Tiêm botox bàng quang khi nào nên lựa chọn? Ưu và nhược điểm

Tiêm botox bàng quang là gì?

Tiêm botox bàng quang là một thủ thuật tiêm chất botulinum (botox) vào thành bàng quang. Đây là phương pháp điều trị phổ biến cho tình trạng bàng quang hoạt động quá mức, tiểu gấp không kiểm soát liên quan đến bệnh bàng quang thần kinh.

Botox đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt sử dụng, nhằm cải thiện các triệu chứng và góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh khi không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. (1)

Tiêm botox bàng quang có tác dụng gì?

Tiêm botox vào cơ bàng quang là một lựa chọn điều trị cho người mắc hội chứng bàng quang tăng hoạt (bàng quang hoạt động quá mức – OAB). Ở tình trạng này, các cơ bàng quang co bóp hơn mức cần thiết dẫn đến các triệu chứng như tiểu gấp, tiểu không tự chủ (rò rỉ nước tiểu trước khi đi vệ sinh), tiểu thường xuyên và tiểu đêm.

Khi tiêm botox vào cơ bàng quang, các cơ ở cơ quan này được thư giãn, từ đó giảm tần suất và cải thiện các triệu chứng của OAB. Ngoài ra, ở nam giới, các triệu chứng OAB có thể phát triển sau khi điều trị ung thư tuyến tiền liệt. Vì vậy, tiêm Botox vào bàng quang cũng được sử dụng để điều trị cho những bệnh nhân có bàng quang hoạt động quá mức do đột quỵ, bệnh Parkinson, bệnh đa xơ cứng hoặc chấn thương tủy sống. (2)

Tiêm botox bàng quang khi nào nên lựa chọn?

Tiêm botox bàng quang được lựa chọn điều trị chứng tiểu không tự chủ và bàng quang hoạt động quá mức khi các thuốc như Oxybutynin, Vesicare (Solifenacin) không hiệu quả hoặc gây tác dụng phụ. Bên cạnh đó, botox cũng được dùng để giải quyết tình trạng tiểu không tự chủ liên quan đến bệnh đa xơ cứng (MS) hoặc chấn thương tủy sống.

Tiêm botox bàng quang có nguy hiểm không?

Tiêm botox bàng quang là một thủ thuật khá an toàn và đã được FDA chấp thuận dùng trong điều trị chứng bàng quang hoạt động quá mức. Tuy nhiên, phương pháp này cũng gây một số tác dụng phụ như: xuất hiện máu trong nước tiểu, nhiễm trùng đường tiết niệu, tiểu đau… Những triệu chứng này hoàn toàn có thể khắc phục được.

Ưu và nhược điểm của tiêm botox bàng quang

Botox là một chất độc thần kinh có tác dụng trị liệu hiệu quả khi được áp dụng đúng cách. Với tiểu không tự chủ và chứng bàng quang tăng hoạt, tiêm botox có những ưu và nhược điểm sau:

1. Ưu điểm

Điều trị bằng botox là phương pháp hiệu quả cao để ngăn tình trạng bàng quang co thắt quá mức. Có đến 70% – 75% người bệnh giảm các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống nhờ phương pháp này. Tiêm Botox bàng quang có những ưu điểm như:

• Kiểm soát hoặc loại bỏ các đợt tiểu không tự chủ.
• Cải thiện tình trạng tiểu nhiều lần, người bệnh ít đi vệ sinh hơn, nhất là vào ban đêm.
• Giúp người bệnh thoát khỏi mặc cảm, tự tin hơn khi làm việc và vui chơi nơi công cộng.
• Cải thiện chất lượng giấc ngủ.
• Giảm nhu cầu sử dụng các sản phẩm dành cho người tiểu không tự chủ như miếng lót hoặc quần lót.
• Không cần dùng thuốc hàng ngày, từ đó hạn chế tác dụng phụ trong quá trình sử dụng thuốc.
• Quá trình tiêm botox vào bàng quang chỉ mất khoảng 1 giờ.
• Các triệu chứng tiểu không tự chủ giảm chỉ sau 3 ngày tiêm.
• Phương pháp cho hiệu quả kéo dài 6-8 tháng

2. Nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm, phương pháp này cũng có các nhược điểm như: người bệnh sẽ phải tiêm nhắc lại botox vài lần 1 năm, bởi hiệu quả của thuốc có thể giảm theo thời gian.

Trong một số ít trường hợp, tiêm botox có thể ảnh hưởng đến việc làm trống hoàn toàn bàng quang. Điều này khiến nước tiểu có thể còn sót lại trong bàng quang sau khi đi tiểu. Nếu lượng nước tiểu sót lại quá nhiều, người bệnh sẽ cần được đặt ống thông tiểu để dẫn lưu nước tiểu.

Quy trình tiêm botox bàng quang chuẩn y khoa

Kỹ thuật tiêm botox bàng quang kéo dài khoảng 1 giờ. Sau khi tiêm, máu có thể xuất hiện trong nước tiểu của người bệnh nhưng đây không phải tình trạng đáng lo ngại. Trước ngày điều trị, người bệnh sẽ được chỉ định dùng thuốc kháng sinh và thực hiện một số xét nghiệm để giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI).

Quy trình tiêm botox bàng quang gồm các bước sau:

• Bác sĩ tiến hành đưa thuốc gây tê tại chỗ qua 1 ống thông được đặt trong bàng quang và chờ trong 20-30 phút, để làm tê niêm mạc bàng quang hoặc gây mê tĩnh mạch.
• Một ống nội soi nhỏ (có kích thước bằng ống thông dùng để dẫn lưu bàng quang) nối với màn hình máy tính (hiển thị hình ảnh bên trong) được đặt vào bàng quang qua niệu đạo.
• Tiến hành tiêm botox vào cơ bàng quang bằng cách sử dụng một cây kim nhỏ xuyên qua ống soi. Quy trình tiêm mất khoảng 5 – 10 phút. Tiêm khoảng 20 – 30 điểm vào cơ bàng quang.
• Người bệnh nằm nghỉ ngơi khoảng 30 phút để các bác sĩ theo dõi tình trạng sức khỏe, sau đó có thể về nhà.

Tác dụng phụ rủi ro có thể gặp

Botox có thể làm giảm các triệu chứng khi bàng quang hoạt động quá mức hoặc bị kích thích. Tuy nhiên, phương pháp này cũng có những tác dụng phụ nhất định, gồm:

• Sự gia tăng lượng nước tiểu tồn đọng hoặc sót lại sau khi đã đi tiểu. Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng này không gây bất kỳ triệu chứng nào nghiêm trọng và không cần điều trị. Tuy nhiên, có khoảng 6% người bệnh có thể phải dùng ống thông tiểu để làm trống bàng quang. Người bệnh sẽ được hướng dẫn cách tự đặt ống thông tiểu từ một đến vài lần trong ngày và kéo dài trong 2-6 tuần.
• Tiêm botox bàng quang có thể làm tăng tỷ lệ nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI). Bác sĩ sẽ kê toa thuốc kháng sinh sau thủ thuật để hạn chế tình trạng này.
• Người bệnh có thể bị bí tiểu sau khi tiêm botox vào bàng quang nhưng chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ.
• Một vài trường hợp sẽ có máu trong nước tiểu nhưng hiện tượng này sẽ biến mất sau 1 hoặc 2 ngày.

Yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tiêm botox bàng quang

Theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), một số bệnh lý có thể làm ảnh hưởng đến quá trình tiêm botox. Do đó, người bệnh nên đến các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn, kiểm tra và điều trị sớm. Ngoài ra, trong một số ít trường hợp, botox có thể ra khỏi bàng quang và lan sang những bộ phận khác trên cơ thể. Điều này có thể dẫn đến ngộ độc, tê liệt, thậm chí tử vong.

Chỉ định và chống chỉ định lựa chọn phương pháp

Không phải ai cũng có thể sử dụng botox để điều trị bệnh, phương pháp này được chỉ định và chống chỉ định cho một số đối tượng cụ thể.

1. Chỉ định

Tiêm botox là lựa chọn điều trị cho tình trạng bàng quang hoạt động quá mức ở những người không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Người bệnh được chỉ định tiêm botox bàng quang khi đi tiểu gấp và không thể kiểm soát; đi tiểu hơn 8 lần/ngày; thức dậy hơn 2 lần vào ban đêm để đi tiểu. Ngoài ra, botox cũng được sử dụng để giải quyết tình trạng tiểu không tự chủ liên quan đến các tình trạng thần kinh như bệnh đa xơ cứng (MS) hoặc chấn thương tủy sống.

2. Chống chỉ định

Tiêm botox bàng quang là một thủ thuật an toàn nhưng không phải ai cũng có thể thực hiện được. Phương pháp này chống chỉ định cho những đối tượng sau đây:

• Người đang có các triệu chứng của nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI).
• Có nguy cơ hoặc đã từng mắc bệnh phì đại tuyến tiền liệt.
• Người đang dùng ống thông tiểu để làm trống bàng quang.
• Rối loạn đông máu hoặc đang sử dụng thuốc chống đông máu.
• Gặp các vấn đề về hô hấp như hen suyễn.
• Không muốn hoặc không thể tự đặt ống thông tiểu.
• Người sử dụng thuốc giãn cơ, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.
• Người bệnh vừa trải qua cuộc phẫu thuật gần đây.
• Gặp phải tác dụng phụ khi sử dụng một số sản phẩm chứa độc tố botulinum.
• Mắc bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) hoặc bệnh nhược cơ.

Lưu ý trước và sau khi thực hiện phương pháp

Hàng triệu người đã tiêm botox mà không gặp phải vấn đề nghiêm trọng nào. Tuy nhiên, để botox phát huy tối đa hiệu quả trong điều trị, người bệnh cần lưu ý những điều sau:

1. Trước khi thực hiện

Trước khi thực hiện tiêm botox vào bàng quang, người bệnh sẽ được kiểm tra tình trạng sức khỏe, cung cấp cho bác sĩ những thông tin về tiền sử bệnh và được lưu ý những điều sau:

• Tạm ngưng sử dụng các loại thuốc chống đông máu như: aspirin, clopidogrel, dabigatran, warfarin…
• Cung cấp mẫu nước tiểu 1 tuần trước khi phẫu thuật.
• Ngừng dùng thuốc kháng tiểu cầu 3 -5 ngày trước thủ thuật.
• Dùng kháng sinh để ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI).
• Tìm hiểu cách sử dụng ống thông trong trường hợp cần phải sử dụng.

2. Sau khi thực hiện

Người bệnh có thể về nhà ngay khi kết thúc thủ thuật và quay trở lại làm việc 1 tuần sau khi tiêm. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ kê toa kháng sinh nhằm ngăn tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu và hướng dẫn đặt ống thông tiểu. Ngoài ra người bệnh cần tái khám định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ để theo dõi, kiểm tra tình trạng lưu giữ nước tiểu, đồng thời đánh giá khả năng phục hồi và phản ứng của cơ thể với botox.

Trung tâm Tiết niệu – Thận học – Nam khoa, PlinkCare TP.HCM quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, giỏi chuyên môn, tận tâm, thành thạo những kỹ thuật mới nhất; phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các bệnh về thận, đường tiết niệu, nam khoa giúp người bệnh rút ngắn thời gian nằm viện, hạn chế nguy cơ tái phát, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Bài viết đã cung cấp những thông tin về khi nào nên lựa chọn tiêm botox bàng quang? Ưu và nhược điểm là gì? Đây là phương pháp điều trị lý tưởng cho người mắc chứng tiểu không tự chủ và bàng quang hoạt động quá mức. Từ đó lấy lại sự tự tin và cải thiện chất lượng sống của người bệnh.