Tinh trùng vón cục: Nguyên nhân, dấu hiệu, chẩn đoán, phòng ngừa

Tinh trùng vón cục là gì?

BSĐH Bùi Thị Len cho biết các tài liệu y khoa hiện nay không có khái niệm “tinh trùng vón cục”, thay vào đó là tình trạng “tinh dịch vón cục”. Thông thường, tinh dịch khi mới xuất ra đặc, có độ quánh, sau đó sẽ loãng ra sau một thời gian ngắn. Hiện tượng này hoàn toàn bình thường song nhiều người lầm tưởng là bất thường. Nam giới muốn đánh giá chất lượng của tinh trùng cần đến thăm khám tại phòng khám Nam khoa để được các bác sĩ kiểm tra và đánh giá bằng các xét nghiệm chuyên sâu. (1)

Tinh dịch là sản phẩm của tuyến sinh dục, chủ yếu là từ tuyến tiền liệt và túi tinh. Tinh dịch là chất dịch màu trắng đục chảy ra từ dương vật, thông qua lỗ niệu đạo khi quan hệ tình dục, thủ dâm hoặc mộng tinh. Hai thành phần chính của tinh dịch gồm tinh tương (chất lỏng bảo vệ và nuôi dưỡng tinh trùng) và tinh trùng (những tế bào chất nhỏ và chỉ quan sát được dưới kính hiển vi). Thông thường, tinh dịch bình thường có màu trắng đục hoặc hơi ngả vàng nhạt, sẽ hóa lỏng sau khoảng 20-30 phút xuất tinh

Tinh dịch vón cục mà nhiều người nhầm tưởng “tinh trùng vón cục” là hiện tượng tinh dịch sau khi xuất bị vón thành từng cục nhỏ trắng, đóng thành mảng hoặc có thể lấn cấn các hạt nhỏ li ti, mịn như bột cám.

Một số dạng “tinh trùng” bị vón cục như:

• “Tinh trùng” vón cục như thạch hoặc “tinh trùng” đông đặc như thạch
• “Tinh trùng” vón cục màu vàng
• “Tinh trùng” vón cục màu nâu
• “Tinh trùng” vón cục như hạt gạo.

Dấu hiệu tinh trùng bị vón cục

Tùy thuộc vào các nguyên nhân khiến tinh dịch vón cục mà triệu chứng có khác biệt nhất định. Các dấu hiệu này có thể nhận biết qua đánh giá bằng mắt thường:

• Xuất hiện các cục nhỏ như thạch hoặc kích thước bằng hạt gạo, các hạt nhỏ li ti, mịn như bột cám. . .
• Màu sắc tinh dịch có thể thành vàng đậm, nâu hoặc đỏ…
• Xuất hiện mùi khác thường: tanh, hôi khó chịu
• Tinh dịch khó hóa lỏng sau khi xuất ra ngoài, dịch có thể dây thành sợi.
• Nam giới đôi khi có thể cảm thấy đau nhức, khó khăn khi tiểu: tiểu buốt, tiểu dắt.

Tinh dịch bị vón cục có thể làm gián đoạn sự chuyển động của tinh trùng, gây ảnh hưởng đến khả năng thụ tinh của tinh trùng với trứng.

Nguyên nhân tinh trùng vón cục

Tinh dịch vón cục có thể là tình trạng tạm thời và có thể chấm dứt nếu nguyên nhân do các yếu tố liên quan đời sống thiếu khoa học. Tuy nhiên cũng có trường hợp tinh dịch vón cục do bệnh lý nam khoa gây ra cần được chẩn đoán và điều trị sớm.

1. Lâu ngày không xuất tinh

Trong quá trình sinh tinh, tinh trùng được sản xuất liên tục. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng cứ mỗi giây, có khoảng 1.500 tinh trùng được sinh ra, tương ứng có khoảng 130 triệu tinh trùng được sản xuất mỗi ngày. (2)

Bác sĩ Len giải thích do tinh dịch của nam giới không được xuất ra ngoài lâu ngày nên bị tích tụ bên trong hình thành từng đám hay những cục nhỏ gây nên hiện tượng tinh dịch vón cục. Hiện tượng này cũng có thể gặp ở những người mới xuất tinh lần đầu và tự động hết sau vài lần xuất tinh liên tục.

2. Rối loạn tâm lý

Lo lắng,mệt mỏi, áp lực, căng thẳng hoặc trầm cảm kéo dài cũng có thể là một yếu tố dẫn đến tinh dịch bị vón cục. Khi người nam giới cần giữ tâm lý được thoải mái, ổn định thì tình trạng tinh dịch vón cục sẽ bị loại bỏ.

