Thực đơn tăng cân cho bé lành mạnh, khoa học và đủ chất

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho bé tăng cân

Để đảm bảo trẻ tăng cân đều đặn, phụ huynh cần xây dựng chế độ dinh dưỡng cân bằng và phù hợp. Ba mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng thực đơn tăng cân cho bé, dựa trên một số nguyên tắc như:

1. Đầy đủ 4 nhóm chất

Để đảm bảo phát triển toàn diện, trẻ nhỏ cần được bổ sung đầy đủ và cân đối 4 nhóm chất bao gồm chất đạm (protein), chất béo (lipid), chất đường bột (carbohydrate), vitamin và khoáng chất từ chế độ dinh dưỡng, cụ thể:

• Protein: Trong cơ thể, protein tham gia vào quá trình xây dựng và phát triển máu, tuyến bài tiết, cơ bắp, kháng thể… Protein còn là thành phần cấu tạo nên các enzyme tiêu hóa hỗ trợ tối ưu hiệu quả trao đổi chất và hấp thu dinh dưỡng của cơ thể. Thiếu hụt protein có thể khiến trẻ đối mặt với nhiều rủi ro về sức khỏe như rối loạn nội tiết, suy giảm hệ miễn dịch, suy dinh dưỡng…
• Lipid: Ngoài cung cấp năng lượng cho cơ thể, lipid còn là thành phần thiết yếu trong quá trình hấp thu các loại vitamin cần thiết cho sự phát triển của trẻ như vitamin A, vitamin E, vitamin D, vitamin K…. Cung cấp đủ chất béo từ chế độ dinh dưỡng còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình xây dựng cấu trúc não bộ của trẻ.
• Carbohydrate: Carbohydrate tham gia vào các quá trình thiết yếu trong cơ thể như nuôi dưỡng tế bào thần kinh, tăng cường hoạt động và bài tiết dịch tiêu hóa, kích thích nhu động ruột… Đồng thời, carbohydrate còn là thành phần quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng của cơ thể.
• Vitamin và khoáng chất:
  • Trẻ nhỏ cần được bổ sung đầy đủ các loại vitamin, đặc biệt là vitamin A, nhóm B, C, D, K để xây dựng sức khỏe hệ miễn dịch, cải thiện hoạt động tiêu hóa, duy trì sự sống của các tế bào, điều hòa hoạt động của cơ quan tim và hệ thần kinh…
  • Trong khi đó, các loại khoáng chất như canxi, sắt, kẽm… đóng vai trò thiết yếu trong quá trình phát triển của trẻ nhỏ. Cụ thể, trẻ nhỏ cần được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng để xây dựng sức khỏe hệ xương, mô tế bào, điều hòa hoạt động hệ tim mạch và hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả. Đặc biệt, kẽm đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của trẻ nhỏ như chuyển hóa năng lượng, kích thích cảm giác thèm ăn, nâng cao chất lượng giấc ngủ, tối ưu hiệu quả chuyển hóa chất dinh dưỡng trong cơ thể.

Như vậy, đầu tiên để nâng cao sức khỏe tổng thể, hỗ trợ tăng hiệu quả hấp thu dưỡng chất, thực đơn cho bé tăng cân cần đảm bảo cung cấp đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng trên. Tốt hơn hết, phụ huynh nên tham khảo ý kiến bác sĩ về khối lượng tiêu thụ an toàn của từng nhóm chất cho phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng hiện tại của trẻ.

2. Đảm bảo nhu cầu calo và phải phù hợp với độ tuổi

Tùy thuộc vào độ tuổi, hoạt động thể lực, giới tính, thể trạng mà nhu cầu tiêu thụ năng lượng (calo) ở từng trẻ nhỏ có thể khác nhau. Khi xây dựng thực đơn giúp bé tăng cân hay thực đơn cho bé tăng cân, phụ huynh cần đảm bảo cung cấp đầy đủ năng lượng sao cho phù hợp với nhu cầu dinh dưỡng hiện tại của cơ thể bé.

