13 tác dụng phụ của thuốc an thần thường gặp phải và cách xử trí

Lưu ý: Thông tin về thuốc an thần và các tác dụng phụ trong bài viết này mang tính chất tham khảo. Trên thực tế, tác dụng phụ của thuốc an thần có thể xảy ra hoặc không tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Mỗi người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn chi tiết về nguy cơ xảy ra các tác dụng phụ và cách xử trí phù hợp.

Thuốc an thần là gì?

Thuốc an thần là loại thuốc kê đơn có tác động giúp làm giảm hoạt động của hệ thần kinh trung ương (bao gồm tủy sống và não). Nhờ vào tác động này, thuốc an thần mang lại hiệu quả giúp giảm căng thẳng, giảm hưng phấn quá mức, điều hòa tâm trạng, thường được bác sĩ chỉ định để hỗ trợ điều trị các vấn đề về giấc ngủ hoặc rối loạn lo âu, trầm cảm… Loại thuốc này phải được dùng dựa theo chỉ định của bác sĩ. (1)

Liều lượng sử dụng và hiệu quả của thuốc an thần đối với mỗi người bệnh có thể khác nhau. Điều này sẽ được bác sĩ cân nhắc chặt chẽ dựa trên thể trạng của từng người bệnh trước khi kê đơn. Việc dùng thuốc an thần với thời gian và liều lượng không phù hợp có thể gây ra các tác dụng phụ ảnh hưởng tiêu cực cho sức khỏe của người bệnh. Vì vậy, người bệnh không được tự ý sử dụng thuốc an thần khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ.

13 tác dụng phụ của thuốc an thần có thể gặp nếu dùng quá liều/sai cách

Dưới đây là 13 tác dụng phụ của thuốc an thần có thể xảy ra khi người bệnh dùng thuốc sai cách hoặc quá liều: (2)

1. Mệt mỏi, buồn ngủ thái quá

Buồn ngủ quá mức có thể là một tác dụng phụ của thuốc an thần. Trên thực tế, gây buồn ngủ là tác động giúp thư giãn hệ thần kinh của thuốc an thần. Thế nhưng, buồn ngủ quá mức và kéo dài có thể là do người bệnh lạm dụng thuốc sai cách, cản trở sinh hoạt hàng ngày, thậm chí ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người bệnh. Trong một số trường hợp dùng thuốc an thần sai thời điểm hoặc quá liều có thể khiến người bệnh mệt mỏi, luôn trong trạng thái buồn ngủ vào ban ngày làm ảnh hưởng đến hiệu quả học tập và làm việc.

2. Chóng mặt

Chóng mặt là một trong những tác dụng phụ của thuốc an thần. Cơ chế làm suy yếu hoạt động của hệ thần kinh trung ương của thuốc an thần có thể ảnh hưởng làm giảm lưu lượng máu lên não gây chóng mặt. Người bệnh cần trao đổi với bác sĩ về nguy cơ gây chóng mặt khi uống thuốc an thần để được tư vấn về cách dùng thuốc phù hợp.

3. Mờ mắt

Việc lạm dụng hoặc uống thuốc an thần sai cách có thể gây mờ mắt. Bởi lẽ, thuốc an thần có tác động ức chế hoạt động của hệ thần kinh, trong đó có thị lực. Ngay khi phát hiện triệu chứng mờ mắt, người bệnh cần ngưng sử dụng thuốc an thần và thông báo cho bác sĩ để có biện pháp can thiệp kịp thời, tránh tiếp tục lạm dụng gây nguy cơ mất thị lực.

4. Suy giảm khả năng nhận thức

Sử dụng thuốc an thần trong thời gian dài có thể khiến cho khả năng nhận thức bị suy giảm. Khả năng nhận thức bao gồm tiếp nhận, xử lý và ghi nhớ thông tin. Suy giảm nhận thức ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống, khiến người bệnh gặp khó khăn khi suy luận và đưa ra quyết định trong cuộc sống. Vì vậy, ngay khi nhận thấy bản thân có dấu hiệu suy giảm nhận thức, người bệnh cần ngừng sử dụng thuốc an thần và liên lạc với bác sĩ càng sớm càng tốt để có biện pháp cải thiện kịp thời.

