Suy giảm trí nhớ ở học sinh: Nguyên nhân, dấu hiệu và phòng ngừa

Suy giảm trí nhớ ở học sinh là gì?

Suy giảm trí nhớ ở học sinh là tình trạng suy giảm trí nhớ bất thường ở lứa tuổi học sinh. Trong trường hợp này, đường dẫn truyền thông tin về vỏ não của trẻ bị ảnh hưởng, ngưng trệ, làm suy giảm chức năng não bộ, lâu ngày khiến trí nhớ suy giảm, sa sút khả năng tư duy.

Thông thường, theo các chuyên gia, các tế bào thần kinh bắt đầu có dấu hiệu thoái hóa ở độ tuổi từ trên 20. Khi một người bước qua tuổi 25, có hơn 3,000 tế bào não chết đi mỗi ngày mà không sản sinh thêm tế bào mới. Có những yếu tố khiến tế bào thần kinh thoái hóa sớm hơn sẽ góp phần làm trẻ hóa tình trạng suy giảm trí nhớ ở học sinh.

Nguyên nhân suy giảm trí nhớ ở lứa tuổi học sinh

Một số nguyên nhân hay yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến đến chứng suy giảm trí nhớ ở học sinh bao gồm:

1. Mắc bệnh lý thần kinh

Trẻ mắc phải các bệnh lý thần kinh liên quan như thiếu máu não, viêm não, u não… có thể gây suy giảm trí nhớ. Trẻ cần được thăm khám cụ thể với bác sĩ chuyên khoa thần kinh để xác định bệnh và điều trị kịp thời.

2. Do thuốc

Trí nhớ có thể bị ảnh hưởng bởi một số loại thuốc. Những loại thuốc này có thể gây ra các vấn đề về trí nhớ ở cả người trẻ và người già. Nếu người bệnh đang dùng bất kỳ loại thuốc nào trong số này, thì đó có thể là lý do gây mất trí nhớ:

• Thuốc kháng cholinergic: được kê đơn để kiểm soát các vấn đề về đường tiêu hóa, co thắt cơ và bệnh phổi.
• Thuốc chống trầm cảm: được kê đơn để điều trị bệnh trầm cảm và trong một số trường hợp khác như đau nửa đầu.
• Thuốc chống tăng huyết áp: là thuốc được kê đơn để kiểm soát bệnh tăng huyết áp.
• Thuốc an thần: được kê đơn để điều trị các rối loạn tâm trạng như lo âu và trầm cảm, các rối loạn giấc ngủ như mất ngủ.

3. Do căng thẳng

Căng thẳng và lo âu gây ra các vấn đề về trí nhớ giống như giấc ngủ. Chúng ngăn cản bạn tập trung vào thông tin cần thiết và đưa thông tin này vào bộ nhớ dài hạn. Thông tin trong bộ nhớ ngắn hạn sẽ nhanh chóng bị mất nếu không được lưu trữ đúng cách. Ngoài ra, căng thẳng, lo lắng có thể ảnh hưởng đến sự chú ý, cản trở quá trình hình thành ký ức mới và việc truy xuất ký ức đã lưu trữ. (1)

4. Rối loạn giấc ngủ

Chứng suy giảm trí nhớ ở học sinh có thể xuất phát từ tình trạng rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là trong độ tuổi dậy thì khi hormone thay đổi. Ngủ không ngon giấc, ngủ không đủ giấc, thiếu ngủ khiến cơ thể trẻ không tái tạo đủ năng lượng, làm suy yếu khả năng đào thải độc tố, đặc biệt là vỏ não gặp khó khăn trong lưu trữ những thông tin về ký ức. Thông tin bị ngưng trệ sẽ dẫn đến tình trạng suy giảm trí nhớ, mau quên. Chứng rối loạn giấc ngủ còn khiến cơ thể uể oải, mệt mỏi, đầu óc không được tỉnh táo, khó tiếp thu các bài học.

5. Trầm cảm

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng trầm cảm là yếu tố nguy cơ quan trọng gây mất trí nhớ ở mọi lứa tuổi. Trầm cảm là một rối loạn tâm lý đặc trưng bởi cảm giác buồn bã, tuyệt vọng dữ dội, mất đi niềm vui trong sinh hoạt hằng ngày và có ý định tự tử. Trầm cảm cũng dẫn đến chứng hay quên, khó tập trung và một tình trạng khác được gọi là giả sa sút trí tuệ.

Giả sa sút trí tuệ (pseudodementia) là một trạng thái lâm sàng mà người bị trầm cảm có các triệu chứng tương tự như sa sút trí tuệ. Một số triệu chứng này bao gồm nói lắp, quên người và đồ vật, phản ứng chậm với các kích thích bên ngoài. (2)

6. Chế độ sinh hoạt

Học sinh (đặc biệt là trong độ tuổi vị thành niên) bị suy giảm trí nhớ có thể nguyên nhân là do những thói quen sinh hoạt hàng ngày khiến chức năng cơ thể bị rối loạn. Trong đó, vấn đề thường gặp là thói quen thức khuya, ngủ không đủ giấc khiến não bộ không có đủ thời gian để nghỉ ngơi và hồi phục năng lượng.

