10 thực phẩm giúp bé tăng cân hiệu quả, nhanh đạt chuẩn cân nặng

Dinh dưỡng là một trong những yếu tố nền tảng của sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Không chỉ hỗ trợ phòng chống bệnh tật, dinh dưỡng đúng mang lại những lợi ích to lớn trong quá trình phát triển của trẻ. Những lợi ích điển hình bao gồm:

• Tối ưu tăng trưởng
• Tăng cường hệ miễn dịch
• Tăng cường chức năng nhận thức
• Phòng ngừa bệnh

Theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO, nhẹ cân, suy dinh dưỡng là mối đe dọa đối với sức khỏe con người, đặc biệt là trẻ em đang trong giai đoạn phát triển. Do đó, cần xây dựng một chế độ dinh dưỡng phù hợp với tầm phát triển của trẻ thông qua thực đơn cân bằng hợp lý các nhóm chất chính và các chất bổ sung. Điều này giúp trẻ có được chỉ số cân nặng đúng chuẩn, tương ứng với độ tuổi, duy trì nguồn năng lượng cần thiết mỗi ngày, từ đó thúc đẩy quá trình phát triển sức khỏe toàn diện ở trẻ.

Chế độ dinh dưỡng giúp trẻ tăng cân

Trẻ em cần những dưỡng chất tương tự người trưởng thành, bao gồm: đạm, tinh bột, chất béo tốt, các nhóm vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, lượng tiêu thụ và cách lựa chọn thực phẩm giúp bé tăng cân hiệu quả cần được dựa trên các yếu tố như độ tuổi, mức độ hoạt động trong ngày, tình trạng sức khỏe.

Nguyên tắc chung khi lựa chọn thực phẩm giúp bé tăng cân nhưng không làm tăng nguy cơ béo phì. Theo đó, ưu tiên thực phẩm giàu dinh dưỡng bao gồm 4 nhóm chính và bổ sung thêm chất xơ, sữa… nhưng hạn chế thực phẩm chứa nhiều đường tinh luyện, chất béo bão hòa, chất bảo quản.

1. Thực phẩm giàu protein

Chất đạm (hay protein) có công dụng hình thành cơ bắp, sản xuất hormone, xây dựng hệ da xương vững chắc. Protein chiếm hơn 50% tổng khối lượng thô của tế bào cơ thể. Do đó, dung nạp đầy đủ lượng đạm cần thiết trong ngày giúp ngăn ngừa tình trạng suy dinh dưỡng, tăng sức đề kháng…

Với trẻ em đang trong quá trình phát triển hệ cơ xương khớp, ba mẹ nên chọn nguồn đạm từ hải sản, thịt nạc, thịt gia cầm (gà, vịt) và trứng. Thực phẩm cần đảm bảo yếu tố tươi sống, nguồn gốc rõ ràng và không chứa quá nhiều gia vị…

2. Tăng cường sữa và các thực phẩm từ sữa

Sữa và những chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai… là nguồn thực phẩm chứa lượng đạm, canxi, vitamin nhóm D dồi dào, cần thiết cho quá trình phát triển xương và tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ.

Sữa là thực phẩm giúp bé tăng cân tốt vì các dưỡng chất trong sữa có khả năng kích thích tăng trưởng chiều cao và cân nặng. Thể hiện rõ ràng nhất ở những trẻ thiếu cân, có nguy cơ suy dinh dưỡng. (1)

3. Các thực phẩm chứa nhiều chất béo tốt

Bé ăn gì để tăng cân? Chất béo tốt là một trong 3 nguồn dinh dưỡng chính cung cấp cho trẻ năng lượng hoạt động mỗi ngày. Chất béo giúp cung cấp lượng acid béo cần thiết để hình thành màng tế bào trong các cơ quan, đặc biệt là những cơ quan quan trọng như võng mạc, hệ thần kinh trung ương… (2)

Ngoài ra, các vitamin A, D,E và K là những vi chất tan trong chất béo. Đồng nghĩa, cơ thể chỉ có thể hấp thụ được những dưỡng chất này khi có một lượng chất béo vừa đủ. Chất béo tốt trong các loại hạt, dầu thực thực vật, cá béo… sẽ hỗ trợ quá trình tăng cân bằng cách tối ưu quá trình hấp thu dinh dưỡng, thúc đẩy sự phát triển các cơ quan và tạo năng lượng cho trẻ.

