Bị thiếu máu có nguy hiểm không? Yếu tố nào tăng nguy cơ mắc bệnh?

Thiếu máu có nguy hiểm không?

Thiếu máu là một tình trạng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và hoạt động của toàn bộ các hệ thống cơ quan trong cơ thể, thậm chí đe dọa đến tính mạng nếu không điều trị sớm. Các trường hợp bị thiếu máu nhẹ, không có triệu chứng hoặc triệu chứng thoáng qua sẽ dễ điều trị hơn và ít nguy hiểm hơn.

Với trường hợp thiếu máu di truyền, bị thiếu máu mức độ trung bình nặng, người bệnh có thể gặp nhiều vấn đề về sức khỏe và các vấn đề này có thể kéo dài vĩnh viễn. Thậm chí, thiếu máu trầm trọng có thể đe dọa tính mạng người bệnh nếu không kịp thời phát hiện và điều trị. (1)

Thiếu máu là bệnh gì?

Thiếu máu là tình trạng cơ thể không có đủ hồng cầu khỏe mạnh. Các tế bào hồng cầu có vai trò vận chuyển và cung cấp oxy cho các mô cơ quan trong cơ thể. Do đó, nếu bạn bị thiếu máu, cơ thể bạn không nhận đủ lượng oxy để cung cấp cho các cơ quan như tim, não, phổi,…

Các loại thiếu máu khác nhau bao gồm: Thiếu máu do thiếu vitamin B12, thiếu máu do thiếu sắt, bệnh thalassemia, suy tủy, loạn sinh tủy, thiếu máu tán huyết, suy tủy, thiếu máu do thiếu axit folic, thiếu máu hồng cầu hình liềm,…

Bệnh thiếu máu được chia làm nhiều mức độ, từ nhẹ đến vừa, trung bình, nặng và rất nặng. Các triệu chứng thiếu máu khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Tình trạng thiếu máu nhẹ có ít hoặc không có triệu chứng. Nếu tình trạng thiếu máu trầm trọng hơn, các triệu chứng sẽ xuất hiện, gồm có: Da xanh xao, niêm nhạt, móng tay và môi tím tái, khó thở khi tập thể dục hoặc gắng sức, mệt mỏi dai dẳng, có cảm giác đánh trống ngực, chóng mặt, choáng váng khi thay đổi tư thế đột ngột, đau đầu, khó tập trung, giảm ham muốn tình dục, cảm thấy kiệt sức,…

Biến chứng thiếu máu

1. Các biến chứng thiếu máu thường gặp

Các biến chứng của bệnh thiếu máu còn tùy thuộc vào từng mức độ bệnh lý khác nhau. Những biến chứng thường gặp nhất ở người bị thiếu máu gồm có:

• Thiếu máu cấp tính:
  • Biến chứng nghiêm trọng nhất của thiếu máu cấp tính phát sinh từ sốc giảm thể tích máu, dẫn đến thiếu oxy ở các mô và làm tổn thương cơ quan đích.
  • Thiếu máu cấp tính có thể khiến người bệnh bị đau ngực, suy tim, suy thận, suy hô hấp,…
  • Thiếu máu cấp tính còn có thể làm nghiêm trọng thêm các bệnh hoặc các vấn đề sức khỏe đã có từ trước và có khả năng đẩy nhanh sự tiến triển của các bệnh lý tiềm ẩn.
  • Những trường hợp thiếu máu cấp tính không điều trị kịp thời dẫn đến suy đa tạng và tử vong.
• Thiếu máu mạn tính:
  • Biến chứng của thiếu máu mạn tính khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng, khó tập trung, gây suy giảm chất lượng sống của người bệnh.
  • Người bị thiếu máu dễ cảm thấy chóng mặt, mất thăng bằng, làm tăng nguy cơ té ngã, gặp tai nạn nguy hiểm khi tham gia giao thông hoặc điều khiển máy móc.
  • Thiếu máu kể cả mức độ nhẹ hay nặng nếu không được điều trị cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm đến sức khỏe khác. Cũng như thiếu máu cấp tính, thiếu máu mãn tính có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như đau ngực, suy tim và tổn thương các cơ quan khác trong cơ thể, dẫn đến tử vong.

