Viêm giáp Hashimoto: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Tuyến giáp là tuyến nhỏ, nằm trước cổ, dưới da. Đây là một phần của hệ thống nội tiết có vai trò sản xuất hormone tuyến giáp. Nhiệm vụ của hormone giáp là kiểm soát tốc độ quá trình trao đổi chất, điều hòa thân nhiệt, nhịp tim, ảnh hưởng đến giấc ngủ, cấu tạo xương, trạng thái tâm lý… của người bệnh.

Viêm giáp Hashimoto là gì?

Viêm giáp Hashimoto là tình trạng rối loạn tự miễn dịch gây suy giáp mạn tính. Viêm giáp Hashimoto có thể diễn biến thầm lặng, người bệnh không có biểu hiện trong nhiều năm, chỉ phát hiện ra khi tuyến giáp to hoặc chỉ số xét nghiệm máu bất thường. Tại Mỹ, viêm giáp Hashimoto là nguyên nhân chủ yếu gây suy giáp. (1)

Bệnh này được đặt theo tên của tiến sĩ Hakaru Hashimoto – người đã tìm ra bệnh vào năm 1912. Các tên khác của bệnh viêm giáp Hashimoto bao gồm:

• Viêm giáp tự miễn mạn tính.
• Viêm giáp lympho bào mạn tính.

Nguyên nhân gây bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto

Nguyên nhân viêm giáp Hashimoto là do hệ miễn dịch sản xuất ra các kháng thể tấn công, gây viêm và phá hủy tế bào tuyến giáp giáp của người bệnh. Theo thời gian, tế bào tuyến giáp bị phá hủy (chết) quá nhiều, số lượng tế bào tuyến giáp còn lại quá ít, không sản xuất ra đủ lượng hormone giáp để đáp ứng được nhu cầu sinh lý bình thường của cơ thể.

Lúc này, người bệnh sẽ suy giáp vĩnh viễn với nhiều biểu hiện trên lâm sàng. Tuy nhiên, không phải ai mắc bệnh viêm giáp Hashimoto cũng suy giáp.

Các yếu tố nguy cơ bệnh Hashimoto

Các yếu tố tăng nguy cơ phát triển bệnh Hashimoto bao gồm:

• Tiền sử gia đình: Nếu ông bà, cha mẹ trước đó bị viêm giáp Hashimoto thì con cái có nguy cơ mắc bệnh cao.
• Giới tính: Nữ giới có nguy cơ mắc bệnh viêm giáp Hashimoto cao gấp 10 lần nam giới.
• Tuổi tác: Nguy cơ phát triển bệnh viêm giáp Hashimoto và các bệnh tuyến giáp khác tăng lên khi tuổi cao.
• Bệnh Hashimoto có nguy cơ xảy ra ở đối tượng mắc các tình trạng tự miễn dịch khác như:
  • Bệnh Addison.
  • Bệnh Celiac.
  • Lupus.
  • Thiếu máu ác tính.
  • Viêm khớp dạng thấp.
  • Hội chứng Sjogren.
  • Tiểu đường type 1.

Triệu chứng của viêm giáp Hashimoto

Một số người mắc bệnh Hashimoto ở giai đoạn đầu có thể có các giai đoạn cường giáp, suy giáp hoặc không có bất kỳ triệu chứng nào. Khi bệnh tiến triển, tuyến giáp người bệnh sẽ to ra (tình trạng này gọi là bướu cổ), không đau nhưng tạo ra cảm giác căng tức ở dưới cổ.

Nếu bệnh Hashimoto dẫn đến suy giáp, sẽ gây ra các triệu chứng sau:

• Mệt mỏi, uể oải và ngủ li bì.
• Tăng cân bất thường.
• Táo bón.
• Da khô.
• Tăng độ nhạy cảm với nhiệt độ lạnh.
• Nhịp tim chậm hơn bình thường (nhịp tim chậm ).
• Cứng khớp và đau cơ.
• Tóc khô, dễ gãy; tóc mọc chậm hoặc rụng.
• Chán nản, khó tập trung, trầm cảm.
• Mắt và mặt sưng húp.
• Rối loạn kinh nguyệt.
• Giảm ham muốn.
• Chậm phát triển chiều cao ở trẻ.

