18 loại thức ăn cải thiện tinh trùng dị dạng cực tốt và dễ tìm

Tổng quan về tình trạng tinh trùng dị dạng ở nam giới

Tinh trùng bình thường có cấu tạo 3 phần, bao gồm phần đầu, phần cổ – thân và phần đuôi. Những đặc điểm của tinh trùng bình thường bao gồm:

• Phần đầu: Bộ phận quan trọng nhất trong tinh trùng, chứa vật liệu di truyền và men acrosome (cực đầu) đóng vai trò như một “nam châm” có thể định hướng vị trí của trứng (noãn), đục thủng màng noãn để thụ tinh. Đầu tinh trùng có hình bầu dục, chiều dài khoảng 3,7 – 4,7 µm, chiều rộng khoảng 2,5 – 3,2 µm.
• Phần thân: Nguyên vẹn, gắn trực tiếp vào phần đầu, bề ngang khoảng 0,5 – 0,7 µm, dài 3,3 – 5,2 µm.
• Phần đuôi: Bộ phận này có tác dụng giúp tinh trùng di chuyển, dài khoảng 45 – 50 µm.

Như vậy, những tinh trùng không có mô tả giống trên được đánh giá là tinh trùng dị dạng. Nguyên nhân khiến tinh trùng dị dạng rất đa dạng như tuổi tác, rối loạn nội tiết tố, thiếu hụt các vitamin và khoáng chất, thường xuyên tiếp xúc nguồn nhiệt cao, viêm nhiễm và bệnh lý nam khoa…

Tật tinh trùng dị dạng thường gặp ở tinh trùng gồm:

• Bất thường phần đầu: Đầu to, đầu nhỏ, đầu quả lê, đầu kim, không có acrosome, có hai đầu…
• Bất thường phần cổ – thân: cổ dày, bào tương cổ, cổ gập…
• Bất thường phần đuôi: Đuôi ngắn, đuôi dài, không có đuôi, đuôi xoắn…

Tinh trùng dị dạng không thể đánh giá bằng mắt thường mà chỉ được phát hiện qua xét nghiệm phân tích tinh dịch đồ. Hệ thống·tiêu chí đánh giá gồm thể tích, mật độ, số lượng, khả năng di chuyển và hình thái.

Thông thường, nam giới khỏe mạnh xuất khoảng 2 ml (> 1.4ml) tinh dịch mỗi lần xuất tinh, tổng số tinh trùng trên 39 triệu con, ít nhất 54% sống sót, tỷ lệ tinh trùng bình thường cần đạt tối thiểu 4%, ít nhất 30% di động tiến tới. (Tiêu chuẩn mới WHO 2021)

Thực tế không phải mọi tinh trùng đều có hình thái bình thường. Hầu hết trong tinh dịch của nam giới đều tồn tại tinh trùng dị dạng. Các tinh trùng này sẽ bị đào thải ra ngoài một cách tự nhiên. Tuy nhiên nếu tỷ lệ tinh trùng bất thường hình thái cao, điều này đồng nghĩa cơ hội thụ tinh của nam giới giảm đáng kể, thậm chí dẫn đến vô sinh. (1)

Chế độ dinh dưỡng có ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng của đàn ông không?

Chế độ dinh dưỡng, thói quen, lối sống sinh hoạt của một người có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và số lượng tinh trùng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng bất thường ở tinh trùng có thể do nguyên nhân nội sinh không thể thay đổi (tuổi tác, suy giảm nội tiết tố, đột biến gen di truyền, tổn thương tinh hoàn…), song cũng có thể do chế độ ăn uống, lối sống, bao gồm thiếu hụt kẽm, vitamin và khoáng chất, thói quen hút thuốc, lạm dụng rượu bia, sử dụng chất kích thích, mặc quần lót chật…

Vì vậy, thiết lập chế độ dinh dưỡng khoa học là một trong các biện pháp cải thiện chất lượng tinh trùng hiệu quả, được áp dụng trong nhiều trường hợp bất thường tinh trùng, đặc biệt là dị dạng tinh trùng. (2)

Tinh trùng dị dạng nên ăn gì, kiêng gì cho tốt?

Chế độ dinh dưỡng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng nói riêng và sức khỏe tổng thể nói chung. Một số nhóm thực phẩm góp phần cải thiện chất lượng tinh trùng hiệu quả, trong khi đó có những loại thực phẩm nam giới nên hạn chế để đảm bảo sức khỏe sinh sản.

