Tinh trùng dị dạng có thụ thai được không? Có con được không?

Tinh trùng dị dạng có phổ biến không?

Tinh trùng dị dạng là hiện tượng khá phổ biến. Trong mẫu tinh dịch sau xuất tinh của nam giới khỏe mạnh thường có một tỷ lệ tinh trùng dị dạng nhất định. Thông thường chỉ có khoảng từ 4-10% tinh trùng có hình dạng bình thường trong mẫu tinh dịch. Tuy nhiên, trường hợp tinh trùng dị dạng vượt ngưỡng 96% thì có thể ảnh hưởng khả năng sinh sản.

Dị dạng có thể liên quan đến đầu, đuôi, hoặc thân tinh trùng, làm giảm khả năng thụ tinh tự nhiên. Việc đánh giá chất lượng tinh trùng dựa trên xét nghiệm tinh dịch đồ giúp xác định chính xác tỷ lệ tinh trùng bình thường và bất thường.

Tinh trùng dị dạng có thụ thai được không?

Tinh trùng dị dạng vẫn có khả năng thụ thai, nhưng khả năng này phụ thuộc vào mức độ và tỷ lệ dị dạng của tinh trùng trong mẫu tinh dịch và sức khỏe sinh sản của người nữ.

Tinh trùng bất thường về hình thái có thể ảnh hưởng khả năng di chuyển. Thông thường, tinh trùng sẽ di động tiến tới, vượt qua cổ tử cung, tử cung và vòi trứng để tiếp cận, thụ tinh với trứng (noãn). Tinh trùng dị dạng có thể di chuyển chậm hơn hoặc khác với quỹ đạo di chuyển bình thường, thậm chí bất động khiến cho việc di chuyển đến trứng (noãn) gặp khó khăn hơn. (1)

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2010, nam giới có tỷ lệ tinh trùng có hình thái bình thường đạt tối thiểu 4% thì vẫn có khả năng thụ thai thành công. (2)

Ngoài ra bộ tiêu chí Kruger đánh giá khả năng sinh sản của nam giới dựa trên hình thái tinh trùng cũng được áp dụng tại một số trung tâm hỗ trợ sinh sản. Đánh giá khả năng thụ thai dựa trên tỷ lệ tinh trùng dị dạng chi tiết như sau:

• Cơ hội thụ thai cao khi >14% tinh trùng có hình thái bình thường.
• Cơ hội thụ thai giảm nhẹ khi 4-14% tinh trùng có hình thái bình thường.
• Cơ hội thụ thai thấp khi <3% tinh trùng có hình thái bình thường.

Giải đáp thắc mắc: Tinh trùng dị dạng có làm IVF được không?

Tinh trùng dị dạng khi nào cần can thiệp kỹ thuật để có thể có con?

Tinh trùng dị dạng không phải là chống chỉ định cho thử nghiệm thụ thai tự nhiên hay bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) trước khi tiến hành các hình thức hỗ trợ sinh sản cao hơn. Nếu vợ chồng gặp khó khăn trong việc mang thai tự nhiên mà nguyên nhân liên quan đến yếu tố bất thường hình thái tinh trùng người chồng, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như bơm tinh trùng vào buồng tử cung, thụ tinh trong ống nghiệm. Thời điểm cần can thiệp hỗ trợ sinh sản sẽ phụ thuộc vào tình trạng bệnh thực tế, số lượng con mong muốn của hai vợ chồng…

Ngoài ra nam giới thường xuyên tiếp xúc với môi trường nhiều tác nhân độc hại hoặc chuẩn bị hóa trị, xạ trị ung thư nên cân nhắc trữ đông tinh trùng để bảo tồn chức năng sinh sản, làm thụ tinh ống nghiệm.

Tinh trùng dị dạng có gây dị tật thai nhi hay không?

Không có mối quan hệ nào được biết đến giữa hình dạng của tinh trùng và thông tin di truyền của nó được truyền cho thế hệ con cái. Tuy nhiên, một số bất thường về hình dạng tinh trùng có thể là kết quả của các rối loạn di truyền, do đó có khả năng con cái có thể thừa hưởng cùng loại bất thường về hình thái tinh trùng được tìm thấy trong tinh trùng của cha chúng. (3)

Những nguyên nhân dẫn đến tinh trùng dị dạng ở nam giới

Việc tìm hiểu nguyên nhân gây dị dạng tinh trùng có thể giúp nam giới dự phòng hiệu quả, giảm thiểu yếu tố tác động đến sự phát triển của tinh trùng. Nhiều nguyên dẫn đến tinh trùng dị dạng ở nam giới bao gồm:

• Suy giảm hormone sinh dục nam (Testosterone): Tuổi tác càng cao, tỷ lệ tinh trùng dị dạng càng lớn do hoạt động sản xuất tinh trùng có thể bị trục trặc, dẫn đến bất thường trong tế bào tinh trùng. Nhiều nghiên cứu cho thấy hình thái tinh trùng bình thường suy giảm 0.2-0.9% mỗi năm, đồng nghĩa tỷ lệ tinh trùng có hình thái bình thường giảm 4-18% trong khoảng 20 năm. (4)
• Tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, chứa chất độc hại: Môi trường làm việc và sinh hoạt tiếp xúc với các hóa chất công nghiệp độc hại, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, kim loại nặng… có thể khiến tinh trùng bị biến đổi hình thái.
• Mắc bệnh lý sinh dục nam: Tình trạng viêm nhiễm tinh hoàn như viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn, viêm tuyến tiền liệt… hoặc các bệnh lý đường sinh dục nam như giãn tĩnh mạch thừng tinh, tinh hoàn ẩn, chấn thương tinh hoàn… có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng tế bào tinh trùng bị dị dạng.
• Tiếp xúc với nguồn nhiệt cao: Một số thói quen như mặc quần chật, tiếp xúc với nhiều vật dụng tỏa nhiệt (đặt laptop trên đùi, tắm nước quá nóng, xông hơi…) hoặc nghề nghiệp như đầu bếp, lái xe đường dài… có thể làm suy giảm cả chất lượng và số lượng tinh trùng. Đồng thời tỷ lệ “tinh binh” dị dạng tăng cao do hoạt động sản xuất tinh trùng bị tác động.
• Chế độ dinh dưỡng thiếu dưỡng chất: Thói quen sử dụng thực phẩm thiếu dinh dưỡng, đồ ăn chứa chất bảo quản, thực phẩm đóng hộp hoặc chứa nhiều chất béo chuyển hóa… sẽ ảnh hưởng quá trình điều tiết Gonadotropin (hormone điều hòa tuyến sinh dục do tuyến yên tiết ra), tăng nguy cơ tinh trùng dị dạng. Đồng thời, ăn uống thiếu lành mạnh cũng có thể ảnh hưởng quá trình điều hòa nội tiết tố testosterone trong cơ thể nam giới, tác động trực tiếp đến hoạt động sinh tinh.
• Lối sống thiếu khoa học: Thói quen uống rượu bia, hút thuốc lá, sử dụng các chất kích thích làm suy giảm số lượng và chất lượng “tinh binh”, tổn thương các tế bào Leydig (tế bào tham gia hoạt động sản xuất nội tiết tố testosterone).

Biện pháp phòng ngừa và cải thiện tinh trùng dị dạng

Bên cạnh các nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng tỷ lệ tinh trùng dị dạng do yếu tố nội sinh không thể thay đổi (bao gồm tuổi tác, suy giảm nồng độ hormone sinh dục nam…), các biện pháp nỗ lực cải thiện hình thái tinh trùng vẫn có thể áp dụng, mang lại hiệu quả rõ ràng cho “đấng mày râu” trong việc thụ tinh, sinh ra các em bé khỏe mạnh. Một số phương pháp giúp giảm tỷ lệ tinh trùng dị dạng nam giới có thể áp dụng gồm:

1. Khám sức khỏe định kỳ

Thực tế nhiều nam giới có tâm lý chủ quan, không chú trọng thăm khám sức khỏe sinh sản định kỳ cho đến khi phát hiện các triệu chứng bất thường hoặc gặp khó khăn trong việc có con. Để phát hiện sớm và có phương pháp điều trị kịp thời, phù hợp tình trạng bệnh, giảm biến chứng lâu dài, “phái mạnh” nên thăm khám sức khỏe định kỳ, kiểm tra sức khỏe sinh sản mỗi 6-12 tháng/lần.

2. Xây dựng chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt khoa học

Thiết lập chế độ dinh dưỡng đa dạng, giàu dưỡng chất góp phần cải thiện chất lượng tinh binh ở nam giới. “Đấng mày râu” hãy cố gắng xây dựng chế độ ăn uống nhiều rau xanh, trái cây tươi và ngũ cốc nguyên hạt. Song song với đó, nam giới phải uống nhiều nước, đảm bảo uống đủ 2-3 lít/ngày.

3. Hạn chế rượu bia và thuốc lá, tránh chất kích thích

Rượu bia, thức uống có cồn đã được chứng minh ảnh hưởng đến số lượng, chất lượng cũng như làm giảm khả năng sinh tinh trùng của tinh hoàn. Ngoài ra, uống nhiều rượu bia có thể gây tổn thương DNA của tinh trùng, làm tinh trùng khó thụ thai với trứng.

4. Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại

Nếu làm việc trong môi trường thường xuyên tiếp xúc với hóa chất công nghiệp, nam giới cần sử dụng các đồ bảo hộ chuyên dụng nhằm hạn chế tiếp xúc với chất độc hại.

Một số báo cáo chỉ ra rằng phthalate BPA và microplastic có trong chai nhựa có thể ảnh hưởng hình thái tinh trùng. Vì vậy nam giới nên duy trì một số thói quen như chọn hộp đựng thực phẩm và chai nhựa không chứa BPA,  tránh hâm nóng thực phẩm trong hộp nhựa, ưu tiên các loại thực phẩm được trồng theo phương pháp canh tác hữu cơ, rửa sạch rau và trái cây tươi trước khi ăn…

5. Tập luyện thể dục thể thao đều đặn

Duy trì thói quen luyện tập thể thao cường độ phù hợp kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh giúp duy trì cân nặng ổn định, góp phần cải thiện hình thái tinh trùng. Bên cạnh đó, phòng ngừa tình trạng thừa cân, béo phì giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm khác như tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn chức năng… Một số môn thể thao nam giới có thể luyện tập như đi bộ, chạy bộ, bơi lội…

6. Quan hệ tình dục an toàn

Quan hệ tình dục chung thủy, sử dụng biện pháp bảo vệ phù hợp giúp hạn chế rủi ro lây nhiễm vi khuẩn, virus lây truyền qua đường tình dục như HIV, giang mai, lậu…

7. Duy trì tâm trạng tốt

Nhiều nghiên cứu gần đây cho thấy tình trạng căng thẳng, lo lắng trong thời gian dài liên quan mật thiết với tình trạng vô sinh không chỉ ở nam giới mà còn ở phụ nữ. Vì vậy duy trì tâm lý thoải mái có ý nghĩa tích cực trong việc duy trì sức khỏe toàn diện, đặc biệt sức khỏe sinh sản ở nam giới. Một số cách giúp kiểm soát hiệu quả căng thẳng nam giới có thể áp dụng như dạo bộ, thiền định, tập yoga hoặc các môn thể thao cường độ vừa phải, dành thời gian cho các sở thích lành mạnh…

Xem thêm: 18 loại thức ăn cải thiện tinh trùng dị dạng hiệu quả tại nhà

Để đặt lịch tư vấn về vấn đề tinh trùng dị dạng có thụ thai được không, quý khách hàng có thể liên hệ:

Trên đây là những thông tin giải đáp cho băn khoăn “Tinh trùng dị dạng có thụ thai được không” của nhiều quý ông. Nam giới nếu phát hiện các bất thường cơ thể, đặc biệt ở cơ quan sinh dục nam hoặc gặp khó khăn trong việc có con bằng phương pháp thụ thai tự nhiên, hai vợ chồng nên đến bệnh viện hoặc trung tâm hỗ trợ sinh sản uy tín để được bác sĩ chuyên khoa tư vấn, sớm lên kế hoạch điều trị phù hợp, hạn chế biến chứng lâu dài.