Tinh trùng loãng là gì? Nguyên nhân, chẩn đoán và phòng ngừa

Tinh trùng loãng là gì?

Tại sao tinh trùng đôi khi loãng như nước, vậy tinh trùng loãng là gì? Theo bác sĩ Đặng Tuấn Anh không có khái niệm tinh trùng loãng trong y học mà do người bệnh tự cảm nhận tinh dịch xuất ra bị loãng và trong hơn bình thường hoặc người bệnh đang tự hiểu tình trạng suy giảm số lượng tinh trùng trong tinh dịch xuất ra thấp hơn so với giá trị bình thường là tinh trùng loãng.

Trong tinh dịch của nam giới sau xuất tinh thường có 2 phần: Tinh dịch và tinh trùng. Tinh dịch bình thường là một chất lỏng có độ đặc, màu trắng, đục. Độ đục của tinh dịch ảnh hưởng bởi các yếu tố như tần suất xuất tinh, lượng nước trong cơ thể, thói quen sinh hoạt (có uống rượu, bia hay không), một số thực phẩm có màu khi cơ thể ăn vào…. (1)

>> Xem thêm: Tinh trùng loãng như nước vo gạo nguyên nhân do đâu? Cách điều trị

Tinh dịch xuất ra loãng cũng có thể do thời gian ly giải của tinh dịch sau xuất ngắn, dẫn đến tinh dịch dạng trắng đục bị ly giải sớm thành dạng chất lỏng trong. Ngoài ra, nồng độ tinh trùng giảm cũng có thể là nguyên nhân khiến cho tinh dịch xuất ra có độ đục và độ đặc bị giảm nhẹ nhưng thường không điển hình, vì vậy nếu tinh dịch của nam giới xuất ra mà người bệnh cảm thấy loãng có thể là dấu hiệu cho thấy số lượng tinh trùng của người nam ở mức thấp, nhưng không đặc hiệu và nên đi khám với các bác sĩ chuyên khoa.

Nếu người bệnh đánh giá tình trạng tinh trùng bị loãng theo quan điểm của người bệnh hay tình trạng suy giảm số lượng tinh trùng bằng mắt thì cần đánh giá thêm một số yếu tố như: màu sắc, độ trong, thời gian hóa lỏng, mùi của tinh dịch và thể tích tinh dịch.

Từ đó là cơ sở để bác sĩ đánh giá và tư vấn chính xác tình trạng của người bệnh. Nếu được chính xác nhất bạn nên đến cơ sở y tế có khả năng làm và phân tích tinh dịch đồ như PlinkCare thể sẽ được bác sĩ thăm khám và đánh giá chính xác nhất tình trạng “xuất tinh loãng” xem có bình thường hay có bệnh lý gì không”.

Tinh trùng loãng có màu gì?

Tinh dịch loãng có thể có số lượng tinh trùng giảm nhưng vẫn có màu sắc bình thường một số trường hợp có thể có màu trắng trong như nước và gần như trong suốt. Với tinh dịch bình thường, màu sắc điển hình là màu trắng sữa hoặc vàng ngà nếu lâu ngày không xuất tinh.

Sự thay đổi màu sắc của tinh dịch có thể cảnh báo cho tình trạng sức khỏe mà nam giới cần chú ý. Ví dụ tinh dịch có màu hồng hoặc nâu đỏ có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như: viêm tuyến tiền liệt, ung thư tuyến tiền liệt, viêm túi tinh, ung thư túi tinh, xuất tinh máu do bất thường các mạch máu vùng niệu đạo…

Tinh dịch màu vàng xanh hoặc màu xanh kèm theo dấu hiệu tinh hoàn sưng to có thể là dấu hiệu của tình trạng viêm túi tinh, viêm niệu đạo hoặc bệnh lậu. Nếu có bất thường về tinh hoàn hoặc màu sắc của tinh dịch, nam giới nên đi thăm khám ngay tránh để lại những biến chứng gây viêm teo tinh hoàn hoặc tắc ống dẫn tinh.

