêm khớp bàn chân có nguy hiểm không?

Viêm khớp bàn chân không gây ra tàn phế hay ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Bệnh có thể được điều trị hoàn toàn và có thể phòng tránh tái phát bằng cách kết hợp lối sống khoa học và chế độ dinh dưỡng phù hợp.

Tuy nhiên, cần lưu ý là viêm khớp bàn chân không thể tự khỏi mà bắt buộc phải can thiệp các thủ thuật y tế. Tình trạng viêm khớp nếu kéo dài sẽ có nguy cơ tiến triển thành những bệnh lý nguy hiểm khác, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Hơn nữa, những cơn đau do viêm khớp và tình trạng cứng khớp cũng sẽ gây bất tiện trong hoạt động. Điều này không chỉ làm giảm chất lượng sống mà còn tác động tiêu cực lên sức khỏe tâm thần của người bệnh.

Cách chữa viêm khớp bàn chân

Mục đích của điều trị viêm khớp bàn chân là tìm ra căn nguyên của bệnh và điều trị triệt để. Do vậy, bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân gây bệnh để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Và bất cứ phương pháp nào, người bệnh cũng được khuyên kết hợp tập vật lý trị liệu và chế độ dinh dưỡng hợp lý nhằm tối ưu quá trình điều trị, sớm phục hồi và cải thiện tình trạng khớp.

Một số phương pháp chữa trị viêm khớp bàn chân được sử dụng là:

• Điều trị bằng thuốc (như thuốc chống viêm hoặc giảm đau): Nhằm làm thuyên giảm các cơn đau.
• Tiêm tại chỗ: Thuốc chống viêm được tiêm vào đúng vị trí khớp viêm, được chỉ định cho người bệnh viêm khớp cấp tính.
• Tiêm collagen: Giúp bổ sung dịch nhờn cho khớp, loại bỏ tình trạng viêm và ngăn ngừa mô sụn bị phá vỡ.
• Tiêm huyết tương giảm tiểu cầu: Chỉ định cho những trường hợp viêm khớp mạn tính.

Cách phòng tránh viêm khớp ở bàn chân

Phòng tránh viêm khớp bàn chân tương đối đơn giản nhưng cho hiệu quả cao. Bởi vì phần lớn các trường hợp khớp bị viêm xảy ra là do triệu chứng của một bệnh lý khác. Vì vậy, chủ động bảo vệ sức khỏe bằng cách xây dựng và duy trì lối sống lành mạnh, kết hợp với chế độ dinh dưỡng khoa học là chìa khóa để phòng tránh bệnh.

Duy trì lối sống khỏe mạnh, quản lý tốt sức khỏe cơ thể cũng giúp kiểm soát cân nặng ở mức lý tưởng, tránh nguy cơ bị thừa cân béo phì. Từ đó, giảm bớt rủi ro bị viêm khớp bàn chân do thừa cân béo phì.

Những hoạt động cụ thể giúp phòng tránh viêm khớp bàn chân có thể tham khảo:

• Chú ý tư thế, hạn chế sai tư thế trong vận động, thể dục thể thao chuyên nghiệp để không bị chấn thương ngoài ý muốn
• Hạn chế tai nạn trong lao động bằng cách ưu tiên sử dụng các dụng cụ hỗ trợ khi mang vác nặng. Nếu không có dụng cụ hỗ trợ, hãy đảm bảo quá trình lấy vật nặng và mang vác đúng tư thế, hạn chế chấn thương đột ngột.
• Luyện tập thể dục thể thao đều đặn để tăng cường sức khỏe cơ xương khớp
• Tăng cường vận động trong ngày để duy trì độ linh hoạt của các khớp xương, tránh để cơ thể quá trì trệ
• Có một chế độ ăn đa dạng nguồn thực phẩm, cân bằng các nhóm chất. Ưu tiên thức ăn tự chế biến để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống PlinkCare, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; ThS.BS.CKII Trần Anh Vũ; BS.CKI Trần Xuân Anh, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Đây cũng là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp với kỹ thuật hiện đại theo phác đồ cập nhật quốc tế.

Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, robot Artis Pheno, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp…

PlinkCare còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Viêm khớp bàn chân là một tình trạng đau nhức bàn chân, đi kèm cứng khớp khiến người bệnh gặp bất tiện trong đi lại, di chuyển hằng ngày. Bệnh thường là triệu chứng của những bệnh lý căn nguyên khác gây nên. Viêm khớp ở bàn chân không thể tự khỏi mà không qua thủ thuật y khoa. Do vậy, việc phát hiện và điều trị bệnh sớm là rất cần thiết. Không chỉ giúp người bệnh hết đau, nhanh chóng trở lại sinh hoạt bình thường mà còn hạn chế rủi ro bệnh chuyển thành viêm khớp mạn tính, cùng với nhiều hệ lụy nguy hiểm khác.