4. Ngũ cốc nguyên hạt

Ngũ cốc nguyên là sản phẩm chưa qua chế biến, tinh luyện, vẫn có đủ 3 phần cám, mầm và nội nhũ. Ngũ cốc nguyên hạt thường có trong yến mạch, lúa mạch, gạo lứt, hạt kê… cung cấp tinh bột, chất xơ, các vitamin nhóm B, vitamin A, E cùng những dưỡng chất hữu ích (như sắt, magie, phốt pho, selen…) cho trẻ.

5. Chất xơ, vitamin khoáng chất từ rau xanh và hoa quả

Vitamin và khoáng chất có nhiều trong trái cây và các loại rau xanh. Mỗi loại sẽ chứa các giá trị dinh dưỡng khác nhau, hỗ trợ thúc đẩy tốc độ phát triển của trẻ.

Trái cây nhiều vitamin C và chất chống oxy hóa sẽ giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ, hỗ trợ phòng ngừa các bệnh lý nhiễm trùng. Chất xơ đóng vai trò quan trọng, giúp tăng cường khả năng tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón hay chán ăn ở trẻ. Vì vậy, bố mẹ nên thêm rau xanh và các loại trái cây vào thực đơn giúp bé tăng cân, đồng thời đa dạng các loại rau và trái cây để nâng cao khả năng hấp thụ dinh dưỡng và sức khỏe trẻ.

10 thực phẩm giúp bé tăng cân nhanh và đều

Trẻ nhẹ cân cần được đi khám bác sĩ dinh dưỡng để được đánh giá toàn diện tình trạng dinh dưỡng, từ đó bác sĩ tư vấn chế độ ăn phù hợp. Dưới đây là một số thực phẩm phụ huynh có thể tham khảo cho trẻ nhẹ cân, giúp bé tăng cân hiệu quả hơn.

1. Các loại đậu

Các loại đậu như đậu nành, đậu xanh, đậu gà, đậu hà lan… có thể cung cấp lượng chất béo tốt, thúc đẩy quá trình hình thành và hoàn thiện tế bào. Trong đậu cũng chứa một lượng đạm và tinh bột nhất định, có thể cân bằng với khẩu phần ăn trong ngày để đạt được lượng dưỡng chất đáp ứng nhu cầu của cơ thể.

2. Thịt gà, bò và heo

Thực phẩm giúp bé tăng cân không thể thiếu nguồn chất đạm từ thịt gà, bò và heo. Đây là nhóm thực phẩm giàu đạm dễ mua. Tuy nhiên, để bé nhận được tối đa giá trị dinh dưỡng từ các loại thịt, ba mẹ nên ưu tiên sử dụng thịt nạc, chế biến sử dụng ít gia vị. Điều này giúp trẻ hạn chế dung nạp quá nhiều muối và chất béo bão hòa, không có lợi cho sức khỏe của trẻ.

3. Cá hồi

Cá hồi chứa nhiều dưỡng chất tốt cho thị giác, sức khỏe tim mạch như Omega 3, Vitamin B, chất đạm, Kali, selen và những dưỡng chất khác. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, cá hồi có thể giúp phòng ngừa bệnh tim và hỗ trợ tăng cân cho trẻ em do có chứa đạm và omega 3. Các dưỡng chất tốt trong cá hồi còn giúp phát triển giác quan của trẻ nhạy bén hơn, phát triển não bộ, hệ thần kinh và mắt.

4. Tôm, cua và hải sản

Tôm, cua và các loại hải sản cũng là những thực phẩm giàu đạm và các dưỡng chất khác tốt cho hệ miễn dịch và sự phát triển của trẻ. Trong thực đơn mỗi ngày, ba mẹ có thể linh hoạt thay đổi nguồn đạm giữa thịt, cá với tôm, hải sản cho bé. Sự đa dạng trong mỗi bữa ăn tạo cảm giác ngon miệng, hỗ trợ giảm tình trạng chán ăn, bỏ bữa thường gặp ở trẻ. Ba mẹ nên xây dựng cho trẻ nền tảng sức khỏe ổn định, ít nhiễm bệnh… thông qua nhóm thực phẩm giúp bé tăng cân lành mạnh.

5. Trứng

Trứng được xem là siêu thực phẩm chứa nguồn dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Trong 1 quả trứng cỡ vừa có khoảng 6 gram đạm (chiếm một nửa nhu cầu đạm hằng ngày của trẻ).. Trứng cũng là một trong số ít những thực phẩm có chứa vitamin D tự nhiên, hỗ trợ xây dựng xương khớp, tăng trưởng chiều cao cho trẻ.

