Viêm đa xoang có nguy hiểm không? Các biến chứng thường gặp

Viêm đa xoang là bệnh gì?

Viêm đa xoang là tình trạng viêm từ hai xoang trở lên cùng một thời điểm. Trong hệ thống xoang gồm có xoang hàm, xoang sàng, xoang trán và xoang bướm được thông với nhau bởi các đường dẫn. Nếu tình trạng viêm một xoang không được kiểm soát tốt, mầm bệnh sẽ tiếp tục lây lan sang các xoang còn lại.

Viêm đa xoang có thể được phân loại thành các dạng:

• Viêm đa xoang cấp tính: Bệnh có thể khỏi hoàn toàn trong <4 tuần;

• Viêm đa xoang bán cấp: Bệnh khỏi hoàn toàn từ 4-12 tuần;

• Viêm đa xoang tái phát: ≥4 đợt cấp tính rời rạc mỗi năm, mỗi đợt khỏi hoàn toàn trong <4 tuần nhưng tái phát theo chu kỳ, với ít nhất 10 ngày kể từ khi hết hoàn toàn các triệu chứng đến khi bắt đầu đợt mới;

• Viêm đa xoang mạn tính: Bệnh kéo dài >12 tuần.

Nguyên nhân của viêm đa xoang thường do viêm một xoang không được quản lý tốt, sau đó mầm bệnh lây lan sang các xoang còn lại. Viêm xoang là sự kết hợp của các yếu tố môi trường và cơ địa người bệnh.

Trong đó, viêm xoang cấp tính phổ biến nhất là do virus. Khoảng 90% bệnh nhân bị cảm lạnh có yếu tố viêm xoang do virus. Những người bị dị ứng cũng thường bị viêm xoang do các chất gây dị ứng, chất kích thích, virus, nấm và vi khuẩn. Các chất gây kích ứng phổ biến là lông động vật, không khí ô nhiễm, khói và bụi.

Các yếu tố nguy cơ gây viêm đa xoang khác bao gồm:

• Các khiếm khuyết về giải phẫu như lệch vách ngăn, polyp, khí hóa cuốn mũi giữa (concha bullosa), chấn thương và gãy xương liên quan đến xoang hoặc vùng mặt xung quanh chúng;

• Suy giảm vận chuyển chất nhầy từ các bệnh như xơ nang, rối loạn vận động đường mật;

• Suy giảm miễn dịch do hóa trị, HIV, đái tháo đường;

• Cố định cơ thể, bệnh nhân trong đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU) do tư thế nằm ngửa kéo dài làm ảnh hưởng đến quá trình thanh thải chất nhầy;

• Viêm mũi do thuốc, viêm mũi nhiễm độc, lạm dụng cocain trong mũi, chấn thương khí áp, dị vật;

• Sử dụng oxy kéo dài làm khô niêm mạc;

• Sử dụng ống sonde mũi – dạ dày hoặc đặt nội khí quản.

Viêm đa xoang có các triệu chứng không điển hình, nhưng thường thấy nhất là đau hay tăng áp lực ở mặt, sung huyết hay đầy ở mặt, tắc mũi, chảy mủ mũi hoặc dịch mũi sau, và sốt. Ngoài ra, những triệu chứng khác còn có đau đầu, hôi miệng, mệt mỏi, khó chịu, đau răng, ho và đau tai.

Khi khám bệnh nhân có tình trạng sưng mặt, phù nề, phổ biến nhất là quanh hốc mắt; nổi hạch cổ; chảy nước mũi sau hoặc viêm họng. Nội soi mũi xoang có thể phát hiện phù nề niêm mạc, đóng vảy niêm mạc, chảy mủ rõ ràng, polyp gây tắc nghẽn hoặc các khiếm khuyết giải phẫu khác.

Có 5 yếu tố dự đoán độc lập về viêm xoang: Đau răng hàm trên, thông xoang bất thường, phản ứng kém với thuốc thông mũi hoặc thuốc kháng histamin, nước mũi có màu và mủ nhầy khi khám. Sự hiện diện của 4 triệu chứng hoặc nhiều hơn có khả năng dự đoán cao về viêm xoang.

Viêm đa xoang có nguy hiểm không?

Bệnh viêm đa xoang có nguy hiểm không? Hầu hết các trường hợp viêm đa xoang cấp do vi khuẩn không biến chứng có thể điều trị ngoại trú với tiên lượng tốt.

Viêm xoang trán hoặc viêm xoang bướm với mức nước-khí nên nhập viện điều trị với thuốc kháng sinh tiêm tĩnh mạch (IV).

Bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch hoặc có biểu hiện nhiễm độc cần nhập viện. Viêm xoang do nấm có liên quan đến tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao.

Các biến chứng của viêm đa xoang thường gặp

Thông thường, các biến chứng của viêm đa xoang được phân thành ba loại:(1)

1. Biến chứng cục bộ (xương)

Biến chứng cục bộ bao gồm các loại sau:

• Viêm mô tế bào ở mặt;
• Áp xe ở mặt;
• Viêm tủy xương;
• U nhầy (mucocele) xảy ra sau phẫu thuật xoang hoặc sau tiền sử viêm xoang trước đó.