1. Nam giới bị tinh trùng dị dạng nên ăn gì?

Chế độ ăn uống nhiều thực phẩm chứa chất chống oxy hoá trong thực đơn hằng ngày giúp nam giới cải thiện hình thái tinh trùng hiệu quả. Các chất chống oxy hóa giúp loại bỏ các gốc tự do có tính oxy hóa mạnh, ngăn ngừa tổn thương DNA trong tế bào tinh trùng.

Đối với vấn đề “Ăn gì để cải thiện tinh trùng dị dạng” mà nhiều nam giới thắc mắc, bác sĩ Nguyễn Công Danh, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, PlinkCare cho biết những thực phẩm tốt cho sức khỏe sinh sản của nam giới gồm:

• Các loại rau lá xanh;
• Các loại hạt;
• Protein nạc;
• Các loại cá béo;
• Các loại quả mọng.

2. Nam giới bị tinh trùng dị dạng cần hạn chế ăn gì?

Bên cạnh các loại thức ăn cải thiện tinh trùng dị dạng hiệu quả, một số nhóm thực phẩm có nguy cơ giảm chất lượng tinh trùng, gây khó khăn trong việc thụ tinh. Để cải thiện hình thái tinh trùng, nam giới nên hạn chế ăn các loại thực phẩm:

• Thịt chế biến sẵn: Các loại đồ ăn đóng hộp, thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt nguội, đồ ăn nhiều chất béo bão hòa… ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tinh trùng, tăng nguy cơ dị dạng tinh trùng. Thay vì sử dụng các loại thức ăn chế biến sẵn, nam giới nên ưu tiên sử dụng nguồn thực phẩm lành mạnh như protein nạc, cá, gia cầm, các loại đậu… để cải thiện chất lượng tinh trùng.
• Đậu nành: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng nam giới ăn nhiều thực phẩm làm từ đậu nành như đậu phụ, sữa đậu nành… bị suy giảm nồng độ testosterone, dẫn đến giảm chất lượng và mật độ tinh trùng. Mặc dù vậy, không thể phủ nhận đậu nành chứa hàm lượng protein thực vật cao, các loại axit amin thiết yếu, lipid, glucid… Nam giới có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp.
• Thực phẩm chứa nhiều cafein: Lượng cafein cao làm giảm khả năng di chuyển của tinh trùng. Nam giới nên hạn chế uống quá nhiều thức uống chứa cafein như cà phê, trà…
• Các sản phẩm từ sữa chứa nhiều chất béo: Kem, phôi mai thường chứa nhiều chất béo bão hòa, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe toàn diện cũng như sức khỏe nam giới.
• Đồ uống có hàm lượng đường cao: Thường xuyên uống nước ngọt, đồ uống nhiều đường như soda, nước đóng chai… dễ dẫn đến tăng cân, ảnh hưởng sức khỏe tinh trùng, tăng nguy cơ ung thư.

Danh sách 18 nhóm thực phẩm – loại thức ăn cải thiện tinh trùng dị dạng hiệu quả

Nếu nguyên nhân dẫn đến tình trạng dị dạng tinh trùng do yếu tố ngoại sinh có thể thay đổi được bằng cách điều chỉnh lối sống, chế độ dinh dưỡng, bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể bệnh nhân cách sinh hoạt, ăn uống lành mạnh nhằm cải thiện chất lượng tinh trùng.

Dưới đây là nhóm thức ăn giúp cải thiện tinh trùng dị dạng hiệu quả mà nam giới nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày:

1. Thực phẩm giàu axit béo omega-3

Các loại thực phẩm giàu axit béo omega-3 rất tốt cho sức khỏe mắt, tim mạch, thần kinh, đồng thời omega-3 được chứng minh có thể tăng số lượng tinh trùng, khả năng di chuyển và cải thiện hình thái tinh trùng hiệu quả. Nam giới nên tăng cường các loại thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, cá ngừ, hải sản, các loại hạt, trứng. (3)

2. Thực phẩm giàu vitamin C

Vitamin C là chất chống oxy hóa quan trọng đối với sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe sinh sản ở nam giới. Vitamin C giúp cải thiện mật độ, khả năng di chuyển và hình thái của tinh trùng.

Nam giới có thể bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin C như cam, quýt, bưởi, dâu tây, kiwi, rau củ quả gồm bông cải xanh, cà chua, bắp cải, ngũ cốc… vào thực đơn hàng ngày.

