9 loại thuốc trị hen suyễn trẻ em có thể bạn chưa biết

Các thuốc trị hen suyễn trẻ em kiểm soát cơn cấp tính

Trong điều trị, các loại thuốc trị hen suyễn trẻ em được chia thành hai nhóm chính: thuốc cắt cơn hen (dùng để kiểm soát cơn cấp tính) và thuốc dự phòng (dùng để kiểm soát hen lâu dài).

1. Thuốc cường beta

Thuốc cường beta là lựa chọn đầu tay giúp làm giãn phế quản nhanh chóng, cải thiện tình trạng khó thở trong cơn hen cấp. Thuốc cường thụ thể beta đóng vai trò quan trọng trong việc giãn cơ trơn phế quản, ức chế phóng thích histamine, ngăn ngừa sự thoát dịch vi mạch vào đường thở và cải thiện quá trình thanh thải niêm mạc.

• Thuốc cường beta tác dụng ngắn (SABA – Short-acting beta-agonists): như salbutamol hay albuterol, thường được sử dụng qua đường hít hoặc máy phun khí dung. Thuốc phát huy tác dụng nhanh chóng, giúp giãn phế quản trong vài phút và cải thiện triệu chứng khó thở. Trong trường hợp cần thiết, thuốc có thể được sử dụng lặp lại mỗi 20 phút trong vòng 1 giờ đầu. Đặc biệt, với những cơn hen cấp tính nguy hiểm, salbutamol có thể được chỉ định truyền tĩnh mạch chậm trong phòng hồi sức cấp cứu dưới sự giám sát của bác sĩ chuyên khoa.
• Thuốc cường beta tác dụng kéo dài (LABA – Long-acting beta-agonists): như formoterol giúp giãn phế quản trong vài phút và duy trì hiệu quả kéo dài lên đến 12 giờ. Điều này khiến thuốc phù hợp cho việc phối hợp điều trị cấp tính và dự phòng hen phế quản.

2. Thuốc kháng cholinergic tác dụng ngắn

Thuốc kháng cholinergic là một sự lựa chọn hiệu quả giúp giảm co thắt phế quản, hỗ trợ điều trị cơn hen cấp một cách nhanh chóng. Ipratropium bromide là thuốc kháng cholinergic tác dụng ngắn phổ biến trong điều trị cơn hen cấp.

Thuốc hoạt động bằng cách ngăn chặn tác dụng của acetylcholine lên cơ trơn phế quản, giúp làm giảm tình trạng co thắt phế quản. Liều thông thường là 0,25–0,5 mg qua máy phun khí dung, có thể lặp lại mỗi 20 phút trong 1 giờ đầu nếu cần thiết.

3. Corticosteroid đường uống hoặc tiêm

Corticosteroid có tác dụng kháng viêm mạnh mẽ, là một phần không thể thiếu trong điều trị cơn hen cấp nặng.

Các corticosteroid như prednisolone và methylprednisolone có tác dụng kháng viêm mạnh mẽ, giúp giảm viêm và phù nề trong đường thở, kiểm soát triệu chứng trong cơn hen cấp. Tuy nhiên, do tác dụng phụ toàn thân, các thuốc này chỉ được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp dưới sự giám sát y tế của bác sĩ.

4. Magnesi sulfat (tiêm tĩnh mạch)

Magnesi sulfat là một phương pháp điều trị đặc biệt giúp làm giãn cơ trơn phế quản và cải thiện tình trạng co thắt trong cơn hen cấp.

Magnesi sulfat là thuốc giãn cơ trơn phế quản hiệu quả, hoạt động bằng cách ức chế kênh calci, giúp làm giảm co thắt phế quản. Tuy nhiên, thuốc có thể gây tác dụng phụ như hạ huyết áp và nhịp tim chậm, nên chỉ được sử dụng dưới sự giám sát của bác sĩ.

5. Oxy liệu pháp

Oxy bổ sung là liệu pháp quan trọng giúp duy trì đủ oxy trong máu, ngăn ngừa tình trạng thiếu oxy nguy hiểm trong cơn hen. Oxy là một phần quan trọng trong việc duy trì độ bão hòa oxy trong máu trên 92% và giảm thiểu tình trạng thiếu oxy do cơn hen. Oxy thường được cung cấp qua mặt nạ hoặc ống thông mũi và cần được theo dõi kỹ lưỡng, đặc biệt ở trẻ em nhằm tránh nguy cơ ngộ độc oxy.

Các thuốc điều trị dự phòng hen suyễn trẻ em

Điều trị dự phòng hen suyễn ở trẻ em tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa các cơn hen cấp tính tái phát, cải thiện chứng năng phổi, ngăn ngừa biến chứng. Các phương pháp điều trị dự phòng hen phế quản bằng thuốc, bao gồm:

1. Corticosteroid dạng hít

Corticosteroid dạng hít là thuốc chủ yếu trong điều trị hen phế quản lâu dài, giúp giảm viêm và ngăn ngừa cơn hen cấp.

