Việt Nam
English
Tràn dịch khớp háng: Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán và điều trị
Tràn dịch khớp háng là gì?
Tràn dịch khớp háng được nhận biết bởi tình trạng sưng tấy và cơn đau nhói khi người bệnh cố gắng cử động khớp háng. Cơn đau có thể lan rộng từ háng bẹn sang đùi và mông khiến người bệnh càng khó khăn dù chỉ trong những vận động đơn giản như đi lại. (1)
Khớp háng là một trong những khớp lớn, thực hiện nâng đỡ tải trọng của cơ thể. Mang hình dáng chỏm cầu, khớp háng là nơi giao nhau của xương đùi và xương chậu. Do vậy, phạm vi chuyển động của khớp háng linh hoạt trên 3 mặt phẳng, quyết định phần lớn khả năng chuyển động của con người.
Khớp háng bị tràn dịch là một trong những bệnh lý nội cơ xương khớp thường gặp. Căn nguyên của bệnh đến từ sự tích tụ dịch bên trong khớp.
Lượng dịch dư thừa quá mức dẫn đến tình trạng viêm sưng. Biểu hiện lâm sàng đầu tiên của tràn dịch khớp háng là hiện tượng khớp háng bị sưng to so với những vùng khớp khỏe mạnh khác. Điều này gây ra bởi dịch dư thừa và càng để lâu thì người bệnh sẽ tiếp tục gặp các triệu chứng viêm khớp đặc hiệu, có thể gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
Bất cứ ai cũng có nguy cơ bị tích tụ dịch và tràn dịch khớp. Dù vậy, một số trường hợp có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn những người khác bao gồm: (2)
- Người đã bị tràn dịch khớp háng trước đó
- Người đang/thường mắc bệnh nội cơ xương khớp tại vùng háng
- Người cao tuổi trong quá trình thoái hóa xương khớp tự nhiên
- Vận động viên, người lao động tay chân… vận động khớp háng cường độ cao
Các tình trạng tràn dịch khớp phổ biến bao gồm:
Nguyên nhân gây tràn dịch khớp háng
1. Chấn thương
Nguyên nhân gây chấn thương khớp háng thường gặp là do tai nạn hoặc chấn thương bên trong diễn ra lâu ngày khiến dịch khớp háng bị tràn.
Đối với chấn thương do tai nạn, va đập mạnh khiến không chỉ khớp háng mà các mô hay các bộ phận khác như xương, dây chằng cũng chịu ảnh hưởng. Tràn dịch khớp háng thường là hệ lụy của những chấn thương này, khiến cho khớp háng bất động tạm thời, đau nhói và sưng tấy tại vị trí chấn thương. Tràn dịch ở khớp háng do chấn thương thường có kèm theo tình trạng tụ máu tại khớp háng, người bệnh cần đặc biệt chú ý vấn đề này.
2. Viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp, còn được biết là viêm khớp RA. Đây là bệnh tự miễn mạn tính có xuất phát từ viêm bao hoạt dịch. Người bị viêm khớp dạng thấp thường có hiện tượng đau khớp đối xứng 2 bên cơ thể, nhất là các khớp nhỏ vùng bàn, ngón tay. Cùng với các triệu chứng khác như cứng khớp, bất động khớp vào buổi sáng, suy nhược cơ thể…
Tràn dịch do viêm khớp dạng thấp là một biến chứng xảy ra khi bao hoạt dịch ở khớp háng bị tổn thương. Phương pháp điều trị thường là bảo tồn để kiểm soát và hạn chế triệu chứng lâm sàng.
3. Viêm bao hoạt dịch
Viêm bao hoạt dịch thường ảnh hưởng đến khớp háng và những khớp vận động nhiều khác. Nguyên nhân gây viêm bao hoạt dịch thường do tuổi tác (thoái hóa), thói quen vận động hoặc là hệ quả từ những bệnh lý cơ xương khớp. Khi chất nhầy hoạt dịch trong bao khớp đột ngột tăng lên do viêm, dẫn đến tràn dịch khớp háng.
Sau khi xuất hiện, cả viêm bao hoạt dịch và tràn dịch đều có thể tiến triển thành các biến chứng nguy hiểm, gây tàn tật cho người bệnh. Do đó, việc can thiệp y khoa sớm mang ý nghĩa quan trọng trong hiệu quả điều trị.
