Thực đơn cho người bị ung thư gan: Cách xây dựng và menu mẫu

Nguyên tắc xây dựng thực đơn hàng ngày cho bệnh nhân ung thư gan

1. Cung cấp đủ năng lượng

Tùy theo thể trạng và tình trạng của người bệnh, bác sĩ sẽ tư vấn xây dựng chế độ ăn cho người ung thư gan phù hợp, cung cấp đầy đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng.

Năng lượng là yếu tố đầu tiên cần quan tâm khi thiết lập thực đơn cho người bị ung thư gan. Mỗi loại thực phẩm, kể cả gia vị và nước uống (trừ nước lọc) đều tồn tại một phần năng lượng nhất định cung cấp cho cơ thể. Năng lượng này, còn được biết là số calo, giúp các cơ quan bên trong cơ thể vận hành và duy trì sự sống, đồng thời giúp cơ thể có sức khỏe để hoạt động bình thường.

Mỗi người sẽ có khả năng hấp thu năng lượng từ thực phẩm khác nhau, phụ thuộc vào giới tính, sức khỏe… Người bệnh ung thư gan vốn đã bị suy giảm chức năng gan, sức khỏe yếu hơn so với người khỏe mạnh. Chính vì vậy, cùng một khẩu phần ăn và hàm lượng dinh dưỡng, người bệnh ung thư gan sẽ có khả năng hấp thu năng lượng kém hơn so với người khỏe mạnh. Do đó, người bệnh ung thư gan cần ăn lượng thức ăn nhiều hơn.

2. Thực đơn cung cấp đủ chất dinh dưỡng

Thực đơn cho người bị ung thư gan cần có đủ 3 nhóm chất đa lượng như tinh bột, đạm, và chất béo tốt. Cùng với các vi chất bổ sung như vitamin và khoáng chất.

• Chất đạm: Còn gọi là protein, có khả năng thúc đẩy quá trình tự phục hồi của cơ thể. Đặc biệt là chống nhiễm trùng. Người bệnh ung thư gan cần trải qua nhiều cuộc hóa trị hoặc xạ trị, tác động xấu đến hệ miễn dịch của cơ thể. Đây là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý nhiễm trùng, viêm nhiễm ở người bệnh ung thư. Bổ sung đầy đủ lượng đạm cần thiết vào thực đơn hàng ngày giúp hệ miễn dịch của người bệnh nhanh phục hồi, giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng.
• Tinh bột: Người bệnh ung thư nên ưu tiên dùng tinh bột giàu chất xơ như gạo lứt, bánh mì nguyên cám, khoai lang, khoai sọ… vì giá trị dinh dưỡng cao hơn. Lượng đường trong tinh bột cũng thấp, không ảnh hưởng đến chức năng của những cơ quan khác trong cơ thể. Tinh bột đóng vai trò quan trọng, là nhóm cung cấp năng lượng duy trì hoạt động của cơ thể mỗi ngày.
• Chất béo tốt: Chất béo tốt đến từ các loại dầu thực vật, dầu ô liu và các loại hạt. Nhóm chất này giúp cơ thể được duy trì nhiệt độ và cung cấp năng lượng cho người bệnh. Tuy nhiên, cần kiểm soát lượng chất béo nạp vào mỗi ngày để đảm bảo được lợi ích sức khỏe mà nhóm chất này mang lại.
• Vitamin và khoáng chất: Vitamin và khoáng chất là những vi chất thường được tìm thấy trong rau củ và trái cây. Mỗi loại quả có chứa các vitamin và khoáng chất khác nhau, hỗ trợ cải thiện và duy trì sức khỏe cho người bệnh ung thư. Thực đơn cho người bị ung thư gan nên bổ sung những loại quả có chất chống oxy hóa hoặc vitamin C để tăng cường sức đề kháng cho người bệnh.

3. Ưu tiên các món nhạt, ít gia vị

Gan là một cơ quan thuộc hệ tiêu hóa. Gan có vai trò chuyển hóa các chất dinh dưỡng từ thức ăn đi nuôi cơ thể. Chất lượng từ thực phẩm người bệnh tiêu thụ luôn có ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng gan.