3. Thực phẩm giàu vitamin B12

Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng vitamin B12 tốt cho sức khỏe tinh trùng. Vitamin B12 có thể cải thiện khả năng di chuyển, số lượng tinh trùng và giảm tỷ lệ phân mảnh DNA. Các loại thực phẩm giàu vitamin B12 như cá, hải sản, thịt gia cầm, sữa và các sản phẩm từ sữa, trứng, ngũ cốc…

4. Thực phẩm giàu Folate

Thiếu hụt folate có liên quan đến sự gia tăng mức độ phân mảnh DNA trong tinh trùng, đồng thời “sức khỏe” tinh trùng kém hơn, mật độ tinh trùng suy giảm… Nam giới có thể tăng lượng folate vào cơ thể bằng cách tăng cường thực phẩm như rau bina, bắp cải, măng tây, đậu, ngũ cốc, bánh mì, trái cây tươi, đặc biệt là cam.

5. Thực phẩm giàu vitamin D

Vitamin D có nhiều trong các loại cá béo (cá hồi, cá ngừ), pho-mát, trứng, sữa chua, các loại nấm… Theo nhiều nghiên cứu, các loại thực phẩm giàu vitamin D có khả năng làm tăng nồng độ testosterone tốt cho quá trình sinh tinh, cải thiện hiệu quả khả năng di chuyển của tinh trùng.

6. Thực phẩm giàu vitamin E

Bên cạnh tác dụng là chất chống oxy hóa hiệu quả chống lại gốc tự do gây hại tới tế bào tinh trùng, vitamin E còn có khả năng cải thiện hoạt động sản xuất tinh trùng, nâng cao chất lượng tinh trùng. Thực phẩm giàu vitamin E bao gồm các loại dầu thực vật (dầu nành, dầu hướng dương), hạt, rau lá xanh (rau bina, bông cải xanh), nước ép.

7. Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa có tác dụng làm tăng số lượng tinh trùng và thể tích tinh dịch, giúp chống lại các gốc tự do gây hại cho tinh trùng, giảm mức độ phân mảnh DNA trong tinh trùng. Các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa gồm: các loại hạt, quả mọng (việt quất, dâu tây, nho, mâm xôi), đậu, atiso, rau bina, chocolate đen…

Dưới đây là gợi ý một số thực phẩm tốt cho tinh trùng:

8. Hàu

Hàu chứa hàm lượng kẽm cao, là chất cần thiết cho quá trình sản xuất tinh trùng cũng như nâng cao chất lượng tinh binh.

9. Cà chua

Cà chua là thực phẩm quen thuộc, có thể chế biến thành nhiều món ăn và phổ biến khắp thế giới. Loại quả này chứa chất chống oxy hóa lycopene, giúp tăng số lượng tinh trùng ở nam giới và hỗ trợ cải thiện hình thái tinh trùng, cải thiện sức khỏe tim mạch, thị lực, tốt cho da và có vai trò quan trọng trong phòng ngừa ung thư. Nam giới có thể ăn cà chua tươi, nấu chín hoặc làm nước sốt cà chua…

10. Bơ

Bơ là một trong những thực phẩm “siêu dưỡng chất” giúp tăng cường sức khỏe tinh binh. Trong bơ chứa nhiều folate, vitamin E và kẽm cao, cung cấp các dưỡng chất thiết yếu giúp cải thiện số lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng.

Folate đóng vai trò quan trọng trong hoạt động sản xuất tinh trùng và tổng hợp DNA. Trong khi đó vitamin E là một trong những chất chống oxy hóa hiệu quả, bảo vệ và cải thiện chất lượng tinh trùng.

11. Quả óc chó

Quả óc chó chứa nhiều axit béo omega-3, có thể giúp tinh trùng di chuyển tốt hơn. Ngoài ra vitamin E và polyphenol trong quả óc chó giúp bảo vệ tinh trùng trước các gốc tự do trong cơ thể. Ngoài ra, quả óc chó chứa kẽm, một khoáng chất quan trọng trong quá trình sản sinh tinh trùng cũng như duy trì tinh trùng khỏe mạnh.

12. Tỏi

Hợp chất kháng sinh tự nhiên allicin trong tỏi có thể cải thiện máu đến cơ quan sinh dục nam, tác động tích cực đến số lượng tinh trùng và thể tích tinh dịch. Bên cạnh đó, tỏi chứa nhiều chất chống oxy hóa có khả năng chống lại các gốc tự do trong cơ thể, hạn chế các tổn thương tế bào tinh trùng.

13. Thịt bò

Thịt bò là một trong những loại thực phẩm cải thiện bất thường hình thái tinh trùng hiệu quả. Thịt bò chứa hàm lượng kẽm, selen, carnitine và vitamin B12 có tác dụng kích thích sản sinh hormone sinh dục nam, tăng khả năng vận động, số lượng tinh trùng, hạn chế bất thường hình thái tinh trùng.

