Thực đơn cho người viêm gan B giúp cải thiện tình trạng bệnh

Viêm gan B là một trong những bệnh lý về gan phổ biến trên thế giới. Bệnh xảy ra khi cơ thể bị nhiễm virus viêm gan B. Lúc này, gan bị tổn thương do virus tấn công và gây ra các triệu chứng lâm sàng như sốt, suy nhược cơ thể, nước tiểu đậm màu, phân nhạt màu… Viêm gan B mạn tính là biến chứng của viêm gan B cấp tính. Bệnh có tiên lượng xấu và hiện chưa có phương pháp điều trị bệnh cụ thể. Tập trung kiểm soát, bảo vệ và cải thiện chức năng gan là mục tiêu điều trị của bệnh viêm gan B mạn tính.

Vai trò của chế độ ăn cho người viêm gan B

Người bệnh viêm gan B thường có nền tảng sức khỏe không tốt do ảnh hưởng từ các triệu chứng lâm sàng mà tổn thương gan gây ra. Do đó, thực đơn cho người viêm gan B giữ vai trò quan trọng, giúp hỗ trợ cải thiện sức khỏe tổng thể, tăng đề kháng và tăng hiệu quả điều trị bệnh.

Tuy nhiên, thực đơn cho người bệnh viêm gan B cần được bác sĩ tư vấn, xây dựng dựa trên nền tảng sức khỏe cũng như tình trạng bệnh lý của từng người bệnh. Điều này không chỉ giúp bảo vệ chức năng còn lại của gan, hỗ trợ quá trình điều trị mà còn giảm thiểu nguy cơ xảy ra biến chứng.

Chế độ ăn cho người mắc viêm gan B

1. Chế độ ăn cho người bị viêm gan B cấp tính

Chán ăn là hệ lụy thường gặp ở người bệnh viêm gan B. Đây cũng là nguyên nhân khiến thể trạng người bệnh trở nên xấu hơn do không đủ năng lượng. Do đó, bên cạnh các khoáng chất, vitamin cần thiết từ các loại rau củ quả, thực đơn cho người viêm gan B cấp tính nên ưu tiên cung cấp năng lượng bằng các thực phẩm đa lượng, bao gồm tinh bột và đạm.

1.1. Tinh bột

Đây là nguồn cung cấp năng lượng tốt nhất cho người bệnh viêm gan B. Để hạn chế tạo áp lực cho gan, người bệnh nên sử dụng dạng tinh bột dễ chuyển hóa như cơm trắng, bánh mì, và các thực phẩm làm từ bột mì.

1.2. Chất đạm dễ chuyển hóa

Đạm là chất dinh dưỡng ưu tiên hàng đầu trong thực đơn cho người viêm gan B. Nguồn chất đạm này (như thịt nạc, đậu hũ, trứng…) có tác dụng thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào gan mới diễn ra nhanh hơn và phòng ngừa ngộ độc.

Sữa hay sữa tách kem cũng là thực phẩm giúp bổ sung lượng glycogen thiếu hụt khi gan bị tổn thương. Sữa còn có tác dụng chống độc và lợi tiểu, giúp làm thuyên giảm các triệu chứng lâm sàng của bệnh.

Lưu ý, người bệnh chỉ hạn chế dung nạp đạm nếu bị viêm gan B mạn và mắc bệnh não gan.

Người viêm gan B cấp tính cũng cần lưu ý những vấn đề sau trong chế độ ăn:

• Ăn lượng vừa đủ. Người bệnh viêm gan B cấp tính nên ăn khoảng 25 – 30 kcal cho mỗi kg trọng lượng cơ thể.
• Hạn chế ăn đường. Khuyến nghị tối đa lượng đường người bệnh có thể nạp trong 1 ngày không quá 10% tổng lượng calo tiêu thụ.
• Chia thành nhiều bữa trong ngày để tránh quá tải lên hệ tiêu hóa và gan.
• Uống đủ nước.

2. Chế độ ăn cho người bị viêm gan B mạn tính

Khi bước vào giai đoạn viêm gan B mạn tính, chức năng gan của người bệnh đã suy giảm nhiều và rất khó phục hồi. Thực đơn cho người viêm gan B lúc này cần cân nhắc tránh tạo áp lực cho gan nhưng vẫn đảm bảo nguồn dinh dưỡng cho người bệnh.

