Thận ứ nước có mấy cấp độ? Giai đoạn tiến triển bệnh ra sao?

Cần biết gì về bệnh thận ứ nước?

Thận ứ nước (hydronephrosis) là tình trạng nước tiểu không thể ra khỏi thận gây ra giãn đài bể thận. Thận ứ nước có thể ở dạng cấp tính hoặc mạn tính, xuất hiện ở một hoặc cả hai bên thận. Bệnh gây ảnh hưởng chức năng thận, thậm chí suy thận nếu không được điều trị kịp thời. (1)

Hệ thống tiết niệu bao gồm thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Bất cứ sự tắc nghẽn tại cơ quan nào cũng có thể gây ra tình trạng thận ứ nước. Có nhiều nguyên nhân gây ứ nước trong thận, bao gồm:

• Sỏi mắc kẹt trong hệ tiết niệu.
• Hẹp niệu quản, niệu đạo.
• Các khối u trong bàng quang, tuyến tiền liệt, tử cung… hoặc các khối u của các cơ quan lân cận chèn ép đường tiết niệu.
• Phì đại tuyến tiền liệt.
• Trào ngược bàng quang – niệu quản.
• Nang niệu quản.

Với nữ giới, thận ứ nước có thể do một số nguyên nhân khác như:

• Mang thai khiến tử cung chèn ép niệu quản.
• Sa tử cung.
• Sa bàng quang.

Không phải lúc nào biểu hiện và mức độ thận ứ nước cũng giống nhau ở mọi người bệnh. Vậy thận ứ nước có mấy cấp độ? Các cấp độ được phân chia như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu ở phần tiếp theo.

Bệnh thận ứ nước có mấy cấp độ?

Người bệnh lần đầu tiên được chẩn đoán thận ứ nước thường không biết bệnh thận ứ nước có mấy cấp độ và mức độ nghiêm trọng cụ thể.

Việc phân loại thận ứ nước có mấy cấp độ sẽ dựa trên từng hệ thống đánh giá cụ thể. Bài viết này được dựa trên hệ thống đánh giá SFU, chia thận ứ nước thành 5 cấp độ, đánh dấu từ 0-4. Đây là hệ thống đánh giá được xây dựng bởi Hiệp hội Tiết niệu Thai nhi Hoa Kỳ (The Society for Fetal Urology – SFU) vào năm 1993. (2)

1. Độ 0

Thận bình thường, không có dấu hiệu bị ứ nước. Đài thận trong trạng thái nằm sát vào nhau, không bị to, dãn.

2. Độ 1

Thận ứ nước độ 1 là giai đoạn nhẹ nhất, bể thận có dấu hiệu bị giãn nhẹ, không giãn đài thận, không bị teo nhu mô (gồm vỏ và tủy thận). Ở giai đoạn này, gần như không xuất hiện tổn thương nào gây suy giảm chức năng thận. Bác sĩ thường không chỉ định điều trị, người bệnh cần theo dõi chức năng thận định kỳ.

3. Độ 2

Thận ứ nước độ 2 gây giãn nở nhẹ ở bể thận và đài thận, không teo nhu mô; cầu thận giãn nở từ 10mm – 15mm. Thận ứ nước độ hai vẫn tương đối nhẹ, ít ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng thận lâu dài nếu được điều trị kịp thời.

4. Độ 3

Thận ứ nước độ 3 được xác định khi bác sĩ quan sát thấy sự giãn nở rõ ràng của bể thận và đài thận; cầu thận giãn nở hơn 15mm. Nhú thận bị chèn ép trở nên dẹt hơn, vỏ thận cũng mỏng hơn. Ở giai đoạn này, người bệnh thường cảm thấy dấu hiệu rõ ràng như căng tức hai bên hông, mệt mỏi, cơ thể bị phù.

5. Độ 4

Đây là giai đoạn nặng nhất, đài thận và bể thận đã dãn nở rất lớn, có cảm giác thận trở nên căng phồng. Ranh giới giữa bể thận và đài thận cũng biến mất, vỏ thận trở nên mỏng hơn rất nhiều. Ở giai đoạn này, thận đã bị ảnh hưởng nặng, phải can thiệp y tế ngay lập tức. Dù được điều trị, chức năng và sức khỏe của thận cũng bị ảnh hưởng nặng nề, không thể khôi phục về trạng thái bình thường.

Giai đoạn tiến triển bệnh thận ứ nước

Thận ứ nước có thể được chia thành hai giai đoạn cấp tính và mạn tính. Ở giai đoạn cấp tính, các biến chứng thường rõ ràng, dễ nhận biết như:

• Đau vùng bụng, lưng, cơn đau có thể kéo dài đến phần hông và lan tới vùng bẹn.
• Cảm giác căng tức tại phần hông bên thận bị ứ nước.
• Thường xuyên buồn nôn.
• Có thể xuất hiện đau quặn thận (đau bão thận).
• Tiểu buốt, rắt, tiểu ra máu.

Biến chứng thận ứ nước cấp tính thường dữ dội, thế nhưng các tổn thương của thận có thể phục hồi nếu được điều trị kịp thời. Ở một số trường hợp, người mắc thận ứ nước cấp tính không được điều trị sớm có thể chuyển sang mạn tính.

Thận ứ nước mạn tính thường gặp ở những người có tình trạng bế tắc đường niệu diễn biến chậm. Ở giai đoạn mạn tính, tình trạng ứ nước trong thời gian dài khiến thận biến đổi hình dạng cũng như suy giảm chức năng.

Những biểu hiện của thận ứ nước mạn tính thường không quá rõ ràng. Người bệnh có thể cảm thấy đau âm ỉ hay cảm giác căng đầy vùng hông trong thời gian dài, thậm chí không có triệu chứng.

