10 tác dụng phụ của thuốc ngủ có thể gặp và cách xử trí khi gặp phải

Một số tác dụng phụ của thuốc ngủ có thể xảy ra trong quá trình sử dụng. Điều này có thể bắt nguồn từ việc sử dụng thuốc sai cách, lạm dụng hoặc cơ thể người bệnh dị ứng với thành phần nào đó của thuốc.

Thuốc ngủ là gì?

Thuốc ngủ là loại thuốc kê đơn chứa thành phần có tác dụng an thần giúp tạo trạng thái buồn ngủ. Theo đó, thuốc ngủ mang lại tác dụng hỗ trợ điều trị các vấn đề liên quan đến suy giảm chất lượng giấc ngủ bằng cách ức chế hệ thần kinh trung ương.

Hiện nay, thuốc ngủ có nhiều loại với thành phần và tác dụng dược lý khác nhau. Phần lớn các loại thuốc này đều có chung cơ chế tạo cảm giác thư thái và giảm thiểu căng thẳng thông qua hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh Acid Gamma – Aminobutyric (GABA).

Trong một số trường hợp, người bị rối loạn giấc ngủ hoặc suy giảm chất lượng giấc ngủ do nhiều nguyên nhân (bệnh lý, thiếu dinh dưỡng,…) có thể được bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc ngủ. Tuy nhiên, tác dụng phụ của thuốc ngủ có thể xảy ra trong quá trình sử dụng. Để kiểm soát và dự phòng nguy cơ khởi phát tác dụng phụ không mong muốn, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định về thời gian và liều lượng sử dụng thuốc ngủ từ bác sĩ. Vậy, tác dụng phụ của thuốc ngủ là gì hay uống thuốc ngủ có tác dụng phụ gì?

10 tác dụng phụ của thuốc ngủ có thể gặp

Công dụng chính của thuốc ngủ là hỗ trợ cải thiện chất lượng giấc ngủ và làm giảm triệu chứng căng thẳng thần kinh. Tuy nhiên, người sử dụng thuốc ngủ có thể gặp phải một số tác dụng phụ không mong muốn như sau, với nguy cơ và mức độ khác nhau tùy từng trường hợp: (1)

1. Buồn ngủ nhiều hơn vào ban ngày

Thông thường, tác dụng của thuốc ngủ sẽ kéo dài trong khoảng 6 đến 8 giờ. Vì vậy, uống thuốc ngủ vào tối muộn có thể gây ra tình trạng buồn ngủ quá mức vào ban ngày.

Chứng buồn ngủ nhiều vào ban ngày khiến cho người bệnh gặp phải các vấn đề như kém tập trung, mệt mỏi, suy giảm trí nhớ. Lâu dài có thể dẫn đến những rối loạn về tâm thần như rối loạn lo âu, căng thẳng thần kinh… gây suy giảm chất lượng cuộc sống.

Để cải thiện tình trạng buồn ngủ quá mức vào ban ngày do tác dụng phụ của thuốc ngủ, nếu có, người bệnh có xu hướng sử dụng thêm các loại thức uống chứa chất kích thích thần kinh để có được sự tỉnh táo như cà phê, trà đặc, nước tăng lực…. Điều này có thể gián tiếp làm trầm trọng thêm chứng rối loạn giấc ngủ và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của người bệnh. Người bệnh cần sớm đi khám ngay khi xuất hiện biểu hiện buồn ngủ quá mức vào ban ngày trong thời gian đang sử dụng thuốc ngủ, bác sĩ có thể cân nhắc cho ngừng thuốc hoặc thay đổi thuốc.

2. Táo bón hoặc tiêu chảy

Táo bón hoặc tiêu chảy là một trong những tác dụng phụ không mong muốn của thuốc ngủ. Lý do, tác dụng kích thích hệ thần kinh giao cảm của thuốc ngủ cũng ảnh hưởng đến hoạt động của nhu động ruột. Khi đó, sự co bóp ở hệ tiêu hóa để vận chuyển thức ăn có thể đột ngột nhanh hoặc chậm và gây ra chứng tiêu chảy hoặc táo bón. (2)

3. Các vấn đề về tiêu hóa

Trong quá trình sử dụng thuốc ngủ, người bệnh có thể gặp phải một số vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa như đầy hơi, ợ chua, ợ nóng… Một số ít trường hợp, người bệnh có thể bị buồn nôn và nôn do thuốc ngủ có mùi vị khó chịu hoặc uống thuốc khi đói.

4. Đau đầu

Đau đầu có thể là một trong những tác dụng phụ của thuốc ngủ. Lý do, quá trình sử dụng thuốc ngủ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng hoạt động của não hoặc tác động làm thay đổi cơ chế sinh lý của giấc ngủ. (3)

Cường độ và tần suất của các cơn đau đầu do thuốc ngủ ở từng người bệnh có thể khác nhau. Đau đầu xảy ra do ảnh hưởng của thuốc ngủ thường dễ bị nhầm lẫn với các nguyên nhân khác. Do đó, để hạn chế nguy cơ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, người bệnh đang sử dụng thuốc ngủ kê đơn cần sớm tham khảo ý kiến bác sĩ ngay khi xuất hiện triệu chứng đau đầu.

