Người thay van tim sống được bao lâu? Cách để kéo dài tuổi thọ

Cấu tạo và nhiệm vụ của van tim

1. Cấu tạo

Van tim được hình thành từ các mô liên kết, không có mạch máu, bao quanh bởi nội tâm mạc. Lá van thường mỏng, mềm dẻo. Hệ thống van tim gồm có:

• Van 2 lá: Van nằm ở giữa tâm thất trái và tâm nhĩ trái. Khi van mở ra, máu đổ từ tâm nhĩ trái xuống tâm thất trái theo một chiều. Khi van 2 lá đóng lại, dòng máu sẽ được bơm từ tâm thất trái vào động mạch chủ để đưa máu giàu oxy và dinh dưỡng đến các cơ quan trong cơ thể. Nhiệm vụ của van 2 lá là đóng mở theo đúng chu kỳ để máu lưu thông đủ, đúng hướng, không bị chảy ngược lại.
• Van 3 lá: Van đóng, mở cho máu lưu thông một chiều từ tâm nhĩ phải xuống tâm thất phải.
• Van động mạch phổi: Nằm giữa tâm thất phải và động mạch phổi, giúp máu chảy theo một chiều từ tâm thất phải đến động mạch phổi, giúp máu trao đổi oxy ở phổi.
• Van động mạch chủ: Gồm 3 lá van thanh mảnh đóng, mở nhịp nhàng, cho phép máu chảy từ tâm thất trái đến động mạch chủ theo một chiều.

2. Nhiệm vụ của van tim

Các van tim có nhiệm vụ kiểm soát và điều chỉnh lưu lượng máu qua van thông qua hoạt động đóng, mở theo chu kỳ. Đảm bảo máu chảy theo một chiều, đúng hướng, không bị chảy ngược dòng. Trường hợp van tim gặp các bất thường như hở van tim, hẹp van tim kết hợp sẽ làm ảnh hưởng đến dòng máu qua van.

Khi van tim bị hở, máu không thể chảy theo một chiều nhất định, bị rò rỉ ngược trở lại. Nếu van tim bị hẹp, lượng máu qua van sẽ bị giảm đi, gây ứ trệ, thiếu máu phía hạ nguồn. Các bất thường ở van tim khiến tim phải hoạt động co bóp nhiều hơn để đáp ứng đủ lượng máu đến các bộ phận khác trong cơ thể. Lâu dần sẽ dẫn đến giãn buồng tim, nguy cơ gây suy tim.

Người thay van tim sống được bao lâu?

Khó có câu trả lời chính xác cho câu hỏi này vì độ tuổi sống phụ thuộc vào nhiều yếu tốt, như: loại van tim nhân tạo được thay, tình trạng sức khỏe hiện tại của người bệnh, mức độ suy tim hiện tại, độ tuổi khi phẫu thuật, biến chứng sau phẫu thuật,… (1)

1. Tùy thuộc vào loại van được thay

Tuổi thọ van tim cơ học

Van tim cơ học được làm từ vật liệu carbon hoặc titanium chịu nhiệt nên có độ bền cao. Loại van này không bị thoái hóa theo thời gian, tuổi thọ của van có thể kéo dài hơn 20 năm. Vì vậy, van cơ học được xem là loại van thay thế lâu dài, phù hợp với những bệnh nhân trẻ tuổi, giúp hạn chế việc phải thay van tim nhiều lần.

Bệnh nhân sau khi được phẫu thuật thay van tim cơ học, cần uống thuốc chống đông máu suốt đời để hạn chế huyết khối. Việc theo dõi và chỉnh liều thuốc kháng đông kỹ lưỡng ở người bệnh có van tim cơ học là một yếu điểm của loại van này, vì nếu không tuân thủ điều trị người bệnh rất nhanh có thể có biến chứng tắc van.

Tuổi thọ của van tim sinh học

Van tim sinh học được làm từ mô động vật, heo hoặc bò và đã được loại bỏ các thành phần gây thải ghép. Ưu điểm của van tim sinh học là sau khi thay, người bệnh không cần phải uống thuốc chống đông máu suốt đời, mà chỉ cần dùng trong khoảng 3 tháng đầu sau phẫu thuật. Van tim sinh học thường được chỉ định ở người bệnh trên 60 tuổi. Vì van có tính thoái hóa nên thường có thể tồn tại từ 8 – 15 năm sau khi thay thế, nhưng một số trường hợp có thể kéo dài hơn.

Tuổi thọ khi thay van tim tự thân

Kỹ thuật thay van tim tự thân sử dụng chính màng ngoài tim của người bệnh để tái tạo lại van động mạch chủ. Phương pháp này bắt nguồn từ phương pháp Ozaki, cần được thực hiện bởi chuyên gia đầu ngành có chuyên môn cao, tay nghề thành tạo và thiết bị máy móc hiện đại.

Thời gian tồn tại của van tim tự thân khá dài. Có đến 95-98% bệnh nhân không phải mổ lại sau 10 năm thay van tim tự thân bằng kỹ thuật này. Đặc biệt, người bệnh không cần dùng thuốc chống đông máu suốt đời, giảm được nguy cơ chảy máu và nhiễm trùng.