Thực phẩm là nguồn cung cấp năng lượng giúp xây dựng cơ thể, trong đó các chất giúp sản sinh năng lượng gồm chất đường bột, chất đạm, chất béo. Chế độ dinh dưỡng cung cấp thiếu hụt hoặc dư thừa năng lượng trong thời gian dài có thể khiến trẻ nhỏ đối mặt với tình trạng thừa cân, béo phì hoặc suy dinh dưỡng.

Phụ huynh cần sớm đưa trẻ đến thăm khám tại chuyên khoa Dinh dưỡng ở các bệnh viện uy tín, để bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe và nhu cầu tiêu thụ năng lượng hiện tại của trẻ. Từ đó đưa ra lời khuyên về việc xây dựng thực đơn tăng cân cho bé, đảm bảo cung cấp nhu cầu calo phù hợp với thể trạng. (1)

3. Cân nhắc tăng lượng đạm phù hợp

Protein đóng vai trò thiết yếu trong quá trình phát triển của trẻ nhỏ. Bổ sung thêm chất đạm từ chế độ dinh dưỡng góp phần giúp trẻ nhỏ tăng cân đều đặn thông qua cơ chế kích thích enzyme tiêu hóa, kích thích sự thèm ăn, sửa chữa, xây dựng các mô, tham gia vào quá trình sản xuất hormone và kháng thể… Thông thường, trẻ em cần tiêu thụ khoảng 1 g protein / kg / ngày. Tốt hơn hết, phụ huynh nên tham khảo ý kiến bác sĩ về lượng đạm bổ sung tăng cường phù hợp với thể trạng hiện tại của bé.

4. Bổ sung chất béo lành mạnh

Chế độ dinh dưỡng của trẻ nhỏ cần đảm bảo cung cấp đủ lượng chất béo cần thiết. Do chất béo tham gia vào quá trình xây dựng cấu trúc màng tế bào và dự trữ năng lượng cho cơ thể. Ngoài ra, cơ thể cũng cần chất béo để trung hòa các loại vitamin tan trong chất béo như vitamin A, E, D, K… qua đó hấp thu các loại vitamin này hiệu quả hơn.

Để tối ưu hiệu quả giúp tăng cân và đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ nhỏ, tránh nguy cơ dẫn đến các vấn đề sức khỏe như béo phì, bệnh tim mạch, mỡ máu… phụ huynh nên ưu tiên chọn các loại thực phẩm giàu chất béo không bão hòa thay vì chất béo bão hòa hoặc chất béo chuyển hóa.

5. Thực đơn đa dạng giúp bé ăn ngon và tăng cân tốt hơn

Thực đơn cho bé tăng cân hay thực đơn cho trẻ tăng cân cần đảm bảo tính đa dạng bằng cách kết hợp nhiều loại thực phẩm, thường xuyên thay đổi món ăn và cách chế biến. Điều này sẽ giúp trẻ nhỏ hấp thu được đầy đủ, đa dạng các nhóm chất dinh dưỡng ở lượng cân bằng, đồng thời hỗ trợ kích thích sự thèm ăn, giúp tăng cân đều đặn.

Lưu ý lựa chọn thực phẩm cho thực đơn giúp bé tăng cân nhanh

1. Tinh bột chưa tinh chế

Thực phẩm giàu tinh bột chưa tinh chế hay tinh bột hấp thu chậm như yến mạch, gạo lứt, khoai lang, đậu… thường cung cấp nhiều chất béo tốt, vitamin, chất xơ, khoáng chất và chất chống oxy hóa có lợi cho sức khỏe của trẻ nhỏ. Chế độ dinh dưỡng ưu tiên thực phẩm giàu tinh bột chưa tinh chế thay thế cho tinh bột hấp thu nhanh không chỉ giúp cải thiện cân nặng cho trẻ mà còn góp phần kiểm soát mức đường huyết, bảo vệ sức khỏe hệ tim mạch.