2. Biến chứng ổ mắt

Các biến chứng hốc mắt được phân thành 5 nhóm:

• Phù viêm;
• Viêm mô tế bào hốc mắt;
• Áp xe dưới màng xương;
• Áp xe hốc mắt;
• Huyết khối xoang hang.

3. Biến chứng nội sọ

Các biến chứng nội sọ được phân loại thành:

• Viêm màng não, áp xe não (viêm ngoài màng cứng và dưới màng cứng);
• Áp xe nội sọ và huyết khối xoang màng cứng (viêm xoang hang và xoang dọc trên);
• Liệt dây thần kinh sọ.

Biến chứng phổ biến nhất là biến chứng ổ mắt chiếm 60-75%, tiếp theo là loại nội sọ chiếm 15-20% và loại cục bộ chiếm 5-10%. Nhiều nghiên cứu đã báo cáo trường hợp liệt các dây thần kinh sọ do viêm xoang sàng sau hoặc viêm xương bướm.

Riêng bệnh lý thần kinh thị giác đã được đưa vào các biến chứng của viêm xoang mạn tính.

Khi bị viêm đa xoang cần chú ý gì?

Người bệnh cần lưu ý những điều sau khi bị viêm đa xoang:

1. Tới bệnh viện thăm khám

Thật khó để nhận biết khi nào bị viêm đa xoang cần tới bệnh viện hay không. Vì vậy, khi có các triệu chứng viêm đau vùng mặt, nghẹt mũi, chảy nước mũi quá 2 tuần không khỏi, đặc biệt có sốt, người bệnh nên tới bệnh viện kiểm tra để được chẩn đoán và điều trị trúng địch.

2. Không tùy tiện dùng thuốc không được bác sĩ kê đơn

Người bệnh không nên tự mua thuốc điều trị mà không có kê đơn của bác sĩ. Đặc biệt không tự ý điều trị bằng kháng sinh khi không có bằng chứng nhiễm trùng. Kháng sinh không có tác dụng đối với tình trạng viêm xoang do nhiễm virus.

3. Tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ

Nếu phải phẫu thuật, người bệnh cần tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để đảm bảo quá trình hồi phục thuận lợi, không xảy ra các biến chứng sau phẫu thuật.

4. Sau phẫu thuật không xì mũi mạnh và ngoáy mũi

Xì mũi mạnh gây áp lực lên xoang gây đau, trong khi ngoáy mũi có thể đưa vi khuẩn vào mũi xoang gây viêm. Ngoài ra, sau phẫu thuật ít nhất 3 tuần, người bệnh cần tránh bơi lội để không ảnh hưởng đến quá trình phục hồi xoang.

5. Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng

Nếu viêm đa xoang có nguyên nhân từ dị ứng, người bệnh cần có chiến lược phòng ngừa dị ứng sau điều trị như không tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng, tiêm phòng kháng nguyên dị ứng và có các biện pháp tăng cường miễn dịch.

6. Áp dụng các biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà

Ngoài ra, những phương pháp hỗ trợ cải thiện các triệu chứng viêm xoang tại nhà cũng có thể hữu ích cho quá trình phục hồi bệnh. Chẳng hạn như rửa mũi xoang bằng nước muối sinh lý hàng ngày, sử dụng máy xông hơi để làm ẩm không khí, tránh khô xoang gây kích ứng niêm mạc xoang, xông tinh dầu để thông mũi xoang và giảm nhẹ triệu chứng đau, tức xoang, thực hành các bài tập thở và tập yoga hàng ngày.

7. Phòng ngừa viêm đa xoang tái phát

Ngoài ra, vì viêm xoang dễ tái phát nếu không được bảo vệ tốt nên sau điều trị viêm đa xoang, người bệnh cần tiếp tục phòng ngừa viêm xoang.

Việc phòng ngừa có thể bao gồm:

• Giữ ấm mũi xoang;
• Tránh để cảm lạnh;
• Luôn đeo khẩu trang khi ra khỏi nhà;
• Rửa tay bằng xà bông sát khuẩn thường xuyên;
• Tránh các tác nhân gây dị ứng như lông động vật, phấn hoa, chất hóa học…;
• Tránh mắc các bệnh lý tai mũi họng;
• Tiêm vắc xin phòng bệnh cúm.

Để đặt lịch khám, tư vấn, điều trị bệnh viêm đa xoang và các bệnh lý về tai mũi họng tại PlinkCare, Quý khách hàng có thể liên hệ:

Viêm đa xoang có nguy hiểm không? Viêm đa xoang có thể coi là tình trạng nghiêm trọng không nên chủ quan. Với những biến chứng từ ảnh hưởng đến chất lượng sống cho đến đe dọa tính mạng, đặc biệt viêm xoang do nấm ở các bệnh nhân có miễn dịch suy yếu (HIV, đái tháo đường, ung thư…), viêm đa xoang nên được thăm khám, chẩn đoán cẩn thận và điều trị chuyên khoa triệt để.