Người mắc thận ứ nước nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến suy thận, đây là biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tiến triển của từng giai đoạn

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quá trình, tốc độ tiến triển của thận ứ nước. Nhiều người bệnh có thể mắc thận ứ nước mạn tính trong thời gian dài nhưng không phát hiện. Một số khác có thể mắc thận ứ nước cấp tính, dẫn đến suy thận cấp chỉ trong một thời gian ngắn. Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến quá trình tiến triển của thận ứ nước bao gồm:

• Yếu tố bẩm sinh: Một số người sinh ra đã mắc các bệnh, hội chứng liên quan đến đường niệu như hẹp niệu quản, hiệu niệu đạo, nang niệu quản, chỉ có có một thận,… những yếu tố này làm tăng nguy cơ tắc nghẽn đường niệu dẫn đến thận ứ nước.
• Thời gian điều trị: Nếu thận ứ nước được điều trị kịp thời, khả năng hồi phục chức năng của thận rất cao.
• Loại bệnh gây thận ứ nước: Có rất nhiều bệnh gây tắc nghẽn đường tiểu dẫn đến thận ứ nước. Mỗi bệnh sẽ có những đặc điểm, tốc độ tiến triển khác nhau. Ví dụ, nghẽn niệu quản do sỏi thận có thể gây ra những cơn đau bão thận rất dữ dội, nếu không can thiệp kịp thời có thể dẫn đến tình trạng suy thận cấp trong thời gian ngắn.

Bệnh thận ứ nước cấp độ bao nhiêu là nguy hiểm nhất?

Thận ứ nước cấp độ 4 là nguy hiểm nhất, thận đã bị tổn thương từ 75%-90%. Người bệnh có nhiều biểu hiện nguy hiểm như cơ thể sưng phù, tiểu ra máu, bí tiểu. Thận ứ nước trong giai đoạn này có thể gây biến chứng nguy hiểm như suy thận, nhiễm trùng thận, thậm chí vỡ thận.

Người bệnh được chẩn đoán thận ứ nước độ 4 cần được can thiệp y tế nhanh chóng bằng các biện pháp thông tiểu như đặt stent. Khi tình trạng người bệnh đã ổn định, bác sĩ sẽ điều trị nguyên nhân gây nên thận ứ nước.

Bệnh thận ứ nước có thể chữa được không?

Đa số tình trạng thận ứ nước đều có thể chữa được, thế nhưng phương pháp chữa có thể khác nhau. Một số người bị mắc thận ứ nước giai đoạn 1 có thể không được chỉ định điều trị.

Phương pháp chẩn đoán thận ứ nước

Có nhiều phương pháp chẩn đoán thận ứ nước như:

• Chẩn đoán lâm sàng.
• Xét nghiệm máu và nước tiểu.
• Chẩn đoán hình ảnh bằng siêu âm, có thể chụp thêm CT hoặc MRI nếu cần thiết.

Trong những cách chẩn đoán thận ứ nước, siêu âm được sử dụng phổ biến nhất và được xem như phương pháp chẩn đoán chủ đạo.

Cách chữa bệnh thận ứ nước

Người bệnh có thể thắc mắc, tình trạng thận ứ nước có mấy cấp độ có ảnh hưởng đến việc điều trị không? Câu trả lời là có. Người bệnh sẽ được lựa chọn phương pháp điều trị phù với với cấp độ thận ứ nước và nguyên nhân gây bệnh.

Với thận ứ nước cấp độ nhẹ, bác sĩ có thể trực tiếp chữa nguyên nhân gây bế tắc đường niệu. Trong trường hợp thận ứ nước nặng, có triệu chứng nguy hiểm, bác sĩ có thể chia làm 2 giai đoạn điều trị: giải quyết bế tắc và giải quyết nguyên nhân gây bế tắc.

Các phương pháp giải quyết bế tắc gồm đặt stent dẫn nước tiểu ra ngoài hoặc chuyển lưu nước tiểu trực tiếp qua phần hông của người bệnh làm thuyên giảm các triệu chứng nguy hiểm, bảo vệ sức khỏe người bệnh.

Việc điều trị nguyên nhân sẽ tùy thuộc vào bệnh gây thận ứ nước. Ví dụ, người bệnh bị sỏi làm tắc nghẽn niệu quản có thể được tán hoặc mổ lấy sỏi; người bệnh hẹp niệu quản, niệu đạo có thể được bác sĩ phẫu thuật tạo hình mở rộng.

>> Xem thêm: Bệnh thận ứ nước nên ăn gì để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh?

Một số lưu ý cần biết

Dưới đây là tổng hợp một số lưu ý về bệnh thận ứ nước:

• Thận ứ nước có mấy cấp độ sẽ khác nhau ở mỗi hệ thống đánh giá. Tại Việt Nam hiện nay chủ yếu các bác sĩ sẽ dùng hệ thống đánh giá 5 cấp độ (từ 0-4).
• Thận ứ nước có thể diễn tiến một cách âm thầm, không có triệu chứng.
• Thận ứ nước ở giai đoạn sớm có thể chỉ được theo dõi mà không cần điều trị.
• Các nguyên nhân gây ra thận ứ nước rất đa dạng, mỗi nguyên nhân có cách điều trị khác nhau.

Qua bài viết này, hi vọng độc giả đã biết được thận ứ nước có mấy cấp độ cũng như sự nguy hiểm của căn bệnh này. Phương pháp điều trị thận ứ nước chủ yếu hiện nay là điều trị nguyên nhân gây tắc nghẽn đường niệu, kết hợp với điều trị bế tắc đường niệu tức thời đối với những trường hợp khẩn cấp.