6. Sữa nguyên chất

Sữa nguyên chất là loại sữa có giá trị dinh dưỡng cao, một trong những lựa chọn hàng đầu khi nhắc về thực phẩm giúp bé tăng cân. Sữa nguyên chất giúp chắc khỏe xương, tăng chiều cao hiệu quả hơn các loại sữa thông thường. Tuy nhiên, một số trẻ không dung nạp lactose trong sữa bò không nên uống sữa nguyên chất hay sản phẩm sữa động vật. Bố mẹ nên thay thế bằng sản phẩm sữa chuyên biệt dành cho trẻ dị ứng lactose, có giá trị dinh dưỡng tương đồng để đảm bảo sức khỏe cho trẻ.

7. Quả bơ

Bơ cũng là một loại quả giàu dưỡng chất và quen thuộc với người Việt Nam. Trong một quả bơ cung cấp lượng chất xơ và chất béo lành mạnh dồi dào, cùng với các vitamin và khoáng chất (như Folate, vitamin B6, vitamin E, kẽm…) cần thiết cho sự phát triển của trẻ và thúc đẩy tăng cân và tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch.

8. Khoai tây, khoai lang

Trẻ ở độ tuổi ăn dặm, bố mẹ thường băn khoăn ăn gì để em bé tăng cân. Khoai tây và khoai lang là thực phẩm được khuyến khích thêm vào thực đơn ăn dặm của trẻ trong những ngày đầu. Khoai tây và khoai lang chứa nguồn tinh bột dồi dào, cung cấp năng lượng cho trẻ hoạt động, vui chơi, thúc đẩy trẻ phát triển khỏe mạnh cả về thể chất lẫn trí não.

9. Các loại hạt

Các loại hạt giàu dưỡng chất, trong đó đậu xanh là một trong những loại hạt dễ mua, dễ chế biến thành nhiều món ăn khác nhau cho trẻ. Những lợi ích mà đậu xanh mang lại cho sức khỏe chung và sự tăng trưởng của trẻ bao gồm:

• Ngăn ngừa cơ thể sốc nhiệt
• Ngăn ngừa bệnh tim mạch
• Tăng cường sức khỏe tiêu hóa
• Tăng cường hệ miễn dịch
• Phát triển toàn diện

Ngoài ra, ba mẹ cũng nên thay đổi những loại đậu, hạt khác trong các bữa ăn để kích thích sự thèm ăn của trẻ. Những loại hạt được xem là thực phẩm giúp bé tăng cân tốt như hạt điều, óc chó, hạt sen, hạnh nhân.

10. Yến mạch

Trong những loại ngũ cốc nguyên hạt, yến mạch là thực phẩm gần gũi với nhiều người vì giá thành rẻ, dễ tìm và dễ chế biến thành món ăn phù hợp cho trẻ từ giai đoạn ăn dặm đến ăn thô.

Với yến mạch, bố mẹ có thể nấu thành cháo, kết hợp rau củ hoặc sữa, bơ lạt. Khi trẻ bước qua giai đoạn ăn thô, có thể kết hợp yến mạch với sữa chua, trái cây, hoặc nấu thành sữa yến mạch cho bữa xế, tráng miệng.

Những thực phẩm cần tránh để bé tăng cân khỏe mạnh

Bố mẹ nên cân bằng các món ăn giàu dưỡng chất và những món ăn trẻ thích để tối ưu hóa được quá trình tăng trưởng của trẻ.

Tuy nhiên, bố mẹ nên cân nhắc hoặc tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng về những món ăn mà cơ thể trẻ không dung nạp hoặc bị dị ứng. Điều này nhằm tránh gây ảnh hưởng trực đến sức khỏe đường ruột của trẻ. Ngoài ra, những món ăn “nghèo” chất dinh dưỡng cũng cần tránh hoặc hạn chế tối đa để không ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ, bao gồm:

• Đường hóa học và đường tinh luyện: Những loại đường này thường có ở những món ăn vặt như nước ngọt, si rô, bánh kẹo…
• Chất béo bão hòa: Có nhiều trong thức ăn nhanh như gà rán, các món bánh ngọt, kem…
• Muối: Trẻ em cần một lượng muối vừa đủ. Dung nạp muối quá nhiều sẽ khiến cho thận quá tải, không để bài tiết được hết. Ba mẹ cần hạn chế các món ăn ẩn chứa lượng muối cao như thức ăn đóng hộp, các món bánh ăn vặt…

Nguyên tắc bổ sung các thực phẩm tăng cân cho bé

1. Bổ sung theo nhu cầu về độ tuổi, thể trạng của trẻ

Ở từng giai đoạn phát triển, cơ thể của trẻ sẽ có những nhu cầu về dinh dưỡng khác nhau. Điều này còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi, giới tính, đặc điểm sức khỏe, thói quen… Từ đó, việc đặt mục tiêu cân nặng và lựa chọn thực phẩm giúp bé tăng cân sẽ thay đổi theo từng mốc phát triển.