2. Phụ thuộc vào độ tuổi khi phẫu thuật

Độ tuổi khi thực hiện phẫu thuật thay van tim cũng là một yếu tố ảnh hưởng thời gian sống của người bệnh. Bác sĩ sẽ dựa vào độ tuổi của bệnh nhân để đưa ra gợi ý về loại van thay thế phù hợp, giúp kéo dài thời gian sống tốt nhất cho người bệnh.

Đối với những bệnh nhân trẻ tuổi, van cơ học là sự lựa chọn tốt nhất. Vì loại van này có tuổi thọ cao, chi phí thay van hợp lý, giúp hạn chế được việc phải thay van lại về sau. Bệnh nhân trên 60 tuổi thường được chỉ định thay thế van tim sinh học. Ngoài ra, phụ nữ đang có dự định mang thai cần được thay van tim cũng nên cân nhắc sử dụng van tim sinh học.

3. Tuổi thọ bị ảnh hưởng bởi các biến chứng sau thay van tim

Phẫu thuật thay van tim là một phẫu thuật lớn và tiềm ẩn các yếu tố rủi ro. Sau khi thay van tim, bệnh nhân có thể gặp các biến chứng như: viêm nội tâm mạc nhiễm trùng, hình thành huyết khối và thuyên tắc huyết khối, bị chảy máu do dùng thuốc chống đông, tái hẹp hoặc hở van tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, suy tim cấp, bóc tách động mạch chủ…

Những biến chứng này có thể ảnh hưởng đến thời gian sống của người bệnh. Nguy hiểm nhất là một số biến chứng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, bóc tách động mạch chủ có thể xảy ra đột ngột, khiến người bệnh tử vong chỉ trong thời gian ngắn. (2)

>> Xem thêm: Phẫu thuật thay van tim có nguy hiểm không? Cần lưu ý gì?

4. Các yếu tố khác

Ngoài ra còn rất nhiều yếu tố khác nhau ảnh hưởng đến tiên lượng và tuổi thọ của người bệnh sau phẫu thuật thay van tim. Có càng nhiều yếu tố và mức độ càng nặng thì tiên lượng của người bệnh càng kém, có thể kể ra một số yếu tố như:

• Suy thận, lọc thận;
• Tổn thương gan;
• Bệnh phổi mạn tính;
• Suy tim;
• Rối loạn nhịp tim;
• Đái tháo đường;
• Hút thuốc lá, uống rượu bia;
• Bệnh mạch máu não, mạch máu ngoại biên;
• Bệnh hẹp động mạch vành;
• Thiếu máu;
• Sử dụng corticoid kéo dài;
• Ung thư.

Các phương pháp giúp cải thiện tuổi thọ và ngăn ngừa biến chứng cho người bệnh được thay van tim

1. Thăm khám định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ

Việc đến bệnh viện để được bác sĩ kiểm tra, làm các xét nghiệm định kỳ rất quan trọng đối với bệnh nhân sau khi được thay van tim. Điều này sẽ giúp bác sĩ sớm phát hiện ra các vấn đề bất thường ở van tim sau khi thay.

Từ đó, có biện pháp khắc phục, giải quyết tình trạng bất thường sớm cho bệnh nhân. Đồng thời, khi đi kiểm tra sức khỏe đều đặn, bác sĩ cũng sẽ theo dõi được khả năng phục hồi, giúp bạn điều chỉnh thuốc phù hợp, hướng dẫn các chế độ ăn uống và sinh hoạt tốt cho tim mạch sau mổ. (3)

2. Thay đổi lối sống khoa học

Trong thời gian nằm viện, sau phẫu thuật thay van tim, người bệnh sẽ được hướng dẫn tập vận động dần càng sớm càng tốt. Khi được xuất viện về nhà, vẫn cần thêm thời gian để hồi phục hoàn toàn, nên người bệnh cần chú ý:

• Vận tập thể dục vừa phải, phù hợp với tình trạng sức khỏe, nên chọn các môn như đi bộ, đạp xe, thiền, tập các bài tập yoga đơn giản, nhẹ nhàng;
• Không hoạt động thể chất nặng, không khiêng vác vật nặng;
• Khi quay trở lại làm việc, người bệnh không nên làm việc quá căng thẳng hay áp lực;
• Dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi;
• Cần ngủ đủ ít nhất 7 tiếng mỗi ngày, không thức quá khuya; Có giấc ngủ trưa đủ;
• Thư giãn tinh thần bằng cách kết nối với mọi người xung quanh hoặc làm những điều mình thích;
• Tránh xa khói thuốc lá, bia, rượu, hạn chế uống quá nhiều trà, cà phê,…
• Cố gắng duy trì cân nặng ở mức độ ổn định. Trường hợp bị béo phì, nên giảm cân theo hướng dẫn của bác sĩ.

