Triệu chứng ngộ độc thực phẩm nặng và cách chữa hiệu quả

Ngộ độc thực phẩm nặng là gì?

Ngộ độc thực phẩm nặng là tình trạng bệnh nhân với các dấu hiệu ngộ độc diễn ra kéo dài trên 2 ngày và các triệu chứng như tiêu chảy, nôn ói, đau bụng không có biểu hiện thuyên giảm hay có chiều hướng tăng dần hay bệnh nhân gặp các biến chứng của ngộ độc như triệu chứng thần kinh, mất nước, rối loạn điện giải nặng, tụt huyết áp hay nhiễm trùng huyết.

Thông thường các triệu chứng ngộ độc thực phẩm thường xuất hiện trong một khoảng thời gian sau khi ăn phải thực phẩm hay nước uống bị nhiễm khuẩn, ôi thiu, hư hỏng… Đây được xem là phản ứng đào thải của cơ thể khi vô tình dung nạp các vi khuẩn, vi trùng gây hại, độc tố, chất độc hóa học. Người bệnh cũng có thể bị ngộ độc thức ăn nặng hay trúng thực nặng khi ăn các thực phẩm chứa quá nhiều chất bảo quản, chất phụ gia…

Khi bị tấn công bởi những yếu tố này, cơ thể sẽ có những triệu chứng rối loạn tiêu hóa đầu tiên như nôn ói, tiêu chảy, đau quặn thượng vị… Sau vài giờ ăn thực phẩm có độc tố, biểu hiện lâm sàng sẽ bắt đầu xuất hiện. Tùy vào mức độ ngộ độc mà các triệu chứng biểu hiện nặng hay nhẹ. Tuy nhiên, dù ngộ độc nặng hay nhẹ thì vẫn cần nhanh chóng xử lý trước khi các triệu chứng trở nên nguy hại hơn.

Ngộ độc thực phẩm nặng được nhận biết khi những triệu chứng rối loạn tiêu hóa dần tiến triển thành những biến chứng về rối loạn thần kinh như mờ mắt, nhìn đôi, yếu cơ, khó nuốt… hay các rối loạn tim mạch; cơn đau ở vị trí khác ngoài bụng.

Yếu tố nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm

Nhóm thực phẩm có nguy cơ cao gây ngộ độc thực phẩm là thực phẩm chế biến sẵn, ăn liền do chứa nhiều chất bảo quản, chất phụ gia hay không thể kiểm soát được nguồn gốc và chất lượng của sản phẩm. Hơn nữa, nguy cơ còn đến từ các yếu tố như quy trình đóng hộp không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, vi khuẩn sống có thể tích tụ và phát triển bên trong các thức ăn chế biến sẵn này.

Đồ ăn sống, chế biến tái cũng được liệt vào những loại thức ăn có khả năng cao gây ra ngộ độc thực phẩm nặng. Phổ biến nhất là tình trạng ngộ độc vi khuẩn Salmonella, Shigella và E.coli. Tỷ lệ bị ngộ độc thực phẩm nặng từ 2 loại vi khuẩn này khá cao. Dễ xảy ra ở những người có thói quen ăn đồ sống, chế biến tái. Nguyên nhân, dù được chế biến kỹ nhưng 2 vi khuẩn này chỉ bị tiêu diệt khi ở nhiệt độ từ 70 độ trở lên, trong thời gian tối thiểu 3 phút.

Ngoài ra, thức ăn lên men, ôi thiu, quá hạn sử dụng cũng tồn tại một lượng độc tố tự nhiên, có khả năng gây ngộ độc thực phẩm cho người ăn. Mức độ nặng nhẹ sẽ tùy vào lượng thức ăn có chứa độc tố này. (1)

Triệu chứng ngộ độc thực phẩm nặng

1. Buồn nôn và nôn mửa

Buồn nôn hay nôn là phản ứng tự nhiên của cơ thể khi ngộ độc thực phẩm. Là một trong những biểu hiện đầu tiên khi cơ thể đào thải độc tố hoặc vi khuẩn gây hại ra ngoài.

Nôn mửa có thể gây mất nước, có thể phát triển những triệu chứng ngộ độc thực phẩm nặng. Nếu liên tục có cảm thấy buồn nôn và nôn có thể dẫn đến tình trạng suy kiệt sức khỏe, mất nước trong cơ thể, gây mất cân bằng chất điện giải.

