Bị ung thư phổi có chữa được không? Đâu là giải pháp hữu hiệu?

Bị ung thư phổi có chữa được không?

Câu trả lời là “có”. Nếu được điều trị ở giai đoạn sớm (giai đoạn I), người bệnh ung thư phổi có thể điều trị thành công (sống sau 5 năm) với tỷ lệ hơn 90%. Phát hiện càng muộn, tiên lượng sống của người bệnh càng thấp. Vì thế, tầm soát và phát hiện sớm ung thư phổi ảnh hưởng lớn đến khả năng người mắc ung thư phổi chữa được không. Ngoài ra, các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị gồm đặc điểm khối u (loại ung thư, vị trí, kích thước…), tổng trạng sức khỏe người bệnh, thời điểm phát hiện…

Giai đoạn của ung thư phổi

• Ung thư phổi giai đoạn 0 (tiền ung thư): Ung thư trước khi tiến triển thành các giai đoạn từ I-IV được gọi là ung thư giai đoạn 0 (ung thư biểu mô tại chỗ hay Carcinoma In Situ – CIS). Ở giai đoạn này, tế bào ung thư chỉ mới xuất hiện trong đường dẫn khí của phổi, chưa xâm lấn vào các mô phổi lân cận.
• Ung thư phổi giai đoạn I đến giai đoạn III: Ung thư phát triển trong phổi, có thể lan đến các hạch bạch huyết kế cận nhưng chưa di căn xa đến các cơ quan khác. Giai đoạn I và II được xem là các giai đoạn sớm trong ung thư phổi, giai đoạn III là giai đoạn tiến triển tại vùng.
• Ung thư phổi giai đoạn IV: Ung thư di căn đến các cơ quan khác hoặc hạch bạch huyết ở xa. Ung thư phổi thường di căn sang phổi đối bên hoặc các cơ quan như não, gan, xương, tuyến thượng thận.

Các giải pháp điều trị ung thư phổi

1. Phẫu thuật ung thư phổi

Phẫu thuật điều trị ung thư phổi bao gồm cắt bỏ khối u, cắt một hoặc nhiều thùy phổi và thực hiện nạo hạch. Khi bệnh ở giai đoạn sớm, khối u có kích thước nhỏ, chưa lan đến các hạch bạch huyết lân cận hoặc các cơ quan xa, phẫu thuật được coi như lựa chọn hàng đầu.

Phẫu thuật được tiến hành nhằm loại bỏ hoàn toàn khối u, bao gồm cả một phần mô phổi xung quanh – gọi là biên phẫu thuật. Tùy vào giai đoạn bệnh và tình trạng sức khỏe của người bệnh mà bác sĩ chỉ định các phương pháp phẫu thuật sau:

• Phẫu thuật cắt hình chêm: Loại bỏ một phần thùy phổi chứa khối u theo hình chêm mà không cắt toàn bộ thùy phổi.
• Phẫu thuật cắt phân thùy: Loại bỏ một hoặc một số phân thùy phổi, nhưng không phải toàn bộ thùy.
• Phẫu thuật cắt thùy phổi: Loại bỏ toàn bộ thùy chứa khối u. Phần phổi còn lại sẽ giãn ra để bù đắp cho phần đã cắt, đảm bảo phổi tiếp tục hoạt động bình thường.
• Phẫu thuật cắt vát thùy phổi: Loại bỏ toàn bộ thùy cùng với một phần đường dẫn khí. Phần còn lại của thùy và đường dẫn khí sẽ được nối lại, nhằm tránh việc phải cắt bỏ toàn bộ một bên phổi.
• Phẫu thuật cắt phổi: Loại bỏ hoàn toàn một bên phổi, áp dụng cho khối u lớn, lan rộng ngoài một thùy hoặc ở vị trí trung tâm của phổi mà các phương pháp xâm lấn tối thiểu không thể loại bỏ toàn bộ khối u.

Trước khi phẫu thuật, người bệnh cần được đánh giá chức năng phổi để đảm bảo khả năng sống còn với chỉ một lá phổi còn lại.

2. Nạo hạch

Nạo hạch là phương pháp loại bỏ các hạch bạch huyết lân cận khối u. Trong phẫu thuật ung thư phổi, các hạch trong phổi và gần phổi chứa khối u sẽ được lấy đi. Những hạch nghi ngờ di căn có thể được kiểm tra trước, nếu xác nhận hạch di căn, bác sĩ sẽ loại bỏ nhiều hạch nhất có thể.

3. Hóa trị

Hóa trị là phương pháp điều trị toàn thân dùng điều trị chính hoặc hỗ trợ tùy vào tình trạng bệnh. Hóa trị có thể dùng trước phẫu thuật để giảm giai đoạn, thu nhỏ khối u, bảo tồn tối đa phổi khi phẫu thuật. Hóa trị dùng sau khi phẫu thuật giúp loại trừ tế bào ung thư còn sót lại, hạn chế khả năng ung thư tái phát. Hóa trị thường được tiến hành theo đợt xen giữa những khoảng nghỉ. Thời gian nghỉ giữa các đợt hóa trị giúp cơ thể phục hồi, chuẩn bị cho lần hóa trị kế tiếp.