4. Thoái hóa khớp háng
Thoái hóa khớp háng gây tràn dịch thường gặp ở người lớn tuổi đã bước vào giai đoạn lão hóa tự nhiên. Ở giai đoạn này, xương khớp dần suy giảm chức năng, khiến khớp bị khô cứng, mất đi độ linh hoạt. Đối với người dễ gặp các bệnh lý về xương khớp, tràn dịch khớp háng có thể xảy ra đột ngột, hoặc xuất hiện sau 1 bệnh lý xương khớp khác.
Ở người lớn tuổi, bệnh không thể phòng ngừa hoàn toàn. Người bệnh chỉ có thể kiểm soát các triệu chứng và ngăn không cho tình trạng tràn dịch khớp, thoái hóa khớp phát triển thành những biến chứng nguy hiểm khác.
5. Nhiễm khuẩn khớp
Nhiễm khuẩn khớp háng thường xảy ra do khâu vô trùng không đảm bảo khi tiêm khớp, hoặc quá trình xử lý các vết thương hở không đúng cách khiến vi khuẩn xâm nhập vào trong cơ thể. Ổ khớp bị vi khuẩn tấn công dẫn đến nhiễm trùng và gây ra các triệu chứng viêm sưng kèm sốt cao. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến những bệnh lý khác tại khớp háng bao gồm tràn dịch khớp háng.
6. Tuổi tác
Tuổi tác là một trong những yếu tố có thể dễ dàng gây ra tràn dịch. Khớp háng là một trong những khớp lớn và quan trọng, đảm nhận mọi hoạt động của con người từ cơ bản đến phức tạp. Vì vậy, tần suất hoạt động của khớp háng nhiều hơn nên tỷ lệ gặp tổn thương khi cơ thể bắt đầu quá trình lão hóa cũng sẽ cao hơn những cơ khớp khác. Ngoài viêm khớp thì tràn dịch khớp háng cũng là một trong những tổn thương phổ biến ở người cao tuổi.
Dấu hiệu khớp háng bị tràn dịch
Tràn dịch khớp háng đặc trưng bởi cơn đau khớp cấp tính/mạn tính, mức độ đau khiến người bệnh cảm thấy khó khăn trong di chuyển. Ở mức độ nặng hơn, người bệnh dễ dàng cảm nhận cơn đau nhói khi chỉ chạm nhẹ vào khớp háng và không thể cử động vùng khớp bị tổn thương.
Ngoài ra, những triệu chứng khác thường xuất hiện kèm theo cơn đau khớp bao gồm:
- Sưng, sinh nhiệt tại khớp tràn dịch. Do sự tích tụ dịch quá mức khiến khớp trở nên sưng to hơn bình thường và gây nóng xung quanh vùng da đó
- Giảm biên độ chuyển động khớp háng do khớp bị cứng, gây đau
- Bầm tím là dấu hiệu cảnh báo tràn dịch khớp háng đang tiến triển nặng hơn khiến các mạch máu bị vỡ khi dịch tích tụ càng lúc càng nhiều.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Bệnh tràn dịch khớp háng là một bệnh lý lành tính, có thể điều trị nội khoa bằng thuốc uống nếu được can thiệp sớm. Nhưng nếu người bệnh để lâu, hoặc khớp háng bị tràn dịch tái phát liên tục, bệnh có nguy cơ cao tiến triển thành những biến chứng nguy hiểm khác như: teo cơ, bại liệt tàn phế… Đặc biệt là những trường hợp tràn dịch xảy ra sau một bệnh lý căn nguyên nào khác như viêm khớp dạng thấp, viêm bao hoạt dịch, chấn thương,…
Ngoài ra, những triệu chứng lâm sàng của bệnh thường dễ bị nhầm lẫn với triệu chứng của những bệnh lý cơ xương khớp khác. Mức độ cơn đau phụ thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân nên mỗi người sẽ chịu cơn đau khác nhau.
Người bệnh khó có thể tự kiểm soát các triệu chứng bằng những phương pháp tại nhà, việc để bệnh kéo dài cũng làm giảm hiệu quả điều trị bệnh. Vì thế, ngay khi có những triệu chứng đau cứng khớp háng đầu tiên, người bệnh cần nhanh chóng đi khám với bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và nhận điều trị sớm.
Phương pháp chẩn đoán tràn dịch khớp háng
Phương pháp chẩn đoán tràn dịch khớp háng thực hiện chủ yếu bằng các phương tiện chẩn đoán hình ảnh. Trong đó, chụp cộng hưởng từ MRI là phương pháp đem lại giá trị kết quả cao nhất.