2. Phụ nữ mang thai thiếu máu có sao không?

Phụ nữ mang thai thiếu máu nhẹ có nguy hiểm không, thiếu máu nặng thì sao? Theo đó, phụ nữ mang thai dễ bị thiếu máu nhẹ, chủ yếu là do thiếu sắt và điều này không quá nguy hiểm hay để lại các biến chứng nặng nề trong thai kỳ.

Tuy nhiên, nếu bị thiếu máu ở mức độ trung bình nặng, phụ nữ mang thai có nguy cơ suy tim, sinh non, bị băng huyết khi chuyển dạ, nhiễm trùng sau sinh,…

Khi cơ thể người mẹ bị thiếu máu khi mang thai, trẻ sơ sinh chào đời cũng có nguy cơ bị thiếu máu, nhẹ cân, chậm phát triển,…

3. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị thiếu máu có nguy hiểm không?

Trẻ sơ sinh thiếu máu nặng có nguy hiểm không? Câu trả lời là có! Nếu trẻ đột ngột bị mất một lượng máu lớn, trẻ có thể bị sốc, xanh xao, nhịp tim nhanh và huyết áp thấp, kèm theo nhịp thở nhanh và nông. Điều này làm tăng nguy cơ tử vong ở trẻ.

Nếu thiếu máu là do sự phá huỷ nhanh chóng của các tế bào hồng cầu thì cũng có sự gia tăng sản xuất bilirubin khiến trẻ sơ sinh bị vàng da.

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị thiếu máu cũng thường phát triển chậm hơn so với bạn bè đồng trang lứa. Trẻ chậm tăng cân và thấp còi hơn, gặp khó khăn trong việc ghi nhớ các khái niệm/bài học/kiến thức mới, luôn cảm thấy mệt mỏi,…

Không chỉ vậy, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị thiếu máu còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác.

Yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh thiếu máu

Bị thiếu máu có nguy hiểm không? Câu trả lời chính là có! Việc hiểu được các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh thiếu máu sẽ giúp bạn biết được cần làm gì để phòng tránh các nguy cơ này, từ đó giúp bản thân hạn chế được các biến chứng khi thiếu máu.

Nguyên nhân thiếu máu có thể do di truyền, do bệnh lý hoặc do lối sống. Cụ thể, nguyên nhân và yếu tố khiến một người có nhiều khả năng mắc bệnh thiếu máu bao gồm:

• Tiền sử gia đình: Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc các loại bệnh thiếu máu di truyền, bạn có thể có nguy cơ cao hơn.
• Thói quen sinh hoạt:
  • Những người có thói quen sinh hoạt chưa khoa học, chế độ dinh dưỡng chưa phù hợp khiến cơ thể thiếu hụt các chất dinh dưỡng để tạo ra tế bào hồng cầu khỏe mạnh như sắt, vitamin B12 và axit folic có nguy cơ thiếu máu cao hơn.
  • Người ăn chay trường hoặc thường xuyên ăn chay có nguy cơ thiếu máu cao hơn.
  • Bên cạnh đó, uống quá nhiều rượu bia, đồ uống có cồn và chất kích thích cũng làm tăng nguy cơ thiếu máu.
  • Tiếp xúc với các hóa chất độc hại, một số loại thuốc cũng làm tăng nguy cơ bị thiếu máu do các hóa chất này khiến cơ thể phá hủy tế bào hồng cầu với tốc độ nhanh hơn so với tốc độ cơ thể sản sinh ra hồng cầu mới.
• Tuổi tác: Khi bạn già đi, nguy cơ mắc bệnh thiếu máu sẽ tăng lên. Bên cạnh đó, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ cũng dễ bị thiếu máu do nhu cầu của cơ thể cần nhiều máu hơn để phát triển, tăng trưởng.
• Mất máu: Bất kỳ tình trạng nào khiến bạn mất nhiều máu đều làm tăng nguy cơ thiếu máu, bao gồm: Ra máu nhiều trong kỳ kinh nguyệt, rong kinh, viêm dạ dày, viêm ruột, chảy máu do phẫu thuật, chảy máu do có vết thương hở, hiến máu thường xuyên quá mức quy định,…
• Thai kỳ và quá trình chuyển dạ:
  • Phụ nữ mang thai có nguy cơ bị thiếu máu cao hơn bởi thai nhi sử dụng các tế bào hồng cầu của người mẹ để tăng trưởng và phát triển, đặc biệt là trong 3 tháng cuối của thai kỳ. Nếu cơ thể mẹ bầu không có đủ lượng sắt dự trữ, có thể bị thiếu máu do thiếu sắt trong thai kỳ.
  • Phụ nữ mang thai đôi hoặc thai ba, thai bốn,… có nguy cơ bị thiếu máu cao hơn do lượng máu cần cho thai nhi nhiều hơn.
  • Có hai lần mang thai gần nhau cũng làm phụ nữ dễ bị thiếu máu khi mang thai hơn.
  • Trẻ sơ sinh trong các trường hợp mang thai đôi trở lên cũng dễ bị mất máu ngay khi chào đời bởi máu chảy từ thai nhi này sang thai nhi khác, có thể gây thiếu máu ở một thai nhi và gây ra quá nhiều máu (đa hồng cầu ) ở thai kia.
  • Trẻ sơ sinh có thể có nguy cơ bị thiếu máu nếu trong thai kỳ có thực hiện một số thủ thuật xâm lấn nhất định đối với thai nhi để phát hiện các bất thường về gen và nhiễm sắc thể, chẳng hạn như chọc ối, lấy mẫu lông nhung màng đệm và lấy mẫu máu rốn.
  • Đôi khi thiếu máu cấp tính xảy ra ở trẻ sơ sinh do trẻ bị thương trong quá trình sinh nở. Ví dụ, vỡ gan hoặc lá lách trong khi sinh có thể gây xuất huyết nội.

Điều trị bệnh thiếu máu như thế nào?

Bên cạnh việc quan tâm xem thiếu máu có nguy hiểm không, việc điều trị thiếu máu như thế nào cũng là một vấn đề được nhiều người tìm hiểu. Dựa trên nguyên nhân gây thiếu máu sẽ có những biện pháp điều trị khác nhau, cụ thể:

• Thay đổi chế độ ăn uống: Một chế độ ăn uống khoa học có thể giúp cải thiện tình trạng thiếu máu do thiếu vitamin:
  • Bổ sung axit folic: Vitamin B9 (folate) là một loại vitamin thiết yếu giúp cơ thể hình thành các tế bào hồng cầu và DNA. Người bị thiếu máu có thể cần bổ sung thực phẩm giàu vitamin B9, chẳng hạn như đậu phộng, các loại rau lá xanh, gan, ngũ cốc, hải sản,…
  • Bổ sung vitamin B12 : Bổ sung thực phẩm giàu vitamin B12 như thịt nạc, thịt gia cầm, đậu Hà Lan, đậu nành,… hỗ trợ cơ thể sản xuất hồng cầu khỏe mạnh, tốt cho người bị mất máu.
  • Bổ sung vitamin C: Thực phẩm giàu vitamin C giúp cơ thể hấp thụ sắt tốt hơn. Người bệnh bị thiếu máu do thiếu sắt có thể dùng các loại thực phẩm giàu vitamin C như bưởi, cam, quýt,…
• Hạn chế các thực phẩm làm bệnh nghiêm trọng hơn: Không nên dùng quá nhiều sô cô la, bắp rang bơ, trà, cà phê, rượu bia,…
• Thuốc: Người bệnh bị thiếu máu có thể cần dùng một số loại thuốc điều trị như:
  • Thuốc bổ sung sắt: Thuốc bổ sung sắt thường được chỉ định cho trường hợp thiếu máu do thiếu sắt. Người bệnh có thể cần dùng thuốc trong nhiều tháng liên tục.
  • Erythropoietin: Thuốc này giúp tủy xương sản xuất nhiều tế bào gốc tạo máu hơn.
  • Thuốc ức chế miễn dịch: Nếu người bệnh bị thiếu máu do rối loạn tự miễn dịch, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp hệ thống miễn dịch của người bệnh không tấn công các tế bào hồng cầu.
  • Thuốc hormone: Thuốc thường được dùng để điều trị cho các trường hợp bị mất máu, thiếu máu do rong kinh, chảy máu nhiều trong chu kỳ kinh nguyệt,…
• Các biện pháp can thiệp khác:
  • Truyền máu: Truyền máu giúp thay thế hồng cầu, bổ sung lượng máu thiếu của cơ thể người bệnh. Máu được truyền là máu khỏe mạnh, đã qua các xét nghiệm kiểm tra xem nhóm máu có tương thích với người bệnh hay không, có đủ điều kiện để truyền hay không.
  • Ghép tế bào gốc: Ghép tế bào gốc giúp thay thế các tế bào gốc máu không khỏe mạnh bằng các tế bào khỏe mạnh.
  • Phẫu thuật/thủ thuật cầm máu: Phẫu thuật được áp dụng để điều trị các trường hợp chảy máu gây thiếu máu.

>> Xem thêm: 6 cách điều trị thiếu máu tại nhà

Người bệnh khi bị thiếu máu nên được thăm khám và điều trị sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm. Đơn vị Huyết học lâm sàng, Khoa Nội Tổng hợp, PlinkCare TP.HCM là một trong những địa điểm uy tín được nhiều người tin cậy khi thăm khám, điều trị thiếu máu.

Khoa Nội tổng hợp quy tụ bác sĩ giỏi chuyên môn về huyết học lâm sàng, được đào tạo chuyên sâu về các bệnh lý huyết học. Không chỉ vậy, Khoa Nội Tổng hợp còn kết hợp với các chuyên khoa khác để giúp người bệnh điều trị toàn diện, hiệu quả nhất. Khoa áp dụng nhiều máy móc hỗ trợ cho việc chẩn đoán và điều trị thiếu máu hiện đại.

Cách chăm sóc bệnh nhân thiếu máu

Khi chăm sóc người bệnh bị thiếu máu, điều quan trọng là hỗ trợ người bệnh thực hiện đúng theo phác đồ điều trị của bác sĩ. Luôn nhắc người bệnh bổ sung sắt hoặc dùng thuốc đúng giờ.

Ngoài ra, cần giúp người bệnh nghỉ ngơi nhiều, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và kiểm soát tốt các bệnh lý khác để tránh làm suy giảm sức khỏe tổng thể.

>> Xem thêm: Bị thiếu máu cần bổ sung gì? Các vi chất cần cơ thể hấp thu

Các trường hợp dùng thuốc điều trị thiếu máu, người bệnh có thể gặp các tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, táo bón và đau dạ dày,… Cần theo dõi các tác dụng phụ và đưa người bệnh đến bệnh viện ngay khi có các dấu hiệu bất thường.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Bị thiếu máu có nguy hiểm không? Câu trả lời chắc chắn là có! Biến chứng của các trường hợp thiếu máu thậm chí còn có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Vì thế, nếu có các dấu hiệu nghi ngờ thiếu máu, nên sớm thăm khám để được bác sĩ tư vấn điều trị.