7. Chế độ dinh dưỡng

Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng góp phần giúp não bộ được mạnh khỏe, tăng cường khả năng tư duy. Việc ăn uống chưa khoa học, thiếu dưỡng chất (đặc biệt là vitamin nhóm B) dễ khiến các em học sinh bị thiếu máu, suy giảm trí nhớ. Nghiên cứu cho thấy tình trạng thiếu hụt vitamin B1 sẽ làm mất trí nhớ ngắn hạn do bị thiếu “nguyên liệu” để sản sinh các chất dẫn truyền thần kinh.

8. Trí não hoạt động quá mức

Não bộ trẻ hoạt động quá tải do học tập hay các vấn đề khác có thể dẫn đến một số hệ lụy tiêu cực, trong đó có làm suy giảm trí nhớ ở học sinh.

9. Rối loạn cảm xúc

Dậy thì là giai đoạn xảy ra nhiều sự thay đổi mạnh mẽ về mặt thể chất, tâm lý của lứa tuổi học sinh. Nhiều trẻ có xu hướng che giấu, tự giải quyết những cảm xúc, vấn đề của bản thân thay vì chia sẻ với ba mẹ, người thân. Ức chế cảm xúc lâu ngày có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng não bộ, góp phần gây ra chứng suy giảm trí nhớ ở lứa tuổi học sinh.

Dấu hiệu suy giảm trí nhớ ở học sinh

Chứng suy giảm trí nhớ ở học sinh có biểu hiện rất đa dạng và cũng dễ nhận biết, ví dụ như:

• Trẻ học mau quên bài và cũng hay quên đồ đạc.
• Hay lơ đãng, uể oải, mệt mỏi khi học, khả năng tập trung kém.
• Phản ứng chậm với những sự việc xung quanh, khả năng tư duy kém nhạy bén.
• Kém năng động, tỏ ra lười biếng.
• Khó ngủ, mất ngủ, dậy sớm hơn bình thường.
• Thường xuyên buồn bã, mệt mỏi, kèm theo tâm lý căng thẳng, stress.

Hậu quả của chứng suy giảm trí nhớ với học sinh

Nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng suy giảm trí nhớ ở học sinh có thể gây ra một số hậu quả như:

• Tác động đến kết quả học tập: Việc thiếu tập trung, lơ đãng, kém nhạy bén trong tư duy, phản ứng chậm với mọi thứ khiến kết quả học tập bị ảnh hưởng tiêu cực.
• Tác động đến cuộc sống: Hay quên, thường bị thất lạc đồ đạc, stress, căng thẳng, dẫn đến những phản ứng tiêu cực trong cảm xúc, hành vi…, điều này tác động trực tiếp đến cuộc sống thường ngày, đặc biệt là trong các mối quan hệ gia đình, xã hội.

Cách chẩn đoán bệnh suy giảm trí nhớ ở học sinh

Để chẩn đoán chứng suy giảm trí nhớ ở học sinh, bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám lâm sàng, có thể cân nhắc chỉ định cho người bệnh làm một số xét nghiệm, kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh cận lâm sàng như:

• Thông qua việc khám lâm sàng, bác sĩ sẽ thu thập được những thông tin cần thiết về sức khỏe của người bệnh, chẳng hạn như: thói quen sinh hoạt, tiền sử mắc bệnh, quá trình dùng thuốc trong thời gian ngắn, cân nặng, nhiệt độ cơ thể, chỉ số huyết áp, nhịp tim, khả năng thính giác, thị giác, khả năng ghi nhớ, tư duy, tập trung, …
• Để có đủ cơ sở chẩn đoán bệnh, bác sĩ có thể chỉ định cho người bệnh làm các xét nghiệm, kỹ thuật cận lâm sàng như xét nghiệm máu, đo điện não đồ, chụp CT sọ não, chụp MRI sọ não, …

Cách khắc phục tình trạng suy giảm trí nhớ cho học sinh

Khi thấy con em có dấu hiệu bị suy giảm trí nhớ ở học sinh, phụ huynh nên đưa các em đến bệnh viện có chuyên khoa thần kinh thăm khám để bác sĩ tìm ra nguyên nhân gây bệnh. Qua đó, bác sĩ có thể đề ra giải pháp xử trí, chữa trị hợp lý, tối ưu.