5. Chóng mặt, choáng váng, mất thăng bằng

Chóng mặt, choáng váng, mất thăng bằng có thể là những biểu hiện gây ra bởi tác dụng phụ của thuốc ngủ kê đơn. Bởi lẽ, thuốc ngủ tác động trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương và tiềm ẩn nguy cơ gây rối loạn chức năng của não.

Tình trạng chóng mặt, mất thăng bằng do thuốc ngủ nếu không được cải thiện sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của người bệnh. Triệu chứng này rất dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề về sức khỏe thông thường khác, người bệnh cần đặc biệt quan tâm đến biểu hiện khác thường của cơ thể trong thời gian sử dụng thuốc ngủ để kịp thời tư vấn bác sĩ hoặc đi khám tại chuyên khoa Thần kinh.

6. Phát ban, ngứa

Phản ứng dị ứng da như ngứa, phát ban có thể xảy ra trong quá trình sử dụng thuốc ngủ. Căn nguyên có thể do cơ thể dị ứng với thành phần của thuốc hoặc liên quan đến chức năng hoạt động của gan hoặc thận. Vì vậy, trong quá trình thăm khám, người bệnh cần cung cấp tiền sử dị ứng thuốc (nếu có) để bác sĩ cân nhắc khi chỉ định thuốc phù hợp nhằm hỗ trợ điều trị tình trạng mất ngủ.

7. Khô miệng và cổ họng

Khô miệng và cổ họng xảy ra khi tuyến nước bọt hoạt động kém. Một số loại thuốc ngủ có thể làm giảm lưu lượng nước bọt khiến người bệnh bị khô miệng và cổ họng. Bên cạnh đó, kéo dài tình trạng thiếu nước bọt có thể gây ra các vấn đề về răng miệng như sâu răng, hôi miệng, đau khi nuốt… Vì vậy, khi bị khô miệng và cổ họng do tác dụng phụ của thuốc ngủ, nếu có, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ càng sớm càng tốt.

8. Giảm trí nhớ, kém tập trung

Thuốc ngủ kê đơn thường được bác sĩ chỉ định sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định. Nếu thời gian sử dụng thuốc ngủ kéo dài, tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương của chúng có thể gây ra nhiều biến chứng liên quan đến hệ thần kinh, trong đó có suy giảm trí nhớ và kém tập trung. (4)

9. Suy nhược cơ thể

Việc sử dụng thuốc hỗ trợ điều trị các vấn đề về suy giảm chất lượng giấc ngủ có thể kiến cho cơ thể đối mặt với hiện tượng “nghiện thuốc”. Lúc này, cơ thể sẽ đòi hỏi nhiều hơn về liều lượng và tần suất. Điều này có thể gây ra tình trạng suy nhược cơ thể, người bệnh sẽ “phụ thuộc” vào việc phải dùng thuốc mới có thể thoải mái về tinh thần.

10. Hội chứng Parasomnias

Hội chứng Parasomnias là một dạng rối loạn giấc ngủ, có thể xảy ra bất cứ thời điểm nào trong khi ngủ. Khi mắc phải hội chứng này, người bệnh sẽ có những hành vi bất thường khi đang ngủ như nói chuyện, đi lại hoặc hành động một cách vô thức. Parasomnias có thể khởi phát do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân do tác dụng phụ của thuốc ngủ.

Hội chứng Parasomnias được phân loại trên lâm sàng bao gồm các dạng như mộng du, nói chuyện khi ngủ, tè dầm, gặp ác mộng và chứng Catathrenia (rên rỉ trong lúc ngủ). Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, Parasomnias có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh.

Hội chứng này chỉ xảy ra trong lúc ngủ và người bệnh khởi phát triệu chứng trong vô thức nên việc phát hiện thường gặp nhiều khó khăn. Để dự phòng hội chứng Parasomnias do tác dụng phụ của thuốc ngủ, nếu có, người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối theo chỉ định sử dụng thuốc từ bác sĩ. Đồng thời, người bệnh có nguy cơ không nên ngủ một mình hoặc ngủ ở vị trí cao để hạn chế nguy hiểm khi hội chứng này khởi phát.

Tác dụng phụ của thuốc ngủ có nguy hiểm không?

Các tác dụng phụ của thuốc ngủ có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe nếu không được phát hiện sớm và xử lý phù hợp.

Một số tác dụng phụ ngắn hạn sẽ làm suy giảm chất lượng sống của người bệnh bao gồm: đau đầu, mệt mỏi, lo âu, tiêu chảy, táo bón, đầy hơi, ợ hơi, ợ nóng, chướng bụng, khô miệng, khô cổ họng….

Đối với các tác dụng phụ lâu dài như suy giảm hoặc mất trí nhớ, thoái hóa não, trầm cảm, suy nhược thần kinh…, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng hoạt động của não, người bệnh bị lệ thuộc vào thuốc ngủ. Từ đó tiềm ẩn nguy cơ khởi phát các biến chứng nguy hiểm như tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, đột quỵ ảnh hưởng đến tính mạng.