Chẩn đoán viêm tuyến giáp Hashimoto

Đầu tiên, bác sĩ sẽ khám lâm sàng thông qua hỏi triệu chứng, kiểm tra thể chất thăm khám tuyến giáp để xác định có phì đại hay không. Sau đó, bác sĩ sẽ chẩn đoán dựa vào các yếu tố như:

• Phì đại tuyến giáp (bướu cổ).
• Xét nghiệm hormone kích thích tuyến giáp (TSH): Hormon kích thích tuyến giáp (TSH) được sản xuất bởi tuyến yên. Khi tuyến yên phát hiện lượng hormone tuyến giáp trong máu thấp sẽ gửi hormone kích thích tuyến giáp (TSH) đến tuyến giáp để thúc đẩy sự gia tăng sản xuất hormone tuyến giáp. Nếu nồng độ TSH cao hơn bình thường, cho thấy tuyến giáp không sản xuất đủ hormone T4, có thể kết luận suy giáp hoặc suy giáp cận lâm sàng.
• Xét nghiệm T4 (thyroxine): Hormon tuyến giáp là thyroxine (T-4). Nồng độ thyroxine (T4) trong máu thấp cho thấy người đó bị suy giáp.
• Xét nghiệm kháng thể kháng giáp: Trong rối loạn tự miễn dịch, hệ thống miễn dịch tạo ra các kháng thể giả mạo nhắm vào các tế bào hoặc protein khỏe mạnh trong cơ thể. Phần lớn, bệnh Hashimoto hệ thống miễn dịch tạo ra kháng thể kháng peroxidase tuyến giáp (TPO) – một loại protein đóng vai trò quan trọng trong sản xuất hormone tuyến giáp. Ngoài ra, bác sĩ thực hiện các xét nghiệm khác để tìm các kháng thể khác liên quan đến bệnh Hashimoto.
• Siêu âm tuyến giáp: Đây là xét nghiệm về hình ảnh học gợi ý trong chẩn đoán bệnh viêm giáp Hashimoto. Tuy nhiên, siêu âm không có chức năng khẳng định chẩn đoán viêm giáp Hashimoto.

Tuy nhiên, bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto có thể được chẩn đoán ngay cả khi người bệnh không có triệu chứng, nồng độ kháng thể tuyến giáp cao nhưng nồng độ hormone tuyến giáp vẫn bình thường.

Cách điều trị viêm tuyến giáp Hashimoto

Trường hợp viêm tuyến giáp Hashimoto nhưng nồng độ hormone tuyến giáp bình thường và không có tình trạng bướu cổ, người bệnh sẽ được khuyến nghị theo dõi thêm một thời gian.

1. Điều trị nội khoa

• Nếu người bệnh có nồng độ kháng thể kháng giáp cao nhưng xét nghiệm chức năng tuyến giáp bình thường (TSH và Free T4), người bệnh không cần điều trị bằng hormone tuyến giáp.
• Nếu người bệnh chỉ có TSH tăng nhẹ (suy giáp nhẹ hoặc cận lâm sàng), người bệnh có thể cần hoặc không cần dùng thuốc ngay. Người bệnh có thể kiểm tra mức TSH định kỳ để xem liệu bệnh có đang phát triển suy giáp lâm sàng hay không. Trường hợp người bệnh suy giáp lâm sàng, bác sĩ sẽ xem xét có cần dùng hormone giáp bổ sung tạm thời hay không.
• Các trường hợp được phát hiện vào giai đoạn cường giáp, thường chỉ cần điều trị triệu chứng.
• Người bệnh suy giáp vĩnh viễn do viêm tuyến giáp Hashimoto sẽ cần điều trị bằng liệu pháp thay thế hormone tuyến giáp (levothyroxin) suốt đời. Mục tiêu điều trị nhằm khôi phục, duy trì mức hormone T4 ổn định và cải thiện triệu chứng suy giáp.

2. Phẫu thuật

Phẫu thuật được chỉ định trong trường hợp bướu giáp to, chèn ép hoặc khiến người bệnh ảnh hưởng tâm lý, tự ti khi bướu to nằm ở cổ.

Bệnh viêm giáp Hashimoto có thể chữa khỏi được không?

Bệnh viêm giáp Hashimoto không thể chữa khỏi nhưng duy trì thuốc có tác dụng kiểm soát bệnh suy giáp và nồng độ hormone tuyến giáp, giúp người bệnh có cuộc sống bình thường.

