Viêm giác mạc ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm giác mạc ở trẻ em là gì?

Viêm giác mạc là tình trạng nhiễm trùng ở giác mạc. Giác mạc (hay gọi là tròng đen) là lớp mô mỏng, trong suốt và hình vòm nằm ở phía trước nhãn cầu, có vai trò bảo vệ mắt, cho phép ánh sáng đi vào mắt do đó tham gia vào quá trình khúc xạ. Tuy nhiên, do vị trí tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài và cấu trúc mỏng manh, giác mạc dễ bị tổn thương và nhiễm trùng.

Nguyên nhân gây viêm giác mạc ở trẻ em

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm giác mạc ở trẻ em, được chia làm hai nhóm chính:

1. Viêm giác mạc ở trẻ do nhiễm trùng

Phần lớn viêm giác mạc ở trẻ do nhiễm trùng, có thể do vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng gây ra. Bệnh thường khó điều trị và thường để lại sẹo gây giảm thị lực trầm trọng.

Viêm giác mạc do vi trùng thường gặp các tác nhân như tụ cầu vàng, phế cầu, trực khuẩn mủ xanh hay ở trẻ sơ sinh có thể do lậu cầu.

Các virus gây bệnh thường gặp nhất là Herpes simplex và Varicella zoster. Virus sống tiềm ẩn trong các hạch thần kinh nơi bị nhiễm, từ đó có thể trỗi dậy, lần theo các sợi thần kinh gây nên những đợt tái phát.

Viêm giác mạc do amip, ký sinh trùng hoặc nấm ở trẻ em rất hiếm gặp. Viêm giác mạc do nấm thường gặp sau chấn thương hoặc ở những trẻ có suy giảm miễn dịch.

2. Viêm giác mạc ở trẻ không do nhiễm trùng

Bên cạnh các nguyên nhân nhiễm trùng, viêm loét giác mạc ở trẻ có thể xảy ra bởi các nguyên nhân không do nhiễm trùng như khô mắt do thiếu vitamin A, lông quặm…

Viêm giác mạc còn có thể xuất phát từ các bệnh lý tự miễn như bệnh collagen, lupus ban đỏ và hội chứng Sjogren. Trong những trường hợp này, hệ thống miễn dịch của cơ thể tự tấn công giác mạc, gây ra tình trạng viêm mà không liên quan đến nhiễm trùng từ bên ngoài.

Triệu chứng viêm giác mạc ở trẻ em

Các triệu chứng viêm giác mạc ở trẻ em sẽ khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân, độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Một số triệu chứng thường gặp của viêm giác mạc:

• Đỏ mắt.
• Đau nhức mắt. Trường hợp viêm do Herpes simplex virus, người bệnh thường ít đau nhức mắt do virus làm giảm cảm giác giác mạc.
• Khó chịu khi tiếp xúc với ánh sáng (sợ ánh sáng).
• Chảy nước mắt hoặc có dịch tiết từ mắt.
• Mờ mắt.
• Cảm giác như có dị vật trong mắt, cộm mắt.
• Có thể kèm các triệu chứng toàn thân như sốt cao, hạch trước tai, tổn thương dạng bọng nước ở da mi và quanh mí.
• Viêm giác mạc do nấm thường tiến triển chậm và âm ỉ hơn.

Trẻ em nào có nguy cơ mắc bệnh viêm giác mạc?

Trẻ thường xuyên đeo kính áp tròng có thể làm tổn thương giác mạc tạo điều kiện thuận lợi cho vi trùng xâm nhập, đặc biệt khi vấn đề vệ sinh kính áp tròng không được đảm bảo hoặc chạm tay dơ vào kính. (1)

Trẻ có nguy cơ tổn thương tại bề mặt nhãn cầu như sau chấn thương, hở mi hoặc những trẻ các mắc bệnh nền gây suy giảm miễn dịch, nguy cơ viêm giác mạc sẽ cao hơn. Sử dụng thuốc corticoid tại chỗ kéo dài cũng có thể dẫn đến nguy cơ viêm loét giác mạc.

Trẻ bị viêm giác mạc có nguy hiểm không?

Trẻ bị viêm giác mạc có nguy hiểm không? Đáp án là có. Viêm giác mạc được đánh giá là một trong những bệnh lý có nguy cơ gây mù lòa cao. Vì vậy, khi nghi ngờ trẻ bị viêm giác mạc, bố mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ khám và tư vấn điều trị phù hợp.

Biến chứng viêm giác mạc ở trẻ nhỏ

Một số biến chứng của viêm giác mạc ở trẻ nhỏ:

• Loét giác mạc.
• Sẹo giác mạc.
• Viêm giác mạc tái phát thường do Herpes simplex virus.
• Suy giảm thị lực tạm thời hoặc mù lòa.

