U nang giáp móng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Nang giáp móng là gì?

U nang giáp móng (còn được gọi là nang ống giáp lưỡi – Thyroglossal Duct Cysts) là một dị tật hình thành do sự bất thường trong quá trình hình thành tuyến giáp, trong giai đoạn phôi thai. Thay vì bị tiêu đi, một phần của ống giáp lưỡi lại phát triển thành một khối u ở chính giữa cổ.

Tỷ lệ mắc phải u nang giáp móng lên đến 7% dân số toàn thế giới, được phát hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng đa số là trẻ từ 10 tuổi trở xuống. Thống kê các trường hợp mắc phải dị tật này, có đến 60% nang giáp lưỡi nằm ở giữa xương móng và sụn giáp, 24% xuất hiện trên xương móng, 13% nằm trên xương ức và 2% nằm ở đáy lưỡi. (1)

Bệnh u nang giáp móng có diễn tiến chậm, ít triệu chứng, thường chỉ phát hiện một u nang nhỏ ở chính giữa cổ. Nang có thể di động theo nhịp nuốt, có hình gần giống với hình tròn hoặc bầu dục, không gây đau, kích thước dao động 1 – 4cm, có ranh giới rõ ràng, bề mặt nhẵn, căng và đàn hồi. Vì vậy, bệnh thường được phát hiện khi bệnh nhi được 7 – 8 tuổi.

Nguyên nhân gây u nang giáp móng

Tuyến giáp là cơ quan sản xuất các hormone kiểm soát quá trình trao đổi chất của cơ thể. Trong quá trình phát và phát triển tuyến giáp, các tế bào tuyến giáp sẽ di chuyển từ mặt sau lưỡi xuống cổ, qua xương móng – một loại xương có hình chữ U, nằm ở gốc lưỡi, trước xương cổ, có vai trò hỗ trợ, giữ lưỡi. Hành trình di chuyển này thường bắt đầu từ tuần thứ 3 của thai kỳ.

Sự di chuyển này tạo thành một cái kênh nhỏ, gọi là ống giáp lưỡi. Thông thường, ống giáp lưỡi sẽ tự đóng lại và biến mất khi quá trình di chuyển hoàn tất, tuyến giáp ổn định. Nếu ống giáp lưỡi không đóng lại, chúng sẽ dần tích tụ chất lỏng, chất nhầy, trở thành u nang giáp lưỡi. Sự thoái hóa này thường diễn ra vào tuần thứ 10 của thai kỳ. Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu nào lý giải được lý do có những ống giáp lưỡi có thể tự đóng, tự biến mất nhưng một số khác lại không. (2)

Triệu chứng u nang giáp móng

U nang giáp móng có thể được phát hiện khi quan sát ở vùng cổ họng hoặc khi trẻ lè lưỡi. Một khối u trên cổ họng có thể di chuyển lên và xuống nhịp nhàng khi trẻ nuốt. Khi sờ vào u nang có thể có cảm giác mềm, mịn, tròn.

U nang cũng có thể sưng to, gây đau khi trẻ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, ảnh hưởng đến u nang. Nếu kích thước u nang lớn, trẻ có thể cảm thấy khó nuốt thức ăn, dễ bị nghẹn, khàn giọng,…

U nang giáp móng có nguy hiểm không?

Vậy u nang giáp móng có nguy hiểm không? Câu trả lời là có. Mặc dù hầu hết các trường hợp mắc phải u nang giáp móng là lành tính nhưng bệnh vẫn cần được phát hiện và can thiệp sớm, phòng ngừa biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Biến chứng nang giáp móng

Tùy từng trường hợp, biến chứng của u nang giáp móng có thể biểu hiện ở mức độ nặng nhẹ khác nhau. Biến chứng thường gặp nhất là nang bị bội nhiễm, hình thành áp xe, lỗ rò (miệng lỗ rò nhỏ và có dịch nhầy trong hoặc trắng đục). U nhiễm trùng gây sưng đau ở cổ, có thể đi kèm triệu chứng sốt, khó nuốt, khó thở.

