Suy giảm trí nhớ mất tập trung: Nguyên nhân và cách khắc phục

Suy giảm trí nhớ mất tập trung là gì?

Suy giảm trí nhớ mất tập trung (bệnh suy giảm trí nhớ hay hội chứng suy giảm trí nhớ) là tình trạng một người bị suy giảm trí nhớ, dần quên đi những thông tin đã biết trước đây hoặc gặp khó khăn trong việc ghi nhớ các thông tin mới. Chứng mất tập trung suy giảm trí nhớ có thể là một phần của quá trình lão hóa tự nhiên hoặc là dấu hiệu của bệnh lý khác, ví dụ như bệnh Alzheimer, trầm cảm, đột quỵ, chứng mất ngủ, …

Suy giảm trí nhớ có thể xảy ra từ mức độ nhẹ khiến người bệnh lơ đãng, mất tập trung, đến mức độ nghiêm trọng khiến người bệnh mất đi khả năng tự chăm sóc cho bản thân. Suy giảm trí nhớ có thể là vấn đề sức khỏe tạm thời, có khả năng cải thiện nếu phát hiện sớm, điều trị đúng cách, nhưng cũng có thể kéo dài, diễn tiến ngày càng nặng hơn nếu không được thăm khám, chữa trị.

Dấu hiệu suy giảm trí nhớ mất tập trung

Tùy vào mức độ và tác nhân gây bệnh mà chứng giảm trí nhớ mất tập trung có thể biểu hiện những triệu chứng, dấu hiệu khác nhau, ví dụ như: (1)

• Quên thông tin mới hoặc quên thông tin vừa biết cách đó không lâu: Tình trạng này có thể là một trong các dấu hiệu đầu tiên của chứng suy giảm trí nhớ. Người bệnh thường quên những sự kiện, cuộc hội thoại hoặc địa điểm vừa mới biết.
• Không nhớ đồ đạc đang để ở đâu: Người bị suy giảm trí nhớ có thể đặt đồ dùng cá nhân ở nơi không thích hợp, ví dụ như đặt chìa khóa xe trong tủ lạnh rồi sau đó không nhớ để tìm lại.
• Thay đổi cảm xúc, tích cách, hành vi: Người bệnh suy giảm trí nhớ có thể cảm thấy lo lắng, sợ hãi, dễ buồn hơn bình thường. Người bệnh cũng có thể dễ bị kích động, bực dọc nhanh chóng…
• Gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch, làm theo hướng dẫn, giải quyết vấn đề: Tình trạng trí nhớ suy giảm không tập trung có thể ảnh hưởng đến khả năng tư duy logic và khả năng giải quyết vấn đề của người bệnh. Người bị suy giảm trí nhớ có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện theo chỉ dẫn, ví dụ như nấu ăn theo công thức có sẵn, …
• Mất khả năng làm những việc quen thuộc: Người bị suy giảm trí nhớ có thể gặp khó khăn trong lúc thực hiện những việc quen thuộc hằng ngày, ví dụ như lái xe đến nơi quen thuộc, làm việc nhà, nấu ăn…
• Mất định hướng về không gian, thời gian: Chứng suy giảm trí nhớ mất tập trung có thể khiến người bệnh quên mất ngày trong tuần, quên tháng, năm, thậm chí là mùa trong năm. Người bệnh cũng có thể cảm thấy bối rối về việc bản thân đang làm gì, đang ở đâu.

Nguyên nhân gây mất tập trung suy giảm trí nhớ

Một số tác nhân, yếu tố nguy cơ góp phần dẫn đến chứng suy giảm trí nhớ kém tập trung gồm có: (2)