5. Suy giảm phản xạ

Với cơ chế làm suy giảm hoạt động của hệ thần kinh trung ương, thuốc an thần có thể ức chế chức năng của vùng não đảm nhận nhiệm vụ phản xạ của cơ thể. Vì vậy, suy giảm phản xạ có thể là tác dụng phụ của thuốc an thần. Người bệnh nên trao đổi với bác sĩ về nguy cơ gây ra tác dụng phụ này để có biện pháp phòng tránh phù hợp.

6. Thở chậm hơn

Thuốc an thần có thể gây ức chế chức năng của hệ hô hấp thông qua cơ chế làm giảm phản ứng thông khí với mức carbon dioxide nhất định. Lạm dụng thuốc an thần có thể tiềm ẩn nguy cơ khó thở, thậm chí ngưng thở do nồng độ CO2 trong máu tăng cao. (3)

7. Khó tập trung

Khó tập trung là tác dụng phụ của thuốc an thần phổ biến. Trong quá trình sử dụng thuốc an thần kê đơn, nếu nhận thấy bản thân xuất hiện triệu chứng mệt mỏi, gặp khó khăn trong việc tập trung vào một vấn đề nhất định người bệnh cần sớm thông báo với bác sĩ. Bởi lẽ, khi dùng thuốc không đúng cách, tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương của thuốc an thần có thể đồng thời gây “vô hiệu hóa” khả năng tập trung của người bệnh.

8. Nói chậm hoặc nói ngọng

Hoạt động của vùng não đảm nhận chức năng ngôn ngữ có thể bị suy giảm do tác dụng của thuốc an thần. Khi đó, người bệnh có thể gặp phải tình trạng nói chậm hoặc nói ngọng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.

9. Hay quên hoặc mất trí nhớ

Hay quên hoặc mất trí nhớ là tác dụng phụ thường gặp nếu người bệnh dùng quá liều hoặc sử dụng thuốc an thần trong thời gian dài. Bởi vì, việc lạm dụng tác động thư giãn thần kinh của thuốc an thần có thể khiến cho não bộ mất dần khả năng hoạt động vốn có, bao gồm chức năng ghi nhớ thông tin.

10. Trầm cảm

Việc dùng thuốc an thần có thể tiềm ẩn nguy cơ làm thúc đẩy bệnh trầm cảm tiến triển nhanh chóng. Trong quá trình chuyển hóa, thuốc an thần có thể bị tích tụ ở gan dẫn đến khởi phát “hiệu ứng nôn nao”, khiến bệnh trầm cảm chuyển biến nghiêm trọng hơn. Tác dụng phụ của thuốc an thần này có xu hướng xảy ra ở người bị suy giảm chức năng gan do bệnh lý hoặc tuổi cao.

11. Suy giảm chức năng gan

Sau khi vào bên trong cơ thể, thuốc an thần sẽ được chuyển hóa ở gan. Vì vậy, khi người bệnh sử dụng thuốc an thần trong thời gian dài với liều lượng không phù hợp có thể gây áp lực cho gan, làm suy giảm chức năng gan. Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, tình trạng suy giảm chức năng gan có thể dẫn đến suy gan.

12. Phụ thuộc vào thuốc

Sau quá trình sử dụng dài hạn, người bệnh có thể bị phụ thuộc vào thuốc an thần. Cụ thể, theo thời gian, người bệnh phải gia tăng liều lượng và tần suất dùng thuốc an thần mới có thể đủ khả năng cải thiện bệnh lý. Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, người bệnh sẽ dần lệ thuộc vào việc dùng thuốc an thần, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần lẫn thể chất của người bệnh. (4)

13. Nguy cơ tử vong

Trong mọi trường hợp, lạm dụng thuốc có thể gây khởi phát các tác dụng phụ tiềm ẩn nguy cơ đe dọa tính mạng của bệnh, đặc biệt là thuốc an thần. Lạm dụng thuốc an thần sẽ gây tổn thương hệ thần kinh trung ương và các cơ quan nội tạng (đặc biệt là gan, thận). Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, người bệnh bị tổn thương do dùng thuốc an thần quá liều hoặc lạm dụng trong thời gian dài có thể đối mặt với nguy cơ hôn mê, thậm chí tử vong.

