Ung thư trực tràng có lây không? Bệnh có thể lây qua đường nào?

Ung thư trực tràng có lây không?

Ung thư trực tràng không lây nhiễm từ người này sang người khác. Một điều quan trọng cần nhớ, ung thư trực tràng nói riêng và bệnh ung thư nói chung đều không phải là bệnh truyền nhiễm lây từ người mắc bệnh sang người khỏe mạnh.

Ung thư trực tràng thường là một loại ung thư phát triển chậm, hình thành ở lớp lót bên trong trực tràng. Trực tràng nằm ở đoạn cuối của đại tràng, là phần nối giữa ống hậu môn và đại tràng. Có thể mất từ 10 đến 15 năm để các tế bào bất thường phát triển thành ung thư trực tràng.

Bệnh ung thư trực tràng lây qua đường nào?

Trường hợp duy nhất mà ung thư có thể lây lan từ người này sang người khác là khi phẫu thuật cấy ghép mô hoặc tạng. Một người nhận tạng hoặc mô từ người hiến tặng từng bị ung thư trước đây có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh ung thư ở bộ phận cấy ghép liên quan trong tương lai. Tuy nhiên nguy cơ này cực thấp, chỉ vào khoảng 2 trường hợp bị ung thư trên 10.000 ca cấy ghép nội tạng. Đây là nguyên nhân vì sao các bác sĩ tránh sử dụng tạng hoặc mô từ những người hiến tặng có tiền sử ung thư.

Ở một số người, bệnh ung thư có thể do một số loại virus (ví dụ như một số loại papillomavirus ở người hoặc HPV) và vi khuẩn (như Helicobacter pylori) gây ra. Mặc dù virus hoặc vi khuẩn có thể lây từ người sang người nhưng bệnh ung thư bắt nguồn từ chúng sẽ không lây nhiễm. (1)

Ung thư trực tràng có di truyền không?

Có, tuy nhiên chỉ có khoảng 5 – 10% số lượng người mắc bệnh ung thư do gen đột biến có hại được di truyền từ cha mẹ. Trong những gia đình có đột biến di truyền gây ung thư, nhiều thành viên trong gia đình thường sẽ mắc cùng một loại ung thư, thường gọi là hội chứng ung thư gia đình hoặc ung thư di truyền. 90 – 95 % bệnh ung thư còn lại là do lão hóa và tiếp xúc với các yếu tố môi trường, chẳng hạn như khói thuốc lá và phóng xạ. Những bệnh ung thư này được gọi là ung thư “không di truyền” hoặc “tự phát”.

Ngay cả khi phụ nữ bị ung thư khi mang thai, ung thư cũng hiếm khi ảnh hưởng đến em bé. Một số bệnh ung thư có thể lây lan từ mẹ sang nhau thai, nhưng hầu hết các bệnh ung thư không thể ảnh hưởng đến em bé.

Dấu hiệu ung thư trực tràng

Một vài người bệnh bị ung thư trực tràng trong nhiều năm mà không gây ra những thay đổi trong cơ thể. Nhiều trường hợp ung thư trực tràng không xuất hiện bất kỳ triệu chứng, tuy nhiên một vài người có thể xuất hiện các biểu hiện như: (2)

• Tiêu máu.
• Tiêu chảy.
• Táo bón.
• Thay đổi đột ngột về thời gian cũng như cách bạn đi ngoài.
• Phân có dạng sợi hoặc thuôn dài (như bút chì).
• Mệt mỏi.
• Không còn sức.
• Đau bụng.
• Giảm cân không rõ nguyên nhân.