Nguyên nhân tinh trùng loãng

Như Bác sĩ Đặng Tuấn Anh đã chia sẻ không có khái niệm tinh trùng loãng mà có thể người bệnh hiểu lầm thành tinh dịch đồ có mật độ, số lượng tinh trùng ít, hay các bệnh lý dẫn tới biến đổi màu sắc, độ sách và ly giải của tinh dịch. Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra các tình trạng này như:

• Do bẩm sinh: Một số tình trạng bệnh lý bẩm sinh như tinh hoàn ẩn, dị tật ở cơ quan sinh dục có thể gây ra một số vấn đề liên quan sinh tinh, sản xuất tinh trùng, phóng tinh dẫn đến tình trạng từ giảm số lượng, chất lượng tinh trùng đến không có tinh trùng trong tinh dịch.
• Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Là tình trạng các búi tĩnh mạch tinh giãn rộng ứ máu. Bệnh lý này có thể dẫn đến tình trạng thiểu tinh trùng, tăng sự phân mảnh DNA của tinh trùng và làm người bệnh nhầm tưởng với khái niệm “tinh dịch loãng”. Các nghiên cứu cho thấy có khoảng 15% nam giới nói chung mắc chứng giãn tĩnh mạch thừng tinh.
• Mật độ tinh trùng thấp: Tinh trùng loãng theo quan điểm của người bệnh có thể là tình trạng tinh dịch đồ có mật độ tinh trùng thấp. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xác định, mật độ tinh trùng thấp là khi lượng tinh trùng sản xuất thấp hơn 16 triệu tinh trùng ở mỗi ml tinh dịch. Một số tình trạng có thể gây nên số lượng tinh trùng thấp là hội chứng Klinefelter, cường giáp, thiểu năng sinh; người thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại, dùng ma túy, lạm dụng rượu bia thường xuyên…
• Xuất tinh ngược dòng: Theo cơ chế thông thường, khi xuất tinh, phần tinh dịch sẽ đi qua niệu đạo và ra khỏi dương vật. Tuy nhiên vì một lỗi nào đó khiến cho chức năng cơ vòng của bàng quang bị rối loạn làm cho tinh dịch thay vì xuất ra ngoài lại được chuyển ngược vào bàng quang. Người gặp tình trạng này có thể gặp hiện tượng giảm số lượng tinh trùng trong tinh dịch được xuất ra làm người bệnh hiểu lầm sang khái niệm tinh trùng loãng.
• Rối loạn quá trình tiết hormone: Nội tiết tố đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất tinh trùng. Sự biến động của hormone, chẳng hạn như testosterone, prolactin, LH, FSH… có thể ảnh hưởng đến số lượng, chất lượng tinh trùng cũng như quá trình xuất tinh và tinh dịch.
• Nhiễm trùng: Một số tình trạng nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất tinh trùng, cũng như các tuyến tiết tinh dịch dẫn đến tình trạng xuất tinh ra tinh dịch có thời gian ly giải nhanh, màu sắc biến đổi, có mùi bất thường,… làm người bệnh hiều lầm thành tình trạng tinh trùng loãng. Bệnh lý nhiễm trùng xảy ra có thể do viêm tinh hoàn, các bệnh lây truyền qua đường tình dục như HIV…
• Stress: Chịu áp lực trong thời gian dài có thể khiến số lượng và chất lượng tinh trùng có xu hướng giảm xuống rõ rệt. Nam giới bị stress nặng tăng tỷ lệ tinh trùng dị dạng, đứt gãy ADN tinh trùng… Việc stress kéo dài kích thích cơ thể sản sinh steroid làm giảm testosterone, ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh.
• Thói quen sống không lành mạnh: Lựa chọn lối sống của bạn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản. Chế độ ăn uống kém dinh dưỡng, hút thuốc, uống quá nhiều rượu, sử dụng ma túy và thiếu tập thể dục đều có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng.
• Tiếp xúc kéo dài với nhiệt độ cao: Chẳng hạn như tắm nước nóng thường xuyên, tắm hơi hoặc mặc đồ lót chật, có thể làm tăng nhiệt độ bìu, dẫn đến hiện tượng suy giảm khả năng sinh tinh. (2)

Biểu hiện tinh trùng loãng là như thế nào?