Với người ung thư gan, sử dụng gia vị cầu kỳ, dễ gây kích thích cho hệ tiêu hóa sẽ làm tăng áp lực lên gan đang tổn thương. Người bệnh ung thư gan có thể sẽ ngay lập tức bùng phát các triệu chứng rối loạn chức năng gan, đau mỏi vùng hạ sườn, báng bụng… Về lâu còn khiến cho tình hình của gan trở nên xấu đi do liên tục bị kích thích bởi thức ăn đậm gia vị.

Vì vậy, thực đơn của người bị ung thư gan, bên cạnh việc lựa chọn thực phẩm cẩn thận cũng cần tiết chế sử dụng gia vị trong lúc chế biến. Tốt nhất là nên nêm nếm nhạt, chỉ sử dụng các gia vị muối tiêu cơ bản.

4. Chia khẩu phần thành nhiều bữa nhỏ

Người bị ung thư gan do ảnh hưởng từ bệnh, quá trình điều trị và tâm lý, thể trạng sẽ luôn mệt mỏi và chán nản. Phần lớn sẽ có cảm giác chán ăn, không cảm thấy ngon miệng khi ăn. Việc chia nhỏ thành nhiều bữa trong ngày sẽ giúp giảm lượng thức ăn trong 1 lần, giúp người bệnh cảm thấy nhẹ nhàng hơn. Gan vì thế cũng giảm áp lực trong việc tiếp nhận và xử lý thức ăn. (1)

5. Uống đủ nước

Uống đủ 2 lít nước mỗi ngày giúp giữ độ ẩm cho da, cải thiện lưu lượng máu. Người bệnh ung thư gan uống đủ nước sẽ giảm cảm giác mệt mỏi, kém minh mẫn, hỗ trợ cải thiện tinh thần, tiếp tục với quá trình điều trị dài hạn. (2)

Bệnh nhân ung thư gan nên ăn gì và kiêng gì?

Tùy theo giai đoạn bệnh và thể trạng của người bệnh mà bác sĩ sẽ đề ra những thực đơn chuyên biệt, chuẩn cá nhân hóa, gồm những loại thực phẩm nên ăn và không nên ăn, góp phần giúp người bệnh tối ưu hiệu quả chữa trị.

1. Các loại thực phẩm nên ăn

Những lưu ý dinh dưỡng mà người bệnh ung thư cần lưu ý qua từng giai đoạn điều trị bệnh, bao gồm:

1.1. Trong khi hóa trị

Quá trình hóa trị khiến cho hệ miễn dịch của người bệnh bị suy yếu. Lúc này, cần ưu tiên thức ăn giàu đạm như cá, sữa, thịt gia cầm… để thúc đẩy quá trình tự phục hồi của cơ thể. Nếu như người bệnh cảm thấy chán ăn, không thể ăn nổi một bữa ăn lớn, có thể bắt đầu từ các món ăn nhẹ nhàng như sữa chua, các loại đậu, trứng… Dù trứng có hàm lượng đạm không cao bằng thịt, nhưng vẫn là nguồn chất đạm cần thiết.

1.2. Sau khi phẫu thuật

Người bệnh có thể ăn uống bình thường nhưng dựa theo nguyên tắc chung về thực đơn cho người bị ung thư gan. Quan trọng là bổ sung đầy đủ lượng chất cần thiết cho cơ thể, tăng cường trao đổi chất.

>>> Xem thêm: Ung thư gan nên ăn gì?

2. Các loại thực phẩm nên tránh

Bệnh nhân ung thư gan nên chú ý đến chế độ ăn uống của mình vì một số loại thực phẩm có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng hoặc làm tăng nguy cơ biến chứng. Thực đơn cho người bị ung thư gan cần tránh một số thực phẩm như:

• Đồ uống có cồn: Rượu gây thêm áp lực lên gan vốn đã bị tổn thương, làm tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn và cản trở quá trình phục hồi.
• Thực phẩm nhiễm aflatoxin: Aflatoxin là một loại độc tố cực mạnh được sản sinh bởi một số loại nấm mốc, thường xuất hiện trên các loại hạt, ngũ cốc, có liên quan đến sự phát triển của ung thư gan.
• Thực phẩm nhiều chất béo: Thực phẩm chiên, nhiều dầu mỡ hoặc chế biến sẵn thường chứa chất béo không lành mạnh có thể dẫn đến viêm và tổn thương gan, cũng như làm tăng gánh nặng cho gan và có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng bệnh.
• Thực phẩm chứa nhiều muối: Lượng muối quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng giữ nước và làm trầm trọng thêm các triệu chứng như cổ trướng (tích tụ dịch) ở bệnh nhân ung thư gan.
• Thực phẩm nhiều đường: Thực phẩm chứa nhiều đường có thể dẫn đến tăng tích tụ chất béo trong gan, điều này có hại cho những người bị ung thư gan.

>>> Xem thêm: Ung thư gan kiêng ăn gì?

Gợi ý thực đơn cho người bị ung thư gan

Thực đơn cho người bị ung thư gan mẫu:

• Buổi sáng: Phở bò gồm: 100 gram bánh phở và khoảng 70 gram thịt bò.
• Buổi trưa: Các món cá hấp hoặc kho (hạn chế chiên cá hoặc chiên không dầu). Đậu phụ, 80 – 100 gram cơm trắng hoặc cơm lứt. Rau cải luộc.
• Bữa phụ 1: Sữa hạt không/ ít đường, hay một ít trái cây tùy thích.
• Bữa tối: Các món thịt gà/ vịt. Rau cải luộc. 100 gram cơm trắng hoặc cơm lứt.
• Bữa phụ 2: Sữa hạt, sữa chua hoặc trái cây tùy thích.

Người bệnh có thể thay đổi thực phẩm mỗi ngày theo các lưu ý dinh dưỡng như sau:

• Nhóm đạm: 100 gram thịt bò/ thịt cá/ thịt gà/ tôm.
• Nhóm tinh bột: Cơm trắng, cơm lứt đều có thể cung cấp mức năng lượng tương đồng. Với cơm lứt, không làm tăng đường huyết trong máu và cũng cung cấp một lượng chất xơ nhất định.
• Nhóm chất béo tốt: dầu thực vật/ dầu ô liu, sử dụng tối đa 1 thìa cà phê cho mỗi lần.
• Chất xơ: Khi người bệnh ung thư gan không thể ăn các loại rau cải, có thể bổ sung chất xơ từ các loại trái cây, điển hình như ổi, táo hoặc chuối.

Nguyên tắc chung khi xây dựng thực đơn hàng ngày cho người bị ung thư gan như sau:

• Chia nhỏ từ 4 – 6 bữa ăn và đảm bảo lượng ăn đầy đủ.
• Đầy đủ 3 nhóm chất chính tinh bột, đạm và chất béo tốt. Bổ sung vitamin và chất khoáng bằng các món tráng miệng.
• Tăng lượng chất xơ trong bữa ăn.
• Người bệnh cần được thay đổi món ăn theo từng ngày để tạo cảm giác ngon miệng.
• Chế biến thức ăn nhạt, ít gia vị, ít dầu mỡ.
• Người bệnh nên ăn những món dễ tiêu hóa, dạng lỏng hoặc sệt sẽ tốt hơn

Điều trị ung thư gan là một quá trình lâu dài với mục tiêu tránh làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tổng quan. Lúc này gan không còn khả năng hoạt động như bình thường, người bệnh sẽ dễ mắc phải tình trạng chán ăn, suy nhược cơ thể và tiềm ẩn nhiều bệnh lý thứ phát khác. Do đó, xây dựng thực đơn cho người bị ung thư gan là điều quan trọng để cải thiện sức khỏe cho người bệnh. Cần lựa chọn những thực phẩm phù hợp, hỗ trợ kết quả điều trị và cân bằng đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Như đã nói, người bị ung thư gan cần đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra, khám và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Thực đơn cho người bị ung thư gan đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình điều trị, giúp duy trì nền tảng sức khỏe ổn định, cung cấp đủ năng lượng cho người bệnh chống chọi với quá trình điều trị ung thư. Do đó, người bệnh ung thư gan cần gặp bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn thiết lập thực đơn, góp phần đạt được kết quả điều trị tốt nhất.