3. Môi trường tinh dịch thay đổi

Yếu tố môi trường, thói quen sinh hoạt không điều độ và khoa học như tiếp xúc với nhiệt độ cao, đặt laptop trên đùi, mặc quần lót chật… có thể làm nóng tinh hoàn, từ đó khiến môi trường tinh dịch bị biến đổi. Các chất trong tinh dịch có thể kết hợp lại với nhau tạo thành hạt nhỏ trắng đục gọi là tinh dịch vón cục. Khi thay đổi thói quen, lối sống khoa học tình trạng này sẽ cải thiện và dần mất đi.

4. Bệnh lý

Một số bệnh lý nam khoa như viêm nhiễm tiền liệt tuyến, viêm túi tính, viêm ống dẫn tinh… cũng gây nên hiện tượng tinh dịch vón cục. Điều này được lý giải do khi tinh trùng qua những cơ quan này sẽ có khả năng bị chết làm cho xác chết của chúng tích tụ lại, gây nên những phản ứng hóa học và cuối cùng là tạo thành những cục vị vón nhỏ li ti.

Bác sĩ Len cho biết tinh dịch vón cục do viêm ống dẫn tinh là nguyên nhân phổ biến nhất có liên quan bệnh lý.

Mỗi bên tinh hoàn đều có một ống dẫn tinh, có tác dụng liên kết tinh hoàn, mào tinh với ống phóng tinh niệu đạo. Ống dẫn tinh có 2 chức năng chính: (1) vận chuyển tinh trùng, (2) dự trữ một lượng tinh trùng trong mào tinh. Trường hợp ống dẫn tinh bị viêm có thể dẫn đến tinh dịch xuất ra bị đặc hoặc vón cục, đi kèm là triệu chứng đau hoặc chảy máu khi xuất tinh.

5. Thói quen lạm dụng thủ dâm

Thủ dâm quá nhiều lần cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tinh dịch +bị vón cục. Thông thường, tinh trùng cũ sẽ được tống ra ngoài, tinh trùng mới sẽ di chuyển về túi tinh. Semenogelin I có trong túi tinh có khả năng vón cục các tinh trùng mới và tự động hóa lỏng sau đó vài ngày. Tuy nhiên nếu thủ dâm quá nhiều, quá trình hóa lỏng chưa được thực hiện dẫn đến hiện tượng tinh dịch vón cục.

6. Chế độ ăn thiếu dưỡng chất, uống ít nước

Nước là thành phần chủ yếu chiếm tỷ trọng cao nhất trong tinh dịch. Khi cơ thể thiếu nước đồng nghĩa các cơ quan thiếu nước để hoạt động trao đổi, trong đó có tinh dịch.

Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng ảnh hưởng lớn đến màu sắc, mùi tinh trùng. Chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, đặc biệt nhiều kẽm, selen, vitamin…. được cho rất tốt cho sức khỏe sinh sản của nam giới và ngược lại.

7. Hàm lượng Testosterone thấp

Testosterone là hormone chính ở nam giới, đóng vai trò điều hòa chức năng sinh lý và khả năng sinh sản. BSĐH Bùi Thị Len cho biết hàm lượng Testosterone thấp được cho là một biểu hiện thiểu năng sinh dục nam, dẫn đến nhiều bất thường, trong đó có hiện tượng tinh dịch vón cục. Một số dấu hiệu có thể đi kèm gồm mệt mỏi, giảm ham muốn tình dục, khó cương dương, hạn chế duy trì cương dương, tâm trạng thất thường, mất khối lượng cơ bắp, rụng tóc…

8. Tinh trùng ngưng kết

Sự ngưng kết của tinh trùng xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể bị rối loạn, nhận nhầm tinh trùng là các “tác nhân lạ” xâm nhập gây hại nên quay ra tấn công tinh trùng. Hệ miễn dịch tạo ra “hàng rào” ngăn chặn các tế bào tinh trùng. Nếu quá trình này diễn ra trong thời gian dài có thể gây nên tình trạng tinh dịch bịị vón cục khi xuất.

Đối tượng nào có nguy cơ cao bị tinh trùng vón cục?