Nếu chỉ quan sát bằng mắt thường thì không thể kết luận được tình trạng của tinh dịch xuất ra có bị giảm số lượng tinh trùng hay theo quan điểm của người bệnh là tình trạng” tinh trùng là loãng” vì phụ thuộc vào cảm quan của mỗi người. Tuy nhiên, biểu hiện tinh trùng loãng theo quan điểm của người bệnh hay suy giảm số lượng tinh trùng trong tinh dịch có thể được dựa trên một số dấu hiệu như:

• Tinh dịch sau xuất tinh không có độ nhớt, dính, đặc đặc trưng mà có màu trong suốt, lỏng;
• Thời gian tinh dịch hóa lỏng nhanh hơn so với tinh dịch bình thường;
• Lượng tinh dịch xuất ra ít;
• Tinh dịch có mùi bất thường.

Sự giảm số lượng, chất lượng tinh trùng trong tinh dịch hay theo quan niệm của người bệnh là “Tinh trùng loãng” có thể là vấn đề tạm thời nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo sức khỏe sinh sản của nam giới đang bị suy giảm. Vì vậy nếu thấy những biểu hiện bất thường khi xuất tinh, nam giới cần thăm khám ở những bệnh viện có chuyên khoa nam học, hỗ trợ sinh sản để được hỗ trợ.

Tinh trùng loãng có sao không?

Tinh dịch xuất ra bị ly giải nhanh hay bị giảm số lượng như theo người bệnh nói là tình trạng tinh trùng loãng có sao không là vấn đề mà nhiều quý ông thắc mắc.

Như đã đề cập ở trên tinh dịch đồ bị ly giải nhanh, ít do người nam thủ dâm hoặc quan hệ tình dục nhiều lần mỗi ngày thì có thể không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nhưng có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ và tâm lý nếu lạm dụng thủ dâm hoặc quan hệ nhiều lần trong ngày. Tình trạng này sẽ cải thiện nếu nam giới duy trì lối sống tình dục, sinh hoạt khỏe mạnh.

Tuy nhiên, nếu tình trạng suy giảm số lượng tinh trùng, hoặc các bất thường khác của tinh dịch kéo dài dai dẳng đó có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như giãn tĩnh mạch thừng tinh, nhiễm trùng, rối loạn về nội tiết hoặc một số bệnh lý tiềm ẩn khác. Vì vậy, nam giới đang gặp tình trạng tinh trùng loãng theo cảm nhận của họ nên thăm khám ở các cơ sở y tế chuyên khoa để có những xét nghiệm phù hợp và chẩn đoán đúng về tình trạng của bản thân.

Phương pháp chẩn đoán tinh trùng loãng

Việc chẩn đoán tinh trùng loãng theo người bệnh cảm nhận sẽ được kết hợp giữa thăm khám lâm sàng và làm xét nghiệm tinh dịch đồ. Từ kết quả tinh dịch đồ có thể cung cấp những thông tin về sức khỏe tinh trùng của “cánh mày râu”.

1. Khám lâm sàng

Khi thực hiện khám lâm sàng bác sĩ nam khoa sẽ tiến hành hỏi về tử sử sức khỏe, bệnh sử, các thói quen trong sinh hoạt, môi trường số và làm việc, chế độ ăn, tần suất quan hệ tình dục.

2. Xét nghiệm tinh dịch đồ

Khi thăm khám lâm sàng, bác sĩ sẽ kiểm tra cơ quan sinh dục ngoài và yêu cầu người bệnh trả lời các câu hỏi về bệnh lý mắc phải trước đây và thói quen sinh hoạt tình dục. Ngoài ra, để đảm bảo kết quả chẩn đoán bệnh chính xác, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh tiến hành thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ.

Tinh dịch đồ được xem là xét nghiệm đầu tay và quan trọng để kiểm tra về số lượng chất lượng tinh trùng của nam giới. Để kết quả tinh dịch đồ được chính xác nhất, người nam nên kiêng xuất tinh từ 2-7 ngày trước khi làm xét nghiệm.

