Trào ngược họng thanh quản: Nguyên nhân, dấu hiệu, phòng ngừa

Trào ngược họng thanh quản là gì?

Trào ngược họng thanh quản là tình trạng dịch từ dạ dày, bao gồm cả axit trào ngược lên thực quản. Loại trào ngược axit này rất đặc biệt, gây ra triệu chứng khác với bệnh trào ngược axit khác.

Trào ngược axit thông thường có triệu chứng ợ chua, khó tiêu, gây ảnh hưởng đến thực quản dưới và bên trong ngực. Chứng trào ngược họng thanh quản lại có xu hướng lan lên cao hơn, vào thanh quản, hầu (cổ họng) gây kích ứng giọng nói, cổ họng và xoang.

Nguyên nhân trào ngược họng thanh quản

Nguyên nhân gây trào ngược họng thanh quản xảy ra do cơ thắt thực quản trên giãn ra bất thường tạo điều kiện cho dịch vị chảy ngược vào thực quản, tiếp tục lên cao hơn và đi vào cổ họng.

Để dịch vị (gồm cả axit) di chuyển từ dạ dày lên thực quản và vào cổ họng cần vượt qua 2 vòng quan trọng gồm: cơ thắt thực quản trên và dưới – các van cơ giúp bịt kín thực quản ở trên và dưới. Phần dưới ngăn cách thực quản và dạ dày, phần trên ngăn cách thực quản và cổ họng.

Dấu hiệu trào ngược họng thanh quản

Một số triệu chứng trào ngược họng thanh quản, bao gồm:(1)

• Khàn hoặc trầm giọng.
• Khối u hoặc người bệnh cảm giác có gì đó mắc kẹt trong cổ họng.
• Ho mạn tính.
• Quá nhiều chất nhầy hoặc đờm trong cổ họng.
• Khó nuốt.
• Đau họng mạn tính.
• Viêm thanh quản (viêm dây thanh âm hoặc mất giọng).
• Thở khò khè.
• Chảy dịch sau mũi.
• Nhiễm trùng đường hô hấp trên thường xuyên.
• Bệnh hen suyễn mới xuất hiện hoặc trầm trọng hơn.

Chẩn đoán hội chứng trào ngược họng thanh quản

Bác sĩ chẩn đoán hội chứng trào ngược họng thanh quản bằng cách khai thác bệnh sử, hỏi về các triệu chứng của người bệnh. Sau đó, bác sĩ kiểm tra bên trong cổ họng, nội soi thanh quản tìm dấu hiệu viêm hoặc tổn thương mô.

Ngoài ra, bác sĩ có thể dùng phương pháp điều trị bằng thuốc để xem triệu chứng có cải thiện không hoặc dùng xét nghiệm bổ sung để kiểm tra chính xác hơn như:

• Nội soi dạ dày thực quản.
• Kiểm tra pH thực quản.
• Đo áp lực thực quản.

Biến chứng trào ngược họng thanh quản

Trào ngược thanh quản có thể gây ra một số biến chứng sau:

• Xuất hiện quá nhiều chất nhầy và gây nhiễm trùng.
• Kích thích giọng nói và cổ họng mạn tính.
• Cản trở khả năng nói và nuốt.
• Viêm thanh quản, ung thư thanh quản.
• Biến chứng hô hấp như viêm phế quản, khí thủng, hen suyễn.
• Mô hạt ở cổ họng hoặc thanh quản.
• Trẻ sơ sinh và trẻ em có thể gặp một số biến chứng nếu không điều trị.
• Loét.
• Nhiễm trùng tai giữa tái phát do các vấn đề về chức năng ống eustachian.
• Sự tích tụ lâu dài của dịch tai giữa.

Điều trị trào ngược họng thanh quản

1. Điều trị nội khoa

Bác sĩ điều trị nội khoa bệnh trào ngược bằng một số loại thuốc như:(2)

• Thuốc ức chế bơm proton như dexlansoprazole (Dexilant), esomeprazole (Nexium), lansoprazole (Prevacid), omeprazole (Prilosec), omeprazole hoặc rabeprazole (Aciphex) và natri bicarbonate (Zegerid) để giảm axit dạ dày.
• Thuốc chẹn H2 như cimetidine (Tagamet), famotidine (Pepcid) hoặc nizatidine để giảm axit dạ dày.
• Thuốc kích thích nhu động để tăng chuyển động về phía trước của đường tiêu hóa và tăng áp lực lên cơ thắt thực quản dưới. Những loại thuốc này không được sử dụng phổ biến vì liên quan đến tác dụng phụ với nhịp tim và tiêu chảy.
• Sucralfate giúp bảo vệ màng nhầy bị thương.
• Thuốc kháng axit giúp trung hòa axit, đặc biệt người ợ nóng.

