Tinh trùng ít có chữa được không? Có tự hồi phục không?

Tinh trùng ít là như thế nào?

Tinh trùng ít là tình trạng số lượng tinh trùng trong một lần xuất tinh ít hơn bình thường. Theo tiêu chuẩn mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2021, nếu mật độ tinh trùng thấp hơn 16 triệu/ml tinh dịch hoặc tổng số tinh trùng dưới 39 triệu trong mỗi lần xuất tinh thì kết quả tinh dịch đồ được đánh giá là thiểu tinh trùng.

Hiện tượng tinh trùng ít ở nam giới được đánh giá bằng các xét nghiệm chuyên sâu. Bác sĩ Trương Nguyễn Minh Tuấn, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, PlinkCare Quận 8 cho biết xét nghiệm tinh dịch đồ có thể phản ánh chất lượng tinh trùng nam giới trong khoảng 3 tháng gần nhất. Nam giới muốn kiểm tra chất lượng tinh dịch cần thực hiện các kiểm tra chuyên sâu tại những bệnh viện có chuyên khoa Nam học – Hiếm muộn uy tín.

Tình trạng tinh trùng ít ở nam giới diễn ra âm thầm và không có bất kỳ triệu chứng đặc hiệu nào. Người nam giới vẫn có thể có ham muốn và xuất tinh bình thường. Hầu hết các trường hợp chỉ được phát hiện thông qua xét nghiệm chuyên sâu, khi vợ chồng cố gắng có con bằng phương pháp tự nhiên nhưng chưa thành công. (1)

Tinh trùng ít có chữa được không?

Tình trạng tinh trùng ít có chữa được không phụ thuộc vào nguyên nhân dẫn đến suy giảm số lượng tinh trùng. Nam giới nếu phát hiện tinh trùng ít cần nhanh chóng đến thăm khám và thực hiện theo hướng dẫn từ bác sĩ điều trị. Trường hợp số lượng tinh trùng giảm do yếu tố lối sống thiếu lành mạnh, tình trạng có thể được khắc phục bằng cách điều chỉnh các thói quen không tốt. Đối với các trường hợp ít tinh trùng do bệnh lý nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp điều trị chuyên sâu như điều trị nội khoa, phẫu thuật…

Tinh trùng ít có tự hồi phục không?

Hầu hết trường hợp tinh trùng ít ở nam giới có thể tự hồi phục nếu nguyên nhân làm suy giảm số lượng tinh trùng do yếu tố lối sống. Nam giới có thể thiết lập chế độ dinh dưỡng đầy đủ, đa dạng thực phẩm nhằm bổ sung các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể, uống nhiều nước, hạn chế căng thẳng kéo dài, luyện tập thể thao nâng cao sức khỏe thể chất, duy trì tần suất quan hệ 2-3 lần/tuần, chỉ quan hệ với một bạn tình…

Nếu áp dụng các giải pháp cân bằng sinh hoạt mà tình trạng ít tinh trùng không thuyên giảm, nam giới cần thăm khám tại các bệnh viện và phòng khám chuyên khoa uy tín. Bác sĩ Trương Nguyễn Minh Tuấn lưu ý nam giới tuyệt đối không tự ý điều trị bằng các loại thuốc có tác dụng tăng cường sinh lý, bổ sung nội tiết nam giới testosterone hay mẹo dân gian khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.

Ngoài ra, sử dụng thuốc không đúng chỉ định và liều lượng có thể gây tác động tiêu cực đến chức năng sinh sản của cơ thể, ảnh hưởng đến quá trình sản xuất nội tiết nam giới và tinh trùng.

Dấu hiệu nhận biết tình trạng ít tinh trùng

Không có dấu hiệu đặc trưng cho tình trạng tinh trùng ít. Cách tốt nhất để chẩn đoán thiểu tinh trùng là thông qua xét nghiệm tinh dịch đồ. Tuy nhiên, một số đặc điểm phổ biến ở nam giới bị ít tinh trùng có thể là:

• Râu và lông trên cơ thể ít.
• Các vấn đề rối loạn sinh lý như xuất tinh sớm, rối loạn cương dương, giảm ham muốn tình dục.
• Đau rát, sưng tấy hoặc có khối u vùng tinh hoàn.
• Cảm giác đau rát khi xuất tinh hoặc khi tiểu.

Nguyên nhân gây ít tinh trùng ở nam giới

Nhiều yếu tố gây nên tình trạng ít tinh trùng ở nam giới, có thể do bệnh lý, rối loạn nội tiết, môi trường sống bị ô nhiễm… Các thống kê cho thấy nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng ít tinh trùng ở nam giới gồm:

1. Nguyên nhân bệnh lý

Bất kỳ bất thường nào ở tinh hoàn, mào tinh và ống dẫn tinh đều có thể ảnh hưởng quá trình sản xuất và vận chuyển tinh trùng. Một số bệnh lý dẫn đến hiện tượng tinh trùng ít ở nam giới:

• Giãn tĩnh mạch thừng tinh: Tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh là một trong những nguyên nhân chính làm suy giảm số lượng tinh trùng ở nam giới. Các tĩnh mạch thừng tinh bị suy giảm chức năng nên gặp khó khăn trong việc vận chuyển máu trở về tim, gây ứ trệ máu và tăng nhiệt độ tại tinh hoàn, làm ảnh hưởng hoạt động sản xuất tinh trùng.
• Nhiễm trùng: Nam giới bị viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn hoặc mắc các bệnh lý lây nhiễm qua đường tình dục gây nên những tổn thương không thể hồi phục trong hệ thống sinh sản của nam giới và suy giảm hoạt động sản xuất tinh trùng.
• Xoắn tinh hoàn: Một số trường hợp tinh hoàn bị teo hoặc hoại tử do mạch máu trong thừng tinh bị xoắn lại gây thiếu máu nuôi tinh hoàn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của tinh hoàn.
• Tắc nghẽn ống dẫn tinh: Khối u và các bệnh lý viêm nhiễm làm tắc nghẽn ống dẫn tinh, gây khó khăn cho tinh trùng di chuyển từ tinh hoàn ra ngoài, dẫn đến suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng.
• Khối u: Tế bào ung thư phát triển có thể chèn ép ống dẫn tinh hoặc tinh hoàn, cản trở quá trình sản xuất tinh trùng. Ngoài ra, sử dụng thuốc hóa trị, xạ trị ung thư có thể ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sinh tinh và tăng nguy cơ bất thường tinh trùng.
• Xuất tinh ngược dòng: Xuất tinh ngược dòng là hệ quả của bệnh đái tháo đường, viêm tuyến tiền liệt hoặc sau phẫu thuật bàng quang… Cơ thể nam giới vẫn sản xuất tinh trùng nhưng chúng không được đẩy ra ngoài khi xuất tinh, ngược lại tinh trùng di chuyển vào bàng quang.
• Các bệnh lý khác: Một số bệnh tự miễn, bệnh di truyền như hội chứng Klinefelter, Kallmann, Kartagener…, di chứng sau phẫu thuật tinh hoàn, ống dẫn tinh, tuyến tiền liệt… có thể dẫn đến tình trạng tinh trùng ít hoặc không có tinh trùng.

2. Nguyên nhân do mất cân bằng nội tiết tố

Tuổi tác, thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh, chế độ ăn uống thiếu dưỡng chất… dẫn đến thiếu hụt testosterone, vốn là nội tiết tố nam giới, gây ra tình trạng rối loạn cương dương, giảm ham muốn và xuất tinh sớm làm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống vợ chồng. Việc thiếu hụt nội tiết đồng thời cũng làm ảnh hưởng đến sự tự tin của phái mạnh và ảnh hưởng chất lượng khi quan hệ.

3. Nguyên nhân khác

Lối sống thiếu khoa học, tiếp xúc với chất độc hại hoặc những thói quen không tốt cho sức khỏe có thể làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất tinh trùng, dẫn đến suy giảm số lượng tinh trùng ở nam giới.

• Sử dụng các chất kích thích: Các chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, ma túy… có thể làm rối loạn quá trình sản xuất tinh trùng và giảm hormone testosterone ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
• Môi trường độc hại và ô nhiễm: Môi trường sinh hoạt và làm việc thường xuyên tiếp xúc với thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, các hóa chất công nghiệp (benzen, xylene…), môi trường nhiễm kim loại nặng,… có thể ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh, tăng nguy cơ phân mảnh và dị dạng tinh trùng.
• Thể trạng béo phì: Thừa cân làm giảm nồng độ nội tiết nam giới testosterone trong cơ thể do tăng chuyển hóa testosterone thành estrogen tại mô mỡ.
• Các thói quen khác: Thói quen ngồi nhiều, đặt laptop trên đùi, tiếp xúc nhiều với các thiết bị phát sóng điện từ như điện thoại, mặc quần lót bó sát, thường xuyên tắm nước quá nóng… có thể ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất tinh trùng.

Tinh trùng ít phải làm sao để cải thiện?

Một số biện pháp giúp cải thiện tình trạng suy giảm tinh trùng nam giới có thể áp dụng:

• Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, thiết lập thực đơn đa dạng thực phẩm như thịt, cá, trứng, sữa, rau củ quả, trái cây tươi… Bên cạnh đó, nam giới nên tăng cường nhóm dưỡng chất cho sức khỏe sinh sản như thịt gà, hàu, hải sản, bơ, quả mọng… trong chế độ ăn hàng ngày.
• Kiểm soát sự căng thẳng, hạn chế lo âu kéo dài giúp giảm rối loạn nội tiết tố và duy trì nồng độ testosterone ổn định.
• Duy trì tập thể dục, thể thao đều đặn có thể cải thiện chất lượng tinh trùng và tăng nồng độ hormone testosterone. Đồng thời tập thể thao rèn luyện sức khỏe cũng sẽ giúp giảm nguy cơ béo phì.
• Hạn chế thức uống có nhiều đường trong nước ngọt có ga… và hạn chế các loại thức ăn nhanh chứa nhiều chất béo và năng lượng.
• Tránh sử dụng chất kích thích như rượu bia, thuốc lá, ma túy giúp đảm bảo quá trình sản xuất tinh trùng diễn ra bình thường, giảm nguy cơ phân mảnh tinh trùng và bất thường tinh trùng.

Sau một thời gian áp dụng các biện pháp thay đổi lối sống mà tình trạng ít tinh trùng không cải thiện, nam giới nên đến thăm khám với bác sĩ Nam khoa – Hiếm muộn để tìm nguyên nhân và có hướng xử trí phù hợp.

Các biện pháp điều trị tinh trùng ít

Phương pháp điều trị tinh trùng ít ở nam giới phụ thuộc vào tình trạng bệnh cụ thể. Sau khi thực hiện các phương pháp chẩn đoán để tìm nguyên nhân dẫn đến hiện tượng suy giảm số lượng tinh trùng, các biện pháp điều trị có thể được chỉ định:

• Điều trị nội khoa: Đây là cách khắc phục tình trạng tinh trùng ít ở nam giới hiệu quả, ít xâm lấn và giúp khôi phục quá trình sản xuất tinh trùng tự nhiên.
• Phẫu thuật: Nam giới bị giãn tĩnh mạch thừng tinh tuỳ theo mức độ nặng sẽ cần phẫu thuật để quá trình lưu thông máu tại tinh hoàn tốt hơn, giúp cải thiện chức năng sản xuất testosterone và tinh trùng. Đối với các trường hợp vô tinh tắc nghẽn và không tắc nghẽn, bác sĩ sẽ phẫu thuật lấy tinh trùng ở mào tinh và tinh hoàn để làm thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
• Cải thiện chất lượng quan hệ tình dục: Liệu pháp tâm lý kết hợp dùng thuốc có thể khắc phục tình trạng rối loạn cương dương và các rối loạn khác khi quan hệ.
• Áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản: Tinh trùng có thể được lấy qua xuất tinh bình thường hoặc phẫu thuật để thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Bác sĩ Trương Nguyễn Minh Tuấn cho biết kỹ thuật IVF cổ điển có tỷ lệ thành công cao, nhưng kỹ thuật IVF hiện đại kết hợp tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI) giúp tối ưu hoá tỷ lệ thành công với trường hợp nam giới có số lượng tinh trùng ít. Tóm lại, IVF và ICSI được xem là lựa chọn điều trị tốt nhất cho nam giới ít tinh trùng.

Tại IVF Tâm Anh, việc áp dụng kỹ thuật hiện đại, kế hoạch điều trị cá thể hóa, điều trị toàn diện giúp nam giới gặp các vấn đề bất thường tinh trùng có thể điều trị sớm, mang đến cơ hội làm cha cho nam giới hiếm muộn và cải thiện đời sống vợ chồng.

Nằm trong hệ thống bệnh viện đa khoa, đơn vị Nam khoa – Hiếm muộn của IVF Tâm Anh nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ của các chuyên khoa Hỗ trợ sinh sản, Nội tiết, Trung tâm Xét nghiệm… Sự liên kết chặt chẽ giữa các chuyên khoa giúp sớm phát hiện nguyên nhân gây suy giảm và bất thường tinh trùng, đồng thời lên kế hoạch phù hợp cho bệnh nhân.

“Hiếm muộn ở nam hay nữ đều cần thăm khám và điều trị sớm. Theo Hiệp hội Sản Phụ khoa Cộng Hoà Pháp (CNGOF), vợ chồng trong độ tuổi sinh sản nếu sau 1 năm chung sống, quan hệ đều đặn 2-3 lần/tuần, không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào mà vẫn chưa có thai cần được thăm khám sớm tại các trung tâm hỗ trợ sinh sản uy tín. Trường hợp tuổi người phụ nữ từ 35 tuổi trở lên, nếu hai vợ chồng đã cố gắng ít nhất 6 tháng nhưng vẫn chưa có thai thì nên đến thăm khám ngay với bác sĩ.

Thông qua các xét nghiệm chuyên sâu, nguyên nhân gây “chậm con” sẽ được phát hiện nhanh chóng, điều trị kịp thời và hiệu quả. Các cặp đôi hiếm muộn không nên e ngại khi đề cập đến những khó khăn khi gần gũi vợ chồng với bác sĩ điều trị, nhằm giúp bác sĩ sớm xác định được nguyên nhân hiếm muộn và chọn phương pháp điều trị thích hợp nhất”, bác sĩ Trương Nguyễn Minh Tuấn nhấn mạnh.

Để tìm hiểu và đặt lịch kiểm tra tình trạng tinh trùng, quý khách hàng có thể liên hệ:

Tinh trùng ít có chữa được không phụ thuộc vào nguyên nhân làm suy giảm số lượng tinh trùng ở nam giới. Tình trạng tinh trùng ít được xem là vấn đề nhạy cảm và cánh mày râu có tâm lý e ngại thăm khám. Vì vậy, nam giới nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong tinh dịch nên đến bệnh viện để kiểm tra. Tuyệt đối không tự ý điều trị bằng thuốc nội tiết hay mẹo dân gian khi chưa có hướng dẫn từ bác sĩ.