Tác dụng phụ của thuốc an thần có nguy hiểm không?

Tác dụng phụ của thuốc an thần tiềm ẩn nguy cơ gây nguy hiểm cho sức khỏe của người bệnh. Một số triệu chứng có thể biến mất sau thời gian ngắn hoặc khi ngừng thuốc, tuy nhiên các tác dụng phụ khác có thể gây ảnh hưởng lâu dài. Trên thực tế, người bệnh không thể tự đánh giá được mức độ nguy hiểm của các tác dụng phụ này, vì vậy cần sớm liên hệ với bác sĩ ngay khi nhận thấy bất kỳ biểu hiện bất thường trong quá trình sử dụng thuốc an thần.

Lưu ý khi dùng thuốc an thần tránh gây hại cho sức khỏe

Để tránh nguy cơ xảy ra các tác dụng phụ của thuốc an thần, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau đây:

• Tuân thủ chỉ định sử dụng thuốc của bác sĩ: Người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt chỉ định về liều lượng, tần suất uống thuốc và lưu ý khác liên quan đến việc sử dụng thuốc an thần của bác sĩ. Trong mọi trường hợp muốn thay đổi loại thuốc, liều lượng sử dụng thuốc hoặc các vấn đề khác cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh nguy cơ ngộ độc, tương tác thuốc gây hại cho sức khỏe.
• Thông báo với bác sĩ về tình trạng sức khỏe của bản thân: Người bệnh cần thông báo chi tiết về tính chất công việc, tiền sử mắc bệnh, dị ứng của bản thân hoặc tình trạng mang thai, cho con bú đối với người bệnh là phụ nữ để bác sĩ cân nhắc chỉ định thuốc an thần an toàn, phù hợp. Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú cần đặc biệt thận trọng với việc sử dụng thuốc an thần, bởi vì tự ý sử dụng loại thuốc này có thể gây dị tật thai nhi hoặc ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của mẹ và bé.
• Theo dõi chặt chẽ phản ứng của cơ thể: Để kịp thời có biện pháp xử lý, người bệnh cần theo dõi chặt chẽ các biểu hiện bất thường của cơ thể trong quá trình sử dụng thuốc an thần. Điều này có thể góp phần hạn chế nguy cơ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe do tác dụng phụ của thuốc an thần gây nên.
• Chọn thăm khám tại cơ sở y tế: Tính an toàn, hiệu quả của việc sử dụng thuốc an thần sẽ được đảm bảo nếu người bệnh chọn thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín. Khoa Thần kinh tại Trung tâm Khoa học Thần kinh thuộc Hệ thống PlinkCare là cơ sở y tế uy tín quy tụ đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, chuyên môn cao cùng với sự hỗ trợ đắc lực của trang thiết bị hiện đại giúp bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và chỉ định phác đồ điều trị bệnh hiệu quả, bao gồm việc tư vấn sử dụng thuốc an thần (nếu có).

Tìm hiểu thêm: Uống thuốc an thần quá nhiều có sao không? Ảnh hưởng sức khỏe thế nào?

Khi có triệu chứng tác dụng phụ của thuốc an thần phải làm sao?

Ngay khi nhận thấy bản thân xuất hiện triệu chứng bất thường trong quá trình sử dụng thuốc an thần, người bệnh cần đến bệnh viện càng sớm càng tốt để được bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời. Chậm trễ trong việc chẩn đoán và điều trị các phản ứng phụ của thuốc an thần có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh.

Tóm lại, tác dụng phụ của thuốc an thần dù xảy ra ngắn hạn hay dài hạn đều tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe của người bệnh. Để biết cụ thể, chính xác về vấn đề thuốc an thần có tác dụng phụ gì, người bệnh nên đi khám tại bệnh viện để bác sĩ tư vấn chi tiết.