Corticosteroid dạng hít là nhóm thuốc chủ yếu trong điều trị hen lâu dài, có tác dụng chống viêm mạnh mẽ tại chỗ, giúp giảm viêm và phản ứng quá mức của đường thở. Các thuốc như budesonide và fluticasone thường được sử dụng tùy theo độ tuổi và nhu cầu điều trị của trẻ. Sau khi sử dụng, cần vệ sinh miệng để tránh nhiễm nấm miệng. (1)

2. Thuốc giãn phế quản tác dụng dài

LABA là lựa chọn bổ sung hữu hiệu khi phối hợp với corticosteroid dạng hít để kiểm soát hen ở trẻ em mức độ trung bình đến nặng. LABA giúp duy trì sự thông thoáng đường thở, được sử dụng kết hợp với corticosteroid dạng hít để kiểm soát hen mức độ trung bình đến nặng. (2)

Các thuốc kết hợp ICS – LABA như Seretide (salmeterol – fluticasone) hay Symbicort (formoterol – budesonide) là lựa chọn phổ biến.

3. Thuốc đối kháng thụ thể leukotriene

Thuốc đối kháng leukotriene là một lựa chọn lý tưởng cho trẻ có hen kèm theo yếu tố dị ứng, giúp kiểm soát triệu chứng hiệu quả.

Montelukast, một thuốc đối kháng thụ thể leukotriene, giúp giảm viêm và ngăn chặn phản ứng dị ứng, thích hợp cho trẻ có yếu tố dị ứng. Thuốc này thường được sử dụng 1 lần/ngày vào buổi tối, giúp kiểm soát hen nhẹ và kết hợp với ICS để giảm tác dụng phụ. (3)

4. Một số liệu pháp điều trị khác

Một số liệu pháp điều trị mới mẻ giúp kiểm soát hen nặng và giảm sự phụ thuộc vào thuốc truyền thống. LAMA (Long – acting muscarinic antagonists) được chỉ định cho trẻ em có hen nặng, không kiểm soát được triệu chứng bằng thuốc cơ bản hoặc gặp tác dụng phụ nghiêm trọng với ICS.

Kháng thể đơn dòng như Anti – IgE (Omalizumab), Anti – IL5/5R (Mepolizumab) và Anti – IL4R (Dupilumab) là lựa chọn điều trị hen suyễn cho trẻ em với hen nặng không đáp ứng thuốc cơ bản. Liệu pháp miễn dịch đặc hiệu giúp giảm độ nhạy với các dị nguyên như phấn hoa, mạt bụi nhà và lông động vật. Liệu pháp này có thể kéo dài từ 3 – 5 năm giúp giảm triệu chứng hen mà không cần sử dụng thuốc dự phòng lâu dài.

Các dạng bào chế thuốc được sử dụng trong điều trị hen suyễn trẻ em

Với sự phát triển của y học hiện đại, các dạng thuốc được bào chế phù hợp giúp trẻ em dễ dàng sử dụng và kiểm soát hen phế quản hiệu quả hơn như:

• Thuốc uống như LTRA (Montelukast), prednisolone.
• Thuốc tiêm hoặc truyền tĩnh mạch như methylprednisolone, magnesi sulfat.
• Thuốc phun khí dung như SABA (salbutamol), SAMA (Ipratropium bromide), ICS (budesonide).
• Bình xịt định liều bột khô với các loại như Ventolin Inhaler, Flixotide Evohaler, Seretide Evohaler, Symbicort Rapihaler.
• Bình hít định liều bột khô gồm Symbicort Turbuhaler.
• Bình hít dạng hạt mịn gồm Respimat Soft Mist™ Inhaler (ít được sử dụng ở trẻ em).

Những lựa chọn điều trị này được thiết kế để phù hợp với từng độ tuổi và mức độ nghiêm trọng của bệnh hen suyễn ở trẻ em, đảm bảo trẻ có thể kiểm soát tốt bệnh lý và tham gia vào các hoạt động trong đời sống bình thường.

Khi nào nên đưa trẻ bị hen suyễn nhập bệnh viện điều trị

Khi phát hiện trẻ có những triệu chứng nghiêm trọng của hen suyễn như: cơn hen không cải thiện sau khi sử dụng thuốc giãn phế quản, khó thở rõ rệt, thở khò khè, da xanh tím,… Lúc này, việc đưa trẻ đến cơ sở y tế, bệnh viện gần nhất là vô cùng cấp bách, nhằm đảm bảo trẻ được hỗ trợ hô hấp kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng.

Đồng thời, khi trẻ có các dấu hiệu như thay đổi ý thức, hành vi bất thường hoặc cơn hen lặp lại thường xuyên cũng cần được xem xét kỹ lưỡng. Lúc này, trẻ cần được chăm sóc tại các cơ sở y tế, bệnh viện để được áp dụng kịp thời các phương pháp điều trị chuyên sâu. An toàn sức khỏe của trẻ luôn là ưu tiên hàng đầu, vì vậy cha mẹ hãy luôn chủ động và nhanh chóng trong việc tìm kiếm sự trợ giúp y tế khi cần thiết.

Nếu có nhu cầu đặt lịch khám, tư vấn và điều trị ở trẻ nhỏ, quý phụ huynh có thể liên hệ đến khoa Nhi, PlinkCare, theo các cách sau:

Việc lựa chọn và sử dụng thuốc trị hen suyễn trẻ em đúng cách là rất quan trọng, để kiểm soát triệu chứng, cũng như đảm bảo an toàn sức khỏe cho trẻ. Khi sử dụng thuốc, các bác sĩ sẽ theo dõi sát sao và điều chỉnh phù hợp với tình trạng sức khỏe của trẻ. Đồng thời giúp trẻ nhận được sự chăm sóc tốt nhất trong suốt quá trình điều trị.