2. Các loại thịt đỏ, thịt trắng

Các loại thịt đỏ và thịt trắng đều là nguồn cung cấp protein từ động vật dồi dào, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, giúp trẻ nhỏ tăng cân đều đặn, cụ thể:

• Thịt đỏ: Gồm thịt từ các loại động vật có vú như bò, lợn, cừu, nai… cung cấp hàm lượng protein dồi dào cùng nhiều vitamin và khoáng chất gồm vitamin D, B12, B6, kẽm… Tuy nhiên, loại thịt này có chứa chất béo bão hòa, tiêu thụ quá mức có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch của trẻ.
• Thịt trắng: Gồm thịt từ các loại gia cầm như gà, vịt, chim cút… Tương tự như thịt đỏ, thịt trắng cũng là nguồn cung cấp protein dồi dào cùng các dưỡng chất có lợi cho sức khỏe, đồng thời chứa chất béo bão hòa với hàm lượng nhất định. Tuy nhiên, các loại thịt trắng chứa hàm lượng chất béo bão hòa thấp hơn thịt đỏ.

Lưu ý, để tránh nguy cơ dung nạp dư thừa chất béo bão hòa gây hại cho sức khỏe, phụ huynh cần trao đổi với bác sĩ về việc kiểm soát khối lượng tiêu thụ các loại thịt đỏ, thịt trắng trong khẩu phần ăn của trẻ nhỏ sao cho cân bằng.

3. Cá béo và quả bơ

Thực đơn tăng cân cho trẻ cần bổ sung món ăn từ các loại cá béo (cá hồi, cá ngừ, cá trích, cá mòi…) và quả bơ, vì:

• Các loại cá béo là nguồn cung cấp protein, vitamin B12, axit béo omega-3, choline, selen dồi dào giúp nâng cao sức khỏe hệ miễn dịch, xây dựng tế bào thần kinh. Thường xuyên ăn các loại cá béo không chỉ góp phần tối ưu hoạt động phát triển trí não của trẻ mà còn hỗ trợ tăng cân hiệu quả.
• Quả bơ không chỉ giàu omega-3 mà còn là nguồn cung cấp chất xơ, protein, vitamin C, E, K, B6, Kali, lutein, Beta-carotene dồi dào, giúp trẻ cải thiện cân nặng và phát triển toàn diện.

4. Thêm rau xanh và trái cây

Trái cây tươi và rau xanh rất giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa cần thiết cho sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ. Bổ sung các loại trái cây tươi như chuối, cam, quýt, dâu tây, cherry… cùng rau xanh như bắp cải, bông cải, rau dền, rau ngót… vào thực đơn tăng cân cho bé sẽ giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tối ưu hiệu quả hấp thu dinh dưỡng, tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch, góp phần cải thiện cân nặng của trẻ.

5. Bổ sung sữa và các sản phẩm từ sữa

Thường xuyên tiêu thụ sữa và các sản phẩm từ sữa như sữa chua, bơ sữa, phô mai… sẽ góp phần nâng cao sức khỏe tổng thể, hỗ trợ giúp trẻ tăng cân an toàn và hiệu quả. Loại thực phẩm này là nguồn cung cấp lipid, protein, vitamin (đặc biệt là vitamin nhóm B), canxi, vitamin D, kẽm dồi dào, giúp củng cố sức khỏe hệ xương khớp, tăng cường hệ miễn dịch.

Gợi ý thực đơn tăng cân cho bé dinh dưỡng và ngon miệng

Bên cạnh việc tìm hiểu các loại thực phẩm tốt cho quá trình cải thiện cân nặng của bé, phụ huynh cần biết cách phân chia khẩu phần và lên kế hoạch ăn uống sao cho phù hợp, đảm bảo tối ưu dinh dưỡng. Ba mẹ có thể tham khảo thực đơn tăng cân cho bé, tham vấn thêm bác sĩ dinh dưỡng khi cần:

• Bữa sáng: 1 lát bánh mì ngũ cốc, 1 quả trứng ốp la, ¼ quả bơ, 100 ml sữa tươi tiệt trùng.
• Bữa phụ sáng: 80 g sữa chua.
• Bữa trưa: 1 bát cơm, 50 g canh rau ngót nấu tôm, 80 g tôm rim thịt, 2 miếng dưa hấu.
• Bữa phụ chiều: 80 g bánh chuối yến mạch.
• Bữa tối: 1 bát cơm, 50 g cà rốt và cải thìa luộc, 50 g cá hồi áp chảo.
• Bữa phụ tối: 100 ml sữa đậu nành.