• Tăng đường các chất bột đường để bổ sung lượng glycogen cho cơ thể.
• Ưu tiên bổ sung các loại đậu như đậu nành, đậu xanh, đậu đen… nhằm hỗ trợ giải độc gan, giảm lượng mỡ thừa trong gan, duy trì lượng đường glucose, ổn định sức khỏe.
• Bổ sung nguồn trái cây giàu vitamin (như vitamin nhóm B, A) và chất khoáng (như sắt, kali và canxi) giúp thúc đẩy quá trình lành thương cho gan, chống oxy, phòng ngừa tình trạng suy nhược cơ thể cho người bệnh. (1)

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người viêm gan B

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người viêm gan B cần được bác sĩ dinh dưỡng tư vấn, có thể dựa trên những tiêu chí sau:

1. Cân bằng các chất dinh dưỡng

Xây dựng nền tảng sức khỏe tốt bằng cách cân bằng các chất đa lượng và vi lượng trong mỗi bữa ăn. Qua đó, duy trì năng lượng hoạt động cần thiết, hạn chế bị mệt mỏi, sốt, chán ăn… do ảnh hưởng từ triệu chứng viêm gan B.

Các dưỡng chất nên được cân bằng theo nguyên tắc:

• Năng lượng (số calo/calories): 30 -35kcal/kg trọng lượng cơ thể.
• Tinh bột: 45 – 75% tổng lượng calories một ngày.
• Đạm: 0,8 – 1,2g/kg trọng lượng cơ thể.
• Chất béo tốt: 15 – 20% tổng lượng calories một ngày.
• Nước: 1,5 – 2 lít nước. Để biết đúng lượng nước cần thiết cho cơ thể, tính theo công thức: Trọng lượng cơ thể (kg) x 0.04 (Đơn vị nước: Lít)

2. Chia nhỏ bữa ăn

Ăn theo từng bữa nhỏ giúp người bệnh dễ dàng kiểm soát được lượng calories trong mỗi bữa ăn, kiểm soát tốt đường huyết và tăng khả năng trao đổi chất trong cơ thể.

3. Ưu tiên các thực phẩm lành mạnh

Người bệnh viêm gan B không nên ăn thực phẩm tái, sống vì sẽ làm tăng áp lực đến gan đang bị tổn thương; không dùng thực phẩm quá hạn, đã chế biến lâu ngày để tránh kích hoạt các chất gây hại cho gan. Tốt nhất, nên tự chế biến thức ăn tại nhà để chủ động kiểm soát gia vị, phù hợp với khẩu vị người bệnh.

Cách lựa chọn và chế biến thực phẩm cho người bị viêm gan B

1. Cách lựa chọn thực phẩm

Xây dựng thực đơn cho người viêm gan B cần chọn các thực phẩm tươi sống, có nguồn gốc sản xuất rõ ràng. Gồm:

• Ưu tiên lựa chọn thịt trắng, thịt nạc như ức gà, nạc thăn heo…
• Các loại cá béo như cá cơm, cá mòi, cá ngừ, cá thu… không chỉ là nguồn đạm hoàn chỉnh, mà còn giàu các dưỡng chất, qua đó thúc đẩy quá trình phục hồi các tế bào gan tổn thương.
• Tinh bột nên luân phiên sử dụng tinh bột chuyển hóa nhanh (cơm trắng, bánh mì trắng…) và tinh bột chuyển hóa chậm (gạo lứt, khoai lang…) để không tạo áp lực cho gan, đồng thời bổ sung chất xơ, kiểm soát đường huyết tốt hơn.

2. Cách chế biến thực phẩm

Người bệnh nên sử dụng ít gia vị, nên dùng một lượng nhỏ các gia vị cơ bản. Hạn chế sử dụng muối, tối đa khoảng 5mg muối/ngày để ngăn ngừa rủi ro xơ gan hóa, tăng áp lực tĩnh mạch, suy gan…

Điều quan trọng, không chế biến thức ăn quá nhiều dầu mỡ, chiên rán ngập đầu; không uống rượu bia, các đồ uống có cồn để nâng cao hiệu quả điều trị. (2)

Thực phẩm nên dùng cho người bệnh viêm gan B

Xây dựng thực đơn cho người viêm gan B phù hợp cũng cần bổ sung các loại trái cây tốt cho gan:

• Táo: chứa chất xơ pectin giúp đào thải độc tố và các kim loại nặng từ thực phẩm.
• Cam: chứa nguồn vitamin C dồi dào, giúp chống oxy hóa và hỗ trợ thải độc gan.
• Nho: chứa hợp chất resveratrol chống oxy hóa cùng nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe người bệnh viêm gan B.
• Chuối: chứa glycogen dễ hấp thu, phù hợp cho người bệnh viêm gan B.
• Quả bơ: Giàu chất dinh dưỡng, bao gồm chất béo tốt, chất xơ và các loại vitamin B, C, E thúc đẩy quá trình lành thương của gan. Ngoài ra, quả bơ còn chứa glutathione có khả năng làm sạch gan.
• Bưởi: nguồn vitamin C trong bưởi hỗ trợ thải độc gan bằng việc kích thích tái tạo enzyme có sẵn trong cơ thể.
• Chanh: thúc đẩy hoạt động của gan và quá trình đẩy mật vào ruột non, giúp đào thải độc tố trong cơ thể.