Tìm hiểu thêm: Hóa trị ung thư phổi là gì? Thường áp dụng trong trường hợp nào?

4. Xạ trị

Phương pháp xạ trị dùng các chùm tia năng lượng tập trung để tiêu diệt tế bào ung thư. Xạ trị có thể được lựa chọn làm phương pháp điều trị chính hoặc kết hợp với các phương pháp khác. Tuy nhiên, xạ trị cũng có thể gây tổn thương các mô lành xung quanh và gây một số tác dụng phụ không mong muốn.

5. Liệu pháp nhắm trúng đích

Tế bào ung thư có các đột biến về bộ gen, khiến chúng khác biệt so với tế bào thường. Liệu pháp nhắm trúng đích tấn công các đột biến gen nhất định trên bào ung thư, làm chậm sự phát triển của khối u. Khả năng đáp ứng của mỗi người bệnh còn tùy thuộc vào dạng bệnh, loại đột biến. Mỗi loại đột biến thường có một hoặc nhiều loại thuốc đặc trị chuyên biệt.

6. Liệu pháp miễn dịch

Tế bào ung thư thường có thể “ngụy trang” để tránh hệ miễn dịch phát hiện và tiêu diệt. Liệu pháp miễn dịch hiểu đơn giản dùng các loại thuốc kích thích khả năng nhận biết, truy tìm và tiêu diệt tế bào ung thư của cơ thể. Bác sĩ có thể dùng các loại thuốc với nhiều chức năng như: tăng sinh kháng thể có khả năng nhận diện, tiêu diệt ung thư; ức chế sự phát triển của tế bào ung thư; “vô hiệu hóa” khả năng lẩn trốn của tế bào ung thư trước kháng thể,…

Tìm hiểu thêm: Liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư phổi có những ưu điểm gì?

Tỷ lệ sống sót và tiên lượng

1. Tỷ lệ sống sót theo giai đoạn

Theo số liệu GLOBOCAN 2022, ung thư phổi là bệnh ung thư phổ biến và nguy hiểm nhất thế giới, với 2.480.675 ca mắc mới và 1.817.469 ca tử vong. (1)

Theo dữ liệu SEER 2024 của Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (National Cancer Institute), tỷ lệ sống sau 5 năm kể từ lần đầu tiên người bệnh được chẩn đoán mắc ung thư phổi như sau: (2)

• Giai đoạn khu trú: 63,7%.
• Tiến triển tại chỗ: 35,9%.
• Di căn xa: 8,9%.
• Tỷ lệ sống trung bình khoảng 26,7%.

2. Yếu tố ảnh hưởng đến tiên lượng

Ung thư phổi có chữa được không phụ thuộc rất nhiều vào giai đoạn phát hiện bệnh. Tỷ lệ sống trung bình của người bệnh ung thư phổi thấp do người bệnh đa phần phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn trễ.

Ngoài ra, tỷ lệ sống của người bệnh còn ảnh hưởng bởi dạng ung thư phổi. Có hai dạng ung thư phổi chính: ung thư phổi tế bào nhỏ (chiếm 10%-15% số ca mắc) và ung thư phổi không có tế bào nhỏ (chiếm 85%-90%). Ung thư phổi tế bào nhỏ thường có tỷ lệ tử vong cao hơn.

Cách chăm sóc và hỗ trợ bệnh nhân ung thư phổi

1. Chăm sóc tâm lý

Theo dõi và hỗ trợ tinh thần, tâm lý người bệnh ung thư rất quan trọng, đặc biệt người bệnh ở giai đoạn trễ. Tâm lý ổn định, lạc quan có thể giúp người bệnh điều trị hiệu quả hơn, tránh tình trạng tâm lý tiêu cực dẫn đến suy kiệt thể chất. (3)

Người bệnh nên giữ tinh thần tích cực, lạc quan, chủ động chia sẻ suy nghĩ, cảm xúc của bản thân với người thân, bạn bè và bác sĩ. Gia đình của người bệnh cũng cần tích cực trò chuyện, an ủi, động viên người bệnh.

2. Dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư

Người bệnh ung thư có nhu cầu năng lượng cao hơn bình thường để duy trì sức khỏe và hồi phục, giảm nhẹ triệu chứng bệnh cũng như tác dụng phụ từ điều trị. Người bệnh nên ưu tiên các loại thịt nạc (gà, cá, đậu,…), các loại chất béo tốt (quả bơ, dầu ô liu, các loại hạt,…) và tinh bột giàu chất xơ, nguyên cám. Bên cạnh đó bổ sung thêm vitamin bằng các loại rau củ, trái cây và uống nhiều nước để duy trì sức khỏe, giảm nhẹ một số tác dụng phụ của việc điều trị. Người bệnh nên ăn nhiều bữa nhỏ, giúp giảm cảm giác khó khăn, chán ăn.

