Thắt tĩnh mạch thực quản: Đối tượng chỉ định và quy trình thực hiện

Thắt tĩnh mạch thực quản là gì?

Thắt tĩnh mạch thực quản là phương pháp điều trị giãn tĩnh mạch thực quản bao gồm cấp cứu (xuất huyết tiêu hóa) và chương trình để dự phòng. Đây là một thủ thuật nội soi có hiệu quả điều trị cao và ít biến chứng, giúp kiểm soát tình trạng mất máu do vỡ tĩnh mạch thực quản, đồng thời ngăn chặn các tĩnh mạch giãn còn lại bị vỡ.

Không phải trường hợp giãn tĩnh mạch nào cũng phải điều trị bằng thắt tĩnh mạch thực quản. Giãn tĩnh mạch là bệnh lý tiêu hóa phát triển từ xơ gan. Ở giai đoạn đầu, giãn tĩnh mạch không có bất kỳ triệu chứng nào. Nếu tình cờ phát hiện sẽ được điều trị bằng nhóm thuốc làm giảm áp hệ tĩnh mạch cửa từ đó sẽ làm giảm lượng máu đến tĩnh mạch thực quản.

Giãn tĩnh mạch thực quản có biến chứng xuất huyết tiêu hóa là trường hợp nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng người bệnh. Thắt tĩnh mạch thực quản là phương pháp can thiệp bước đầu giúp cầm máu tiêu hóa, ngăn búi thực quản giãn tiếp tục bị vỡ bằng vòng thun cao su. Tuy nhiên, sau khi đã xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn TMTQ, bệnh nhân sẽ được chỉ định nội soi thắt TMTQ định kỳ đến khi còn độ nhẹ, không dấu son.

Đối tượng cần thắt tĩnh mạch thực quản

Chỉ định thắt tĩnh mạch thực quản

Thắt tĩnh mạch thực quản được chỉ định cho những người:

• Giãn tĩnh mạch thực quản đang xuất huyết (chỉ định can thiệp cấp cứu)
• Giãn tĩnh mạch thực quản đã xuất hiện biến chứng xuất huyết tiêu hóa (dự phòng xuất huyết thứ phát)
• Giãn tĩnh mạch thực quản khiến búi thực quản có nguy cơ bị xuất huyết (dự phòng xuất huyết tiên phát)

Người bệnh giãn tĩnh mạch thực quản thường không phát hiện bệnh trong giai đoạn sớm vì không có triệu chứng. Bệnh trong giai đoạn nặng và tiến triển biến chứng xuất huyết tiêu hóa sẽ gây ra một số triệu chứng đặc hiệu như: nôn ra máu tươi lượng lớn, đi cầu ra máu tươi hoặc đỏ bầm, tụt huyết áp, mệt. Do đó, để phát hiện sớm giãn TMTQ thì bệnh nhân xơ gan nên được nội soi kiểm tra thực quản dạ dày tá tràng. (1)

Sau khi chẩn đoán, loại trừ các khả năng có thể gây xuất huyết tiêu hóa cấp tính khác như loét dạ dày, bác sĩ sẽ chỉ định thắt tĩnh mạch thực quản.

2. Chống chỉ định thắt tĩnh mạch thực quản

Thắt tĩnh mạch thực quản có chống chỉ định chung của nội soi tiêu hóa gồm:

• Người bệnh không hợp tác, từ chối nội soi.
• Người bệnh trong tình trạng hôn mê.
• Người bệnh đang nhồi máu cơ tim.
• Người bệnh có dấu hiệu sinh tồn không ổn định.

Ngoài ra, một số chống chỉ định tương đối với phương pháp thắt tĩnh mạch thực quản:

• Đang xuất huyết ồ ạt, huyết động không ổn định
• Rối loạn đông máu nặng
• Người bệnh đang có triệu chứng suy gan nặng và tiến triển
• Người bệnh suy tim nặng, khó thở (COPD, hen phế quản cấp).
• Người bệnh hôn mê gan.

Quy trình thắt tĩnh mạch thực quản

1. Chuẩn bị?

Cấp cứu: do để cứu sống bệnh nhân nên ngay khi sinh hiệu ổn định, điều chỉnh được đông cầm máu BN sẽ được tiến hành nội soi thực quản dạ dày tá tràng thắt búi TMTQ đang chảy máu để cầm máu tức thì. (2)

Chương trình: dự phòng các búi TMTQ vỡ.

BN nhịn ăn 8-12h trước thủ thuật. Sau khi thực hiện các xét nghiệm cần thiết, điều chỉnh đông cầm máu, và các đánh giá sinh hiệu để đảm bảo người bệnh đủ điều kiện thực hiện nội soi, bác sĩ sẽ trao đổi một lần nữa về tình trạng giãn tĩnh mạch thực quản, mục đích của nội soi thắt thực quản tĩnh mạch và nguy cơ, tai biến, biến chứng.