Bên cạnh việc sử dụng thuốc hay áp dụng những biện pháp điều trị khác theo chỉ định của bác sĩ, tình trạng suy giảm trí nhớ ở học sinh cũng có thể được khắc phục, cải thiện thông qua một số phương pháp khác như áp dụng chế độ dinh dưỡng cân bằng, khoa học, tốt cho trí não, sinh hoạt điều độ, ngủ đủ giấc, sắp xếp thời gian học tập hợp lý, nâng cao khả năng ghi nhớ thông qua các trò chơi trí tuệ, …

Khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Hệ thống PlinkCare là địa chỉ thăm khám, chẩn đoán, điều trị hiệu quả các bệnh lý thần kinh, bao gồm cả chứng suy giảm trí nhớ ở học sinh, được nhiều người bệnh, phụ huynh tin tưởng lựa chọn.

Bệnh viện quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành, có nhiều năm kinh nghiệm, chu đáo, tận tình, ứng dụng các máy móc tân tiến, phục vụ tối ưu cho quá trình chẩn đoán, điều trị, chẳng hạn như: máy chụp CT 1975 lát cắt đồng bộ chính hãng duy nhất tại Việt Nam, máy chụp MRI 1,5 – 3 tesla, máy điện não, điện cơ hiện đại…

Có nên dùng thuốc bổ não để cải thiện chứng suy giảm trí nhớ cho học sinh không?

Chứng suy giảm trí nhớ ở học sinh có thể xảy ra với bất kỳ trẻ nào, trong thời gian ngắn hoặc kéo dài. Nhiều phụ huynh có khuynh hướng cho con em sử dụng những loại thuốc được giới thiệu là bổ não, hoạt huyết dưỡng não… Lạm dụng hay tùy tiện sử dụng những loại thuốc này có thể gây ra hệ quả tiêu cực.

Những loại thuốc hỗ trợ hệ thần kinh chỉ được bác sĩ cân nhắc chỉ định nhằm chữa trị hay hỗ trợ cải thiện bệnh lý thần kinh trong những trường hợp nhất định. Nếu cố tình dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ có thể dẫn đến tác dụng ngược, ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ. Nguy hiểm hơn, các em học sinh đang trong thời điểm phát triển, hoàn thiện cơ thể, việc dùng thuốc bổ não bừa bãi có thể khiến não bộ bị tổn thương vĩnh viễn, kéo theo nhiều hệ lụy sức khỏe nghiêm trọng.

Khi thấy trẻ có dấu hiệu nghi ngờ suy giảm trí nhớ ở học sinh, phụ huynh tuyệt đối không được tự ý mua thuốc cho con sử dụng bừa bãi. Thay vào đó, nên đưa con trẻ đến bệnh viện có chuyên khoa Thần kinh thăm khám sớm để bác sĩ tìm ra nguyên nhân, đề xuất phương hướng điều trị phù hợp, tối ưu.

Cách phòng ngừa hiện tượng suy giảm trí nhớ ở học sinh

Một số biện pháp có thể góp phần giúp phòng ngừa chứng suy giảm trí nhớ ở học sinh:

• Xây dựng, duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý, giàu dưỡng chất tốt cho não bộ, chẳng hạn như rau xanh, các loại hạt, hải sản, nấm, trứng, sữa, ngũ cốc…
• Luyện tập thể dục mỗi ngày để giúp tăng cường tuần hoàn máu lên não bộ.
• Xây dựng kế hoạch học tập phù hợp, khoa học để hạn chế tình trạng stress, áp lực quá mức.
• Áp dụng những biện pháp giải tỏa tinh thần và ổn định tâm lý khi việc học tập diễn ra quá căng thẳng.
• Tham gia những hoạt động vui chơi giải trí ngoài trời, các hoạt động xã hội để vận động cơ thể, tham gia các hội nhóm để gia tăng tương tác với mọi người xung quanh.
• Nên đọc sách, tham gia những trò chơi trí tuệ để rèn luyện khả năng ghi nhớ, giảm thời gian dùng các thiết bị điện tử.
• Duy trì thói quen ngủ đúng giờ, đủ giấc, trước khi ngủ không nên dùng điện thoại, xem TV, ăn quá no…
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ để có thể sớm phát hiện các dấu hiệu của chứng suy giảm trí nhớ ở học sinh (nếu có).

Chế độ dinh dưỡng cho học sinh bị suy giảm trí nhớ

Bên cạnh thăm khám với bác sĩ chuyên khoa thần kinh, học sinh bị suy giảm trí nhớ cần áp dụng chế độ ăn uống, khoa học, đầy đủ dưỡng chất, đặc biệt là vitamin nhóm B, omega-3… Khẩu phần ăn nên có các loại thực phẩm có lợi cho trí não, chẳng hạn như dầu cá, cà chua, việt quất, bông cải xanh, các loại ngũ cốc…

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, chứng suy giảm trí nhớ ở học sinh có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tình trạng sức khỏe, làm giảm kết quả học tập và chất lượng cuộc sống. Khi có triệu chứng suy giảm trí nhớ ở học sinh, người bệnh cần được thăm khám, chữa trị sớm.