Chẩn đoán viêm giác mạc ở trẻ em

Chẩn đoán viêm giác mạc ở trẻ em gồm:

1. Hỏi bệnh

Bác sĩ cần biết một số thông tin về bệnh sử của trẻ như: các triệu chứng của trẻ xuất hiện từ khi nào? Diễn ra liên tục hay thỉnh thoảng? Gia đình đã làm gì để giảm triệu chứng cho trẻ? Trẻ có tiền sử chấn thương hay dùng kính áp tròng không? Vấn đề vệ sinh, bảo quản kính áp tròng thế nào? Trẻ có đang mắc bệnh hay dùng thuốc gì không?… Trong trường hợp trẻ có bệnh nền hoặc đang dùng thuốc, kính áp tròng, bố mẹ nên mang theo đầy đủ hồ sơ sức khỏe, toa thuốc và kính áp tròng khi đưa trẻ đến khám.

2. Khám mắt

Bác sĩ sẽ đánh giá tổng trạng sức khỏe của mắt cũng như tình trạng viêm giác mạc.

3. Cận lâm sàng

Một số cận lâm sàng có thể được chỉ định nhằm xác định nguyên nhân cụ thể gây viêm giác mạc như:

• Xét nghiệm dịch tiết: dùng dịch tiết hoặc mô giác mạc phân tích trong phòng xét nghiệm để tìm tác nhân cụ thể gây viêm giác mạc, từ đó lập kế hoạch điều trị cho trẻ.
• Nhuộm Fluorescein giác mạc: kiểm tra tổn thương ở giác mạc.

Cách điều trị viêm giác mạc ở trẻ em

Viêm giác mạc không do nhiễm trùng, nước nhỏ mắt nhân tạo sẽ được chỉ định nhằm hạn chế tình trạng khô mắt, hỗ trợ lành vết thương ở giác mạc. Các thuốc hỗ trợ giảm nhẹ triệu chứng và kháng viêm có thể cũng được chỉ định. (2)

Viêm giác mạc do nhiễm trùng, phương pháp điều trị sẽ tùy thuộc vào tác nhân gây nhiễm trùng cụ thể.

• Viêm giác mạc do vi khuẩn: nguyên tắc điều trị là loại bỏ ngay các yếu tố nguy cơ gây viêm và sử dụng thuốc kháng sinh tại chỗ và toàn thân khi cần. Lưu ý, cần tuân thủ theo đúng loại thuốc, liều dùng và cách dùng theo chỉ định của bác sĩ. Một số thuốc hỗ trợ giảm đau và kháng viêm cũng có thể được chỉ định giúp giảm triệu chứng viêm, hạn chế sẹo giác mạc.
• Viêm giác mạc do nấm: dùng thuốc nhỏ mắt chống nấm và/hoặc thuốc uống chống nấm.
• Viêm giác mạc do virus: bệnh có thể tự thoái lui mà không cần điều trị trong 50% trường hợp. Trẻ nhỏ mắt thường xuyên bằng nước mắt nhân tạo và vệ sinh mắt đúng cách. Thuốc nhỏ mắt kháng virus và thuốc uống kháng virus sẽ được chỉ định khi cần thiết.
• Viêm giác mạc do ký sinh trùng, thường là Acanthamoeba: điều trị bằng thuốc nhỏ mắt chống ký sinh trùng.

Cách phòng ngừa trẻ bị viêm giác mạc

Một số biện pháp phòng ngừa viêm giác mạc ở trẻ em:

• Không dùng kính áp tròng cho trẻ nếu không thật sự cần thiết. Kính áp tròng cần được bảo quản đúng cách, đảm bảo vệ sinh. Rửa sạch tay trước khi đeo kính cũng như đeo kính áp tròng đúng cách. Lưu ý thời gian giới hạn sử dụng kính áp tròng trong ngày và hạn sử dụng của kính.
• Hướng dẫn trẻ rửa tay thường xuyên, đúng cách với xà phòng khử khuẩn. Hạn chế chạm tay lên vùng mắt, không đưa vào mắt, dụi mắt. Trẻ cộm mắt, bụi bay vào mắt cần vệ sinh bằng nước muối sinh lý.
• Đội mũ, đeo kính râm khi ra ngoài nắng. Không cho trẻ đến những khu vực ô nhiễm, nhiều khói bụi, hóa chất. Không để trẻ bơi trong vùng nước ô nhiễm, không được xử lý đúng cách.
• Thực hiện chế độ dinh dưỡng cân bằng, đủ chất và lành mạnh, ăn nhiều rau xanh, trái cây giàu vitamin A, C, E và thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, quả óc chó. Cân bằng thời gian nghỉ ngơi và học tập để mắt được nghỉ ngơi nhiều hơn. Hạn chế thời gian trẻ xem tivi, sử dụng máy tính, điện thoại. Giữ đúng khoảng cách cho mắt khi dùng các thiết bị điện tử.
• Thăm khám mắt định kỳ nhằm phát hiện sớm các vấn đề về thị lực. Bên cạnh đó, nếu trẻ than phiền về các triệu chứng như đỏ mắt, ngứa, chảy nước mắt, cần đưa đi khám ngay.
• Không dùng chung khăn mặt, đồ dùng cá nhân với người bị bệnh về mắt.

Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ tới bệnh viện theo địa chỉ:

Hy vọng với những thông tin trên, quý phụ huynh đã hiểu rõ hơn về bệnh viêm giác mạc ở trẻ em. Trẻ bị viêm giác mạc cần được điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý điều trị tại nhà nhằm hạn chế những rủi ro, biến chứng nguy hiểm.