Tăng huyết áp áo choàng trắng: Nguyên nhân, triệu chứng và chẩn đoán

Tăng huyết áp áo choàng trắng là gì?

Tăng huyết áp áo choàng trắng là hiện tượng huyết áp tăng cao khi đo tại phòng khám hoặc bệnh viện, nhưng lại bình thường khi đo tại nhà. Kết quả đo huyết áp bình thường là dưới 120/80mmHg. Tăng huyết áp áo choàng trắng được coi là có ý nghĩa lâm sàng nếu sự khác biệt giữa huyết áp tại phòng khám và huyết áp ngoài phòng khám vượt quá 20/10 mmHg.

Các hướng dẫn của Hiệp hội Tăng huyết áp Châu Âu (ESH), Hội Tim mạch Mỹ/Hiệp hội Tim mạch Mỹ (ACC/AHA) và Viện Quốc gia về Sức khỏe và Chăm sóc Xuất sắc (NICE) về mức độ được đánh giá là tăng huyết áp như sau (1):

Hiệp hội/Tổ chức	Huyết áp tại phòng khám	Huyết áp ngoại trú hoặc tại nhà vào ban ngày
ESH	≥ 140/90 mmHg	Huyết áp trung bình 24 giờ dưới 130/80 mmHg
ACC/AHA	≥ 130/80 mmHg	< 130/80 mmHg
NICE	≥ 140/90 mmHg	< 135/85 mmHg

Tăng huyết áp áo choàng trắng thường xảy ra do người bệnh quá lo lắng hoặc căng thẳng khi tiếp xúc với môi trường y tế và nhân viên y tế. Mặc dù không phải là tăng huyết áp thực sự, nhưng người bị tăng huyết áp áo choàng trắng vẫn cần được theo dõi vì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm của tăng huyết áp thực sự trong tương lai.

Tăng huyết áp áo choàng trắng có thường gặp không?

Tăng huyết áp áo choàng trắng là vấn đề lo ngại của nhiều người, vì mỗi năm có 5% số người mắc hội chứng áo choàng trắng được chẩn đoán bị tăng huyết áp mạn tính. Những người có nhiều khả năng mắc hội chứng áo choàng trắng bao gồm:

• Trên 50 tuổi.
• Nữ giới.
• Người mới được chẩn đoán bị tăng huyết áp.
• Bị béo phì.
• Không sử dụng các sản phẩm thuốc lá. (2)

Người được chẩn đoán có tăng huyết áp áo choàng trắng cần được theo dõi định kỳ kết hợp với các biện pháp phòng ngừa như duy trì lối sống lành mạnh. Đồng thời, thực hiện đo huyết áp tại nhà hoặc theo dõi huyết áp liên tục 24 giờ có thể giúp phân biệt chính xác giữa tăng huyết áp áo choàng trắng và tăng huyết áp thực sự.

Nguyên nhân tăng huyết áp áo choàng trắng

Phản ứng của cơ thể đối với việc kiểm tra huyết áp có thể ảnh hưởng đến kết quả đo huyết áp, đặc biệt là khi người bệnh quá lo lắng, hồi hộp. Khi đến phòng khám hoặc bệnh viện, tiếp xúc với môi trường y tế và trải qua quá trình đo huyết áp, cơ thể sẽ có phản xạ hoặc phản ứng tự nhiên như khi đối mặt với tình huống căng thẳng hoặc được nhận thức là nguy hiểm. Phản ứng này có thể làm tăng huyết áp tạm thời, dẫn đến kết quả đo cao hơn so với bình thường.

Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến kết quả đo huyết áp như:

• Thời điểm đo huyết áp trong ngày.
• Người bệnh có nghỉ ngơi hoặc uống thuốc trước khi đo hay không.
• Môi trường xung quanh như tiếng ồn, nhiệt độ…
• Trạng thái cảm xúc hiện tại của người bệnh.

