Viêm cầu thận nên ăn gì, kiêng gì hỗ trợ điều trị hiệu quả nhất?

Chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng như thế nào đến quá trình điều trị bệnh?

Chế độ ăn uống đóng một vai trò quan trọng trong điều trị viêm cầu thận. Bằng cách thực hiện một số điều chỉnh chế độ ăn uống nhất định, có thể giúp kiểm soát tình trạng, giảm các triệu chứng và cải thiện sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Chính vì vậy, người bệnh viêm cầu thận cần tuân thủ các điều sau đây trong xây dựng chế độ dinh dưỡng để hỗ trợ điều trị tốt nhất: (1)

• Hạn chế lượng natri (muối) nạp vào: lượng natri nạp vào cao có thể góp phần gây tích nước và huyết áp cao, làm trầm trọng thêm tình trạng viêm cầu thận. Cho nên, người bệnh hãy cố gắng giảm lượng natri trong chế độ ăn hàng ngày.
• Kiểm soát lượng protein (đạm) nạp vào: trong một số trường hợp, bác sĩ có thể khuyên nên hạn chế lượng protein nạp vào để giảm gánh nặng cho thận. Tuy nhiên, phải đảm bảo đủ năng lượng hằng ngày. Vì thế điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xác định lượng protein phù hợp với nhu cầu cá nhân của từng người, từng giai đoạn bệnh.
• Theo dõi lượng kali nạp vào: nếu bị suy thận nặng, tăng kali máu, bác sĩ có thể khuyên người bệnh nên hạn chế lượng kali nạp vào. Kali có trong nhiều các loại trái cây, rau, nước dừa…..
• Giữ đủ nước, tránh uống quá nhiều nước nếu có tình trạng phù nề, dư dịch trong các khoang cơ thể ( ví dụ: tràn dịch màng phổi, màng bụng….).
• Cân nhắc chế độ ăn ít phốt pho: người viêm cầu thận có nguy cơ suy thận nặng, nên áp dụng chế độ ăn ít phốt pho. Phốt pho có trong nhiều loại thực phẩm như thịt gia cầm, cá, các sản phẩm từ sữa và các loại đậu.

Tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị hoặc chuyên gia dinh dưỡng là điều cần thiết để biết chính xác đối với trường hợp của mình, viêm cầu thận nên ăn gì, kiêng gì?

Người bệnh viêm cầu thận nên ăn gì cho tốt?

“Người bệnh viêm cầu thận nên ăn gì cho tốt?” là câu hỏi mà các bác sĩ nhận được nhiều khi điều trị cho người bệnh mắc viêm cầu thận, dưới đây là một số thực phẩm người bệnh viêm cầu thận nên ăn, hỗ trợ quá trình điều trị. (2)

1. Thực phẩm giàu omega-3

Một chế độ ăn giàu axit béo omega-3 có thể giúp giảm viêm. Ăn cá béo (cá hồi, cá thu) thường xuyên hơn (2 – 4 lần mỗi tuần). Hạt lanh xay, dầu hạt lanh, quả óc chó, các sản phẩm từ đậu nành và dầu hạt cải có thể cung cấp một lượng nhỏ axit béo omega-3, tốt cho người bệnh viêm cầu thận.

2. Các loại rau xanh

Các loại rau lá xanh rất giàu kali nên người bệnh có thể cần lưu ý. Lượng kali có thể hấp thụ mỗi ngày sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe cụ thể. Người bệnh viêm cầu thận có thể có nguy cơ có mức cholesterol cao hơn. Một chế độ ăn uống lành mạnh có thể cải thiện mức cholesterol của cơ thể, bằng cách:

• Ăn nhiều loại trái cây và rau quả mỗi ngày.
• Chọn ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, bánh mì ngũ cốc, gạo lứt, lúa mạch và hạt diêm mạch.
• Chọn protein nạc chưa qua chế biến và bao gồm các lựa chọn có nguồn gốc thực vật.
• Sử dụng dầu ô liu, dầu cải, dầu bơ hoặc dầu hạt nho thay vì bơ, dầu dừa và các loại chất béo khác.

