8 thực phẩm giàu purin và bảng hàm lượng cụ thể trong từng nhóm

Mối liên hệ giữa purin và bệnh gút

Khi nồng độ axit uric trong cơ thể tăng cao sẽ hình thành các tinh thể urat trong và xung quanh khớp, gây ra bệnh gút. Axit uric được tạo ra khi cơ thể phân hủy purin. Đây là chất hóa học có sẵn trong cơ thể và trong nhiều loại thực phẩm. Vì vậy, ăn nhiều thực phẩm giàu purin có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút hoặc làm nặng thêm các triệu chứng nếu đã mắc bệnh. (1)

Thực phẩm giàu purin là gì?

Purin có mặt trong tất cả các loại thực phẩm. Tùy vào hàm lượng purin mà các loại thực phẩm này được chia làm ba nhóm chính: (2)

1. Nhóm thấp: Hàm lượng purin từ 0 – 50 mg/100g thực phẩm

• Các sản phẩm từ sữa: sữa, sữa chua, kem, phô mai, trứng…
• Các loại kẹo, mứt.
• Các sản phẩm như bơ, hầu hết các loại dầu ăn, mỡ lợn.
• Đồ uống: Cafe, trà, nước giải khát có chứa caffeine.

2. Nhóm trung bình: Hàm lượng purin khoảng 50 – 150mg/100g thực phẩm

• Gia cầm: Thịt vịt, thịt gà, thịt ngan, thịt ngỗng…
• Các loại thịt đỏ: Thịt bê, thịt bò, thịt cừu, thịt dê, thịt lợn,  thịt xông khói…
• Ngũ cốc: Thông thường các loại ngũ cốc có hàm lượng purin thấp. Tuy nhiên ngũ cốc nguyên cám, bột yến mạch và gạo nâu có hàm lượng purin ở mức trung bình.
• Các loại đậu: Đậu tương, bột đậu nành, đậu phụ, đậu xanh, đậu phộng, bơ đậu phộng, hạt điều, đậu Hà Lan…
• Trái cây và rau củ: Bông cải xanh, cải xoăn, rau chân vịt, măng tây, quả bơ, nấm…

3. Nhóm cao: Hàm lượng purin khoảng 150 – 1000mg/100g thực phẩm

• Thịt động vật ngoài tự nhiên: Gà lôi, chim cút, thỏ, thịt thú rừng,…
• Nội tạng và sản phẩm từ nội tạng: Thận, tim, gan, lá lách, pate, xúc xích…
• Các sản phẩm thịt lên men: Nem chua…
• Trứng cá: Trứng cá tuyết, trứng cá hồi…
• Hải sản: Sò điệp, vẹm, cá trích, cá thu, cá hồi, tôm càng, tôm hùm, cá cơm, cá mòi, nước mắm…

Các thực phẩm giàu purin

1. Thịt gà

Thịt gà có hàm lượng purin ở mức trung bình. Tại mỗi vị trí sẽ có hàm lượng purin khác nhau. Theo khuyến nghị từ các chuyên gia dinh dưỡng, người bệnh gút không nên ăn quá 85g thịt gà / bữa ăn và 150g / ngày.

Phần thịt gà	Tổng lượng purin (mg)
Nạc gà (bỏ da)	153.9 mg
Mông gà	68.8 mg
Chân gà	122.9 mg
Cánh gà	137.5 mg
Ức gà	141.2 mg

2. Thịt lợn

Bên cạnh purin, thịt lợn còn có hàm lượng cao chất béo bão hòa. Nếu tiêu thụ nhiều có thể làm gia tăng nồng độ lipid trong máu, làm tăng nồng độ axit uric và khiến bệnh gút bùng phát. Do đó, người bệnh gút cần giới hạn hàm lượng tiêu thụ thịt lợn ở mức 113 – 170g / ngày.