Các yếu tố nguy cơ của tăng huyết áp áo choàng trắng

Các yếu tố nguy cơ chung của tăng huyết áp hoặc tăng huyết áp áo choàng trắng bao gồm:

• Tuổi cao.
• Béo phì.
• Hút thuốc lá.
• Lạm dụng rượu.
• Ít hoặc không hoạt động thể chất.
• Chế độ ăn uống không khoa học.
• Nam giới người Mỹ gốc Phi.
• Bệnh nhân mắc một số bệnh mãn tính như tiểu đường và bệnh thận. (3)

Triệu chứng tăng huyết áp áo choàng trắng

Tăng huyết áp áo choàng trắng thường không có triệu chứng rõ ràng, ngoài việc huyết áp đo được tại phòng khám cao hơn so với khi đo tại nhà. Người bệnh có thể cảm thấy lo lắng, căng thẳng hoặc hồi hộp khi đến cơ sở y tế, nhưng cảm giác này thường biến mất khi người bệnh về nhà và ổn định lại tinh thần.

Do đó, chẩn đoán tăng huyết áp áo choàng trắng không dựa vào các triệu chứng cụ thể mà được xác định chủ yếu bằng cách so sánh kết quả đo huyết áp tại phòng khám với kết quả đo tại nhà hoặc theo dõi huyết áp 24 giờ. (4)

Tăng huyết áp áo choàng trắng có sao không?

Đây được xem là một yếu tố nguy cơ dẫn đến sự phát triển của tăng huyết áp kéo dài, tổn thương cơ quan đích và có thể xảy ra các biến cố tim mạch. Người bị tăng huyết áp áo choàng trắng có nguy cơ bị tăng huyết áp kéo dài gấp ba lần so với người có huyết áp bình thường. Đáng chú ý, tăng huyết áp áo choàng trắng có thể dẫn đến suy giảm chức năng cơ tim và làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch cảnh so với người có huyết áp bình thường

Phương pháp chẩn đoán tăng huyết áo choàng trắng

Để chẩn đoán tăng huyết áp áo choàng trắng, đòi hỏi sự kết hợp giữa đo huyết áp tại phòng khám và theo dõi huyết áp tại nhà. Việc chẩn đoán chính xác rất quan trọng để tránh điều trị không cần thiết và giúp quản lý hiệu quả tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Các phương pháp giúp chẩn đoán tăng huyết áp áo choàng trắng bao gồm:

• Đo huyết áp tại phòng khám.
• Theo dõi huyết áp tại nhà: Bệnh nhân được hướng dẫn đo huyết áp tại nhà trong một khoảng thời gian nhất định, thường là 1-2 tuần.
• Theo dõi huyết áp liên tục 24 giờ: Sử dụng máy Holter huyết áp đeo trên người để đo huyết áp tự động mỗi 15-30 phút trong 24 giờ.
• Đánh giá các yếu tố nguy cơ và tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ xem xét các yếu tố như tuổi tác, tiền sử gia đình, lối sống và các bệnh lý kèm theo.

Chẩn đoán tăng huyết áp áo choàng trắng thường được xác định khi huyết áp đo tại phòng khám cao hơn 140/90 mmHg, trong khi huyết áp đo tại nhà hoặc qua Holter huyết áp thấp hơn 135/85 mmHg. Kết hợp các phương pháp này giúp bác sĩ có cái nhìn toàn diện về tình trạng huyết áp của người bệnh, từ đó đưa ra chẩn đoán chính xác và kế hoạch quản lý phù hợp.

Điều trị tăng huyết áp áo choàng trắng như thế nào?

Bệnh nhân được chẩn đoán chính xác là tăng huyết áp áo choàng trắng không bị huyết áp cao liên tục vào bất kỳ thời điểm nào khác có thể không cần điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần được theo dõi và điều chỉnh lối sống khoa học để hạn chế nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp trong tương lai.