3. Ăn lượng protein (đạm) ở mức vừa phải

Người bệnh viêm cầu thận nên ăn một lượng đạm vừa phải, không ăn quá nhiều vì dễ gây áp lực lên hệ thống lọc máu ở thận. Bác sĩ thận học khuyến cáo nên:

• Giới hạn khẩu phần ăn đạm ở mức 1/4 đĩa/ngày.
• Chọn protein thực vật chưa qua chế biến bao gồm các loại đậu (nành, xanh, đen, đỏ…), đậu Hà Lan, đậu lăng, các loại hạt, bơ hạt, đậu phụ thay thế cho protein có nguồn gốc từ động vật.
• Người bệnh sẽ có nhu cầu protein cao hơn nếu đang được điều trị bằng steroid như prednisone. Khi này, hãy tham khảo ý kiến ​​chuyên gia dinh dưỡng để lập kế hoạch về lượng protein cần thiết.

4. Ăn ít muối (natri)

Giảm natri trong chế độ ăn uống giúp cân bằng chất lỏng, kiểm soát huyết áp và giảm protein trong nước tiểu. Một số biện pháp sau đây sẽ giúp người bệnh cắt giảm lượng muối tiêu thụ hiệu quả:

• Nấu ăn tại nhà bằng các nguyên liệu tươi.
• Sử dụng ít muối và nước sốt, nêm nếm ít hơn khi nấu ăn.
• Thêm hương vị cho thức ăn bằng các loại thảo mộc, gia vị hoặc hỗn hợp gia vị không có muối. Không sử dụng các chất thay thế muối như Half Salt™ và NoSalt®.
• Chọn chế độ ăn ít thực phẩm chế biến hoặc đóng gói.
• Hạn chế thịt chế biến (giăm bông, xúc xích, thịt xông khói,…), thực phẩm đóng hộp.
• Thực phẩm chế biến sẵn vì chúng chứa nhiều natri nhất.
• Đọc nhãn thực phẩm để giúp chọn thực phẩm ít natri hơn. Chọn thực phẩm có ít hơn 10% giá trị hàng ngày (DV) natri cho mỗi khẩu phần.

5. Thực phẩm giàu sắt

Đối với câu hỏi “viêm cầu thận nên ăn gì” thì thực phẩm giàu sắt là một đáp án phù hợp. Viêm cầu thận có thể gây suy giảm chức năng thận, dẫn đến giảm sản xuất erythropoietin (EPO), một loại hormone kích thích sản xuất hồng cầu. Khi sản xuất EPO giảm, nó có thể dẫn đến thiếu máu, một tình trạng đặc trưng bởi số lượng hồng cầu thấp. (2)

Thiếu máu có thể gây mệt mỏi, suy nhược và khó thở. Bằng cách tiêu thụ thực phẩm giàu chất sắt, những người bị viêm cầu thận có thể giúp duy trì mức hồng cầu khỏe mạnh và giảm bớt các triệu chứng này.

Đặc biệt, đối với người bệnh viêm cầu thận đã biến chứng sang bệnh thận mạn tính (CKD), thận không tạo ra đủ loại hormone gọi là erythropoietin (EPO). Ăn thực phẩm giàu sắt sẽ bù đắp lượng sắt cơ thể không thể tạo ra, cải thiện tình trạng thiếu máu là điều rất cần thiết, các loại thực phẩm giàu sắt bao gồm:

• Thịt: thịt đỏ (heo, bò…), thịt gia cầm (gà, vịt) và cá.
• Trứng.
• Các loại đậu: đậu lăng, đậu gà, đậu nành…
• Ngũ cốc tăng cường: nhiều loại ngũ cốc ăn sáng được tăng cường sắt.
• Rau lá xanh đậm: rau bina, cải xoăn và cải xanh.

Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị hoặc chuyên gia dinh dưỡng về việc nên chọn thuốc hỗ trợ điều trị, thực phẩm chức năng hay thực phẩm để bổ sung sắt. Vì đa phần các thực phẩm giàu sắt đều chứa nhiều protein, trong khi người bệnh viêm cầu thận được khuyến cáo không nên tiêu thụ nhiều protein trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày.