Lưu ý khi dùng thuốc ngủ tránh gây hại cho sức khỏe

Để đảm bảo việc dùng thuốc ngủ kê đơn đạt hiệu quả tối ưu và an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần lưu ý những vấn đề sau đây:

• Thăm khám trực tiếp với bác sĩ: Hầu hết các loại thuốc hỗ trợ điều trị mất ngủ, khó ngủ đều có thể gây ra một số tác dụng phụ. Vì vậy, trong mọi trường hợp, người bệnh cần đi khám, điều trị phù hợp giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, đồng thời dự phòng rủi ro về sức khỏe có thể xảy ra.
• Tuân thủ uống thuốc theo hướng dẫn sử dụng hoặc chỉ định của bác sĩ: Điều này sẽ giúp người bệnh nắm rõ liều lượng và cách sử dụng thuốc, tránh tình trạng quên liều hoặc quá liều ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Đặc biệt, người bệnh không tự ý ngưng, giảm hoặc tăng liều lượng sử dụng thuốc khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh bị tác dụng phụ, lệ thuộc thuốc, thậm chí gây ngộ độc (nếu sử dụng quá liều).
• Không uống thuốc sớm hơn thời gian được chỉ định: Tác dụng thư giãn thần kinh của thuốc có thể khiến cơ thể buồn ngủ quá mức. Việc sử dụng thuốc sớm hơn thời gian được chỉ định có thể khiến cơ thể mệt mỏi, đột ngột thiếp đi khi đang hoạt động khiến người bệnh dễ bị tai nạn, té ngã. Vì vậy, người bệnh cần tuân thủ về thời gian uống thuốc ngủ.
• Ghi nhớ các tác dụng phụ có thể xảy ra: Sớm nhận biết tác dụng phụ của thuốc ngủ có thể giúp người bệnh phòng tránh các rủi ro. Người bệnh cần thông báo ngay với bác sĩ về mọi biểu hiện bất thường xảy ra trong quá trình sử dụng thuốc ngủ, để có sự điều chỉnh kịp thời.
• Không uống bia, rượu trong quá trình sử dụng thuốc: Cồn trong bia, rượu có thể gây tương tác với thuốc hoặc làm giảm tác dụng của thuốc ngủ. Một số trường hợp uống bia, rượu trong quá trình sử dụng thuốc ngủ có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như co giật, khó thở, ngất xỉu. Do đó, khi đang sử dụng thuốc ngủ, người bệnh cần kiêng hoàn toàn bia, rượu.

Khi có triệu chứng tác dụng phụ của thuốc ngủ phải làm sao?

Mặc dù một số tác dụng phụ của thuốc ngủ chỉ xảy ra ngắn hạn, chúng có thể dẫn đến những biến hệ lụy cho sức khỏe của người bệnh. Vì vậy, người bệnh cần nắm rõ những tác dụng phụ không mong muốn có thể xảy ra trong quá trình uống thuốc ngủ kê đơn và sớm thông báo với bác sĩ để được hỗ trợ y tế kịp thời. Điều này giúp người bệnh tối ưu hiệu quả điều trị tình trạng mất ngủ, đồng thời dự phòng nguy cơ bị ngộ độc thuốc và các vấn đề về sức khỏe khác.

Khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, PlinkCare là nơi quy tụ đội ngũ bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm trong điều trị những bệnh lý đau đầu, mất ngủ, suy giảm trí nhớ, đột quỵ, động kinh, rối loạn tiền đình, viêm đa dây thần kinh… Đồng thời, Khoa ứng dụng những phương pháp, kỹ thuật mới trong thăm khám và điều trị những bệnh lý thần kinh, mang tới hiệu quả tối ưu, giúp người bệnh phục hồi nhanh, tiết kiệm tối đa thời gian và chi phí điều trị.

Khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, PlinkCare ứng dụng nguồn tài nguyên thiết bị và máy móc chuyên dụng hiện đại hàng đầu, từ đó tối ưu việc chẩn đoán và điều trị những bệnh lý nội thần kinh như hệ thống chụp cộng hưởng từ (MRI) 1.5T và 3T, hệ thống chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy CT 1975 lát cắt, máy điện não vi tính EEG-1200K, máy điện cơ ULTRA S100, máy đo đa ký giấc ngủ, kích thích từ trường xuyên sọ…

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia đầu ngành của Khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, sử dụng thuốc ngủ kê đơn là giải pháp hỗ trợ cải thiện giấc ngủ ngắn hạn và có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn. Người bệnh cần tìm hiểu tác dụng phụ của thuốc ngủ để kịp thời nhận biết, tư vấn bác sĩ để có biện pháp xử trí phù hợp. Hy vọng bài viết đã phần nào giải đáp thắc mắc “tác dụng phụ của thuốc ngủ là gì?”. Bạn có thể đến khám tại chuyên khoa Thần kinh thuộc Hệ thống PlinkCare để được bác sĩ tư vấn cụ thể.