Ung thư trực tràng sống được bao lâu? Tiên lượng từng giai đoạn bệnh

Hiểu về cách tính tỷ lệ sống sót sau 5 năm của ung thư

Một trong những câu hỏi mà người bệnh ung thư nói chung và người bệnh ung thư trực tràng nói riêng thường đặt ra cho bác sĩ điều trị là “Tôi còn sống được bao lâu nữa?”, “Ung thư trực tràng sống được bao lâu?”. Để trả lời được câu hỏi trên cho người bệnh, các bác sĩ sẽ dựa vào những số liệu thống kê.

Số liệu thống kê tức là những con số mô tả xu hướng của một sự kiện khi đo, đếm, tính toán trên một số lượng lớn người bệnh được chọn.

Ví dụ: Tỷ lệ tử vong, thời gian sống không bệnh, thời gian sống mà bệnh không tiến triển = khoảng thời gian từ khi điều trị lui bệnh hoàn toàn đến khi bệnh tái phát.

Việc thống kê thời gian sống của bệnh ung thư thường dựa trên các yếu tố như: loại ung thư, tuổi người bệnh, giai đoạn ung thư, khoảng thời gian đo lường (1 năm, 2 năm, 3 năm, 4 năm, 5 năm,…). Tùy vào loại ung thư, giai đoạn ung thư mà người ta sẽ đặt ra các giới hạn thời gian sống phù hợp để đo lường và thống kê lại. Từ đó đưa ra những con số mô tả xu hướng tử vong của bệnh là thấp hay cao, dài hay ngắn,…

Ung thư trực tràng sống được bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có tiên lượng bệnh. Tiên lượng bệnh phụ thuộc vào loại bệnh ung thư, mức độ đáp ứng điều trị, giai đoạn bệnh, khả năng hồi phục sau điều trị,… Bệnh có tiên lượng xấu nghĩa là khả năng hồi phục của người bệnh thấp, tỷ lệ tử vong cao và ngược lại.

Tỷ lệ sống là tỷ lệ phần trăm số người bệnh còn sống sau một khoảng thời gian nhất định. Tỷ lệ này có thể đo lường bất kỳ khoảng thời gian dài hay ngắn (1 năm, 5 năm, 10 năm…). Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu thường chọc mốc thời gian 5 năm để đo lường tỷ lệ sống cho người bệnh ung thư.

Tỷ lệ sống 5 năm có nghĩa là phần trăm người bệnh còn sống sau 5 năm kể từ thời điểm có chẩn đoán ung thư (không bao gồm những người bệnh tử vong vì nguyên nhân khác, không phải do ung thư).

Ví dụ: Tỷ lệ sống 5 năm của người bệnh ung thư thanh quản giai đoạn di căn là 34.4%, nghĩa là cứ 100 người bệnh được chẩn đoán ung thư thanh quản giai đoạn di căn thì sau 5 năm sẽ còn khoảng 34 người bệnh vẫn còn sống.

Các bác sĩ thường sử dụng tỷ lệ sống 5 năm để đánh giá và so sánh các lựa chọn điều trị. Họ coi tỷ lệ sống là một dấu hiệu tốt cho những điều sau:

• Ung thư có đáp ứng với điều trị hay không
• Ung thư trực tràng sống được bao lâu phụ thuộc vào sự thành công của phương pháp điều trị

Tại Hoa Kỳ, chương trình “Giám sát, dịch tễ học và kết cục cuối cùng” (SEER – Surveillance, Epidemiology, and End Results) là một trong những nguồn thống kê bệnh ung thư đáng tin cậy nhất. Chương trình này thu thập thông tin, xử lý và cung cấp các số liệu thống kê về bệnh ung thư. Từ đó góp phần vào nỗ lực làm giảm gánh nặng bệnh tật cho công dân Hoa Kỳ. SEER được bảo trợ bởi Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI – National Cancer Institute).

Ung thư trực tràng sống được bao lâu?

