Ung thư tinh hoàn: Dấu hiệu, chẩn đoán và cách điều trị

Ung thư tinh hoàn là gì?

Ung thư tinh hoàn là tình trạng những tế bào bình thường trong tinh hoàn biến đổi, phát triển mất kiểm soát, dẫn tới việc hình thành các khối u. Tinh hoàn là một bộ phận trong hệ sinh dục nam, nằm ở phía dưới dương vật và nằm trong bìu.

Ung thư tinh hoàn thường được chia thành 3 giai đoạn: (1)

• Giai đoạn I: Khối u khu trú ở tinh hoàn.
• Giai đoạn II: Tế bào ung thư đã lan ra hạch bạch huyết ở vùng bụng dưới.
• Giai đoạn III: Ung thư di căn tới những vùng khác trên cơ thể.

Nguyên nhân gây ung thư tinh hoàn

Hiện vẫn chưa tìm ra nguyên nhân gây ung thư tinh hoàn. Về cơ bản, ung thư tinh hoàn xảy ra khi những tế bào khỏe mạnh trong tinh hoàn bị đột biến. Đa phần bệnh ung thư tinh hoàn bắt đầu trong những tế bào mầm. Đây là những tế bào trong tinh hoàn tạo ra tinh trùng chưa trưởng thành. Tuy nhiên, điều gì khiến những tế bào mầm trở nên bất thường, phát triển thành ung thư hiện vẫn chưa có lời giải đáp. (2)

Những yếu tố sau có khả năng làm tăng nguy cơ ung thư tinh hoàn ở nam giới:

• Tinh hoàn lạc chỗ: Ở thai nhi, tinh hoàn sẽ nằm trong ổ bụng. Trước khi bé trai sinh ra, cơ quan này sẽ di chuyển dần qua ống bẹn xuống bìu. Bệnh tinh hoàn ẩn xuất hiện khi tinh hoàn gặp vấn đề trong quá trình hạ từ ổ bụng xuống bọc bìu. Vì nhiệt độ của ổ bụng cao hơn nhiệt độ trong bìu nên tinh hoàn nằm trong ổ bụng dễ bị thoái hóa, gây vô sinh. Rối loạn này làm tăng nguy cơ ung thư tinh hoàn. Nguy cơ vẫn gia tăng ngay cả khi tinh hoàn đã được phẫu thuật di chuyển xuống bìu.
• Tinh hoàn bất thường: Có một số nguyên nhân khiến tinh hoàn phát triển không bình thường, có khả năng làm tăng nguy cơ ung thư tinh hoàn.
• Tiền sử gia đình: Khi các thành viên gia đình đã bị ung thư tinh hoàn, nam giới có nguy cơ mắc bệnh lý tương đối cao.
• Tuổi tác: Ung thư tinh hoàn ảnh hưởng tới thanh thiếu niên, nam giới trẻ tuổi, nhất là các đối tượng trong độ tuổi 15 – 35. Tuy nhiên, bệnh vẫn có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi.

• Chủng tộc: Dù nam giới thuộc bất kỳ chủng tộc nào cũng có nguy cơ mắc bệnh ung thư tinh hoàn.

Dấu hiệu ung thư tinh hoàn

• Khối u không đau hay sưng trên một trong 2 tinh hoàn. Nếu phát hiện sớm, khối u có kích thước nhỏ. Tuy nhiên, nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, khối u có thể phát triển lớn hơn rất nhiều.
• Cảm giác nặng nề ở bìu: Chẳng hạn như 1 tinh hoàn có thể trở nên cứng so với tinh hoàn khác hay ung thư tinh hoàn sẽ làm cho tinh hoàn phát triển lớn hơn hay nhỏ hơn.
• Cảm giác đau âm ỉ ở bụng dưới hay bẹn.
• Tích tụ dịch trong bìu.
• Ngực mềm hay phát triển: Đây là tình trạng hiếm gặp. Một số khối u tinh hoàn sản sinh ra hormone gây đau ngực hay tăng trưởng mô ngực. Tình trạng này gọi là cường tuyến vú nam.
• Đau lưng dưới, khó thở, đau ngực, đờm lẫn máu có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư tinh hoàn giai đoạn sau.
• Sưng một bên hoặc hai bên chân, khó thở do cục máu đông.