Bảng hàm lượng purin trong thực phẩm này:

Phần thịt lợn	Tổng lượng purin (mg)
Cổ	70.5
Thịt sườn	75.8
Mông	113.0
Vai	81.4
Dẻ sườn vai	90.8
Thịt thăn vai	95.1
Thăn ngoại	90.9
Thăn nõn	119.7
Lưỡi	104.0

3. Thịt bò

Đây là nguồn cung cấp đạm, chất sắt và vitamin nhóm B, tốt cho quá trình tái tạo máu và chuyển hóa năng lượng trong cơ thể người bệnh gút. Tuy nhiên, thịt bò thuộc nhóm thực phẩm giàu purin ở mức trung bình. Do đó, người bệnh gút cũng không nên ăn quá 85g thịt / bữa ăn và 150g / ngày.

Phần thịt bò	Tổng lượng purin (mg)
Nạc vai	104.0
Cổ	100.6
Thăn sườn	74.2
Bắp chân	106.4
Thăn vai	77.4
Thăn nõn (phi lê)	98.4
Nạc đùi	110.8

4. Thịt vịt

Thịt vịt có hàm lượng purin tương đối thấp, chỉ khoảng chỉ 67 mg purin/100g thịt. Tuy nhiên, trong 100g thịt vịt có da chứa đến 128mg purin. Vì vậy, khi tiêu thụ thịt vịt, người bệnh gút cần bỏ da, tẩm ướp gia vị đơn giản để tránh hấp thụ quá nhiều chất béo bão hòa. Khi chế biến, cần ưu tiên hấp hoặc luộc để giới hạn hàm lượng chất béo tiêu thụ, giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch.

5. Các loại cá

Dù có nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe nhưng cá cũng là thực phẩm có hàm lượng purin ở mức trung bình – cao. Để làm giảm lượng purin, người bệnh có thể chế biến cá bằng cách hấp hoặc luộc. Trong khi đó, nướng cá lại có xu hướng làm tăng nồng độ axit uric. Đặc biệt, da là bộ phận có hàm lượng purin cao nhất trong cá, do đó, loại bỏ da cá trước khi chế biến sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ bị bệnh gút tấn công. (3)

Cá	Tổng lượng purin (mg)
Cá thu	145
Cá chép	160
Cá hồi	170
Cá trích	210
Cá cơm	239
Cá mòi	345

6. Hải sản

Hải sản là nhóm thực phẩm có hàm lượng purin vào mức trung bình – cao. Tùy vào từng loại hải sản sẽ có hàm lượng purin khác nhau.

Thực phẩm	Tổng lượng purin (mg)
Cá hồi	119.3
Tôm nước ngọt	53.4
Sò điệp	76.5
Hàu	184.5

Bảng thực phẩm chứa purin của các loại rau

Hàm lượng purin trong rau củ thường thấp hơn trong thịt cá 3 – 4 lần, trong trái cây thấp hơn 8 – 10 lần so với thực phẩm có nguồn gốc động vật. Tuy nhiên, một số loại rau củ quả dưới đây có hàm lượng purin tương đối cao hơn các loại thực vật khác. Vì vậy, người bệnh gút cần cân nhắc khi tiêu thụ.

Thực phẩm	Hàm lượng purin trong 100g thực phẩm
Nấm hương khô	242 – 379
Cải bó xôi	51.4 – 171.8
Nho khô	107
Rau mầm củ cải trắng	73.2
Bông cải xanh	70
Bông cải trắng	57.2
Bí ngô Nhật	56.6
Măng tươi	30.8 – 63.3
Măng tây	10.2 – 55.3
Cà tím	50.7
Mơ khô	49
Mận khô	46
Lá tía tô	41.4
Đào	34
Táo khô	33
Sung khô	28
Trái bơ	18.4
Chuối	10
Quả mơ	8

Hàm lượng purin trong đậu

Người bệnh gút cần duy trì lượng đạm (protein) trong khẩu phần ăn hàng ngày ở mức 0.8 – 1g đạm/ kg cân nặng. Tuy nhiên, phần lớn thực phẩm giàu đạm từ nguồn động vật đều là những thực phẩm giàu purin (trên 100 mg purin/ 100g thịt). Do đó, để cung cấp đủ lượng protein cơ thể cần mà không làm tăng nồng độ axit uric máu, người bệnh gút nên ưu tiên bổ sung đạm thực vật thay cho đạm động vật.