6. Các loại trái cây tươi

Các loại trái cây tươi giàu vitamin và dưỡng chất được xem là thực phẩm người bệnh cầu thận nên ăn. Ăn một chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa, vitamin và các chất dinh dưỡng khác có thể giúp tăng cường sức khỏe thận. Nếu bị bệnh thận, nhiều loại trái cây có thể có lợi khi đưa vào chế độ ăn uống miễn là chúng không chứa quá nhiều kali và phốt pho.

Một số loại trái cây người bệnh viêm cầu thận có thể bổ sung vào thực đơn như:

• Dâu tây: chứa 2 loại phenol, anthocyanin và ellagitannin, giúp cải thiện chức năng thận. Giàu chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của quá trình oxy hóa. Nguồn cung cấp vitamin C, mangan và chất xơ dồi dào. Chứa các đặc tính chống ung thư và chống viêm giúp tăng cường sức khỏe tổng thể.
• Quả nam việt quất: có đặc tính chống viêm và kháng khuẩn, có lợi cho những người mắc bệnh thận hoặc UTI (nhiễm trùng đường tiết niệu).
• Quả việt quất: trong 100 – 150g cốc quả việt quất chứa 114g kali và 18 miligam phốt pho. Có nhiều chất chống oxy hóa và chất dinh dưỡng thực vật là anthocyanin, giúp giảm viêm và tăng cường sức khỏe thận. Nguồn vitamin C và mangan dồi dào, tốt cho xương và da, giúp giảm các dấu hiệu lão hóa.
• Quả mâm xôi: giàu chất dinh dưỡng thực vật là axit ellagic, giúp trung hòa các gốc tự do trong cơ thể và ngăn ngừa tổn thương tế bào. Chứa flavonoid, rất tốt cho việc cải thiện chức năng thận và cầu thận. Đồng thời, có thể làm giảm sự phát triển của tế bào ung thư. Là nguồn cung cấp mangan, vitamin B và C, chất xơ và folate tuyệt vời.
• Táo: 1 quả táo cỡ vừa có 195 miligam kali và 20 miligam phốt pho. Có thể giúp giảm cholesterol và lượng đường trong máu và giảm táo bón. Đặc tính chống viêm và hàm lượng chất xơ cao, giúp cải thiện chức năng thận.
• Nho: trong 100 – 150g nho tươi chứa 288 miligam kali và 30 miligam phốt pho Nguồn vitamin C và K dồi dào (mức độ thấp của các vitamin này có liên quan đến bệnh thận). Giàu chất xơ và chứa một lượng nhỏ khoáng chất như đồng, mangan và magie, phù hợp với người bệnh viêm cầu thận.
• Dứa (thơm): là thực phẩm ít kali giúp hạ huyết áp, một biến chứng thường gặp của bệnh viêm cầu thận. Trong thơm chứa bromelain, 1 loại enzyme tiêu hóa giúp làm tan sỏi thận trong cơ thể. Giàu chất xơ và hỗ trợ sức khỏe tim mạch (biến chứng tim thường gặp ở những người đang chạy thận nhân tạo và viêm cầu thận). Nguồn tăng cường vitamin C tốt, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch.
• Trái cây có múi: càng nhiều vitamin C trong chế độ ăn uống càng tốt cho sức khỏe thận nói chung. Cam, chanh và các loại trái cây họ cam quýt khác chứa rất nhiều vitamin C. Uống nước chanh pha loãng hàng ngày có thể giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi thận, tăng cường sức khỏe cầu thận.
• Các loại trái cây khác có thể được khuyên dùng để tăng cường sức khỏe thận bao gồm:
  • Lê.
  • Đào.
  • Quýt.
  • Xuân đào.
  • Mận.
  • Quýt Satsuma.
  • Dưa hấu.
  • Anh đào (cherry).

Bị viêm cầu thận kiêng gì tránh bệnh tiến triển nặng?