Phương pháp chẩn đoán ung thư tinh hoàn

Để xác định khối u trong tinh hoàn có phải là ung thư hay không, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện các xét nghiệm như:

1. Siêu âm

Siêu âm tinh hoàn là phương pháp sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh của bìu và tinh hoàn. Khi siêu âm, người bệnh sẽ nằm ngửa và dang rộng 2 chân. Bác sĩ sẽ bôi gel chuyên dụng vào bìu của người bệnh để giúp hình ảnh siêu âm được rõ hơn. Một đầu dò cầm tay được di chuyển qua bìu để tạo ra hình ảnh siêu âm. Siêu âm sẽ giúp bác sĩ xác định bản chất của khối u tinh hoàn (khối u là rắn hoặc chứa đầy chất lỏng). Chẩn đoán hình ảnh này cũng giúp bác sĩ xác định khối u ở bên trong hay bên ngoài tinh hoàn.

2. Xét nghiệm máu

Bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện xét nghiệm máu nhằm xác định chất chỉ điểm ung thư trong máu của người bệnh. Chất chỉ điểm ung thư là các chất bình thường vẫn có trong máu của bạn. Tuy nhiên, mức độ của những chất này có khả năng tăng lên trong một số trường hợp bệnh, trong đó có ung thư tinh hoàn. Mức độ cao của chất chỉ điểm ung thư trong máu không có nghĩa là bạn đã bị ung thư. Tuy nhiên, điều có thể giúp bác sĩ định hướng chẩn đoán.

3. Phẫu thuật cắt bỏ một tinh hoàn

Khi xác định chắc chắn khối u là ung thư, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn. Tinh hoàn bị loại bỏ sẽ được phân tích. Bác sĩ sẽ xác định liệu khối u có phải là ung thư hay không, nếu có thì là loại ung thư nào.

3.1 Xác định loại ung thư

Tinh hoàn được cắt bỏ hay lấy sinh thiết sẽ mang đi phân tích để xác định loại ung thư tinh hoàn. Việc xác định này sẽ giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp và tiên lượng tình trạng bệnh. Có hai loại ung thư tinh hoàn là:

• Bướu tế bào mầm (Seminoma): Đây là u tế bào mầm của tinh hoàn, là khối u ác tính có thể điều trị được. Khối u này xảy ra ở mọi độ tuổi, Nếu người cao tuổi bị ung thư tinh hoàn, nguy cơ người đó mắc khối seminoma là rất cao.
• Bướu không phải tế bào mầm (Nonseminoma): Gồm các loại ung thư không phải là seminoma. Nonseminoma thường được phát hiện ở nam giới khi còn trẻ. Các khối u này thường phát triển ở nam giới trẻ tuổi, tốc độ lan rộng rất nhanh. Một số loại khối u nonseminoma như ung thư biểu mô phôi, ung thư biểu mô tuyến, u quái, u túi noãn hoàng.

3.2 Giai đoạn ung thư

Khi bác sĩ đã chẩn đoán chính xác người bệnh mắc ung thư, bước tiếp theo là xác định giai đoạn ung thư. Để xác định ung thư có di căn ra ngoài tinh hoàn hoặc không, người bệnh có thể được chỉ định thực hiện một số xét nghiệm như:

• Chụp cắt lớp vi tính (CT) để tìm ra những dấu hiệu cho thấy ung thư lan rộng.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm này để đánh giá chất chỉ điểm ung thư tăng cao.

Biến chứng ung thư tinh hoàn

Ung thư tinh hoàn là bệnh lý có khả năng chữa trị thành công rất cao. Tuy nhiên, bệnh vẫn có khả năng lây sang những bộ phận khác trong cơ thể. Nếu bị cắt 1 hoặc cả 2 tinh hoàn, khả năng sinh sản của nam giới có thể bị ảnh hưởng. Vì thế, trước khi bắt đầu điều trị, bạn nên trao đổi với bác sĩ về biện pháp can thiệp phù hợp để bảo tồn khả năng sinh sản của mình.