Ung thư trực tràng sống được bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Theo thống kê từ chương trình SEER, kết quả thu thập dữ liệu từ các loại ung thư cho biết giai đoạn ung thư được chia thành 3 thời kỳ:

• Tại chỗ: Tế bào ung thư phát triển khu trú tại trực tràng.
• Tại vùng: Tế bào ung thư xâm lấn các cấu trúc lân cận hoặc di căn hạch bạch huyết vùng.
• Di căn xa: Tế bào ung thư di căn xa đến các hạch không phải hạch vùng hoặc đến các cơ quan khác như gan, phổi, não,…

Theo thống kê của SEER từ 2013-2019, tỷ lệ sống sau 5 năm đối với người bệnh ung thư trực tràng phân theo giai đoạn, cụ thể như sau: (1)

• Ung thư trực tràng giai đoạn tại chỗ: 90,9%.
• Ung thư trực tràng giai đoạn tại vùng: 73,4%.
• Ung thư trực tràng giai đoạn di căn: 15,6%.

Tuy nhiên, ung thư trực tràng sống được bao lâu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như: tuổi tác, tinh thần, tình trạng sức khỏe, khả năng đáp ứng phương pháp điều trị…

Các yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ sống sót của người bệnh ung thư trực tràng

Tỷ lệ sống chỉ là ước tính chung và không thể dự đoán ung thư trực tràng sống được bao lâu. Bên cạnh đó, còn có các yếu tổ ảnh hưởng đến tỷ lệ sống của người bệnh ung thư trực tràng như:

1. Quốc gia

Theo bài báo nghiên cứu đăng trên Tạp chí Ung thư dành cho bác sĩ lâm sàng (CA: A Cancer Journal for Clinicians) về tỷ lệ sống khi mắc ung thư trực tràng ở các quốc gia năm 2018, cho thấy tỷ lệ sống sau 5 năm đối với ung thư trực tràng ở nước Mỹ và ở các nước châu Âu cao hơn so với các nước ở châu Á, châu Phi. Giải thích cho sự khác nhau về tỷ lệ sống giữa các quốc gia là do sự khác biệt về chất lượng chăm sóc y tế và các chương trình tầm soát ung thư đại trực tràng. (2)

2. Giai đoạn chẩn đoán

Việc xác định giai đoạn lúc chẩn đoán ảnh hưởng lớn đến việc ung thư trực tràng sống được bao lâu. Nếu ung thư trực tràng được phát hiện càng sớm thì càng có cơ hội điều trị khỏi bệnh.

3. Giới tính

Bệnh ung thư trực tràng sống được bao lâu còn phụ thuộc vào giới tính. Nghiên cứu “Sex-and gender-specific disparities in colorectal cancer risk” đã chỉ ra rằng, không giống các bệnh ung thư khác, ở người bệnh ung thư trực tràng, phụ nữ có tỷ lệ sống thấp hơn nam giới.

Bên cạnh những yếu tố kể trên, còn có một số yếu tố khác cũng góp phần cải thiện tỷ lệ sống cho người bệnh ung thư trực tràng, cụ thể:

• Thể dục: Các nhà nghiên cứu tại Viện Ung thư Dana-Farber ở Boston (Hoa Kỳ) khuyến cáo rằng việc tập thể dục vừa phải có thể giúp tăng đáng kể tỷ lệ sống của người bệnh ung thư trực tràng. (3)
• Tuổi: Những người bệnh trẻ tuổi có xu hướng khỏi bệnh và tỷ lệ sống tốt hơn so với người bệnh lớn tuổi. Điều này có thể được giải thích do ở nhóm người bệnh trẻ tuổi, sức khỏe của họ tốt hơn và có thể chịu đựng được những liệu pháp điều trị tích cực nhất.
• Cách cơ thể người bệnh phản ứng với điều trị: Ung thư trực tràng sống được bao lâu phụ thuộc vào khả năng đáp ứng của người bệnh với các liệu pháp điều trị.
• Ung thư có tái phát hay không: Sau khi kết thúc quá trình điều trị, tình trạng bệnh ổn định, không tái phát là một dấu hiệu tốt đốt với tiên lượng sống của người bệnh ung thư trực tràng.

Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh ung thư trực tràng

Mục đích chính của chế độ dinh dưỡng là giúp cho người bệnh duy trì thể trạng khỏe mạnh, cải thiện hệ miễn dịch cũng như chức năng của các cơ quan trong cơ thể. Ung thư trực tràng sống được bao lâu phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng cho người bệnh.