Nguyên nhân ung thư trực tràng

Nền y học hiện nay vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra ung thư trực tràng. Tuy nhiên, có một số yếu tố nguy cơ nhất định làm tăng nguy cơ mắc bệnh gồm:

• Tuổi tác: giống với hầu hết các bệnh ung thư, nguy cơ ung thư trực tràng tăng theo tuổi tác. Độ tuổi trung bình mắc bệnh vào khoảng 63 tuổi.
• Bệnh lý: một số bệnh lý có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư trực tràng, bao gồm các bệnh viêm ruột, bệnh Crohn, viêm loét đại tràng,…
• Ăn thịt chế biến sẵn: người ăn nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có nguy cơ mắc ung thư trực tràng cao hơn.
• Tiền sử gia đình: nếu một thành viên trong gia đình được chẩn đoán mắc bệnh ung thư trực tràng thì khả năng mắc bệnh này của bạn là gần gấp đôi.
• Giới tính: đàn ông có nguy cơ mắc ung thư trực tràng cao hơn so với phụ nữ.
• Hội chứng ung thư đại trực tràng di truyền: các tình trạng di truyền làm tăng nguy cơ ung thư trực tràng bao gồm hội chứng Lynch, bệnh đa polyp gia đình (FAP), hội chứng đa polyp MUTYH (MAP), hội chứng polyp juvenile (JPS), hội chứng Peutz-Jeghers và hội chứng khối u mô thừa PTEN (PTEN hamartoma tumor syndrome).
• Béo phì: người béo phì có nguy cơ mắc ung thư trực tràng cao hơn so với bình thường.
• Chủng tộc: người da đen có nhiều khả năng mắc ung thư trực tràng hơn.
• Hút thuốc: những người hút thuốc lá có nhiều khả năng tử vong do ung thư trực tràng hơn những người không hút thuốc.

Phòng ngừa bệnh ung thư trực tràng như thế nào?

Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn ung thư trực tràng nhưng vẫn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách:

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh.
• Luyện tập thể dục đều đặn.
• Tránh thịt chế biến sẵn, đồng thời ăn một chế độ ăn cân bằng gồm protein (đạm) nạc, ngũ cốc nguyên hạt và nhiều rau xanh.
• Tránh đồ uống có cồn.
• Không hút thuốc lá.

Tầm soát sàng lọc ung thư trực tràng

Sàng lọc ung thư thường xuyên có thể làm giảm nguy cơ phát triển ung thư trực tràng vì sàng lọc có thể phát hiện các khối tế bào phát triển bất thường tiền ung thư. Trường hợp người bệnh mắc ung thư trực tràng, sàng lọc có thể phát hiện khối u còn nhỏ và dễ điều trị hơn. Nội soi là xét nghiệm sàng lọc phổ biến nhất, bên cạnh đó còn nhiều phương pháp khác như:

• Xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT): xét nghiệm này phát hiện máu ẩn trong phân bằng cách kiểm tra mẫu phân bằng các xét nghiệm chuyên sâu để tìm vệt máu không thể phát hiện bằng mắt thường.
• Xét nghiệm máu ẩn trong phân dựa trên guaiac (gFOBT): Giống như FOBT, xét nghiệm này tìm kiếm máu trong phân không thể phát hiện bằng mắt thường.
• Xét nghiệm DNA trong phân: xét nghiệm này giúp tìm kiếm các dấu hiệu đột biến gen và vệt máu trong phân.
• Nội soi đại tràng: là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu vào đại tràng thông qua hậu môn.
• Nội soi ảo: thông qua hình ảnh chụp cắt lớp vi tính (CT) để tìm polyp ở đại tràng và trực tràng.

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa và Khoa Ung Bướu PlinkCare Tp.HCM là nơi quy tụ đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán và điều trị các bệnh: ung thư gan, ung thư phổi, ung thư dạ dày, u mỡ, bệnh adenoma,… Tại đây các bác sĩ không chỉ áp dụng phác đồ điều trị nội khoa chuẩn quốc tế, mà còn kết hợp các phương pháp phẫu thuật hiện đại, ít xâm lấn, mang lại kết quả điều trị tối ưu nhất cho người bệnh, rút ngắn thời gian phục hồi vết thương và hạn chế biến chứng sau mổ.

Hy vọng bài viết trên đã giải đáp được thắc mắc ủa độc gải về vấn đề “Bệnh ung thư trực tràng có lây không?”. Các phương pháp sàng lọc ung thư ung thư trực tràng giúp phát hiện các khối u bất thường có nguy cơ phát triển thành ung thư. Vì vậy, cần khám sàng lọc định kỳ đề phát hiện và loại bỏ khối u và giúp giảm nguy cơ phát triển ung thư trực tràng.