Thực đơn cho người bị gan nhiễm mỡ trong 1 tuần gợi ý từ bác sĩ

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người bị gan nhiễm mỡ

Để có thể góp phần cải thiện tình trạng bệnh, ngăn ngừa nguy cơ xảy ra biến chứng tiềm ẩn, chế độ ăn cho người gan nhiễm mỡ cần tuân thủ các nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản sau đây:

1. Chế độ ăn ít tinh bột nhanh, hạn chế đường

Thực đơn 1 tuần cho người bị gan nhiễm mỡ nói riêng hay thực đơn cho người gan nhiễm mỡ nói chung nên chứa ít tinh bột hấp thụ nhanh và hạn chế dung nạp đường. Bởi vì, tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa tinh bột hấp thụ nhanh và đường như gạo trắng, lúa mì… sẽ thúc đẩy quá trình chuyển chuyển hóa carbohydrate thành glucose sẽ diễn ra mạnh mẽ hơn.

Trong khi đó, glucose sẽ được gan chuyển hóa thành năng lượng dưới dạng glycogen. Nếu hàm lượng glucose tăng cao do cơ thể tiêu thụ nhiều tinh bột hấp thụ nhanh và đường có thể khiến gan bị quá tải và khó phân hủy được hết glycogen, dẫn đến tăng nguy cơ viêm gan do tích tụ nhiều mỡ thừa.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người bệnh gan nhiễm mỡ nên ưu tiên ăn nhiều chất xơ, vitamin thay cho thực phẩm cung cấp nhiều tinh bột hấp thụ nhanh và đường. Điều này sẽ giúp thúc đẩy cơ chế phục hồi chức năng gan, đồng thời hỗ trợ loại bỏ độc tố và chất béo dư thừa khỏi cơ thể.

2. Bổ sung chất béo tốt

Tiêu thụ quá mức thực phẩm giàu chất béo “xấu” (chất béo chuyển hóa, chất béo bão hòa) có thể gây áp lực lên cơ quan gan, khiến gan tích tụ càng nhiều mỡ, gây suy giảm chức năng gan. Khi gan tích tụ nhiều chất béo có thể khiến cho nguy cơ viêm gan, xơ gan tăng đáng kể.

Thay vì vậy, người bị gan nhiễm mỡ cần ưu tiên tiêu thụ thực phẩm giàu chất béo “tốt” (chất béo không bão hòa) – đặc biệt là axit béo omega-3. Tiêu thụ omega-3 có thể góp phần giúp cải thiện tình trạng bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) thông qua cơ chế thúc đẩy gan tăng cường chuyển hóa chất béo. Một số thực phẩm giàu chất béo tốt nên có trong thực đơn cho người bị gan nhiễm mỡ bao gồm cá béo, dầu ô-liu, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt….

3. Ưu tiên thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp

Thực đơn cho người gan nhiễm mỡ nên tập trung vào việc chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) thấp như rau xanh, các loại hạt, đậu, trái cây ít ngọt…. Điều này sẽ góp phần giúp kiểm soát mức đường huyết sau ăn ở ngưỡng an toàn, nhờ vậy ức chế hiện tượng tích trữ mỡ trữ ở gan hiệu quả.

4. Hạn chế món ăn mặn, thực phẩm đóng hộp

Người mắc bệnh gan nhiễm mỡ nên tránh ăn thực phẩm đóng hộp và món ăn quá mặn. Bởi vì, điều này chúng chứa nhiều chất bảo quản, chất điều vị, muối… tiêu thụ nhiều sẽ gây áp lực lớn lên cơ quan gan, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và khiến bệnh tiến triển nhanh chóng. (2)

Người bệnh gan nhiễm mỡ nên tự nấu ăn tại nhà để kiểm soát hàm lượng gia vị sử dụng (dưới 5 g muối / ngày), từ đó hạn chế nguy cơ dung nạp nhiều muối và chất có hại cho gan.

5. Tập trung vào kiểm soát khẩu phần và calo mỗi bữa

Để kiểm soát mức đường huyết sau ăn ở ngưỡng an toàn nhằm hạn chế tình trạng tích mỡ thừa ở gan, người bị gan nhiễm mỡ cần quản lý khẩu phần ăn và lượng calo dung nạp trong mỗi bữa ăn. Điều này sẽ góp phần giúp người bị gan nhiễm mỡ kiểm soát được khối lượng cơ thể, tránh nguy cơ tăng cân, béo phì. Đồng thời, kiểm soát khẩu phần và lượng calo nạp trong mỗi bữa ăn còn giúp người bệnh có thể tránh được tình trạng trào ngược dạ dày, ợ nóng, đầy hơi.