Phương pháp điều trị ung thư tinh hoàn

1. Phẫu thuật

Phẫu thuật được chỉ định trong những trường hợp như:

• Phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn: Đây là phương pháp điều trị chính cho phần lớn các giai đoạn và loại ung thư tinh hoàn.
• Phẫu thuật loại bỏ những hạch bạch huyết gần đó: Phương pháp điều trị này được thực hiện thông qua một đường mổ ở bụng. Bác sĩ sẽ cẩn thận trong các thao tác phẫu thuật nhằm tránh làm tổn thương những dây thần kinh xung quanh các hạch bạch huyết. Tuy nhiên, một số trường hợp vẫn không tránh khỏi tổn thương dây thần kinh. Những dây thần kinh bị tổn thương có thể gây khó khăn trong quá trình xuất tinh, ảnh hưởng tới sự cương cứng của dương vật.

2. Nạo hạch bạch huyết

Nếu phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn không thể loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư khi đã di căn tới hạch bạch huyết, người bệnh cần tiếp tục phẫu thuật này. Bác sĩ có thể tiến hành nạo hạch bạch huyết đồng thời hay sau khi phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn nếu phát hiện ung thư di căn sau.

3. Xạ trị

Xạ trị là phương pháp sử dụng những chùm năng lượng mạnh như tia X, để tiêu diệt những tế bào ung thư. Trong quá trình xạ trị, người bệnh sẽ nằm trên bàn. Một cỗ máy lớn di chuyển xung quanh cơ thể để nhắm vào các chùm năng lượng vào những điểm đã xác định từ trước trên cơ thể của người bệnh. Liệu pháp xạ trị có thực hiện đơn độc hay sau khi người bệnh đã phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn.

Một số tác dụng phụ của xạ trị mà người bệnh có thể gặp phải như buồn nôn, mệt mỏi, đỏ da và kích ứng vùng bụng và bẹn. Phương pháp điều trị này cũng có khả năng làm giảm số lượng tinh trùng, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở một số nam giới. Vì thế, bạn nên trao đổi với bác sĩ về vấn đề bảo quản tinh trùng trước xạ trị.

4. Hóa trị

Đây là phương pháp điều trị dùng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư. Thuốc hóa trị sẽ đi khắp cơ thể của người bệnh để tiêu những tế bào ung thư di căn từ khối u ban đầu. Hóa trị thường được chỉ định đơn độc để điều trị hay có thể được chỉ định trước/sau phẫu thuật cắt bỏ hạch.

Tác dụng phụ của phương pháp điều trị này sẽ phụ thuộc vào từng loại thuốc cụ thể mà người bệnh dùng. Những tác dụng phụ thường gặp là mệt mỏi, rụng tóc, buồn nôn, tăng nguy cơ nhiễm trùng… Ngoài ra, hóa trị cũng có thể dẫn tới tình trạng vô sinh ở một số nam giới. Một số trường hợp có thể là vĩnh viễn. Vì thế, nếu muốn có con, người bệnh cần trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ về cách thức bảo quản tinh trùng trước khi hóa trị.

Phòng ngừa ung thư tinh hoàn

Hiện chưa có biện pháp nào để phòng ngừa ung thư tinh hoàn. Lời khuyên cho bạn là nên thường xuyên kiểm tra tinh hoàn để xác định dấu hiệu ung thư tinh hoàn kịp thời ở giai đoạn sớm nhất. Điều này sẽ giúp bạn dễ dàng nhận ra những dấu hiệu bất thường ở tinh hoàn.

Ngoài ra, nam giới cũng cần bỏ qua những e ngại cá nhân khi quyết định khám tinh hoàn. Điều này sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh của bạn.