Ngoài ra, một số trường hợp hiếm gặp, u nang giáp móng có thể diễn tiến thành ung thư biểu mô, chiếm 1% tổng số ca mắc. Người trưởng thành có nguy cơ gặp biến chứng này cao hơn trẻ em. Ung thư do u nang giáp móng có thể không gây bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi nó trở nên tồi tệ hơn, thường được phát hiện khi thăm khám sức khỏe ở khu vực này, ví dụ như bướu cổ. Các triệu chứng của ung thư cần lưu ý: có khối u trước cổ có xu hướng càng ngày càng lớn và cứng hơn; sưng hạch bạch huyết và khó nuốt.

Khi nào cần đưa đến bác sĩ?

Trẻ cần được đưa đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám sớm khi có các dấu hiệu của u nang giáp móng như:

• Có khối u nhỏ, mềm ở trước cổ.
• Khối u trước cổ bị nhiễm trùng.
• Cổ sưng to, nóng, đỏ và đau.
• Thường xuyên bị nghẹn hoặc khó thở.

Chẩn đoán u nang giáp móng ở trẻ em

Ngoài thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện thêm một số xét nghiệm để hỗ trợ cho việc chẩn đoán u nang giáp móng, xác định kích thước, vị trí chính xác cũng như mức độ ảnh hưởng của nó đối với sức khỏe trẻ. Một số cận lâm sàng có thể được chỉ định thực hiện gồm:

• Phương pháp siêu âm tuyến giáp: Phương pháp này thường được chỉ định thực hiện ban đầu nhằm kiểm tra u nang, tuyến giáp không xâm lấn.
• Xét nghiệm máu: Được thực hiện nhằm kiểm tra chức năng của tuyến giáp, đồng thời đánh giá tình trạng, mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT): Sử dụng tia X để tạo hình ảnh ba chiều bên trong cổ họng, từ đó, đưa ra đánh giá về u nang giáp móng.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Sử dụng nam châm và sóng vô tuyến để tạo hình ảnh bên trong cổ họng, không gây đau, từ đó, đưa ra đánh giá về u nang giáp móng.

Phương pháp điều trị u nang giáp móng

Hiện nay, phẫu thuật Sistrunk là phương pháp điều trị nang giáp móng chính, là phương pháp cắt bỏ nang và các cấu trúc liên quan để ngăn chặn tái phát. Bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ ở cổ họng để loại bỏ u nang, phần ở giữa xương móng và các đường giáp lưỡi còn sót lại.

Bên cạnh đó, một số loại thuốc kháng sinh, hạ sốt, giảm đau có thể được chỉ định sử dụng khi trẻ bị nhiễm trùng, sốt cao. Trẻ không thể phẫu thuật cắt bỏ u nang, liệu pháp xơ hóa (tiêm Ethanol qua da) có thể được cân nhắc thực hiện.

Cách chăm sóc trẻ sau phẫu thuật điều trị u nang giáp móng

Chăm sóc cẩn thận, đúng cách sẽ giúp trẻ sau điều trị u nang giáp móng nhanh chóng hồi phục, quay về với cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Một số lưu ý khi chăm sóc trẻ như:

1. Chế độ sinh hoạt

Sau phẫu thuật khoảng 1 tuần, trẻ có thể đi học và sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, bố mẹ nên hạn chế cho trẻ hoạt động quá sức trong khoảng 2 đến 6 tuần sau phẫu thuật. Khi chăm sóc tại nhà, bố mẹ lưu ý đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra và hỗ trợ ngay khi nhận thấy trẻ có các dấu hiệu nghiêm trọng sau:

• Sốt;
• Dấu hiệu nhiễm trùng: sưng, đau, tấy đỏ ở khu vực vết mổ;
• Vết mổ chảy dịch;
• Cơn đau không thuyên giảm sau khi đã dùng thuốc giảm đau.

2. Chế độ ăn uống

Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ sau phẫu thuật u nang giáp móng là điều quan trọng để trẻ hồi phục sức khỏe một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, thời gian đầu, thường trong vòng 72 giờ đầu, bố mẹ nên cho trẻ uống nhiều nước và ăn thức ăn ở dạng lỏng. Tiếp đó, dần chuyển sang thức ăn dạng đặc hơn, mềm khi trẻ không có biểu hiện nôn, nghẹn. Chia nhỏ bữa ăn, bổ sung nhiều đạm để đảm bảo trẻ được bổ sung đủ chất.