2. Tiêu chảy

Tiêu chảy hoặc đi phân lỏng, phân sống là một trong những triệu chứng đặc hiệu của ngộ độc thực phẩm. Tiêu chảy thường đi kèm với chướng bụng, đầy hơi… Điều này xảy ra do tình trạng viêm khiến quá trình tái hấp thu nước của ruột hoạt động kém hiệu quả. Tiêu chảy diễn ra trong nhiều giờ cũng sẽ gây mất nước, nguy hiểm sức khỏe người bệnh.

3. Co thắt dạ dày

Co thắt dạ dày xảy ra khi các độc tố gây kích thích niêm mạc dạ dày. Cơn đau xuất hiện tại vùng thượng vị trên rốn, người bệnh cảm thấy nóng ran và đau quặn thắt kéo dài. Trong một số trường hợp nặng, co thắt dạ dày dữ dội có thể có thêm triệu chứng chuột rút.

4. Sốt

Sốt bắt đầu xuất hiện khi bệnh tiến triển sang tình trạng ngộ độc có dấu hiệu nặng và tác nhân có liên quan đến vi trùng khi sốt cao trên 39 độ. Sốt cũng là một trong những cơ chế tự phòng vệ của cơ thể chống lại nhiễm trùng do sự xâm nhập của vi khuẩn.

Khi vi khuẩn xâm nhập, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ tiết ra một chất pyrogens để ngăn chặn các vi khuẩn này. Pyrogens khiến cho nhiệt độ cơ thể tăng lên nhằm tăng cường hoạt động của các tế bào bạch cầu và chống lại nguy cơ nhiễm trùng.

5. Đau nhức cơ

Đau bụng hay đau nhức các vùng khác trên cơ thể cũng là dấu hiệu cảnh báo ngộ độc thực phẩm nặng, thường xuất hiện khi cơ thể bị ngộ độc từ 1 – 2 tuần. Những triệu chứng thường gặp như: cứng khớp, nhức đầu, co giật (hiếm gặp).

6. Khó nuốt

Khó nuốt có thể xuất hiện trong vòng 18 đến 36 tiếng sau khi người bệnh phát triệu chứng ngộ độc thực phẩm. Tại thời điểm này, nếu người bệnh vẫn chưa được điều trị, các triệu chứng không có dấu hiệu thuyên giảm mà tiến triển thành khó nuốt nghĩa là người bệnh bị trúng thực nặng, cần đi khám với bác sĩ càng sớm càng tốt.

7. Nhức đầu

Nhức đầu là hậu quả của các triệu chứng mất nước và suy nhược cơ thể. Đây có thể triệu chứng gợi ý dấu hiệu cảnh báo ngộ độc thực phẩm nặng, tình trạng mất nước và suy yếu sức khỏe đã diễn ra trong thời gian dài.

8. Phản ứng dị ứng

Khi ngộ độc thực phẩm đến từ nguyên nhân dị ứng thực phẩm dễ tiến triển thành ngộ độc thực phẩm nặng. Những triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Nổi mẩn đỏ, phát ban
• Các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như đau thượng vị, chướng căng bụng, buồn nôn…
• Khó thở, thở rít
• Phù nề cơ thể

9. Phản ứng khi ngộ độc thịt, thịt đóng hộp, pate

Những triệu chứng của người bị ngộ độc thịt, pate, thịt đóng hộp thường liên quan đến vi khuẩn Clostridium botulinum với những triệu chứngbao gồm:

• Đau đầu
• Ngứa da hoặc tê râm ran trên da
• Nhìn mờ hoặc nhìn đôi
• Sụp mí mắt
• Các rối loạn thần kinh khác như nói lắp, yếu cơ…

Biến chứng có thể xảy ra

Những biến chứng thường gặp ở người bị ngộ độc thực phẩm nặng là tình trạng mất nước, mất cân bằng điện giải và hội chứng tán huyết. Những biến chứng do ngộ độc thực phẩm có thể ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân đặc biệt trên các cơ địa như người cao tuổi, suy giảm hệ miễn dịch, ung thư, suy yếu… có thể ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe, khiến cơ thể suy nhược nếu không can thiệp điều trị sớm.

Những biến chứng khác mà ngộ độc thực phẩm nặng, và trì hoãn điều trị ngộ độc thực phẩm có thể gây ra bao gồm:

• Suy cơ quan
• Rối loạn điện giải
• Nhiễm trùng huyết

Cách chữa ngộ độc thực phẩm nặng

Ngộ độc thực phẩm nặng ngoài các biểu hiện rối loạn tiêu hóa thông thường, người bệnh có thêm các tình trạng rối loạn thần kinh, đau cơ, yếu cơ. Đồng thời, những triệu chứng trước đó cũng trở nặng hơn. Lúc này, việc tự điều trị tại nhà không đem lại hiệu quả, làm tăng nguy cơ gây hại nặng nề cho sức khỏe.