• Tuổi tác: Khi một người có độ tuổi lớn dần, khả năng ghi nhớ điều mới của não sẽ giảm dần theo. Việc này có thể gây ra một số mức độ suy giảm trí nhớ, đặc biệt là ở khả năng ghi nhớ các thông tin mới. Thế nhưng, chứng suy giảm trí nhớ bất thường, nghiêm trọng có thể không liên quan đến quá trình lão hóa tự nhiên.
• Bệnh lý: Alzheimer là tác nhân phổ biến dẫn đến chứng suy giảm trí nhớ ở người lớn tuổi. Ngoài ra, chấn thương đầu và một số bệnh lý như bệnh nhiễm trùng tủy sống, viêm não, đột quỵ, thiếu máu não, … cũng có thể là nguyên nhân gây ra chứng mất tập trung giảm trí nhớ.
• Tác động của gốc tự do trong quá trình chuyển hóa: Gốc tự do là các phân tử không ổn định, chúng được tạo ra thông qua quá trình chuyển hóa của cơ thể và qua quá trình tiếp xúc với những yếu tố môi trường như ô nhiễm, tia tử ngoại. Những gốc tự do có thể gây hại cho ADN và tế bào, gây ra bệnh tật, sự lão hóa. Quá trình lão hóa do gốc tự do cũng có thể tác động tiêu cực đến não bộ và là tác nhân khiến trí nhớ suy giảm.
• Trầm cảm, stress: Tình trạng stress kéo dài có thể dẫn đến suy giảm trí nhớ tạm thời, làm giảm khả năng tập trung. Trong khi đó, trầm cảm có thể gây ra chứng suy giảm trí nhớ dài hạn nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời.
• Rối loạn giấc ngủ: Tình trạng ngủ không sâu giấc, chập chờn, mất ngủ thường xuyên, hay thức giấc giữa đêm không thể ngủ lại, … dễ khiến cơ thể rơi vào trạng thái mệt mỏi, thiếu tỉnh táo và lâu dần có thể gây ra chứng suy giảm trí nhớ mất tập trung.
• Mất cân bằng nội tiết tố: Hệ thống nội tiết trong cơ thể giữ vai trò điều chỉnh nhiều chức năng, bao gồm cả khả năng học và ghi nhớ. Vì vậy, người bệnh tiểu đường, hoặc gặp các vấn đề tại tuyến giáp… có thể dẫn đến chứng suy giảm trí nhớ.
• Sử dụng chất kích thích: Lạm dụng rượu, chất kích thích, chất cấm, thuốc lá, … có thể gây hại cho não bộ, làm suy giảm trí nhớ; đồng thời làm tăng nguy cơ bị bệnh liên quan đến trí nhớ, ví dụ như Alzheimer.
• Công việc quá tải: Khi làm nhiều việc cùng lúc, bộ não con người sẽ phải xử lý khối lượng thông tin nhiều hơn. Tình trạng làm việc quá tải trong thời gian dài sẽ khiến não bộ bị căng thẳng, có thể dẫn đến chứng suy giảm trí nhớ, tác động tiêu cực đến khả năng học hỏi, ghi nhớ.
• Khẩu phần dinh dưỡng không đủ chất: Chế độ ăn cung cấp không đủ dưỡng chất, chẳng hạn như thiếu vitamin nhóm B (đặc biệt là vitamin B12), axit béo omega-3, vitamin E, các chất chống oxy hóa khác… cũng có thể là nguyên nhân gây suy giảm trí nhớ.

Suy giảm trí nhớ mất tập trung có nguy hiểm không?

Chúng ta đã biết nguyên nhân hay các yếu tố nguy cơ gây mất tập trung suy giảm trí nhớ, vậy bệnh này có nguy hiểm không? Chứng suy giảm trí nhớ mất tập trung có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý tiềm ẩn. Nếu không được thăm khám, chữa trị kịp thời, những bệnh lý này có thể tăng nặng dần theo thời gian, ảnh hưởng tiêu cực cho sức khỏe và cuộc sống thường ngày.

Người bị suy giảm trí nhớ sẽ gặp khó khăn trong xử lý công việc và những mối quan hệ xã hội, dễ cảm thấy tự ti, có thể dẫn đến trầm cảm. Sự bối rối, mất tập trung khi tham gia giao thông, nấu ăn, điều khiển các máy móc, … cũng có thể tiềm ẩn nguy cơ gây nguy hiểm cho người bệnh.

Cách chẩn đoán chứng mất tập trung giảm trí nhớ

Để chẩn đoán chứng suy giảm trí nhớ mất tập trung, bác sĩ sẽ tiến hành thu thập thông tin về tình trạng sức khỏe hiện tại và tiền sử bệnh lý của người bệnh. Người bệnh cũng cần cho bác sĩ biết về những loại thuốc đã và đang sử dụng (nếu có), thói quen sống hàng ngày, … Sau đó, bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng, cận lâm sàng để xác định xem liệu những vấn đề về sức khỏe có phải là tác nhân khiến trí nhớ suy giảm hay không.

Người bệnh có thể được kiểm tra thính giác, thị lực, kiểm tra nhiệt độ cơ thể, cân nặng, huyết áp, nhịp tim… hoặc tiến hành các bài kiểm tra để bác sĩ đánh giá khả năng tư duy, trí nhớ, khả năng tập trung, khả năng giải quyết vấn đề, khả năng sử dụng và xử lý ngôn ngữ, …

Bác sĩ cũng có thể chỉ định cho người bệnh thực hiện một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như chụp CT, chụp MRI để kiểm tra sự biến đổi bất thường trong não. Người bệnh cũng có thể được chỉ định làm những kỹ thuật xét nghiệm máu để kiểm tra các yếu tố như cấu trúc gen,… có khả năng tác động đến chức năng não hay không.

Cách khắc phục tình trạng suy giảm trí nhớ kém tập trung

Bên cạnh việc thăm khám và tuân theo chỉ định của bác sĩ, người bị trí nhớ suy giảm không tập trung cũng có thể cải thiện tình trạng bằng một số cách, ví dụ như:

• Áp dụng chế độ dinh dưỡng cân bằng, khoa học: Khẩu phần của người bị suy giảm trí nhớ mất tập trung nên có các loại thực phẩm tốt cho não bộ như những loại hạt, trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, dầu ô-liu, dầu cá, … Người bệnh có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung bộ đôi hoạt chất từ Ginkgo Biloba (bạch quả) và Blueberry (việt quất) để giúp điều hòa máu não, tăng cường thêm dưỡng chất lên não, cải thiện tình trạng stress, suy giảm trí nhớ, … Người bị suy giảm trí nhớ kém tập trung không nên ăn quá nhiều thực phẩm chứa nhiều muối, đường, chất béo bão hòa…
• Tập thể dục: Luyện tập thể dục, thể thao có thể giúp tăng cường sự tỉnh táo, cải thiện tình trạng căng thẳng. Ngoài ra, việc tập thể dục cũng giúp duy trì cân nặng ở mức phù hợp, nâng cao chất lượng giấc ngủ.
• Đảm bảo chất lượng giấc ngủ: Người bị mất tập trung suy giảm trí nhớ cần đảm bảo chất lượng cho giấc ngủ thông qua cách hạn chế thức khuya, ngủ đủ giấc, tạo không gian ngủ yên tĩnh…
• Duy trì hoạt động của não: Những hoạt động như giải câu đố, đọc sách, chơi nhạc cụ, học ngôn ngữ mới, … có thể giúp kích thích não bộ, góp phần cải thiện chứng suy giảm trí nhớ.
• Quản lý căng thẳng: Tình trạng căng thẳng kéo dài có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe, làm giảm khả năng ghi nhớ, học tập của não bộ. Người bệnh có thể áp dụng một số cách làm giảm sự căng thẳng, chẳng hạn như nghe nhạc, tập thiền, yoga, đi cắm trại…
• Hạn chế bia rượu: Người bị suy giảm trí nhớ kém tập trung chỉ nên dùng rượu bia với lượng vừa phải, trong mức cho phép theo khuyến nghị của bác sĩ, tốt nhất là ngừng sử dụng rượu bia.
• Ngừng hút thuốc: Hút thuốc lá làm gia tăng nguy cơ gặp chứng mất trí nhớ và những vấn đề sức khỏe khác. Vì vậy, người mất tập trung giảm trí nhớ nên ngừng sử dụng thuốc lá.

Một số trường hợp bị suy giảm trí nhớ mất tập trung có thể cần được chữa trị, can thiệp y tế theo chỉ định của bác sĩ (bao gồm cả việc dùng thuốc, sử dụng các phương pháp khác, phẫu thuật, …) tùy vào nguyên nhân gây bệnh, độ tuổi, tình trạng sức khỏe của người bệnh, …

Khoa Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Hệ thống PlinkCare là nơi được nhiều người bệnh tin tưởng lựa chọn đến thăm khám, chữa trị các bệnh lý thần kinh, bao gồm cả chứng suy giảm trí nhớ.

Bệnh viện quy tụ đội ngũ Chuyên gia, Bác sĩ chuyên khoa Thần kinh đầu ngành, nhiều năm kinh nghiệm, tu nghiệp trong và ngoài nước; ứng dụng thiết bị hiện đại nhập khẩu từ nước ngoài, chẳng hạn như: máy điện não vi tính EEG-1200K, máy chụp cắt lớp vi tính 1975 lát cắt đồng bộ chính hãng duy nhất tại Việt Nam, máy chụp cộng hưởng từ thế hệ mới 1,5 – 3 tesla,… giúp hỗ trợ chẩn đoán, điều trị các bệnh lý về thần kinh.

Biện pháp phòng ngừa chứng suy giảm trí nhớ mất tập trung

Để phòng ngừa chứng mất tập trung suy giảm trí nhớ, mỗi người có thể chủ động áp dụng một số biện pháp như:

• Xây dựng lối sống khoa học: Mỗi người nên thường xuyên tập thể dục, ngủ đủ giấc, kiểm soát tình trạng căng thẳng, … Đồng thời, có thể tham gia các hoạt động xã hội, trò chơi trí tuệ để phòng ngừa tình trạng suy giảm trí nhớ.
• Áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học: Ưu tiên dùng thực phẩm giàu khoáng chất, vitamin, chất xơ, omega-3, chất chống oxy hóa. Khẩu phần ăn hằng ngày nên có nhiều rau xanh, trái cây, các loại hạt…; hạn chế sử dụng đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, món ngọt, thức uống có cồn. Bổ sung các hoạt chất thiên nhiên như từ Blueberry (việt quất) và Ginkgo biloba (bạch quả) có tác dụng tăng máu lên não, cải thiện kết nối thần kinh, chống gốc tự do, tăng cường trí nhớ.
• Kiểm soát huyết áp, đường huyết, cholesterol: Những bệnh lý này có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, cũng như các dạng suy giảm trí nhớ khác.
• Khám sức khỏe định kỳ: Mỗi người cần đi thăm khám sức khỏe định kỳ khoảng 1 – 2 lần/năm dù có hay không có những dấu hiệu suy giảm trí nhớ. Thông qua quá trình thăm khám, tầm soát, bác sĩ có thể sớm phát hiện những yếu tố nguy cơ dẫn đến chứng suy giảm trí nhớ mất tập trung, qua đó tư vấn cách chữa trị, phòng ngừa phù hợp.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống PlinkCare, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, chứng suy giảm trí nhớ mất tập trung có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tinh thần, làm suy giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Ngay khi gặp dấu hiệu giảm trí nhớ mất tập trung bất thường, người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế có chuyên khoa thần kinh thăm khám.