Biến chứng của bệnh viêm giáp Hashimoto

Nếu suy giáp do bệnh Hashimoto không được điều trị có thể dẫn đến các biến chứng do suy giáp như:

• Cholesterol cao.
• Bệnh tim và suy tim.
• Huyết áp cao.
• Trầm cảm.
• Hôn mê phù niêm – biến chứng hiếm gặp của bệnh suy giáp, có thể gây tử vong.
• Gây ra vấn đề khi mang thai: sảy thai, sinh non, thai chết lưu. Một số trường hợp, có thể gây tình trạng tăng huyết áp vào cuối thai kỳ (tiền sản giật).
• Ảnh hưởng đến sự phát triển và trí não của thai nhi.

Suy giáp khi mang thai không phổ biến nhưng bạn có thể bỏ qua các triệu chứng thường gặp khi mang thai như mệt mỏi và tăng cân. Hãy thông báo với bác sĩ nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng suy giáp hoặc cảm thấy có bướu ở cổ.

>>>Có thể bạn chưa biết: Bệnh viêm giáp Hashimoto có thai được không?

Bệnh viêm giáp Hashimoto và nguy cơ ung thư

Nghiên cứu của Silva de Morais N và cộng sự công bố năm 2019, tại một phòng khám tuyến giáp ở Anh. Số liệu thu thập trên 9581 người bệnh đến khám từ năm 1995 – 2017 cho trong số các người bệnh điều trị bằng phẫu thuật nhân giáp, tỷ lệ ung thư nhân giáp ở người bệnh viêm giáp Hashimoto so với người không bị viêm giáp Hashimoto (23,3% so với 15,9%).

Như vậy, những người có nhân tuyến giáp >1cm bị viêm giáp Hashimoto có nguy cơ cao có kết quả sinh thiết không xác định và ung thư tuyến giáp cao hơn những người không bị viêm giáp Hashimoto. Phát hiện này rất quan trọng vì bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto rất phổ biến. Không phải tất cả người bệnh viêm giáp Hashimoto đều có nhân giáp. Nhưng khi người bệnh viêm giáp Hashimoto có xuất hiện các nhân giáp trên siêu âm, các nhân này cần được kiểm tra và theo dõi cẩn thận.

Nghiên cứu tại Đài Loan của Y-K Chen và cộng sự khảo sát nguy cơ các loại ung thư đầu cổ, dạ dày, đại trực tràng, gan, phổi, buồng trứng, tử cung, tuyến vú, tuyến tiền liệt, thận, bàng quang, ung thư máu… ở người bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto.

Nghiên cứu thu thập 1521 người bệnh viêm giáp Hashimoto mới được chẩn đoán và 6084 người không bị viêm giáp Hashimoto. Nghiên cứu cho thấy, người bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto có nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp và ung thư đại trực tràng cao hơn nhóm không bị viêm giáp Hashimoto.

>>>Tham khảo ngay: Viêm giáp Hashimoto có nguy hiểm không?

Chăm sóc bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto

Để điều trị bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto đạt hiệu quả, người bệnh nên chú ý các điều sau:

• Tập thể dục để nâng cao sức khỏe.
• Tái khám sức khỏe định kỳ theo chỉ định của bác sĩ, để theo dõi kết quả điều trị.
• Uống thuốc đúng, đủ liều.

Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, PlinkCare TP.HCM quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ giàu kinh nghiệm trong việc khám, chẩn đoán, điều trị hiệu quả, viêm giáp Hashimoto, bình giáp, cường giáp, tiểu đường, béo phì,… Hệ thống máy thiết bị hiện đại và các bác sĩ luôn cập nhật phác đồ điều trị hiện đại, tư vấn sức khỏe, hướng dẫn chế độ dinh dưỡng cụ thể cho người bệnh, giúp người bệnh an tâm điều trị.

Viêm giáp Hashimoto là bệnh gì? Viêm giáp Hashimoto là bệnh viêm tuyến giáp tự miễn mạn tính, hay tên gọi khác là viêm tuyến giáp lympho. Bệnh viêm giáp Hashimoto ở giai đoạn phát bệnh không có triệu chứng, khi tiến triển phần lớn sẽ suy giáp và gây ra hàng loạt triệu chứng như phát hiện bướu ở cổ, mệt mỏi, đau khớp, tăng cân bất thường,… Do đó, khi phát hiện các đặc điểm khác biệt trên cơ thể đặc biệt vùng cổ và một số triệu chứng bất thường người bệnh nên đến khoa Nội tiết – Đái tháo đường để bác sĩ chẩn đoán và điều trị kịp thời.