Người bị gan nhiễm mỡ nên ăn gì và kiêng gì?

Nhằm rút ngắn thời gian chữa trị, hỗ trợ cải thiện bệnh, ngăn ngừa nguy cơ gây ra biến chứng nguy hiểm như viêm gan, xơ gan, tiểu đường, bệnh tim mạch…, người bệnh gan nhiễm mỡ nên hiểu rõ cần ăn gì và kiêng gì, cụ thể như sau:

1. Những thực phẩm nên ăn

Một số thực phẩm nên có trong thực đơn hàng ngày cho người bị gan nhiễm mỡ bao gồm:

• Rau xanh, củ quả, trái cây tươi: Đây là các loại thực phẩm cung cấp nhiều vitamin (A, B, C, E…), chất chống oxy hóa (polyphenols, carotenoids, flavonoids, glucosinolates…), chất xơ giúp ngăn chặn hiện tượng tích tụ mỡ thừa ở gan. Theo đó, thực đơn cho người bị gan nhiễm mỡ nên bổ sung các loại thực phẩm này, bao gồm bắp cải, cải bó xôi, cần tây, ớt chuông, cà chua, cà rốt, táo, lê, bí ngòi…. (3)
• Thực phẩm giàu chất đạm ít béo: Chất đạm đóng vai trò quan trọng giúp duy trì cân nặng phù hợp. Người bị gan nhiễm mỡ nên ưu tiên tiêu thụ chất đạm ít béo như thịt gia cầm bỏ da, các loại đậu (đặc biệt là đậu nành), các loại cá, sữa tách béo….
• Thực phẩm giàu omega-3: Như đã đề cập, axit béo omega-3 có tác động tích cực đối với sức khỏe của người bệnh gan nhiễm mỡ. Do đó, thực đơn cho người gan nhiễm mỡ nên bổ sung thực phẩm giàu omega-3 như hạt lanh, hạt chia, cá hồi, cá ngừ, dầu ô-liu….
• Bổ sung tinh chất từ thiên nhiên có lợi cho gan: Người bệnh có thể bổ sung các thành phần từ thiên nhiên có lợi cho sức khỏe của gan, đơn cử như tinh chất S. Marianum và Wasabia thiên nhiên. Bộ đôi tinh chất từ thiên nhiên này có khả năng kiểm soát tế bào Kupffer, giúp chống viêm, giải động, tăng cường hoạt động của tế bào gan, hỗ trợ phục hồi chức năng gan, cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ.

2. Những thực phẩm nên tránh

Người bệnh gan nhiễm mỡ cần tránh tiêu thụ các loại thực phẩm sau đây để bảo vệ sức khỏe:

• Thực phẩm giàu fructose: Hấp thụ nhiều đường fructose có thể tác động kích thích quá trình tích tụ mỡ ở gan tăng gấp 2 lần, kéo theo nguy cơ béo phì, bệnh tim mạch, tiểu đường… Do đó, người bệnh gan nhiễm mỡ cần tránh dung nạp thực phẩm giàu đường fructose như xoài, nhãn, vải, đào….
• Mỡ động vật: Tiêu thụ nhiều mỡ động vật có thể gây áp lực lên cơ quan gan, khiến cho gan không chuyển hóa chất béo hiệu quả, dẫn đến hiện tượng tích tụ mỡ ở gan. Thực đơn cho người bị gan nhiễm mỡ hay thực đơn 1 tuần cho người bị gan nhiễm mỡ cần hạn chế tối đa mỡ động vật để bảo vệ sức khỏe cho người bệnh.
• Thực phẩm giàu cholesterol: Hạn chế dung nạp các loại thực phẩm giàu cholesterol là điều cần thiết giúp làm giảm hàm lượng chất béo tích tụ ở gan. Theo đó, người bị gan nhiễm mỡ cần tránh ăn thực phẩm giàu cholesterol như lòng đỏ trứng, nội tạng động vật, món ăn chiên rán nhiều dầu mỡ….
• Các loại thịt đỏ: Tiêu thụ các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt heo, thịt cừu… có thể khiến cho tình trạng bệnh gan nhiễm mỡ chuyển biến nhanh chóng. Bởi vì, thịt đỏ chứa nhiều cholesterol, chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa có hại cho sức khỏe gan.
• Thực phẩm chứa cồn, chất kích thích: Tiêu thụ nhiều cồn và chất kích thích có thể nhanh chóng thúc đẩy bệnh gan nhiễm mỡ chuyển biến thành bệnh xơ gan, thậm chí ung thư gan. Bởi vì, gan phải gia tăng hoạt động xử lý chất độc acetaldehyde từ cồn, lâu dài khiến gan bị quá tải và suy giảm chức năng.