Bên cạnh câu hỏi “viêm cầu thận nên ăn gì?”, thì “kiêng gì” cũng là một mối quan tâm lớn trong chế độ dinh dưỡng của người bệnh. Dưới đây là một số điều người bệnh viêm cầu thận nên kiêng trong sinh hoạt và ăn uống, bao gồm:

1. Kiêng trong sinh hoạt

Không có bất kỳ chỉ định nào cụ thể cho người bị viêm cầu thận. Nhưng bác sĩ khuyên người bệnh nên thay đổi lối sống, như: giảm lượng muối ăn vào để ngăn ngừa hoặc giảm thiểu tình trạng ứ nước, sưng tấy và tăng huyết áp. Tiêu thụ ít protein và kali hơn khi có tình trạng suy thận nặng để làm chậm quá trình tích tụ chất thải trong máu. Duy trì cân nặng khỏe mạnh.

Đồng thời, tăng cường vận động, tập luyện thể dục, thể thao sẽ giúp người bệnh nâng cao sức khỏe tổng thể. Người bệnh cũng nên kiêng rượu bia, chất kích thích và tập luyện quá sức, để tránh gây sức ép lên thận và bộ lọc ở cầu thận.

2. Bị viêm cầu thận không nên ăn gì?

Trong chế độ dinh dưỡng, bị viêm cầu thận nên kiêng các thực phẩm giàu protein, natri, kali, photpho, thực phẩm nhiều đường, uống quá nhiều nước, tiêu thụ các chất béo lành mạnh, không bão hòa, rượu bia, chất kích thích,… cụ thể:

2.1 Thực phẩm giàu protein

Thực phẩm giàu protein (đạm) là thành phần thiết yếu trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Tuy nhiên, đối với người bệnh viêm cầu thận, trong chế độ ăn uống của người bệnh, nên hạn chế thực phẩm giàu đạm, nhất là đạm động vật.

Bác sĩ khuyến cáo người bệnh viêm cầu thận chỉ nên ăn ¼ khẩu phần thịt đỏ/đạm động vật mỗi ngày. Tiêu thụ nhiều đạm có thể gây sức ép lên thận. Một lựa chọn giàu đạm khác cho người bệnh viêm cầu thận là protein từ thực vật, có nhiều trong các loại đậu, hạt, ngũ cốc,…

2.2 Natri, muối

Lượng natri cao có thể góp phần làm tăng huyết áp và giữ nước, có thể làm trầm trọng thêm bệnh viêm cầu thận. Hạn chế ăn thực phẩm chế biến sẵn, đồ hộp và bữa ăn tại nhà hàng vì chúng thường chứa nhiều natri.

2.3 Thực phẩm giàu kali, photpho

Tiêu thụ các loại thực phẩm giàu kali, photpho, không tốt đối với người bị viêm cầu thận vì khả năng lọc máu của thận đã giảm. Ở người bệnh viêm cầu thận đã có biến chứng, thận không thể loại bỏ đầy đủ lượng natri, kali hoặc phốt pho dư thừa. Kết quả làm tăng nồng độ các khoáng chất này trong máu, làm trầm trọng thêm biến chứng hiện tại và nguy cơ mắc thêm các biến chứng nguy hiểm của viêm cầu thận khác.

2.4 Thực phẩm nhiều đường

Thực phẩm nhiều đường cũng nằm trong danh sách thực phẩm người bệnh viêm cầu thận nên kiêng. Việc tiêu thụ thực phẩm nhiều đường theo thời gian, lượng đường trong máu cao có thể khiến các mạch máu này bị thu hẹp và tắc nghẽn. Nếu không có đủ máu, thận sẽ bị tổn thương và albumin (một loại protein) sẽ đi qua các bộ lọc này và đi vào nước tiểu, gây nhiều vấn đề sức khỏe khác.

2.5 Hạn chế lượng nước uống

Hạn chế lượng nước uống có thể giúp giảm gánh nặng cho người bị viêm cầu thận, đồng thời kiểm soát huyết áp hiệu quả. Điều này đặc biệt cần thiết đối với người bệnh viêm cầu thận đang trong giai đoạn vô niệu (không thể đi tiểu được). Tuy nhiên, đối với những trường hợp bác sĩ không có chỉ định hạn chế lượng nước tiêu thụ, tốt nhất vẫn nên uống đủ nước.