>> Xem thêm: Lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân tăng huyết áp

Biện pháp phòng ngừa tăng huyết áp áo choàng trắng

Để phòng ngừa tình trạng tăng huyết áp áo choàng trắng, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

• Thực hiện kỹ thuật đo huyết áp đúng cách: Đảm bảo ngồi đúng tư thế, thoải mái, nghỉ ngơi ít nhất 5 phút trước khi đo huyết áp. Sử dụng máy đo huyết áp đã được hiệu chuẩn và đặt vòng bít ở đúng vị trí trên cánh tay.
• Tự đo huyết áp tại nhà: Thường xuyên đo huyết áp tại nhà giúp bạn có được kết quả chính xác hơn trong môi trường quen thuộc. Ghi chép lại các kết quả đo để so sánh với kết quả đo tại phòng khám.
• Thư giãn và giảm căng thẳng: Thực hành các kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu hoặc thiền định trước khi đo huyết áp. Cố gắng giữ bình tĩnh và tránh suy nghĩ quá nhiều về kết quả đo.
• Trao đổi với bác sĩ về những điều bạn thắc mắc hoặc lo lắng: Bác sĩ có thể đưa ra các phương pháp thay thế như theo dõi huyết áp 24 giờ để có đánh giá chính xác hơn.
• Tập thể dục đều đặn: Bạn có thể tập các môn như đi bộ nhanh, bơi lội hoặc đạp xe ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày một tuần. Hoạt động thể chất thường xuyên với cường độ phù hợp sẽ giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và cải thiện lưu thông máu, từ đó hỗ trợ kiểm soát huyết áp.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Ưu tiên các loại thực phẩm giàu kali, magie và chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu. Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn và thức ăn nhanh.
• Hạn chế muối: Giảm lượng muối tiêu thụ theo hướng dẫn của bác sĩ. Có thể thay thế muối bằng các loại gia vị tự nhiên như thảo mộc để tăng hương vị cho món ăn.
• Hạn chế rượu: Giảm lượng rượu tiêu thụ vì uống rượu quá mức có thể làm tăng huyết áp và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác.
• Tránh các chất kích thích: Hạn chế sử dụng các sản phẩm có chứa caffeine và ngưng hút thuốc lá. Vì các chất kích thích này có thể gây tăng huyết áp tạm thời và ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch lâu dài.

Câu hỏi thường gặp

1. Tăng huyết áp áo choàng trắng có tự khỏi không?

Tăng huyết áp áo choàng trắng có xu hướng kéo dài trong nhiều năm, thường không tự khỏi hoàn toàn, nhưng có thể được kiểm soát tốt hơn theo thời gian. Khi áp dụng các biện pháp như thư giãn và làm quen với môi trường y tế có thể giúp giảm đáng kể phản ứng lo lắng. Tuy nhiên, cần duy trì việc theo dõi và quản lý tình trạng này lâu dài để đảm bảo sức khỏe tổng thể.

2. Khi nào nên gặp bác sĩ?

Bạn nên gặp bác sĩ khi kết quả đo huyết áp nhiều lần tại nhà đều cao hoặc có các triệu chứng như đau đầu dữ dội, chóng mặt, khó thở. Ngoài ra, nếu bạn lo lắng về tình trạng của bản thân hoặc muốn đánh giá lại hiệu quả của phác đồ điều trị hiện tại, cũng nên đến gặp bác sĩ. Việc khám sức khỏe định kỳ cũng rất quan trọng, ngay cả khi bạn không có các dấu hiệu bất thường nào.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ Trung tâm Tim mạch, PlinkCare, Quý khách có thể liên hệ theo thông tin sau:

Những người bị tăng huyết áp áo choàng trắng có nguy cơ chuyển sang tăng huyết áp kéo dài so với người có huyết áp bình thường. Vì vậy, khi gặp phải tình trạng này, người bệnh cần được theo dõi sát sao để có chẩn đoán chính xác và điều trị sớm. Song song với đó, người bệnh cũng nên chủ động điều chỉnh lối sống khoa học để giúp kiểm soát huyết áp tốt hơn.