Đối tượng có nguy cơ cao bị tinh trùng vón cục là nam giới có lối sống sinh hoạt không điều độ như ăn uống thiếu chất, “lười” uống nước, lạm dụng thủ dâm, quan hệ tình dục không điều độ, tình trạng căng thẳng và mệt mỏi kéo dài, thói quen tắm nước nóng và đặt laptop làm việc trên đùi, mặc quần lót chật… Bên cạnh đó, những người mắc các bệnh lý liên quan viêm nhiễm cơ quan sinh dục, tiết niệu như viêm tuyến tiền liệt, viêm túi tinh, lậu, giang mai, HPV… đều có nguy cơ cao bị tinh dịch vón cục.

Tinh trùng vón cục có nguy hiểm không?

Hiện tượng tinh trùng bị vón cục không gây hại trực tiếp đến sức khỏe nhưng có khả năng dẫn đến vô sinh hiếm muộn ở nam giới. Bác sĩ Len lý giải do tinh dịch vón thành cục, mảng có thể khiến tinh trùng bị chết rất nhiều trước khi tinh dịch được xuất ra ngoài. Điều này làm cản trở quá trình thụ tinh với trứng của người vợ, dẫn đến vô sinh hiếm muộn.

Tinh dịch của nam giới khi xuất ra bị vón cục có thể là một dấu hiệu cảnh báo về sức khỏe sinh sản của nam giới. Chính vì vậy, ngay khi phát hiện các hiện tượng bất thường ở tinh dịch, nam giới cần nhanh chóng thăm khám tại các bệnh viện, cơ sở y tế chuyên khoa để được kiểm tra và có hướng xử trí thích hợp.

Phương pháp chẩn đoán tình trạng tinh trùng vón cục

Xét nghiệm, kiểm tra tinh dịch đồ là chỉ định thường quy nhằm chẩn đoán tình trạng tinh dịch bị vón cục ở nam giới. Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ biết chính xác số lượng, chất lượng, hình thái, khả năng di chuyển của tinh trùng.

Bên cạnh đó, các thông tin như màu sắc, mùi, những bất thường xuất hiện trong trong tinh dịch mà bệnh nhân cung cấp là cơ sở quan trọng giúp bác sĩ đưa ra các dự đoán chính xác hơn, từ đó có phương pháp điều trị phù hợp.

Cách điều trị tinh trùng vón cục hiệu quả

Các tư liệu y khoa hướng dẫn cách điều trị tinh dịch vón cục (nhiều người nhầm tưởng điều trị tinh trùng vón cục) tùy thuộc vào nguyên nhân dẫn đến tình trạng bất thường tinh dịch. Nếu nguyên nhân được chẩn đoán do sốt hoặc nhiễm trùng, tình trạng này sẽ sớm biến mất nếu được điều trị đúng hướng kết hợp lối sống lành mạnh. Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định phân tích tinh dịch đồ của người bệnh để đánh giá tình trạng tinh dịch vón cục đã biến mất hay chưa.

Các trường hợp tinh dịch vón cục mức độ nặng hơn có thể được điều trị bằng thuốc kết hợp sử dụng thực phẩm bổ sung theo khuyến cáo của bác sĩ. Đối với nam giới bị bị tinh dịch vón cục, bác sĩ khuyến khích thiết lập chế độ ăn uống đa dạng và đủ chất, đặc biệt tăng cường các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin C giúp kích hoạt protein chống ngưng kết, hạn chế tình trạng tinh trùng kết tụ với nhau.

Trong trường hợp tinh dịch của nam giới bị vón cục mức độ nghiêm trọng, điều trị bằng thuốc điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả và bản thân họ vẫn mong muốn có con, bác sĩ có thể khuyến nghị bệnh nhân nên thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Phương pháp hỗ trợ sinh sản này giúp lựa chọn tinh trùng tốt để tiến hành thụ tinh với trứng giúp họ sớm có con.

Phòng ngừa tinh trùng bị vón cục

Tổ chức lối sống lành mạnh là điều quan trọng giúp phòng ngừa tinh dịch bị vón cục. BSĐH Bùi Thị Len lưu ý một số cách phòng tinh dịch vón cục nam giới có thể áp dụng gồm:

• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ trước và sau khi quan hệ nhằm giảm thiểu nguy cơ viêm nhiễm bộ phận sinh dục.
• Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng các biện pháp phòng tránh các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục.
• Quan hệ tình dục hoặc thủ dâm tần suất vừa phải, không xuất tinh quá nhiều cũng không nên kiêng xuất tinh quá lâu. Nên duy trì tần suất xuất tinh 2-4 lần/tuần.
• Giữ tinh thần thoải mái, tránh lo lắng, căng thẳng kéo dài.
• Chế độ sinh hoạt khoa học, hạn chế thức khuya, ngủ đủ giấc 8-10 tiếng, uống 1,5-2 lít nước mỗi ngày.
• Thiết lập chế độ dinh dưỡng đa dạng các loại thực phẩm, giàu khoáng chất. Tăng cường các loại thực phẩm chứa nhiều kẽm, sắt, vitamin… Giảm tiêu thụ các món ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, chứa nhiều chất béo chuyển hóa.
• Hạn chế các loại đồ uống có cồn, cafein, chất kích thích
• Không hút thuốc lá, thuốc lào, thuốc lá điện tử và tránh tiếp xúc khói thuốc lá thụ động.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là quan tâm sức khỏe Nam khoa. Thăm khám ngay nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường.

Một số câu hỏi thường gặp

1. Tinh trùng vón cục có tự khỏi không?

Tinh dịch vón cục có tự khỏi được không còn phụ thuộc vào nguyên nhân dẫn đến hiện tượng ngưng kết tinh dịch cũng như cơ địa của người bệnh. Nếu nguyên nhân do liên quan lối sống kém khoa học, nam giới lâu ngày không xuất tinh hoặc sinh hoạt tình dục không điều độ thì chỉ cần cân bằng lối sống, nghỉ ngơi đầy đủ sẽ giúp hiện tượng tinh dịch vón cục tự khỏi.

Tình trạng tinh binh vón cục cũng có thể do quan hệ tình dục lần đầu. Tình trạng này có thể khắc phục được khi sinh hoạt tình dục điều độ hơn và không lạm dụng thủ dâm.

Nếu tinh dịch bị vón cục có liên quan đến các loại bệnh lý nam khoa do viêm nhiễm như nhiễm khuẩn, nấm, viêm tuyến tiền liệt, viêm ống dẫn tinh, lậu, giang mai… bệnh nhân phải đến thăm khám với các bác sĩ Nam khoa để có hướng xử trí thích hợp. Bác sĩ Len khuyến nghị nam giới khi phát hiện các dấu hiệu bất thường trong tinh dịch cần thăm khám và điều trị tại các bệnh viện có chuyên khoa Nam khoa để kiểm tra, chẩn đoán và lên kế hoạch điều trị phù hợp.

2. Tinh trùng vón cục có con được không?

Nam giới xuất tinh bị vón cục cho thấy sự bất thường ở đường dẫn tinh. Đó cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo viêm nhiễm cơ quan sinh dục, viêm tuyến tiền liệt hoặc tuyến túi tinh… Tinh dịch nam giới bị vón cục có thể khiến tinh trùng chết hoặc suy yếu, ảnh hưởng đến sự di chuyển của tinh trùng khiến tinh trùng khó tiên sâu vào trong âm tạo của người nữ, hạn chế tiếp cận trứng dẫn đến khó thụ thai. Điều này đồng nghĩa nam giới sẽ gặp khó khăn nếu mong muốn có con bằng phương pháp tự nhiên.

Bác sĩ Len cho biết cần xem xét kỹ, chỉ định bệnh nhân thực hiện một số xét nghiệm cần thiết để biết thành phần nào của tinh dịch gặp bất thường và đánh giá hệ thống tiết niệu – sinh dục của bệnh nhân. Vì vậy, bệnh nhân nên thăm khám tại các bệnh viện, cơ sở y tế uy tín để điều trị hiệu quả.

3. Tinh trùng vón cục như thạch có sao không?

Tinh dịch vón cục như thạch biểu hiện qua các triệu chứng tinh dịch có cục màu trong suốt, không hóa lỏng. Nguyên nhân phổ biến dẫn đến hiện tượng tinh trùng vón cục như thạch gồm viêm nhiễm tinh hoàn, viêm ống dẫn tinh, viêm túi tinh, viêm tuyến tiền liệt… Tình trạng này nếu không được điều trị dứt điểm có thể để lại các biến chứng lâu dài ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.

Để đặt lịch tư vấn và kiểm tra sức khỏe nam giới tại PlinkCare, bạn có thể liên hệ qua thông tin:

Trên đây là các thông tin liên quan hiện tượng tinh dịch vón cục (nhiều người nhầm tưởng là tình trạng tinh trùng vón cục) thường gặp ở nam giới. Bác sĩ khuyến nghị nam giới nên chú ý thăm khám sức khỏe định kỳ, đồng thời kiểm tra ngay nếu phát hiện các bất thường tinh dịch.