2.6 Chất béo bão hòa, không lành mạnh

Chất béo bão hòa, không lành mạnh không hề tốt cho sức khỏe của người bình thường lẫn người bệnh viêm cầu thận. Viêm cầu thận khiến bộ lọc bị tổn thương và không đảm bảo chức năng lọc máu, cho nên, việc tiêu thụ chất béo bão hòa, không lành mạnh sẽ khiến chất béo tích tụ nhiều trong máu, tăng nguy cơ biến chứng tim mạch. Riêng đối với các trường hợp viêm cầu thận cấp, tiêu thụ những chất béo này sẽ dẫn đến phù nề, tăng huyết áp nhanh hơn.

2.7 Rượu bia, chất kích thích

Rượu bia, chất kích thích vừa không tốt cho sức khỏe tổng thể, vừa tạo áp lực lên bộ lọc đang bị viêm ở cầu thận. Khi tiêu thụ rượu bia, chất thích thích sẽ khiến thận phải hoạt động nhiều hơn bình thường, điều này dễ làm trầm trọng thêm tình trạng viêm cầu thận hiện tại, dẫn đến nhiều biến chứng.

Một số lưu ý trong quá trình điều trị viêm cầu thận

Một số lưu ý trong quá trình điều trị viêm cầu thận, hỗ trợ điều trị bệnh hồi phục tốt hơn. Song song với chế độ ăn uống, kiêng cữ, trong quá trình điều trị cần lưu ý:

• Tuân thủ các chỉ định của bác sĩ về sử dụng thuốc, uống đủ liều theo toa.
• Thay đổi chế độ ăn uống, thêm các thực phẩm người bệnh viêm cầu thận nên ăn và kiêng các thực phẩm nhất định.
• Tái khám định kỳ để bác sĩ theo dõi quá trình phục hồi chức năng thận.
• Theo dõi và kiểm soát huyết áp cũng như sức khỏe tổng thể.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ điều trị để xây dựng thực đơn phù hợp với tình trạng bệnh của bản thân.
• Tập luyện thể dục, thể thao, hoạt động thể chất phù hợp để nâng cao sức khỏe tổng thể.
• Giảm lượng muối tiêu thụ để kiểm soát huyết áp và giảm áp lực lên bộ lọc.
• Không hút thuốc, uống rượu bia, sử dụng chất kích thích trong suốt quá trình điều trị.
• Kiểm soát cân nặng đối với người bị thừa cân, béo phì để giảm nguy cơ biến chứng của viêm cầu thận.
• Theo dõi sức khỏe của bản thân trong suốt quá trình điều trị, nếu xuất hiện các triệu chứng như sưng tấy vùng hông, mệt mỏi, tiểu máu, sốt,…. phải đến gặp bác sĩ ngay.

Xem thêm: Viêm cầu thận có chữa được không?

Câu hỏi liên quan

1. Viêm cầu thận có tái phát sau điều trị không?

Viêm cầu thận có thể tái phát sau điều trị. Ngay cả khi được điều trị ghép thận, tỷ lệ tái phát viêm cầu thận màng nguyên phát vẫn cao hơn 40%. Chính vì vậy, bác sĩ khuyên người bệnh nên theo dõi và khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và khắc phục sớm viêm cầu thận tái phát.

2. Điều trị viêm cầu thận ở đâu tốt?

Điều trị viêm cầu thận tốt ở Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, PlinkCare TP.HCM. Tại đây, có đội ngũ bác sĩ chuyên khoa, giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn sẽ trực tiếp chẩn đoán và điều trị viêm cầu thận cấp và mạn tính. Áp dụng các phương pháp chẩn đoán hiện đại với máy chụp CT, chụp cắt lớp vi tính MRI 3T hiện đại nhất, giúp chẩn đoán nhanh, chính xác và điều trị hiệu quả tình trạng bệnh.

Như vậy, bài viết đã giải đáp thắc mắc về viêm cầu thận nên ăn gì, kiêng gì hỗ trợ điều trị hiệu quả nhất? Hy vọng đây sẽ là những thông tin hữu ích giúp người bệnh xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp.