Thủy tinh thể đơn tiêu điểm: Chức năng, tuổi thọ, phân loại, độ bền

Thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm là gì?

Thủy tinh thể đơn tiêu điểm (monofocal lens) là một thấu kính nội nhãn có tiêu cự cố định trong một khoảng cách. Tức là chúng chỉ lấy nét được ở một khoảng cách nhất định và thường ở khoảng nhìn xa. Nếu muốn nhìn ở cự ly gần hoặc trung bình, tầm nhìn của người bệnh có thể bị mờ và cần đeo kính để hỗ trợ.

Cấu tạo của thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm

1. Bộ phận

Thủy tinh thể đơn tiêu điểm (hay còn gọi là thủy tinh thể đơn tiêu cự) sau khi được cấy ghép vào mắt sẽ thuộc bộ phận cấu trúc của mắt. Chúng nằm phía trước dịch kích, bên trong nhãn cầu và bị ép ở khoảng giữa, đồng thời được cố định bằng hệ thống dây chằng bên trong mắt.

2. Hình dạng

Phần trung tâm quang học của thấu kính đơn tiêu cự thường hình tròn và có móc nhỏ ở 2 đầu. Bề mặt phía trước của thủy tinh thể đơn tiêu cự có hình cầu. Kích thước phần quang học của thấu kính thay đổi từ 5,25mm – 6,5mm, tổng chiều dài khoảng từ 12 – 13,5mm.

3. Màu sắc

Thấu kính nội nhãn đơn tiêu điểm có màu trắng trong suốt, nhiều loại khác có màu vàng được làm từ nhiều chất liệu như acrylic hydrophilic hoặc acrylic hydrophobic, silicon. Một số loại thấu kính có thể gập lại bao gồm silicone, vật liệu acrylic kỵ nước và vật liệu acrylic ưa nước.

Thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm hoạt động thế nào?

Giống như thấu kính tự nhiên của mắt bạn, thủy tinh thể đơn tiêu cự giúp ánh sáng tập trung đi vào mắt qua giác mạc và đồng tử rồi vào võng mạc. Lúc này, các mô nhạy cảm ở phía sau mắt sẽ giúp chuyển hình ảnh qua dây thần kinh thị giác đến não bộ và giúp người bệnh nhìn được hình ảnh một cách rõ nét nhất.

Tuổi thọ và độ bền thủy tinh thể đơn tiêu điểm

So với thấu kính tự nhiên của con người thì các loại thấu kính nhân tạo thường có độ bền và tuổi thọ cao hơn. Thủy tinh thể đơn tiêu cự cũng vậy, chúng được đánh giá cao vì có độ bền bỉ lâu dài và tuổi thọ vĩnh viễn. Người bệnh có thể sử dụng chúng mãi mãi mà không cần phải thay thế.

Các loại thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm tốt nhất và phổ biến

Hiện nay, có nhiều loại thủy tinh thể đơn tiêu cự được sản xuất trên thị trường. Tuy nhiên, không phải loại nào cũng tốt, các loại thủy tinh thể đơn tiêu cự tốt và phổ biến nhất thường bao gồm:

• IQ (Alcon – Mỹ): Nổi bật với ưu điểm ngăn chặn tia ánh sáng xanh có hại cho võng mạc, giảm quang sai cho mắt.
• CT lucia (ZEISS): Thấu kính đơn tiêu điểm có thiết kế đặc trưng của ZEISS, với độ chính xác tới từng micromet, 02 cạnh đặt vào mắt qua vết mổ nhỏ ổn định xoay và định tâm tốt.
• Tecnis Eyhance (Johnson & Johnson – Mỹ): Thiết kế với bề mặt trước phi cầu giảm nhẹ, bề mặt sau hình cầu giúp kéo dài độ sâu hội tụ, cải thiện tầm nhìn trung gian, mang đến sự thoải mái cho người bệnh khi tham gia các hoạt động hàng ngày như chơi cờ, nấu ăn, nhìn màn hình hiển thị trên ô tô…

Chức năng của thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm là gì?