Trái cây là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất lý tưởng, tuy nhiên người bệnh viêm gan B không nên thu nạp loại quả chứa lượng đường fructose cao. Bởi đường này được phân hủy tại gan, nếu nạp quá dư thừa sẽ gây tình trạng ứ đọng chất béo trung tính tại gan. Lúc này, cơ thể đối diện nguy cơ bị kháng insulin, thậm chí tiến triển thành gan nhiễm mỡ. (3)

Thực phẩm người viêm gan B cần hạn chế

Thực đơn cho người viêm gan B cần hạn chế những thực phẩm khó tiêu và không đảm bảo giá trị dinh dưỡng. Những thực phẩm này có thể khiến gan vốn đang bị tổn thương phải hoạt động nhiều hơn để tiêu hóa. Điều này không tốt cho gan và tiềm ẩn nguy cơ cao biến chứng nguy hiểm khác như viêm gan B mạn, xơ hóa gan, ung thư gan…

Do đó, người bệnh viêm gan B nên kiêng những thực phẩm sau đây:

• Nội tạng động vật: Chứa lượng cholesterol cao, ảnh hưởng đến quá trình bài tiết mật của gan, ngăn thải độc của cơ thể. Ngoài ra, cholesterol còn làm tăng áp lực lên gan để tiêu hóa các loại nội tạng động vật.
• Măng: Măng có chứa cyanide, khi gặp enzyme trong gan sẽ biến đổi thành chất độc. Điều này không tốt khi gan đang bị tổn thương do virus viêm gan B, có thể làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn.
• Nhân sâm: Dù là thảo dược quý hiếm, có giá trị dinh dưỡng cao tuy nhiên lại gây tăng nhiệt nên nhân sâm không phù hợp để thêm vào thực đơn cho người bị viêm gan B.
• Thức ăn đóng hộp, chế biến sẵn: Nhóm thực phẩm này đều chứa chất bảo quản, nêm nhiều gia vị chế biến… đều là những yếu tố rủi ro gây tổn thương gan mà người bệnh cần phòng tránh.
• Gia vị nồng, cay nóng: Các loại gia vị cay nồng dễ kích thích đường tiêu hóa, gây áp lực cho gan và làm chậm quá trình lành thương tế bào gan.

Gợi ý thực đơn cho người viêm gan B

Người bệnh viêm gan B không cần quá khắt khe trong việc ăn uống. Thực đơn cho người viêm gan B nên được xây dựng đa dạng và tuân theo những tiêu chí sức khỏe nhất định được bác sĩ tư vấn, nhằm giúp duy trì sức khỏe và hỗ trợ cải thiện chức năng gan.

Nguyên tắc tính toán định lượng và lựa chọn thực đơn cho người viêm gan B:

• Năng lượng: 1500 – 2100 kcal/ngày tùy theo trọng lượng cơ thể.
• Tinh bột: 265 – 350g/ngày. Nên chọn các thực phẩm ngũ cốc nguyên hạt.
• Đạm: 60 – 863g/ ngày. Nên chọn thịt nạc, cá và hạn chế các động vật có vỏ sống.
• Chất béo tốt: 22 – 44g/ngày. Nên chọn chất béo đến từ các loại đậu, hạt để cùng lúc bổ sung chất xơ.

Nên liên tục thay đổi thực đơn cho người bệnh viêm gan để tạo cảm giác ngon miệng, giảm thiểu tình trạng chán ăn thường gặp. Việc sử dụng đa dạng thực phẩm sẽ giúp cơ thể hấp thu dinh dưỡng tối đa, tăng sức đề kháng, đáp ứng phác đồ điều trị viêm gan B tốt hơn.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Thực đơn cho người viêm gan B là một trong những yếu tố quan trọng trong điều trị bệnh, thúc đẩy nhanh quá trình phục hồi. Người bệnh cần đi khám dinh dưỡng, bác sĩ sẽ tư vấn cụ thể về điều chỉnh thực đơn dinh dưỡng hằng ngày, loại bỏ những thực phẩm gây hại cho gan và ưu tiên thực phẩm có lợi. Điều này giúp giảm thiểu ảnh hưởng từ các triệu chứng viêm gan B, cải thiện chức năng gan và nâng cao sức khỏe toàn diện.