Các phương pháp dinh dưỡng hỗ trợ người bệnh ung thư trực tràng, bao gồm:

• Mỗi ngày nên chia nhỏ các bữa ăn chính thành 6-8 bữa ăn nhỏ.
• Duy trì việc uống đủ nước theo công thức: Khối lượng cơ thể (kg) x 40 = số ml cần uống mỗi ngày.
• Nên ăn đầy đủ các nhóm thực phẩm như: Chất béo, chất đạm, tinh bột, vitamin,…
• Mỗi ngày nên duy trì vận động, tập thể dục từ 15-30 phút: Mức độ, cường độ và các môn vận động nên được lựa chọn tùy theo mỗi người bệnh, không có công thức chung cho tất cả các người bệnh, đặc biệt tuyệt đối không ráng sức.
• Người bệnh nên chọn thức ăn phù hợp với khẩu vị và giai đoạn bệnh.
• Bên cạnh chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, người bệnh nên cố gắng giữ một tinh thần lạc quan và luôn suy nghĩ tích cực. Ung thư trực tràng sống được bao lâu cũng phụ thuộc vào tinh thần và suy nghĩ tích cực của người bệnh.

Tìm hiểu thêm: Ung thư trực tràng nên ăn gì và kiêng gì? Dinh dưỡng cho bệnh nhân.

Tầm soát phát hiện ung thư trực tràng ở giai đoạn sớm

Ung thư trực tràng sống được bao lâu còn phụ thuộc vào việc phát hiện sớm bệnh. Thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện cũng như chẩn đoán được ung thư trực tràng ở giai đoạn sớm.

Đặc biệt, những người có yếu tố nguy cơ cao hoặc tiền sử gia đình có liên quan bệnh lý ung thư đại trực tràng, được khuyến cáo kiểm tra sức khỏe thường xuyên hơn. Nội soi đại trực tràng sau 45 tuổi hoặc sớm hơn nếu trong gia đình có người thân mắc bệnh ung thư đại trực tràng là một trong những cách phòng tránh ung thư trực tràng hiệu quả.

• Nội soi đại trực tràng toàn bộ: Một kỹ thuật dùng để khảo sát bên trong lòng đại tràng và trực tràng. Một ống soi có đèn ở đầu, có kết nối đưa hình ảnh ra màn hình bên ngoài sẽ được đưa qua hậu môn, vào trực tràng và đại tràng để phát hiện các khối u hoặc bất thường (như polyp, túi thừa,…). Thông qua nội soi, bác sĩ dùng thiết bị để có thể lấy mẫu mô bất thường ở trực tràng để làm sinh thiết. (4)
• Sinh thiết: Mẫu mô hoặc tế bào bất thường sẽ được bác sĩ giải phẫu bệnh quan sát dưới kính hiển vi để tìm tế bào ác tính.

Với sự đầu tư toàn diện ngay từ giai đoạn đầu với các bác sĩ giàu kinh nghiệm; trang thiết bị hiện đại; hợp tác, hội chẩn thường xuyên với các chuyên gia ung bướu hàng đầu Singapore để đưa ra phác đồ điều trị “chuẩn Singapore” ngay tại Việt Nam; tư vấn dinh dưỡng, chăm sóc tích cực trước, tâm lý, trong và sau điều trị… khoa Ung bướu PlinkCare TP.HCM giúp người bệnh khỏe mạnh, tự tin hơn khi điều trị ung thư.

Khoa Ung bướu, PlinkCare TP.HCM điều trị không ngắt quãng, không chờ đợi, hiệu quả cao khi được khám và điều trị với:

• Ứng dụng tiến bộ khoa học trong tầm soát phát hiện sớm ung thư.
• Khám, điều trị các bệnh ung bướu lành tính và ác tính.
• Lập kế hoạch điều trị toàn diện, đa mô thức và cá thể hóa cho người bệnh ung thư.
• Điều trị đau và chăm sóc giảm nhẹ cho người bệnh ung thư giai đoạn cuối.
• Kết nối, hội chẩn với các chuyên gia ung bướu hàng đầu Singapore, đưa ra phác đồ điều trị tốt nhất cho người bệnh.
• Tư vấn dinh dưỡng, tâm lý trước, trong và sau điều trị.

Nhìn chung, ung thư trực tràng sống được bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Các chỉ số tiên lượng chỉ mang tính chất tham khảo. Việc giữ suy nghĩ tích cực, thay đổi lối sống khoa học, duy trì thói quen tốt, giữ đời sống tinh thần ổn định góp phần rất lớn vào hiệu quả điều trị ung thư trực tràng.