3. Có chế độ ăn phù hợp tốt cho tim mạch

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và hỗ trợ cải thiện sức khỏe tim mạch. Do đó, bệnh nhân sau khi được thay van tim, nên áp dụng chế độ ăn tốt cho tim mạch như:

• Thực đơn ăn uống cần có sự đảm bảo cân đối ở cả 4 nhóm dưỡng chất;
• Ưu tiên ăn nhiều hơn những thực phẩm tốt cho tim mạch như: ngũ cốc nguyên hạt, trái cây tươi, rau xanh, cá giàu omega-3,…
• Nên tránh xa những thực phẩm chế biến theo phương pháp ủ chua, ủ muối, thức ăn nhanh, đồ đóng hộp,…
• Giảm tối đa lượng muối trong khẩu phần ăn hằng ngày;
• Uống đủ nước mỗi ngày;
• Bạn cũng có thể đến gặp bác sĩ dinh dưỡng để được gợi ý về thực đơn ăn phù hợp cho bản thân, tốt cho tim mạch.

4. Sử dụng thuốc theo toa bác sĩ

Tùy thuộc vào từng loại van tim thay thế, bệnh tim mắc phải và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân, bác sĩ sẽ có chỉ định sử dụng các loại thuốc phù hợp. Thông thường, ngoài các thuốc khác, thì thuốc chống đông là loại thuốc cần thiết đối với bệnh nhân sau phẫu thuật thay van tim, giúp hạn chế việc hình thành huyết khối trên van.

Nếu thay van cơ học, người bệnh cần kiên trì tuân thủ dùng thuốc chống đông máu suốt đời và tái khám đúng hẹn. Còn nếu được thay van tim sinh học, thường chỉ cần dùng khoảng 3 tháng sau cuộc phẫu thuật.

Các câu hỏi thường gặp

1. Lựa chọn điều trị không phẫu thuật thay van tim có được không?

Bệnh nhân có thể được điều trị không phẫu thuật thay van tim trong trường hợp tổn thương van tim ở mức độ nhẹ hoặc trung bình. Bác sĩ sẽ xem xét bệnh án, tiến hành khám lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm hình ảnh học để có chẩn đoán chính xác về mức độ bệnh, tiên lượng diễn tiến bệnh và đưa ra phác đồ điều trị thích hợp cho mỗi bệnh nhân. Nếu các bất thường ở van tim còn nhẹ, người bệnh không có nhiều triệu chứng, có thể được điều trị bằng thuốc và theo dõi định kỳ.

2. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đến bệnh viện gặp bác sĩ để kiểm tra kỹ hơn khi nhận thấy có các triệu chứng bất thường, nghi ngờ liên quan đến tim như: Tim đập nhanh bất thường, khó thở, đau ngực, chóng mặt, ngất xỉu,… Bệnh nhân sau phẫu thuật thay van tim cần được khám sức khỏe định kỳ. Nếu xuất hiện các bất thường khác cũng cần được đưa đến bệnh viện để kiểm tra và điều trị kịp thời.

Người bệnh nên tìm hiểu kỹ và chọn nơi khám, chữa bệnh, theo dõi bệnh uy tín để điều trị các bệnh lý liên quan đến tim mạch. Tại Trung tâm Tim mạch – PlinkCare quy tụ đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tim mạch với nhiều năm kinh nghiệm, cùng với hệ thống thiết bị tiên tiến, được nhập khẩu trực tiếp từ châu Âu, đem lại hiệu quả cao trong việc khám và điều trị.

Trung tâm Tim mạch trang bị hệ thống phòng phẫu thuật tim hiện đại, ứng dụng kỹ thuật tiên tiến giúp bệnh nhân hồi phục nhanh, xuất viện sớm như: phẫu thuật van tim ít xâm lấn, đường mổ nhỏ (Mini-invasive), phẫu thuật bắc cầu động mạch vành ít xâm lấn (CABG) – không dùng máy tim phổi nhân tạo; phẫu thuật tim hở có nội soi hỗ trợ (MICS); phẫu thuật tim bẩm sinh đường mổ nhỏ…

Đặc biệt, Trung tâm Tim mạch đã triển khai thường quy các kỹ thuật gây mê hồi sức tiên tiến như phương pháp gây mê vô cảm, gây tê mặt phẳng cơ dựng sống (ESP)… giúp giảm đau hiệu quả sau mổ, hạn chế biến chứng, nhanh hồi phục. Người bệnh được chăm sóc trong phòng hồi sức riêng biệt, phòng nội trú cao cấp, đầy đủ trang thiết bị y tế, kết nối bác sĩ – điều dưỡng 24/24 giúp nhanh hồi phục nhanh, xuất viện sớm.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp bởi các bác sĩ chuyên khoa hàng đầu trong lĩnh vực tim mạch tại Việt Nam ở Trung tâm Tim mạch – PlinkCare, bạn có thể liên hệ theo thông tin sau:

Người bệnh sau khi phẫu thuật thay van tim sống được bao lâu phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Do đó, bệnh nhân nên tìm hiểu rõ và tham vấn ý kiến bác sĩ, lựa chọn đơn vị uy tín và phương pháp phẫu thuật phù hợp, kéo dài và nâng cao chất lượng cuộc sống.