Bác sĩ sẽ lấy tinh dịch từ người bệnh rồi mang đi phân tích về các thông số như: màu sắc, PH, thời gian ly giải, mật độ, số lượng, tính di động, hình dạng, tỷ lệ sống… của tinh trùng trong tinh dịch. Để hạn chế sai số và đảm bảo tính chính xác của kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ, nam giới cần lưu ý:

• Đảm bảo đã lấy hết toàn bộ tich dịch để làm mẫu thử.
• Cần kiêng xuất tinh 2-7 ngày trước khi lấy mẫu thử.
• Sau khi lấy mẫu thử lần đầu nếu bất thường, nên lấy mẫu lần 2, lần lấy mẫu thử thứ hai có thể nên cách lần đầu là 2 tuần.
• Tránh dùng những chất bôi trơn vì có thể ảnh hưởng tới khả năng di động của tinh trùng.

Kết quả tinh dịch đồ sẽ cung cấp một số thông tin như: màu sắc, mật độ tinh trùng, thể tích tinh trùng, thời gian ly giải, độ di động, hình thái tinh trùng… từ đây bác sĩ có thể kết luận được mẫu tinh trùng của người nam là bình thường hay có vấn đề.

Tùy theo sự bất thường lúc đầu, bác sĩ sẽ đề nghị người bệnh tiến hành thêm một số xét nghiệm nhằm tìm ra nguyên nhân nền của tình trạng tinh trùng loãng như:

• Siêu âm tinh hoàn;
• Định lượng hormone tuyến yên, hormone nam giới;
• Xét nghiệm nước tiểu sau xuất tinh nhằm phát hiện tình trạng xuất tinh ngược;
• Phân tích gen: NST đồ, gen AZF.

Điều trị tinh trùng loãng như thế nào?

Việc điều trị tình trạng suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng hay tình trạng “tinh trùng loãng” theo phản ánh của người bệnh sẽ có sự khác nhau dựa vào các nguyên nhân gây ra tình trạng này.

• Thay đổi lối sống: Nếu nguyên nhân đến từ lối sống như sinh hoạt tình dục không khoa học, chế độ ăn uống không lành mạnh… thì việc cải thiện các thói quen trong sinh hoạt và chế độ ăn uống.
• Sử dụng thuốc: Trong trường hợp do nhiễm khuẩn, tùy vào mức độ, tình trạng nhiễm khuẩn bác sĩ sẽ chỉ định sử dụng kháng sinh điều trị kháng nhau.
• Liệu pháp hormone: Được sử dụng với những trường hợp nam giới mất cân bằng hormone trong cơ thể.
• Phẫu thuật: Thường được chỉ định với nam giới bị giãn tinh mạch thừng tinh, TESE, micro-TESE cho những trường hợp không có tinh trùng trong tinh dịch không do tắc nghẽn.