14. Tôm, cua

Hàm lượng dinh dưỡng như kẽm, canxi, axit amin, protein… trong tôm, cua có thể giúp tinh trùng khỏe mạnh hơn, di chuyển ổn định và hạn chế dị dạng tinh trùng.

15. Rau bina (Rau chân vịt)

Nồng độ axit folic trong cơ thể thấp có thể dẫn đến các bất thường tinh trùng, giảm khả năng thụ tinh và tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Bổ sung rau bina vào thực đơn hàng ngày góp phần cải thiện chất lượng tinh trùng. Hàm lượng axit folic cao trong rau bina giúp bảo vệ hình thái tinh trùng, ngăn ngừa các tổn thương, bất thường ở tinh trùng nam giới.

16. Giá đỗ

Giá đỗ có thể cung cấp các dưỡng chất quan trọng đối với cơ thể, đặc biệt là sức khỏe sinh sản ở nam giới như omega-3, vitamin A, E, C…

17. Măng tây

Măng tây cung cấp lượng lớn vitamin C cho cơ thể, hỗ trợ chống lại các gốc tự do, tăng cường hệ miễn dịch cơ thể. Đối với sức khỏe của nam giới, hàm lượng vitamin C cao trong măng tây giúp cải thiện chất lượng và số lượng tinh trùng.

18. Bông cải xanh

Bổ sung bông cải xanh vào thực đơn hàng ngày giúp nam giới cải thiện các vấn đề sức khỏe sinh sản, hạn chế tinh trùng dị dạng, sinh lý yếu, rối loạn cương dương…

Một số lưu ý hỗ trợ quá trình cải thiện tinh trùng dị dạng

Bên cạnh việc thiết lập chế độ dinh dưỡng giàu dưỡng chất, có một số biện pháp góp phần cải thiện chất lượng tinh trùng, giảm tỷ lệ dị dạng tinh trùng mà nam giới có thể áp dụng trong lối sống sinh hoạt hàng ngày gồm:

• Duy trì cân nặng ở mức lý tưởng: Cân nặng lý tưởng giúp duy trì sự cân bằng nội tiết tố, đảm bảo hoạt động sinh tinh diễn ra bình thường.
• Tránh nhiệt độ cao: Tiếp xúc với nguồn nhiệt cao ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe tinh trùng. Vì vậy nam giới tốt nhất nên tránh tắm nước nóng, xông hơi, mặc quần áo quá chật, đặt điện thoại, máy tính trên đùi.
• Ngủ đủ giấc: Mỗi ngày nam giới nên ngủ đủ 7-9 giờ giúp hỗ trợ điều hòa hormone cũng như đảm bảo cho hoạt động sản xuất tinh binh.
• Thực phẩm bổ sung: Các loại thuốc hỗ trợ có thể mang lại lợi ích cho việc tăng cường số lượng tinh trùng. Nam giới nên tham khảo hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa để lựa chọn các thực phẩm bổ sung chống oxy hóa như vitamin C, E và coenzyme Q10. Lưu ý các loại thực phẩm bổ sung cần sử dụng đúng liều, đúng thuốc mà bác sĩ đã chỉ định.
• Cố gắng tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại: Hóa chất độc hại, dung môi, tia bức xạ, thuốc diệt cỏ, thuốc trừ sâu, nhựa… ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tinh trùng. Vì vậy mỗi người nên giảm tiếp xúc với hóa chất bằng cách ưu tiên sử dụng các loại thực phẩm sạch, mặc đồ bảo hộ khi tiếp xúc với môi trường làm việc công nghiệp.

Nếu nguyên nhân gây dị dạng tinh trùng ở nam giới do yếu tố lối sống thiếu lành mạnh, tình trạng này có thể cải thiện được. Tổ chức lối sống khoa học, duy trì cân nặng ổn định, tập thể dục thường xuyên, ăn uống và nghỉ ngơi đầy đủ… là những biện pháp cải thiện sức khỏe tinh trùng hiệu quả.

Để đặt lịch tư vấn chi tiết vấn đề nam giới nên lựa chọn thực ăn cải thiện tinh trùng dị dạng như thế nào tại IVF Tâm Anh, quý khách hàng có thể liên hệ:

Trên đây là những thông tin giải đáp cho vấn đề nam giới nên chọn thức ăn cải thiện tinh trùng dị dạng nào mới phù hợp, giúp phái mạnh lựa chọn các loại thực phẩm phù hợp. Bác sĩ cho biết hiện nay tình trạng bất thường hình thái tinh trùng chưa có thuốc đặc trị. Các biện pháp điều trị tinh trùng dị dạng và cải thiện chất lượng tinh trùng chủ yếu tập trung vào nguyên nhân dẫn đến bất thường tinh trùng.