Tế bào gốc máu cuống rốn là gì? Ứng dụng trong y học hiện đại ra sao?

Việc thu thập tế bào gốc máu cuống rốn không ảnh hưởng đến người cho hay những vấn đề về đạo đức. Tiềm năng ứng dụng loại tế bào gốc này cũng rất đa dạng, hữu ích, giúp trẻ được đảm bảo sức khỏe trong tương lai. Quá trình thu thập, xử lý, bảo quản, lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn diễn ra rất thuận tiện, nhanh chóng.

Tế bào gốc máu cuống rốn là gì?

Tế bào gốc máu cuống rốn là tế bào nguyên thủy được thu thập từ máu cuống rốn, có khả năng tăng sinh cao. So với tế bào gốc trưởng thành, tỷ lệ bị đào thải ra khỏi cơ thể sau ghép của tế bào gốc từ máu cuống rốn thấp hơn rất nhiều. Tỷ lệ nhiễm virus (lây truyền bằng đường máu) qua loại tế bào gốc này cũng ở mức thấp.

Máu cuống rốn (máu bánh nhau hay máu dây rốn) sẽ chảy trong hệ tuần hoàn của thai nhi. Máu cuống rốn cung cấp dưỡng chất cho bào thai đang phát triển bên trong tử cung của mẹ bầu. Loại máu này cũng là phần còn lại trong bánh nhau và dây rốn khi người mẹ sinh em bé.

Trước đây, bánh nhau và dây rốn sau khi cắt rời khỏi em bé bị xem là rác thải y tế. Thế nhưng với sự ra đời của phương pháp điều trị bệnh bằng tế bào gốc, máu ở cuống rốn đã được thu thập, xử lý, đánh giá, kiểm tra chất lượng và lưu trữ để khi cần dùng có thể mang ra chữa bệnh cho chính em bé đó lẫn các thành viên khác trong gia đình.

Từ những năm đầu của thập niên 80, máu cuống rốn đã được xác nhận là có chứa nguồn tế bào gốc tạo máu dồi dào. Tế bào gốc máu cuống rốn có thể thay thế cho tế bào gốc tạo máu tủy xương trong việc chữa trị các căn bệnh thuộc hệ tạo máu. Sau này, người ta cũng đã phát hiện, phân lập được thêm tế bào gốc biểu mô và trung mô chiếm một tỷ lệ thấp trong máu cuống rốn. (1)

Ứng dụng của tế bào gốc máu cuống rốn

Tế bào gốc máu cuống rốn có khả năng phát triển thành những các loại tế bào máu. Cụ thể, loại tế bào gốc này sản sinh ra các tế bào máu như sau:

• Tế bào hồng cầu giúp mang oxy đến các tế bào khác.
• Tiểu cầu có khả năng giúp làm đông máu khi bị thương.
• Tế bào bạch cầu đảm nhiệm chức năng miễn dịch.

Điều này đồng nghĩa với việc tế bào gốc máu cuống rốn có thể được dùng để chữa trị nhiều loại bệnh của hệ tạo máu, tương tự như với việc ghép tủy xương, và góp phần sửa chữa các rối loạn bệnh di truyền thuộc hệ tạo máu.

Theo thống kê vào năm 2010, tế bào gốc máu cuống rốn có thể được dùng để điều trị cho hơn 80 loại bệnh. Tối thiểu khoảng 50% các loại bệnh ung thư ở trẻ em có thể áp dụng biện pháp cấy ghép tế bào gốc để chữa trị. Ước tính hơn 40.000 ca ghép tế bào gốc đã được tiến hành từ năm 1988 đến nay. Vào tháng 10 năm 1988, bé trai Matthew Farrow (5 tuổi) mắc bệnh thiếu máu Fanconi là trường hợp đầu tiên được ghép tế bào gốc máu cuống rốn, thực hiện bởi bác sĩ Eliane Gluckman – Bệnh viện Saint Louis (Paris, Pháp) và tiến sĩ Hal Broxmeyer, người đã lưu trữ tế bào gốc tạo máu từ máu dây rốn của em gái Matt để chữa trị cho cậu bé. Sau khi cấy ghép, sức khỏe của Matt đã có chuyển biến tích cực và khỏi bệnh hoàn toàn. (2)

Hiện nay, tế bào gốc máu cuống rốn có thể được ứng dụng để chữa trị cho các bệnh lý như chứng rối loạn hệ tạo máu, ung thư máu, bệnh chuyển hóa, rối loạn miễn dịch, … Nhiều bệnh nhân trên toàn thế giới đã được cứu sống thông qua các phương pháp chữa trị ứng dụng tế bào gốc máu cuống rốn.