Thông qua hình ảnh chẩn đoán, bác sĩ có thể đánh giá được tình trạng tụ dịch hiện tại của người bệnh, mức độ tổn thương khớp và gợi ý được căn nguyên gây tràn dịch. Từ đó, đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với từng người bệnh.
Những phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác ngoài chụp cộng hưởng từ MRI bao gồm chụp X-quang, siêu âm và chụp cắt lớp vi tính.
Trước khi thực hiện chụp MRI, người bệnh được thăm khám lâm sàng thông qua các bước sờ nắn khớp háng, vùng da xung quanh để kiểm tra độ sưng, cứng khớp và tầm vận động hiện tại của người bệnh.
Trong trường hợp, cả khám lâm sàng và kết quả cận lâm sàng vẫn chưa cho ra kết quả rõ ràng để kết luận bệnh, bác sĩ sẽ tiếp tục thực hiện kiểm tra dịch khớp. Bác sĩ sẽ sử dụng kim chuyên dụng để lấy dịch tại khớp háng tràn dịch để kiểm tra, từ đó chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh.
Điều trị tràn dịch khớp háng như thế nào?
1. Điều trị nội khoa
Điều trị nội khoa bằng thuốc uống là phương pháp được ưu tiên áp dụng cho các trường hợp tràn dịch khớp háng. Các thuốc được kê toa phần lớn có tác dụng chống viêm và giảm cơn đau khớp cho người bệnh. (3)
Ngoài ra, tùy vào những triệu chứng lâm sàng của từng người mà bác sĩ sẽ kê thêm các thuốc tương ứng để làm thuyên giảm mức độ.
Khi điều trị nội khoa, người bệnh cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, khớp háng ở trong điều kiện tốt, ít rủi ro bị va chạm, để hồi phục một cách tốt nhất. Chế độ ăn uống cũng ưu tiên những thực phẩm dễ tiêu hóa, thanh đạm và không gây kích thích sưng viêm.
2. Tiêm khớp corticosteroid
Tiêm khớp corticosteroid là phương pháp điều trị cơn đau khớp có tác dụng nhanh chóng. Phương pháp được chỉ định cho những người bệnh có triệu chứng đau nặng. Tuy nhiên, corticosteroid là một chất có khả năng gây hại nếu sử dụng sai cách, sai liều lượng. Do đó, phương pháp này cần được thực hiện dưới chỉ định và quan sát của bác sĩ. Lạm dụng tiêm corticosteroid sẽ gây nguy hiểm đến chức năng gan, thận của người bệnh.
3. Phẫu thuật
Phẫu thuật khớp háng bao gồm tái tạo khớp háng và thay khớp háng nhân tạo. Đây là những phương pháp được chỉ định cho những người bệnh tràn dịch khớp háng có tình trạng mất gần hết hoặc hoàn toàn chức năng khớp. Tuy nhiên, phẫu thuật khớp háng cần được xem xét và cân nhắc kỹ lưỡng. Các bác sĩ dựa trên quá trình điều trị các bệnh lý khớp háng trước đó, mức độ đáp ứng các điều trị nội khoa và tình trạng chức năng khớp háng hiện tại để đưa ra chỉ định phẫu thuật khớp háng phù hợp.
Biện pháp phòng ngừa tràn dịch khớp háng
Các biện pháp phòng ngừa tràn dịch khớp háng mà bạn có thể tham khảo: (4)
- Hạn chế để khớp háng hoạt động quá sức, tạo áp lực lớn lên khớp háng
- Cần nghỉ ngơi hợp lý để khớp háng ổn định và hồi phục sau những hoạt động nặng
- Tập thể dục đều đặn, tăng cường sức khỏe khớp háng và độ linh hoạt khớp
- Giữ gìn sức khỏe chung tốt để hạn chế tối đa nguy cơ bị mắc các bệnh viêm, nhiễm trùng khớp
- Có chế độ ăn cân bằng, khoa học và kiểm soát cân nặng ở mức lý tưởng
Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:
Tràn dịch khớp háng là một bệnh thường gặp, có thể xảy ra ở bất cứ ai với nhiều nguyên nhân khác nhau. Bệnh có triệu chứng là cơn đau khớp háng cấp, rõ ràng nhất là khi người bệnh cố gắng di chuyển khớp háng. Là một bệnh lý đơn giản, có thể điều trị bằng thuốc uống, tuy nhiên nếu người bệnh chủ quan, không tuân theo những chỉ định điều trị của bác sĩ hoặc điều trị trễ, tràn dịch khớp háng có thể gây ra các biến chứng ảnh hưởng đến khả năng đi lại của người bệnh.