Gợi ý menu thực đơn 1 tuần cho người bị gan nhiễm mỡ

Thực đơn cho người gan nhiễm mỡ cần tập trung vào việc giảm thiểu dung nạp calo, chất béo, đường, muối, đồng thời tăng cường chất xơ, vitamin, chất chống oxy hóa. Người bệnh có thể tham khảo thực đơn 1 tuần cho người bị gan nhiễm mỡ được các chuyên gia dinh dưỡng gợi ý dưới đây:

1. Thực đơn ngày 1

• Bữa sáng: Bánh mì sandwich nguyên cám (2 lát), trứng luộc (1 quả), cà chua (¼ quả)
• Bữa trưa: Cơm gạo lứt (1 chén), canh cải xanh (1 chén), cá hồi nướng (70 g), salad trộn (1 bát), tráng miệng (1 quả táo)
• Bữa tối: Cơm gạo lứt (1 chén), canh mồng tơi (1 chén), ức gà bỏ da áp chảo (70 g)

2. Thực đơn ngày 2

• Bữa sáng: Cháo cá hồi đậu xanh (1 chén), sữa đậu nành không đường (100 ml)
• Bữa trưa: Cơm gạo lứt (1 chén), đậu que xào tôm (1 đĩa), canh cải bó xôi (1 chén), tráng miệng (1 quả cam)
• Bữa tối: Cơm gạo lứt (1 chén), cá ngừ kho thơm (2 lát)

3. Thực đơn ngày 3

• Bữa sáng: Bún gạo lứt xào chay (1 đĩa), sữa tươi tách béo không đường (100 ml)
• Bữa trưa: Nui gạo lứt xào tôm mực (1 đĩa), rau củ luộc (1 đĩa), nước ép cần tây (100 ml)
• Bữa tối: Cơm gạo lứt (1 chén), bông cải xào cà rốt (1 đĩa), thịt thăn heo luộc (80 g)

4. Thực đơn ngày 4

• Bữa sáng: Súp cua (1 chén), sữa hạnh nhân không đường (100 ml)
• Bữa trưa: Cơm gạo lứt (1 chén), canh cải thảo (1 chén), thịt thăn heo xào cà rốt (1 đĩa), tráng miệng (1 quả chuối)
• Buổi tối: Cơm gạo lứt (1 chén), canh rong biển nấu tôm khô (1 chén), đậu hũ luộc (1 bìa)

5. Thực đơn ngày 5

• Bữa sáng: Sandwich nguyên cám (2 lát), trứng ốp la (1 quả), quả bơ (½ quả)
• Bữa trưa: Cơm gạo lứt (1 chén), canh đậu hũ non nấu hẹ (1 chén), ức gà xào bông cải (1 đĩa), tráng miệng (1 quả ổi)
• Bữa tối: Cháo yến mạch nấu tôm (1 chén), canh chua cá hú (1 chén với 1 lát cá hú), bí ngòi xào thịt thăn heo (1 đĩa)

6. Thực đơn ngày 6

• Bữa sáng: Bánh canh gạo lứt nấu cua (1 tô nhỏ), sữa đậu nành không đường (100 ml)
• Bữa trưa: Cơm gạo lứt (1 chén), măng tây xào thịt ức gà (1 đĩa), canh rau ngót (1 chén), tráng miệng (2 múi bưởi)
• Bữa tối: Cơm gạo lứt (1 chén), tôm xào cà rốt (1 đĩa), canh cải xanh (1 chén)

7. Thực đơn ngày 7

• Bữa sáng: Súp cá hồi rau củ (1 tô nhỏ), sữa hạt sen không đường (100 ml)
• Bữa trưa: Cơm gạo lứt (1 chén), canh khổ qua nhồi thịt (1 quả khổ qua nhồi thịt), rau muống luộc (1 đĩa nhỏ)
• Bữa tối: Cơm gạo lứt (1 chén), cá basa kho hành (2 lát), canh bắp cải (1 chén)

Lưu ý: Thực đơn 1 tuần cho người bị gan nhiễm mỡ trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Để có thể xây dựng được thực đơn chi tiết giúp tốt cho sức khỏe, cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ hiệu quả, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị hoặc bác sĩ dinh dưỡng.

Trên đây là những thông tin cơ bản liên quan đến chế độ dinh dưỡng cho người mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Để được tư vấn cách xây dựng thực đơn cho người bị gan nhiễm mỡ hay thực đơn cho người gan nhiễm mỡ chuẩn cá nhân hóa, người bệnh cần sớm đến bệnh viện để bác sĩ thăm khám và trao đổi chi tiết.