Với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, bác sĩ điều trị nội khoa bệnh trào ngược thầm lặng, bằng cách:

• Chia nhỏ bữa ăn.
• Giữ trẻ ở tư thế thẳng đứng ít nhất 30 phút sau khi bú.
• Dùng thuốc chẹn H2 hoặc thuốc ức chế bơm proton theo chỉ dẫn bác sĩ.

2. Điều trị phẫu thuật

Phẫu thuật không phải là phương pháp điển hình điều trị trào ngược họng thanh quản trừ khi người bệnh có khiếm khuyết rõ ràng ảnh hưởng đến cơ vòng thực quản, chẳng hạn như thoát vị gián đoạn. Bác sĩ sẽ phẫu thuật tạo vị giác Nissen để sửa chữa chứng thoát vị gián đoạn và củng cố cơ vòng thực quản dưới – vòng bảo vệ đầu tiên giúp cơ thể chống lại chứng trào ngược axit. Nếu cơ thắt thực quản trên cũng cần được gia cố, người bệnh có thể thực hiện cuộc phẫu thuật tương tự.

Cách phòng ngừa trào ngược họng thanh quản

Một số cách phòng ngừa trào ngược họng thanh quản, bao gồm:

• Chia nhỏ bữa ăn, không ăn quá no.
• Tránh thực phẩm nhiều gia vị, đặc biệt vị cay và có tính axit.
• Ăn tối sớm, trước khi nằm ngủ 2- 3 tiếng.
• Ngủ nghiêng về bên trái.
• Tránh ợ hơi quá mức.
• Mặc quần áo rộng quanh eo, tránh gây áp lực ở bụng.
• Không hút thuốc lá.
• Hạn chế uống rượu, bia.
• Nhai kẹo cao su.
• Giảm cân nếu cần.

Thắc mắc hay gặp

1. Trào ngược họng thanh quản có nguy hiểm không?

Có, axit dạ dày tích tụ trong cổ họng và thanh quản sẽ gây kích ứng và tổn thương. Nếu người bệnh không điều trị có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm, làm tăng nguy cơ ung thư thanh quản.

2. Trào ngược họng thanh quản nên ăn gì?

Người bệnh trào ngược họng thanh quản nên ăn nhiều rau, củ, quả. Đồng thời, hãy chia nhỏ bữa ăn để tiêu thụ lượng vừa đủ và ăn sớm, đặc biệt 3 tiếng trước khi nằm.

3. Trào ngược họng thanh quản kiêng gì?

Trào ngược thanh quản nên kiêng một số điều sau:

• Ăn quá no.
• Hạn chế ăn sô-cô-la, bạc hà, chất béo, trái cây họ cam quýt, đồ uống có ga, các sản phẩm cay hoặc làm từ cà chua, rượu vang đỏ và caffeine.
• Ăn quá khuya.
• Mặc đồ bó bụng, quá chật.

4. Sự khác biệt của trào ngược thanh quản và trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược thanh quản và trào ngược dạ dày thực quản khác nhau như sau:

5. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Người bệnh nếu xuất hiện một số triệu chứng sau hãy đến gặp bác sĩ Trung tâm Tai Mũi Họng, PlinkCare TP.HCM để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời như:

• Ợ hơi, ợ nóng.
• Thường xuyên hắng giọng.
• Ho dai dẳng.
• Xuất hiện chất nhầy nhiều ở cổ.
• Đau hoặc nóng rát ở họng.
• Khó nuốt, chán ăn.
• Khàn tiếng hoặc thay đổi giọng nói.
• Cảm giác vướng ở cổ họng.
• Chảy dịch sau mũi.
• Khó thở.

Trung tâm Tai Mũi Họng, PlinkCare TP.HCM thuộc một trong những đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa, trang thiết bị hiện đại nhập khẩu từ nước ngoài và phương pháp điều trị tiên tiến, trung tâm luôn mang đến cho người bệnh những dịch vụ y tế chất lượng cao, an toàn và hiệu quả.

Trung tâm chuyên chẩn đoán và phẫu thuật điều trị mọi bệnh tai mũi họng, với máy móc công nghệ, thiết bị cao cấp, nhập khẩu chính hãng từ các nước u – Mỹ. Đồng thời, trung tâm luôn cam kết bảo mật thông tin tôn trọng quyền lợi, nguyện vọng, hỗ trợ tư vấn và hướng dẫn người bệnh trong suốt quá trình khám và điều trị.

Trào ngược họng thanh quản khá phổ biến trong các bệnh Tai Mũi Họng. Thông qua bài này, người bệnh nhận biết và phân biệt được bệnh trào ngược này và đến gặp bác sĩ để được điều trị sớm, hạn chế biến chứng nặng về sau.