Loại đậu	Hàm lượng purin trong 100g đậu tươi	Hàm lượng đạm trong 100g đậu tươi
Đậu xanh	18.8 mg	24g
Giá đỗ	80 mg	4g
Đậu nành	137 mg	18.2g
Đậu phụ	20 – 30 mg	8g
Đậu trắng	75 mg	6g
Đậu phộng	49.1 mg	26g
Đậu lăng	84 mg	9g
Đậu gà	54 mg	19g
Đậu Hà Lan	63 mg	5g
Đậu que	18 mg	1.8g

Cần lưu ý rằng, việc tiêu thụ các loại đậu phơi khô hoặc chế phẩm từ đậu đã lên men (ví dụ tương đậu nành…) có thể làm nồng độ purin trong đậu tăng cao đột biến (trên 200mg purin/ 100g), tiềm ẩn nguy cơ bùng phát gút khi tiêu thụ quá nhiều.

Các lưu ý trong dinh dưỡng để phòng tránh bệnh gút

Việc loại bỏ hoàn thực phẩm giàu purin trong khẩu phần ăn là không thể, nếu kiêng khem quá mức có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, gây ra một số vấn đề về sức khỏe khác. Vì vậy, người bệnh nên cố gắng xây dựng một chế độ ăn ít purine, sử dụng các loại thực phẩm thay thế khác một cách khoa học để đảm bảo cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cho cơ thể. (4)

Xem thêm: Bị gút nên kiêng gì, ăn gì?

Chế độ ăn kiêng khoa học cho người bệnh gút cần đảm bảo:

• Duy trì cân nặng lành mạnh. Giảm cân nếu cần thiết vì thừa cân làm tăng nguy cơ phát triển và tiến triển bệnh gút. Giảm cân cũng làm giảm áp lực lên khớp.
• Carb phức hợp. Ăn trái cây, rau củ và ngũ cốc ở mức thích hợp để đảm bảo cung cấp đủ lượng carbohydrate phức hợp cơ thể cần mà không làm tăng nồng độ purin.
• Uống nhiều nước nhằm tăng đào thải axit uric ra khỏi cơ thể qua đường tiểu. Người bệnh nên uống đủ 1.5 – 2.0 lít nước mỗi ngày và tránh các thức uống có thể làm mất nước (lợi tiểu) như cà phê, rượu bia,…
• Protein. Bổ sung protein từ thịt nạc, thịt gia cầm, sữa ít béo và đậu lăng…
• Hạn chế thịt đỏ như thịt bò, thịt cừu và thịt lợn, hải sản như cá cơm, cá mòi, cá ngừ, tôm và các loại động vật có vỏ thuộc nhóm thực phẩm giàu purin. Nhưng đồng thời, hải sản cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng khác. Vì vậy, sẽ rất đáng tiếc nếu loại bỏ hoàn toàn nhóm thực phẩm này. Khẩu phần ăn có hải sản ở mức vừa phải có thể là một phần của chế độ ăn kiêng cho người bệnh gút.
• Tránh ăn nội tạng và các chế phẩm làm từ nội tạng; thực phẩm và đồ uống có đường; rượu bia và thức uống có cồn…
• Bổ sung vitamin C. Vitamin C được chứng minh có thể làm giảm nồng độ axit uric trong cơ thể. Tuy nhiên, người bệnh cần trao đổi với bác sĩ trước vì thừa Vitamin C có thể gây ra các tác dụng không mong muốn như rối loạn tiêu hóa, loét dạ dày, đau đầu, mất ngủ, viêm bàng quang, tăng tạo sỏi thận,…

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Người bệnh cần lưu ý rằng, chế độ ăn uống hạn chế thực phẩm giàu purin chỉ là phương pháp hỗ trợ điều trị bệnh gút. Người bệnh vẫn cần uống thuốc đầy đủ và tuân thủ những chỉ định khác của bác sĩ, khám sức khỏe định kỳ hoặc ngay khi có bất thường.