Tế bào gốc máu cuống rốn được thu thập như thế nào?

Thu thập tế bào gốc máu cuống rốn là kỹ thuật không xâm lấn, không gây đau cho em bé và người mẹ, có thể áp dụng trong cả hai trường hợp sinh thường, sinh mổ. Mẹ bầu cần đến cơ sở lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn làm xét nghiệm, khám sức khỏe để đảm bảo bản thân không bị một số bệnh lây truyền qua đường máu nhằm đáp ứng các điều kiện tiến hành lưu trữ máu cuống rốn theo quy định của cơ sở lưu trữ.

Máu cuống rốn được thu thập từ tĩnh mạch của rốn. Kỹ thuật viên sẽ dùng túi dẻo để thu thập máu vô trùng tương tự như khi thu thập máu của người hiến máu. Máu cuống rốn được thu thập ngay khi bác sĩ kẹp và cắt dây rốn khỏi trẻ sơ sinh, bánh nhau vẫn còn trong tử cung của người mẹ (trước lúc xổ nhau).

Trong trường hợp không thể thu thập máu cuống rốn tại thời điểm trên thì việc thu thập được thực hiện sau khi xổ nhau. Cụ thể là khi dây rốn và bánh nhau được bác sĩ lấy ra khỏi tử cung của người mẹ. Lúc này, kỹ thuật viên sẽ đặt dây rốn và bánh nhau vào bộ dụng cụ chuyên dụng, treo lên giá cao rồi tiến hành thu thập máu cuống rốn. Tuy nhiên, thể tích và tế bào máu thu thập sau khi xổ nhau thường sẽ thấp hơn cách thu thập trước lúc xổ nhau. (3)

Tương tự như phương pháp lấy máu toàn phần, sau khi sản phụ sinh em bé, kỹ thuật viên sẽ thu thập máu vào túi thu thập qua tĩnh mạch rốn. Máu cuống rốn được thu thập dựa vào áp lực dòng chảy. Trong túi thu thập đã chứa sẵn chất chống đông để giúp ngăn ngừa tình trạng hình thành cục máu đông.

Máu cuống rốn sau khi được thu thập sẽ trải qua quá trình xử lý với kỹ thuật chuyên sâu. Bác sĩ/kỹ thuật viên sẽ tách chiết tế bào gốc máu cuống rốn thông qua hệ thống bán tự động, hoặc hệ thống tự động hoàn toàn.

Có thể lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn bao lâu?

Tế bào gốc máu cuống rốn đã qua xử lý được trộn cùng dung dịch bảo quản, hạ nhiệt độ theo chương trình đến dưới -80 ℃. Tiếp đó, tế bào gốc được bảo quản tại nhiệt độ từ -150 đến -196 ℃. Tế bào gốc máu cuống rốn sẽ được bảo tồn chức năng vốn có một cách đầy đủ trong thời gian dài.

Trên thực tế, rất khó để xác định thời gian lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn tối đa được bao lâu. Vì các ngân hàng máu cuống rốn trên thế giới chỉ vừa tồn tại khoảng hơn 30 năm. Thế nhưng theo các nhà khoa học, tế bào gốc máu cuống rốn có thể lưu trữ được vô thời hạn trong điều kiện âm sâu, điều này dựa trên hai giả thuyết:

• Tế bào gốc máu cuống rốn có thể được lưu trữ ở nhiệt độ dưới -190 ℃. Ở nhiệt độ rất thấp các hoạt động sinh học gần như ngừng lại.
• Các loại tế bào khác và tinh trùng được giải đông sau khi lưu trữ trong vòng 50 năm vẫn có thể hoạt động.

Vì sao nên lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn?