Để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh ung thư tinh hoàn, nam giới cần trang bị kiến thức phòng bệnh cho mình như:

• Đối với trẻ nhỏ, người nhà nên kiểm tra xem trẻ có bị mắc các dị tật bẩm sinh không, nhất là quan sát 2 tinh hoàn có nằm ở trong biu hay trong vị trí khác.
• Nam giới ở mọi độ tuổi, đặc biệt là thanh niên nên biết cách kiểm tra tinh hoàn. Điều này sẽ giúp bạn sớm phát hiện các dấu hiệu bất thường trong tinh hoàn.
• Người bệnh ung thư tinh hoàn đã được điều trị nên lên kế hoạch theo dõi chặt chẽ để phát hiện sớm các dấu hiệu tái phát của bệnh.

Nam giới ở mọi độ tuổi, đặc biệt là thanh niên nên biết cách kiểm tra tinh hoàn

Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học của Hệ thống PlinkCare quy tụ đội ngũ các chuyên gia đầu ngành, Nội khoa và Ngoại khoa, giỏi chuyên môn, tận tâm.

Nhà giáo nhân dân GS.TS.BS Trần Quán Anh, Thầy thuốc ưu tú PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên là những cây đại thụ trong ngành Tiết niệu Thận học Việt Nam. Cùng với các tên tuổi Thầy thuốc ưu tú TS.BS Nguyễn Thế Trường Thầy thuốc ưu tú BS.CKII Tạ Phương Dung, TS.BS Nguyễn Hoàng Đức, TS.BS Từ Thành Trí Dũng, ThS.BS.CKI Nguyễn Đức Nhuận, BS.CKII Nguyễn Lê Tuyên, ThS.BS Nguyễn Tân Cương, ThS.BS Tạ Ngọc Thạch, BS.CKI Phan Trường Nam…

Các chuyên gia, bác sĩ của Trung tâm luôn tự tin làm chủ những kỹ thuật mới nhất, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh lý về thận và đường tiết niệu, giúp người bệnh rút ngắn thời gian nằm viện, hạn chế nguy cơ tái phát, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Với hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại hàng đầu trong nước và khu vực; Phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế; Cùng với khu nội trú và dịch vụ cao cấp 5 sao… Trung tâm Tiết niệu Thận học nổi bật với các dịch vụ thăm khám, tầm soát và điều trị tất cả các bệnh lý đường tiết niệu. Từ các thường gặp cho đến các cuộc đại phẫu thuật kỹ thuật cao. Có thể kể đến phẫu thuật nội soi sỏi thận, ghép thận, cắt bướu bảo tồn nhu mô thận; cắt thận tận gốc; cắt tuyến tiền liệt tận gốc; cắt toàn bộ bàng quang tạo hình bàng quang bằng ruột non; cắt tuyến thượng thận; tạo hình các dị tật đường tiết niệu… Chẩn đoán – điều trị nội khoa và ngoại khoa tất cả các bệnh lý Nam khoa.

Để đặt lịch khám và phẫu thuật tuyến tiền liệt với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Tiết niệu Thận học, Khoa Nam học – Tiết niệu Hệ thống PlinkCare, quý khách có thể đặt hẹn trực tuyến qua các cách sau đây:

• Gọi tổng đài 0287 102 6789 (TP HCM) hoặc 024 3872 3872 – 024 7106 6858 (Hà Nội) để đăng ký lịch hẹn khám bệnh riêng với chuyên gia, thông qua nhân viên chăm sóc khách hàng.
• Đăng ký hẹn khám bệnh với bất kỳ bác sĩ nào mà mình tin tưởng tại đường link: https://plink-care-api.egovernment.com.vn/danh-cho-khach-hang/dat-lich-kham/
• Gửi tin nhắn trên Fanpage PlinkCare hoặc Fanpage Tiết niệu – Nam học PlinkCare
• Nhắn tin qua Zalo OA của PlinkCare.

Ung thư tinh hoàn là bệnh lý ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe của nam giới. Tuy nhiên, đây là bệnh có thể tiên lượng tốt nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Tỷ lệ sống 5 năm ở người bệnh là rất cao. Vì thế, ngoài việc thay đổi lối sống, nam giới cần được kiểm tra sàng lọc phát hiện sớm ung thư tinh hoàn để có biện pháp can thiệp kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.