2. Thực hiện thắt tĩnh mạch thực quản

Dụng cụ chính thực hiện nội soi thực quản tĩnh mạch bao gồm:

• Hệ thống nội soi có dây soi thực quản dạ dày tá tràng mềm
• Bộ vòng thắt TMTQ

Người bệnh được gây tê cục bộ cổ họng hoặc gây mê (ngủ nhẹ) bác sĩ đưa ống nội soi mềm vào thực quản qua đường miệng. Sau đó, tiến hành soi thực quản để xác định có bao nhiêu búi tĩnh mạch giãn cần xử lý và đánh dấu vị trí. Đồng thời, rà soát có tổn thương khác xảy ra tại thực quản hay không.

Sau khi đã xác định được búi tĩnh mạch thực quản giãn, bác sĩ sẽ lắp bộ vòng thắt vào đầu ống soi, tiếp cận búi tĩnh mạch giãn, hút búi tĩnh mạch vào vòng nhựa, rồi thắt vòng cao su quanh búi. Thực hiện cho đến khi xử lý hết búi tĩnh mạch giãn.

3. Sau khi thắt tĩnh mạch thực quản

Sau khi thắt tĩnh mạch thực quản,đối với thắt TMTQ chương trình bệnh nhân có thể không cần nhập viện, đối với trường hợp cấp cứu người bệnh sẽ nhập viện để được theo dõi sức khỏe sau điều trị.

Trong trường hợp cấp cứu hoặc xơ gan nặng, Bác sĩ sẽ dùng thuốc kháng sinh để đề phòng các nguy cơ nhiễm khuẩn, các thuốc làm giảm áp hệ tĩnh mạch cửa, Duphalac làm nhuận trường để phòng hôn mê gan.

Bệnh nhân cần theo dõi tại nhà:

• Để ý tính chất phân trong 3 ngày
• Ăn lỏng, tránh thức ăn nóng trong 48 giờ
• Tránh làm nặng trong vòng 1 tuần
• Uống thuốc theo toa bác sĩ: Các thuốc dùng
  • Băng niêm mạc
  • Ức chế bơm Proton

Các thuốc này dùng để hạn chế tổn thương loét thứ phát sau thắt và có thể cho đến lần thắt kế tiếp

Trở lại tái khám sau 1 tuần – 10 ngày nếu cần, hoặc nếu thấy:

• Sốt cao
• Ói ra máu hay đi tiêu máu nhiều
• Mệt, cảm giác hồi hộp, đánh trống ngực.

Kế hoạch điều trị tiếp theo và tái khám:

• Thắt TMTQ mỗi 7-10 ngày cho đến khi hết
• Tái khám sau mỗi 1-3-6-12 tháng

Thắc mắc thường gặp

1. Thắt tĩnh mạch thực quản có rủi ro không?

Thắt tĩnh mạch thực quản là phương pháp điều trị giãn tĩnh mạch cấp độ nặng và cấp cứu xuất huyết tiêu hóa an toàn và tối ưu nhất hiện nay.

Tuy nhiên, phương pháp điều trị này cũng tồn tại những rủi ro nhất định. Những biến chứng có thể xảy ra với người thắt tĩnh mạch thực quản gồm:

• Đau tại xương ức (thường gặp)
• Buồn nôn, nuốt đau, nuốt vướng
• Chảy máu do loét sau cột thắt
• Viêm phổi hít.
• Vỡ TMTQ tiếp diễn do bệnh nhân hợp tác kém trong quá trình thủ thuật.

2. Chế độ ăn cho người thắt tĩnh mạch thực quản

Trong thời gian này, người bệnh có thể uống sữa nước lạnh, ăn uống chất lỏng, mềm để nguội và dễ tiêu hoá.

Người bệnh nên ăn thực phẩm lỏng, dễ tiêu hóa sau khi điều trị thắt tĩnh mạch thực quản

3. Chi phí thắt tĩnh mạch thực quản

Chi phí thắt tĩnh mạch thực quản phụ thuộc nhiều vào các hạng mục thăm khám trước điều trị, chi phí cấp cứu xuất huyết tiêu hóa ban đầu (nếu có) và phác đồ thuốc sau điều trị.

Để được tư vấn chi tiết và đúng với tình trạng sức khỏe hiện tại, người bệnh có thể liên hệ trực tiếp với cơ sở y tế muốn điều trị để có được câu trả lời chính xác và nhanh nhất. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể tham khảo chi phí thắt tĩnh mạch thực quản trên các hội nhóm cộng đồng sức khỏe Gan Mật Tụy từ chính các bác sĩ tiêu hóa và các người bệnh từng điều trị phương pháp này.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Thắt tĩnh mạch thực quản là thủ thuật cầm máu, và ngăn ngừa tĩnh mạch vỡ, gây xuất huyết thực quản. Phương pháp có hiệu quả cao, biến chứng sau điều trị thắt tĩnh mạch thực quản thấp. Người bệnh sau điều trị cần lưu ý tích cực bổ sung dinh dưỡng phù hợp để thúc đẩy quá trình lành thương.