Bố mẹ nên đăng ký thực hiện lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn cho con. Vì việc làm này mang đến nhiều lợi ích thiết thực, cụ thể gồm có: (4)

• Đảm bảo cơ hội điều trị cho bản thân trẻ và những thành viên khác trong gia đình: Loại tế bào gốc này được xem là bảo hiểm sinh học cho trẻ. Nếu chẳng may trong tương lai trẻ mắc phải các bệnh do di truyền, tác động của môi trường,… đặc biệt là bệnh ác tính liên quan đến hệ miễn dịch hay máu thì tế bào gốc máu cuống rốn sẽ trở thành cơ hội chữa trị hữu hiệu. Người thân trong gia đình cũng có thể sử dụng tế bào gốc của trẻ để chữa bệnh nếu phù hợp.
• Tế bào gốc trung mô lấy từ máu cuống rốn là nguồn chữa trị tiềm năng: Máu cuống rốn cũng có tỷ lệ tế bào gốc trung mô nhất định. Tế bào gốc trung mô rất hữu ích cho người nhận đồng loại vì có khả năng điều hòa miễn dịch. Ngoài ra, cùng với các loại tế bào khác chiếm tỷ lệ thấp trong máu cuống rốn, tế bào gốc trung mô tạo thành một môi trường tối ưu cho sự phát triển của tế bào gốc tạo máu sau ghép.

Lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn ở đâu?

Trung tâm Tế bào gốc và Ngân hàng mô, Hệ thống PlinkCare là cơ sở y tế uy tín cung cấp dịch vụ thu thập, tiếp nhận, xử lý, bảo quản, lưu trữ, ứng dụng tế bào gốc máu cuống rốn trong việc điều trị nhiều bệnh lý khác nhau. Bên cạnh đó, trung tâm còn nuôi cấy, sản xuất, cung ứng tế bào gốc cho các đơn vị nghiên cứu/đào tạo y học và nhiều cơ sở y tế khác,…

Dịch vụ lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn tại Trung tâm Tế bào gốc và Ngân hàng mô, Hệ thống PlinkCare có những ưu điểm nổi bật như sau:

• Lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn cho trẻ sơ sinh thuận tiện và có liên kết với cơ sở y tế khác:
  • Có thể giúp lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn cho trẻ sơ sinh ra đời ngay tại PlinkCare.
  • Trung tâm Tế bào gốc và Ngân hàng mô cũng liên kết với những cơ sở y tế khác để tiếp nhận mẫu từ sản phụ không sinh con tại PlinkCare. Bên cạnh đó, trung tâm cũng hỗ trợ chuyển giao tế bào gốc đến các đơn vị y tế khác giúp người bệnh được chữa trị một cách tối ưu.
• Quy trình chuyên nghiệp, quy tụ đội ngũ bác sĩ/kỹ thuật viên giỏi: Quá trình thu thập, xử lý, lưu trữ, đánh giá chất lượng tế bào gốc máu cuống rốn được thực hiện chuyên nghiệp, nhanh chóng, đúng quy trình khoa học, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Trung tâm Tế bào gốc và Ngân hàng mô cũng quy tụ đội ngũ bác sĩ/kỹ thuật viên giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, đã trải qua quá trình đào tạo, tu nghiệp bài bản ở trong và ngoài nước.
• Có máy móc, trang thiết bị hiện đại: Trung tâm Tế bào gốc và Ngân hàng mô được đầu tư nhiều hệ thống trang thiết bị, máy móc hiện đại, áp dụng kỹ thuật tiên tiến trong y sinh, giúp xử lý, phân tích, đánh giá mẫu một cách chuẩn xác cũng như hỗ trợ lưu trữ tế bào an toàn, đảm bảo chất lượng, điển hình gồm có: Hệ thống xử lý tế bào gốc tạo máu tự động Sepax® 2, hệ thống máy phân tích tế bào theo dòng chảy BD FACSCanto II, hệ thống thu nhận hình ảnh tế bào EVOS M5000, máy đọc đĩa đa năng, hệ thống cảnh báo tự động đảm bảo cho việc nuôi cấy, sản xuất, lưu trữ tế bào diễn ra an toàn.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tế bào gốc máu cuống rốn đã được biết đến với những lợi ích thiết thực trong y học hiện đại. Phụ huynh nên đăng ký lưu trữ tế bào gốc máu cuống rốn cho con tại cơ sở y tế uy tín để giúp trẻ đảm bảo sức khỏe về sau.