>> Xem thêm: 18 cách chữa trị tinh trùng loãng tại nhà cải thiện hiệu quả

Biện pháp phòng ngừa tinh trùng loãng

Bác sĩ Đặng Tuấn Anh cho biết, không có biện pháp nào đem lại kết quả điều trị hay hỗ trợ phòng ngừa vượt trội so với các phương pháp khác hiện tượng suy giảm số lượng hay chất lượng tinh trùng trong tinh dịch hay theo người bệnh nhầm tưởng là tình trạng “ tinh trùng loãng”. Tuy nhiên, một số lưu ý dưới đây có thể giảm thiểu phần nào tình trạng này:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Nam giới thừa cân, béo phì thường mắc hội chứng về rối loạn chuyển hóa dẫn đến lượng hormone nam giới (testosterone) giảm, và tăng lượng hormone nữ (estrogen). Sự mất cân bằng hormone khiến nhiều quý ông rơi vào trường hợp giảm ham muốn, rối loạn cương và suy giảm khả năng sinh tinh.
• Chế độ dinh dưỡng cân bằng, bổ sung thêm các loại thực phẩm như hải sản, trái cây, rau củ giàu chất chống oxy hóa… có thể cải thiện được sức khỏe tinh trùng.
• Phòng các bệnh lây qua đường tình dục như chlamydia, lậu… có khả năng dẫn đến tình trạng vô sinh nam. Để phòng tránh nguy cơ này, nam giới nên dùng bao cao su mỗi lần giao hợp, giới hạn số lượng bạn tình.
• Tránh căng thẳng, mệt mỏi kéo dài vì có thể khiến khả năng hoạt động tình dục bị suy giảm, ảnh hưởng đến hoạt động của các nội tiết tố và ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng.
• Vận động thường xuyên: Hoạt động thể chất với cường độ phù hợp sẽ giúp tăng hoạt động của các enzyme chống oxy hóa, hỗ trợ bảo vệ tính toàn vẹn và sức khỏe tinh trùng.
• Không hút thuốc vì trong khói thuốc chứa nhiều chất độc gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe tổng thể cũng như khả năng sinh sản của nam giới.
• Hạn chế thức uống chứa cồn như rượu và những thức uống chứa cồn khác có thể làm suy giảm nồng độ testosterone, ảnh hưởng đến việc sinh tinh. Vì vậy nam giới cần tự giới hạn số lượng đồ uống có cồn và uống vừa phải.
• Cẩn trọng với độc tố như thuốc trừ sâu, chì và những chất độc hại khác vì các độc tố này có khả năng ảnh hưởng đến số lượng, chất lượng tinh trùng. Khi phải làm việc ở môi trường có độc tố, nam giới cần tuân thủ chặt chẽ về quy định trang phục bảo hộ để tránh việc tiếp xúc với hóa chất.
• Mặc quần áo thoáng mát vì những trang phục quá bó đặc biệt là quần bó có thể tăng nhiệt độ ở vùng bìu, có thể gây hại đến quá trình sản sinh tinh. Nam giới nên mặc những trang phục thoải mái, hạn chế việc ngồi một chỗ quá lâu, hạn chế xông hơi hay tắm nước nóng, tránh để điện thoại ở túi quần, hoặc laptop trên đùi để làm việc.

Câu hỏi thường gặp về tinh trùng loãng

1. Tinh trùng loãng có con được không?

Bác sĩ Đặng Tuấn Anh khẳng định là không có khái niệm tinh trùng loãng trong y học mà người bệnh có thể hiểu nhầm tinh trùng hơi loãng là sự suy giảm số lượng tinh trùng hay biến đổi các tính chất vật lý của tinh dịch xuất ra như: màu sắc, thời gian ly giải, mùi … của tinh dịch. Tình trạng này không thể kết luận được việc nam giới bị tinh trùng loãng có con hay không vì nó không đặc hiệu cho một bệnh lý nào cả.

Tuy nhiên nếu tinh dịch mà nam giới xuất ra có các bất thường về màu sắc, thời gian ly giải, mùi bất thường, đặc biệt là giảm về số lượng tinh trùng đặc biệt là số lượng tinh trùng di động tiến tới, tinh trùng sống và tinh trùng có hình dạng bình thường thì có thể làm giảm khả năng có thai tự nhiên của Nam giới cũng như nam giới có thể đang có các bệnh lý khác kèm theo.

>> Xem thêm: Tinh trùng loãng có tự khỏi được không? Bao lâu thì bình thường?

Do đó người bệnh nên đến khám tại các cơ sở y tế có chuyên khoa sâu về nam học để được các bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng bệnh lý nếu có, tránh bị lo lắng, hoang mang và ảnh hưởng đến chế độ sinh hoạt và chất lượng cuộc sống của nam giới.

2. Tinh trùng loãng khám ở đâu uy tín?

Nam giới lo lắng về tình trạng suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng trong tinh dịch hay tình trạng “tinh trùng loãng” theo người bệnh đánh giá nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa nam học để thăm khám, tìm nguyên nhân và có hướng điều trị. Với nam giới đang mong con và gặp tình trạng này có thể đến trung tâm Hỗ trợ sinh sản, PlinkCare để được thăm khám.