3. Hoạt động thể chất

Người bệnh ung thư thường gặp tình trạng suy kiệt, mệt mỏi, khó khăn trong sinh hoạt, vận động. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần duy trì các hoạt động thể chất nhẹ nhàng như đi bộ, làm việc nhà nếu có thể. Những hoạt động nhẹ nhàng có thể giúp cơ thể tăng cường trao đổi chất, giảm cảm giác buồn chán, mệt mỏi, duy trì sức khỏe của người bệnh.

Một số lưu ý cần biết khi điều trị ung thư phổi

1. Lợi ích của việc phát hiện sớm

Phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm ảnh hưởng lớn đến việc ung thư phổi có chữa được không, giảm chi phí điều trị, hạn chế biến chứng, tác dụng phụ từ điều trị, bảo tồn chức năng phổi.

Hiện Việt Nam chưa có chương trình tầm soát ung thư phổi cộng đồng, tuy nhiên, khám tầm soát ung thư nói chung và ung thư phổi nói riêng vẫn được các bác sĩ khuyến nghị. Nên bắt đầu tầm soát ung thư phổi định kỳ từ sau 50 tuổi, đặc biệt những người có tiền sử hút thuốc trong thời gian dài. Ngoài ra, một số trường hợp cần tầm soát ung thư phổi định kỳ gồm:

• Người đã điều trị ung thư phổi trước đó.
• Người có thành viên gia đình từng mắc ung thư.
• Người sống, làm việc trong môi trường không khí ô nhiễm, thường xuyên tiếp xúc với khói bụi, chất độc.

2. Vai trò của chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh

Duy trì lối sống lành mạnh cùng chế độ ăn uống hợp lý có thể giúp giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh nguy hiểm, trong đó có ung thư phổi. Đặc biệt, hút thuốc là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến ung thư phổi. Khoảng 80% ca tử vong do ung thư phổi có liên quan đến hút thuốc. (4)

Ngoài việc không hút thuốc lá, bạn nên duy trì cuộc sống lành mạnh bằng cách tập thể thao, thể dục tối thiểu 30 phút mỗi ngày; ăn vừa đủ năng lượng cơ thể cần, hạn chế thừa cân, béo phì. Nên ưu tiên ăn các loại thực phẩm tươi, chưa qua tinh luyện; hạn chế ăn thực phẩm làm sẵn, đóng hộp hay chế biến nhiều gia vị, dầu mỡ.

Câu hỏi thường gặp

1. Ung thư phổi có di truyền không?

Ung thư phổi có thể di truyền với tỷ lệ khoảng 8% số ca mắc bệnh. Vì vậy, người có thành viên gia đình (ông bà, cha mẹ, anh chị em) mắc ung thư phổi nên chủ động thực hiện khám tầm soát ung thư phổi để sớm phát hiện cũng như điều trị bệnh kịp thời. (5)

2. Tôi nên làm gì nếu có triệu chứng nghi ngờ?

Nếu có một số triệu chứng nghi ngờ như: ho kéo dài khoảng 1-2 tháng dù đã dùng các thuốc điều trị thông thường; đau ngực; khó thở; ho ra máu; mệt mỏi, sụt cân không rõ nguyên nhân;… bạn nên nhanh chóng đến khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị. Nếu không phải ung thư, đây vẫn là các dấu hiệu cho thấy nhiều bệnh nguy hiểm như viêm phổi, lao phổi. (6)

3. Điều gì xảy ra khi ngừng điều trị?

Ở giai đoạn sớm, việc điều trị triệt để bệnh là ưu tiên hàng đầu, giúp người bệnh tăng tỷ lệ sống. Ở giai đoạn trễ, điều trị có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Người bệnh và gia đình nên cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định ngưng điều trị bệnh.

4. Có phương pháp nào để phòng ngừa ung thư phổi không?

Cách tốt nhất để phòng ngừa ung thư phổi là duy trì cuộc sống lành mạnh, không hút thuốc lá (kể cả hút thụ động) và khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện và điều trị bệnh. Đặc biệt những người nguy cơ cao mắc ung thư phổi, việc tầm soát ung thư định kỳ nên được ưu tiên thực hiện mỗi 6-12 tháng.

Bệnh ung thư phổi có chữa được không phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trong đó, giai đoạn bệnh khi được phát hiện ảnh hưởng rất nhiều đến tỷ lệ sống. Để phòng tránh ung thư phổi, cách tốt nhất là duy trì cuộc sống lành mạnh, tránh xa khói thuốc và khám tầm soát ung thư định kỳ, đặc biệt những người trong nhóm nguy cơ cao.