Dù vậy, thực đơn dinh dưỡng ở các giai đoạn phát triển của trẻ cũng cần xây dựng dựa trên nguyên tắc dinh dưỡng là cân bằng các nhóm chất, liều lượng phù hợp, hạn chế thực phẩm kém dinh dưỡng, nhiều calo để tránh tăng nguy cơ béo phì.

2. Kết hợp thực phẩm linh hoạt, đa dạng

Việc thay đổi liên tục thực phẩm sẽ giúp hỗ trợ tăng khả năng trao đổi chất, giúp trẻ có cảm giác ngon miệng khi ăn. Đặc biệt, mỗi loại thực phẩm đều có hàm lượng dinh dưỡng khác nhau. Ví dụ như cá hồi, bơ đều cung cấp cho trẻ một lượng chất béo tốt cần thiết. Trong cá hồi có omega 3 giúp tăng cường sức khỏe thị giác, còn quả bơ có nguồn chất xơ, folate và vitamin B6 giúp bé tăng cường hệ miễn dịch. Đa dạng thực đơn dinh dưỡng sẽ giúp bé hấp thu được nhiều loại dưỡng chất khác nhau, hỗ trợ trẻ tăng cân hợp lý, hiệu quả.

3. Đảm bảo cân bằng dinh dưỡng

Món ăn giúp bé tăng cân cần có đủ các nhóm chất chính bao gồm: tinh bột, chất đạm, chất béo tốt và chất xơ. Những vitamin và khoáng chất khác được linh động bổ sung bằng thực phẩm tươi sống. Tuy nhiên, liều lượng các chất dinh dưỡng cần phù hợp với nhu cầu của từng trẻ.

Trẻ cần tăng cân nên được đưa đến khám với bác sĩ chuyên khoa Dinh dưỡng để biết được nhu cầu dinh dưỡng, nhóm chất cần bổ sung hay hạn chế. Bác sĩ cũng hướng dẫn cách xây dựng chế độ dinh dưỡng, lựa chọn thực phẩm giúp bé tăng cân phù hợp, thúc đẩy tốc độ phát triển của trẻ.

Làm sao để bé tăng cân đạt chuẩn?

Cân nặng của bé phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan và chủ quan. Những yếu tố như xây dựng một nền sức khỏe tốt, giảm rủi ro bệnh tật, nuôi dưỡng trẻ trong môi trường tích cực, sạch sẽ… kết hợp với một chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp hỗ trợ tăng cân cho trẻ đạt chuẩn.

Những lưu ý khác giúp bé tăng cân, tăng hấp thu mà ba mẹ có thể tham khảo:

• Cho trẻ vận động nhiều, tập thể dục vừa sức mỗi ngày.
• Chia nhiều bữa phụ trong ngày để bé có thể ăn bất cứ khi nào đói.
• Hạn chế cho trẻ ăn nhiều bánh kẹo, nước ngọt.
• Chủ động chế biến các món tráng miệng từ thực phẩm giàu dinh dưỡng cho bữa xế thay vì đồ ăn vặt thông thường.
• Bố mẹ cần chủ động quan tâm đến sự thay đổi sức khỏe và các biểu hiện bên ngoài của trẻ để kịp thời phát hiện các bất thường.

Để đặt lịch thăm khám cho bé chậm tăng cân với các chuyên gia bác sĩ Nhi của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Lựa chọn thực phẩm giúp bé tăng cân cần dựa theo các nguyên tắc dinh dưỡng được thay đổi theo từng mốc phát triển. Trẻ được khuyến khích ăn đầy đủ và cân bằng các nhóm chất, chủ động bổ sung vi chất từ trái cây, rau củ tươi sống để tăng cường hiệu quả hấp thu dinh dưỡng, tăng cân đạt chuẩn. Ba mẹ có thể đưa trẻ đến khám chuyên khoa dinh dưỡng để biết được về thể trạng và nhu cầu dinh dưỡng phù hợp với con trẻ.