Người bệnh cần ngay lập tức đi khám tại các chuyên khoa Tiêu hóa để được bác sĩ thăm khám, đánh giá toàn diện, ngăn chặn các triệu chứng ngộ độc thực phẩm nặng xuất hiện. Bác sĩ có thể tiêm giảm đau, chống nôn để làm thuyên giảm cơn đau hiện tại cho người bệnh. Sau đó, tiếp tục can thiệp xử lý tình trạng ngộ độc thức ăn, đồng thời ngăn chặn các triệu chứng tiến triển.

Sau điều trị, người bệnh cần thực hiện một số lưu ý sau để sức khỏe được phục hồi nhanh sau khi bị ngộ độc thực phẩm nặng:

• Tập trung bù nước và chất điện giải
• Sử dụng thức ăn ít gia vị, ưu tiên dùng muối nhưng có kiểm soát liều lượng
• Ăn các món lỏng như súp, canh, cháo nhuyễn để hệ tiêu hóa từ từ tiếp nhận.
• Cho cơ thể nghỉ ngơi, hạn chế làm việc nặng để hồi phục sức khỏe
• Uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ. Không tự ý mua thuốc giảm đau, chống viêm ở bên ngoài. Sử dụng các loại thuốc giảm đau không đúng liều lượng có thể gây đau bao tử, viêm loét dạ dày…

Phòng ngừa trúng thực nặng

• Giữ vệ sinh cho không gian bếp và tay khi chế biến thức ăn
• Rửa sạch rau xanh và thịt cá trước khi chế biến, nấu ăn
• Ăn chín uống sôi.
• Bảo quản thức ăn tươi sống trong tủ đông để giữ được chất lượng thức ăn
• Hạn chế ăn thức ăn để lâu ngày, có dấu hiệu bị ôi thiu
• Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm không nhãn mác…
• Tìm hiểu thành phần trên bao bì, không dùng khi có các thành phần hay hợp chất khiến cơ thể bị dị ứng, không dung nạp…

Câu hỏi hay gặp về tình trạng ngộ độc thức ăn nặng

1. Ngộ độc thực phẩm nặng kéo dài bao lâu?

Ngộ độc thực phẩm thường kéo dài khoảng 48 -72 tiếng sau khi cơ thể phát ra triệu chứng. Ở mức độ nhẹ, những triệu chứng sẽ dần thuyên giảm, thường là sau khi cơ thể đã đào thải hết các độc tố. Nếu ngộ độc thực phẩm nặng, thời gian có thể kéo dài nhiều tuần, các triệu chứng ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và không có dấu hiệu biến mất cho đến khi được điều trị.

2. Làm sao biết đó dấu hiệu của ngộ độc thực phẩm nặng?

Sau 48 tiếng ngộ độc thực phẩm, nếu cơn đau bụng không thuyên giảm, người bệnh liên tục có cảm giác buồn nôn và nôn, kèm theo tiêu chảy nhiều, sốt, đau nhức cơ… nghĩa là có thể ngộ độc thực phẩm đã chuyển nặng. Người bệnh có thể xuất hiện thêm các triệu chứng như sốt, ớn lạnh, khó nuốt, nhìn mờ,…

3. Khi nào thì gặp bác sĩ?

Ngộ độc thực phẩm nặng khó tự khỏi nếu không được can thiệp y khoa. Hơn nữa, bệnh tiềm ẩn nhiều biến chứng ảnh hưởng tính mạng người bệnh. Điều trị càng sớm càng nhanh hồi phục. Do đó, người bị ngộ độc cần sớm đi khám khi những triệu chứng ngộ độc thực phẩm trở nên vượt ngưỡng chịu đựng, kéo dài hơn 2 ngày hoặc người bệnh liên tục bị tiêu chảy, nôn ói.

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa thuộc Hệ thống PlinkCare là trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho người bệnh gặp các vấn đề về đường tiêu hóa từ nhẹ đến nặng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Triệu chứng ngộ độc thực phẩm nặng có thể kéo dài đến vài tuần, nguy cơ cao gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như suy đa cơ quan, mất nước, rối loạn thần kinh… Ở mức độ nặng, tỷ lệ tự khỏi mà không cần đi bệnh viện rất thấp. Do đó, cách tốt nhất là thăm khám sớm để ngăn những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe do ngộ độc thực phẩm gây ra,