Chức năng chính của thủy tinh thể đơn tiêu cự là điều chỉnh thị giác của bệnh thiếu thủy tinh thể sau khi phẫu thuật đục thủy tinh thể. Trước kia, khi chưa có thấu kính hội nhãn, việc bỏ thủy tinh thể khi chúng bị đục đã khiến nhiều người bị viễn thị nặng. Tình trạng này đã được khắc phục nhờ sự ra đời của thủy tinh thể đơn tiêu cự và chức năng của chúng.

Theo đó, việc lựa chọn loại thấu kính đơn tiêu – người bệnh sẽ nhận được nhiều lợi ích như:

• Tầm nhìn rõ ràng, sắc nét tại một khoảng cách cố định
• Hình ảnh có độ rõ và chân thực trong phạm vi tiêu cự được thiết lập
• Ít gây tác dụng phụ, giảm các giác chói, quầng sáng
• Chi phí thấp hơn so với các thấu kính đa tiêu cự hoặc toric

Khi nào cần đặt thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm?

Với những trường hợp bị đục thủy tinh thể, thị lực kém,… mong muốn có một tầm nhìn tiêu điểm với khoảng cách cố định. Hoặc một số người muốn phẫu thuật với chi phí thấp hơn thì nên đặt thủy tinh thể đơn tiêu cự. Nó cũng là một lựa chọn tốt cho những người không cần đeo kính hoặc đã thích nghi với kính khi đọc sách.

Đối tượng chỉ định phương pháp đặt thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm

1. Chỉ định

• Người bị đục thủy tinh thể cả hai mắt
• Người có nhu cầu nhìn xa và đã quen sử dụng kính khi nhìn gần
• Người mắc tật khúc xạ về mắt như cận thị
• Trường hợp mắt khỏe, không mắc các bệnh lý nhãn khoa

2. Chống chỉ định

• Những người có nhu cầu nhìn gần
• Trường hợp bị loạn thị
• Phụ nữ mang thai và cho con bú
• Người mắc các bệnh tim mạch, thần kinh

Các rủi ro ảnh hưởng tới chức năng thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm

Một số rủi ro có thể ảnh hưởng tới chức năng thủy tinh thể đơn tiêu điểm thường bao gồm:

• Chứng khó đọc – nhìn mờ: Sau phẫu thuật, tầm nhìn của người bệnh chưa được rõ nét, nguyên nhân có thể do sự tắc nghẽn ánh sáng từ một phần của võng mạc, xuất hiện dưới dạng bóng tối trong trường thị giác tạm thời
• Đục bao sau (PCO): Liên quan đến màng phát triển phía sau thấu kính gây đục bao sau
• Sưng, chảy nước mắt: Tình trạng xảy ra ngay sau phẫu thuật nhưng không đáng lo ngại vì đây là phản ứng tự nhiên của mắt, nó sẽ hết trong vài ngày

Biến chứng rủi ro khi thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm bị ảnh hưởng

• Viêm và nhiễm trùng: Xảy ra khi vi khuẩn bám dính vào bề mặt thấu kính, các chất liệu như silicone và acrylic không ưa nước cho phép vi khuẩn dễ dàng bám dính và gây viêm sau phẫu thuật
• Mất tế bào nội mô: Tổn thương chính đối với các tế bào nội mô được phát hiện là ở giai đoạn thứ hai của quá trình phacoemulsication (loại bỏ góc phần tư thay vì điêu khắc)
• Mờ đục thủy tinh thể: Xảy ra sau khi cắt dịch kính pars plana và tiêm khí nội nhãn. Bên cạnh đó, xuất hiện sự lắng đọng canxi ở bề mặt trước của thủy tinh thể, nguyên nhân do các yếu tố bơm khí vào nội nhãn, gây mất cân bằng điện giải ở tiền phòng.