Địa chỉ điều trị u nang giáp móng đáng tin cậy

Nếu nghi ngờ trẻ bị u nang giáp móng, bố mẹ nên đưa trẻ đến phòng khám Ngoại Nhi, khoa Nhi thuộc Hệ thống PlinkCare để được các bác sĩ thăm khám và tư vấn điều trị phù hợp. Với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giỏi ở lĩnh vực Nội Nhi và Ngoại Nhi, cơ sở vật chất hiện đại, tân tiến, bố mẹ có thể hoàn toàn yên tâm để gửi gắm, chăm sóc sức khỏe của bé yêu.

Không giống với người trưởng thành, trẻ em, nhất là trẻ nhỏ, rất dễ bị nhiễm bệnh do miễn dịch còn non nớt và chưa chủ động phòng tránh bệnh hiệu quả. Các bệnh lý về đường hô hấp là vấn đề sức khỏe thường gặp nhất ở trẻ. Việc chăm sóc không đúng cách, can thiệp điều trị chậm trễ rất dễ khiến trẻ đối mặt với nguy cơ bội nhiễm cũng như các biến chứng khác. Do vậy, khi trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bố mẹ cũng nên đưa đến bệnh viện để được hỗ trợ hoặc thông báo cho bác sĩ sớm.

Ngoài các bệnh lý truyền nhiễm, trẻ cũng có nguy cơ mắc phải các bệnh lý bẩm sinh như u nang giáp móng, bệnh lý tim mạch,… có thể ảnh hưởng đến tương lai của trẻ. Vì vậy, trẻ nên được thăm khám sức khỏe định kỳ, tầm soát sớm để phát hiện các yếu tố nguy cơ, can thiệp kịp thời.

Mong muốn giúp trẻ xóa tan bệnh tật, có thêm cơ hội phát triển khỏe mạnh, sống vui khỏe mỗi ngày, các bác sĩ tại khoa Nhi – PlinkCare không ngừng nghiên cứu, cập nhất các kỹ thuật điều trị tiên tiến trên Thế giới nhằm mang lại hiệu quả điều trị tối ưu nhất cho từng bệnh nhi. Khi đến thăm khám tại đây, mỗi bệnh nhi sẽ được thăm khám, chăm sóc và điều trị theo một phác đồ riêng. Đặc biệt, là một bệnh viện đa khoa chuyên sâu, việc thăm chữa bệnh tại bệnh viện Tâm Anh của trẻ có thể có sự phối hợp chặt chẽ với các chuyên gia từ những chuyên khoa liên quan.

Tính đến nay, phòng khám Ngoại Nhi thuộc khoa Nhi – PlinkCare đã điều trị thành công nhiều ca bệnh ở trẻ, như:

• Bệnh lý vùng rốn, bệnh lý ống bẹn ở trẻ em, hẹp bao quy đầu ở trẻ, tinh hoàn ẩn, tràn dịch màng tinh hoàn, thoát vị bẹn.
• Dư ngón, dính ngón, ngón tay cò súng (ngón tay bật), nang hoạt mạc ở khoeo tay, khoeo chân, cổ tay, chai mắt cá chân, móng quặp ở trẻ em.
• Nang nhầy môi dưới, rò vùng cổ – ngực bẩm sinh, nang giáp móng, hạch vùng nách, cổ, sau vai sau khi chích ngừa vaccine lao.
• Dính thắng lưỡi, dính thắng môi trên (hãm môi trên bám thấp), các u nhú – kén nhầy khoang miệng…
• Bệnh ngoại nhi tổng quát: thoát vị rốn, thoát vị thành bụng, bệnh lý lồng ngực (lõm ngực, thoát vị hoành bẩm sinh…)
• Bướu máu, bướu mạch bạch huyết kén mô mềm, các u vùng đầu mặt cổ kích thước nhỏ, áp xe quanh hậu môn, rò hậu môn… cũng như các bệnh Ngoại khoa khác ở trẻ em.
• Tư vấn trước – sau sinh và điều trị các bệnh lý dị tật bẩm sinh ở trẻ em.

Để biết thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ và những vấn đề về sức khỏe khác của trẻ, bạn có thể liên hệ tới bệnh viện theo địa chỉ:

U nang giáp móng là một bệnh lý bẩm sinh, lành tính nhưng việc phát hiện và can thiệp sớm vẫn đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe cũng như sự phát triển của trẻ về sau. Do đó, khi nghi ngờ trẻ mắc bệnh, bố mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ hỗ trợ càng sớm càng tốt, tránh kéo dài để bệnh gây biến chứng.