Lưu ý khi xây dựng thực đơn tăng cân cho trẻ em

Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của bé, khi xây dựng thực đơn giúp bé tăng cân phụ huynh cần lưu ý một số vấn đề sau:

• Không cố tình cho trẻ ăn quá nhiều, ăn vượt quá nhu cầu dinh dưỡng của trẻ hàng ngày. Cần tư vấn bác sĩ để biết tốc độ tăng cân cũng như khẩu phần ăn cho trẻ như thế nào là phù hợp.
• Một số trẻ có thể bị dị ứng với đạm từ sữa bò (hay bất dung nạp Lactose), việc bổ sung sữa và sản phẩm từ sữa có thể làm khởi phát phản ứng kích ứng, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ. Trong trường hợp này, phụ huynh nên cân nhắc thay thế sữa bò thông thường bằng các loại sữa không chứa lactose hoặc sữa hạt (sữa bắp, sữa đậu nành, sữa hạnh nhân…).
• Để kích thích nhu cầu ăn uống của trẻ, ba mẹ nên chia nhỏ bữa ăn, đồng thời học cách chế biến và bày trí món ăn sao cho bắt mắt, thú vị.
• Nhắc nhở trẻ uống đủ lượng nước mà cơ thể cần trong ngày để tránh nguy cơ mất nước, đồng thời tối ưu hiệu quả hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể.

Xem thêm:

• Bé ăn nhiều nhưng không tăng cân
• Cách giúp bé tăng cân
• Thực phẩm giúp bé tăng cân
• Món ăn giúp bé tăng cân

Khám và tư vấn, thiết kế thực đơn cho bé tăng cân tại PlinkCare

Phụ huynh nên sớm đưa trẻ đến chuyên khoa Dinh dưỡng tại các bệnh viện uy tín để bác sĩ thăm khám và tư vấn thực đơn tăng cân an toàn, phù hợp với thể trạng. Thông qua quá trình thăm khám chuyên sâu, bác sĩ dinh dưỡng có thể đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe và nhu cầu dinh dưỡng hiện tại của trẻ, từ đó thiết lập chế độ ăn uống giúp cải thiện cân nặng phù hợp.

PlinkCare TP.HCM, Tâm Anh Quận 7 là cơ sở y tế có Khoa Nhi và Khoa Dinh dưỡng Tiết chế, chuyên thăm khám các bệnh lý dinh dưỡng cho trẻ em và người lớn, đồng thời tư vấn thiết kế thực đơn dinh dưỡng chuyên biệt cho mọi đối tượng, trong đó có thực đơn giúp trẻ tăng cân nhanh an toàn, hiệu quả. Bệnh viện Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực thăm khám và tư vấn dinh dưỡng, ứng dụng hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại tích hợp công nghệ tiên tiến hàng đầu trên thế giới.

Để đặt lịch cho bé thăm khám tại PlinkCare TP.HCM và Tâm Anh Quận 7, phụ huynh có thể liên hệ đến số hotline 093 180 6858 – 0287 102 6789 để được tư vấn chi tiết.

Tóm lại, thực đơn tăng cân cho bé cần được xây dựng dựa trên độ tuổi, thể trạng, nhu cầu dinh dưỡng hiện tại của bé. Phụ huynh nên sớm đưa bé đến thăm khám tại chuyên khoa Dinh dưỡng ở các bệnh viện uy tín để bác sĩ đánh giá và tư vấn thực đơn ăn uống giúp cải thiện cân nặng an toàn, phù hợp.