Tại IVF Tâm Anh có đội ngũ bác sĩ hiếm muộn nam giàu kinh nghiệm có thể thăm khám và có hướng điều trị chuyên sâu về các vấn đề liên quan đến tinh trùng, các bệnh lý nam khoa tiềm ẩn.

3. Người bị tinh trùng loãng khi nào nên gặp bác sĩ?

Theo bác sĩ Đặng Tuấn Anh định nghĩa tinh trùng loãng thường do sự quan sát chủ quan của bản thân người nam còn trong y học không có khái niệm tinh trùng noãn mà có thể là tình trạng suy giảm số lượng, chất lượng của tinh trùng trong tinh dịch kèm theo các biến đổi về tính chất vật lý của tinh dịch xuất ra về màu sắc, thời gian ly giải, mùi bất thường.

Tuy nhiên đây cũng là một dấu hiệu tốt cho thấy nam giới đã quan tâm hơn đến sức khỏe của bản thân. Nếu lo lắng về sức khỏe sinh lý, chất lượng tinh dịch hoặc cặp đôi đang mong con và lo lắng vấn đề về tinh trùng ảnh hưởng đến thời gian có con thì có thể đặt lịch hẹn đến bệnh viện để được thăm khám.

Tại IVF Tâm Anh khách hàng nam sẽ được thăm khám với bác sĩ nam để được kiểm tra về sức khỏe tổng thể, kiểm tra chất lượng và số lượng tinh trùng bằng tinh dịch đồ. Từ kết quả trên tinh dịch đồ sẽ cung cấp nhiều thông tin như màu sắc, mật độ, tổng số tinh trùng, độ di động, hình dạng tinh trùng từ đó có thể kết luận mẫu tinh dịch sau xuất tinh của nam giới đạt yêu cầu hay không, có tiềm ẩn bệnh lý nguy hiểm gì không… từ đó có phác đồ điều trị cụ thể.

Hiểu nguyên nhân gây ra tình trạng đó rất quan trọng để duy trì sức khỏe sinh sản và tránh nguy cơ gây vô sinh. Nam giới khi có dấu hiệu bất thường trong đời sống tinh dục cần nên chủ động thăm khám sớm. Bên cạnh đó, cánh mày râu cũng cần chú trọng vào chế độ ăn uống, luyện tập để nâng cao sức khỏe và đề kháng.

>> Xem thêm: Vô sinh có tinh trùng không? Các dạng tinh trùng bất thường ở nam giới

Với sứ mệnh mang lại hạnh phúc trọn vẹn cho các cặp vợ chồng đang mong con, IVF Tâm Anh mang đến những dịch vụ cao cấp trong việc khám, chuẩn đoán và điều trị các bệnh lý về hiếm muộn nam-nữ với đội ngũ chuyên gia thường xuyên cập nhật những nghiên cứu khoa học và các phác đồ hiện đại trong tư vấn chăm sóc sức khỏe Nam giới với hiệu quả và tính an toàn cao.

IVF Tâm Anh có ngân hàng tinh trùng giúp trữ đông tinh trùng cho nam giới trong điều trị cũng như bảo tồn khả năng sinh sản, áp dụng nhiều kỹ thuật cao trong điều trị như dùng kính vi phẫu trong các phẫu thuật như micro-TESE tìm tinh trùng…

Không có khái niệm tinh trùng loãng trong y học mà có thể là sự suy giảm về số lượng, chất lượng tinh trùng trong tinh dịch hay các biến đổi bất thường của tinh dịch được xuất ra về màu sắc, thời gian lý giải, mùi… nhưng tình trạng này không có nghĩa với việc người nam giới sẽ vô sinh, tuy nhiên nếu tình trạng này kéo dài và không được điều trị có thể ảnh hưởng lớn để khả năng thụ thai. Vì vậy khi nam giới cảm nhận mình có tinh trùng loãng thì cần chủ động đến thăm khám để được bác sĩ tư vấn.