Dấu hiệu tình trạng thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm trong mắt cần gặp bác sĩ

• Viêm nội nhãn: Trong số tất cả các biến chứng sau phẫu thuật đục thủy tinh thể, viêm nội nhãn là nguy hiểm nhất. Và đây là một trong những tình trạng cấp cứu y tế khẩn cấp mặc dù tỉ lệ hiếm gặp chỉ chiếm 0,092% sau khi thực hiện phaco [1]
• Mất thị lực: Một số trường hợp hiếm gặp nhưng vẫn có nguy cơ xảy ra. Nguyên nhân có thể do phẫu thuật cấy ghép thủy tinh thể nhân tạo không hiệu quả với một số người bệnh
• Bong võng mạc: Là tình trạng cấp cứu y tế khẩn cấp xảy ra khi lớp tế bào thần kinh đó tách ra khỏi phía sau mắt người bệnh
• Trật khớp thủy tinh thể: Thủy tinh thể không nằm đúng vị trí mà có thể bị di chuyển không đúng khớp. Người bệnh sẽ phải thực hiện phẫu thuật để đặt lại thủy tinh thể

Quy trình phẫu thuật thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm

Quy trình phẫu thuật thủy tinh thể đơn tiêu cự được thực hiện với các bước như sau:

1. Trước phẫu thuật

Bác sĩ chuyên khoa mắt trực tiếp thăm khám, kiểm tra thị lực và tình trạng mắt của bệnh nhân. Đồng thời cung cấp các thông tin về phương pháp phẫu thuật thủy tinh thể đơn tiêu cự.

2. Tiến hành phẫu thuật

• Người bệnh được gây tê bằng thuốc nhỏ mắt
• Bác sĩ tiến hành tạo những lỗ nhỏ ở lớp nước trong suốt
• Dùng thiết bị để chia thủy tinh thể bị đục thành những mảnh nhỏ
• Sử dụng đầu hút để hút các mảnh thủy tinh thể ra ngoài
• Cuối cùng đặt thủy tinh thể đơn tiêu cự vào đúng vị trí của thấu kính tự nhiên trước đó
• Bác sĩ thực hiện bơm nước để cân bằng điều tiết cho mắt, vết thương sẽ tự lành mà không cần khâu

3. Sau phẫu thuật

Người bệnh sẽ gặp các hiện tượng như hơi đau mắt, chảy nước mắt nhưng đây là những tác dụng phụ tự nhiên không đáng lo ngại. Quá trình hồi phục thị lực có thể mất vài ngày, thậm chí vài tuần.

Chăm sóc thuỷ tinh thể đơn tiêu điểm như thế nào?

Thủy tinh thể đơn tiêu cự sau khi được cấy ghép vào mắt sẽ mất một khoảng thời gian để thích nghi dần với cơ thể. Theo đó, trong suốt quá trình này, người bệnh cần chăm sóc mắt và tuân thủ những chỉ định của bác sĩ:

• Nhỏ mắt theo chỉ định của bác sĩ
• Bôi hoặc uống thuốc kháng viêm theo đơn được chỉ định
• Bảo vệ mắt khi đi ra ngoài, nên đeo kính râm, mũ rộng vành tránh tác động tiêu cực từ môi trường
• Không đưa tay lên dụi mắt, tránh va đập mạnh vùng mắt
• Thời gian đầu sau phẫu thuật không nên rửa mặt bằng sữa rửa mặt, không để mắt tiếp xúc với xà phòng, dầu gội
• Không trang điểm, kẻ mắt ít nhất 1 – 2 tháng đầu sau phẫu thuật
• Không nên nâng vật nặng, chơi thể thao quá sớm
• Khi mắt ổn định cân nhắc việc tự lái xe
• Tái khám định kỳ để theo dõi kết quả phục hồi của mắt

Mọi thắc mắc liên quan đến các vấn đề về mắt hoặc bệnh nhân cần giải đáp các vấn đề về thủy tinh thể đơn tiêu cự, xin hãy liên hệ Trung tâm Mắt Công nghệ cao, PlinkCare:

Thủy tinh thể đơn tiêu điểm với đặc điểm nổi bật là giúp người bệnh nhìn rõ ở một khoảng cách cố định. Nhưng nếu, người bệnh muốn nhìn ở những khoảng cách khác thì vẫn cần dùng đến kính để hỗ trợ. Do đó, để biết bản thân có phù hợp với chức năng của thấu kính đơn tiêu này hay không? Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ, cũng như nghe tư vấn chuyên sâu để có những lựa thấu kính nhân tạo phù hợp.