Sỏi đường tiết niệu uống thuốc gì cho mau khỏi? Lưu ý cần biết

 

Triệu chứng sỏi đường tiết niệu

Sỏi đường tiết niệu là tinh thể do chất tạo sỏi kết tinh trong thận, di chuyển theo dòng nước tiểu đến các vị trí niệu quản, bàng quang và niệu đạo.

Sỏi kích thước nhỏ có thể được tống xuất khỏi cơ thể mà không gây ra biến chứng, đôi khi, người bệnh cũng không biết mình đã tiểu ra sỏi. Tuy nhiên, những viên sỏi lớn có thể gây ra nhiều biến chứng như:

• Đau vùng lưng, hông, bụng dưới khi sỏi di chuyển, đỉnh điểm là cơn đau quặn thận khi sỏi mắc kẹt trong đường tiết niệu khiến thận ứ nước.
• Gây bí nghẽn đường tiểu, khiến người bệnh tiểu rắt, tiểu ít, tiểu nhiều lần, thậm chí vô tiểu.
• Tiểu ra máu, nước tiểu đục, nước tiểu có mùi hôi lạ. Triệu chứng xuất hiện khi đường tiết niệu bị tổn thương do sỏi, đang gặp tình trạng nhiễm khuẩn.
• Cảm giác nóng, rát khi tiểu do sỏi làm tổn thương niệu đạo.
• Buồn nôn kèm theo đau quặn thận do thận và dạ dày có dây thần kinh liên kết với nhau, nên khi thận tổn thương cũng khiến người bệnh buồn nôn.

Sỏi đường tiết niệu khi nào cần điều trị?

Sỏi đường tiết niệu kích thước nhỏ khoảng từ 1-4mm có thể được tống xuất tự nhiên ra ngoài cùng nước tiểu. Nếu tình trạng sỏi ít, kích thước nhỏ, bác sĩ thường yêu cầu người bệnh uống nhiều nước để thải sỏi mà không sử dụng thuốc. Dựa trên kích thước sỏi, tỷ lệ và thời gian trung bình để sỏi tự đào thải như sau: (1)

• Sỏi dưới 2mm: 87% đào thải trong vòng 8 ngày.
• Sỏi khoảng 3mm: 76% đào thải trong vòng 12 ngày.
• Sỏi 4-6mm: 60% tự đào thải trong 22 ngày.
• Sỏi 7mm tỷ lệ tự đào thải là 48%.
• Sỏi 8 – 9mm tỷ lệ tự đào thải chỉ còn 25%.

Nếu số lượng sỏi nhiều, kích thước lớn, bác sĩ có thể can thiệp bằng cả phương pháp điều trị nội khoa và ngoại khoa. Một số biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra nếu sỏi đường tiết niệu không được điều trị sớm bao gồm:

• Nhiễm trùng đường tiết niệu, áp xe thận, nhiễm trùng huyết.
• Thận ứ nước gây đau đớn, suy giảm chức năng thận, dẫn đến suy thận mạn tính. Nếu tình trạng suy thận diễn tiến nặng, người bệnh buộc phải lọc máu nhân tạo để tiếp tục sống.
• Cơ thể mệt mỏi, mất sức lao động.
• Chán ăn, cơ thể phù nề do ứ nước, hơi thở có mùi amoniac do tăng urê huyết trong máu.

Tình trạng nào sỏi tiết niệu có thể điều trị bằng thuốc?

Các trường hợp sỏi tiết niệu được chỉ định điều trị bằng thuốc thường gặp:

• Sỏi ít, kích thước nhỏ, thường dưới 5mm để có thể điều trị nội khoa hiệu quả.
• Sỏi chưa gây ra các biến chứng nguy hiểm.
• Người bệnh mong muốn được điều trị nội khoa.

Nếu điều trị nội khoa từ 4-6 tuần không hiệu quả, hoặc sỏi gây ra biến chứng nguy hiểm, bác sĩ sẽ lựa chọn phương án điều trị ngoại khoa. Nếu các liệu pháp tán sỏi không khả quan, bác sĩ có thể chỉ định mổ mở.

Vậy trong điều trị nội khoa, người mắc sỏi đường tiết niệu uống thuốc gì để làm tan và hỗ trợ tống xuất sỏi? Hãy cùng tìm hiểu ở phần tiếp theo.

Bị sỏi đường tiết niệu uống thuốc gì cho mau khỏi?

Người bệnh bị sỏi đường tiết niệu uống thuốc gì cho mau khỏi? Việc uống thuốc gì thực ra còn phụ thuộc vào tính chất, đặc điểm của loại sỏi mà người bệnh đang mắc. Các loại sỏi tiết niệu phổ biến hiện nay là:

• Sỏi oxalat canxi.
• Sỏi phosphat canxi.
• Sỏi cystin.
• Sỏi struvite ( sỏi nhiễm trùng)
• Sỏi axit uric (sỏi urat)

Các nhóm thuốc phổ biến được dùng trong điều trị sỏi tiết niệu gồm:

• Thuốc giảm đau.
• Thuốc kháng sinh.
• Thuốc giãn cơ trơn.
• Thuốc tan sỏi.
• Thuốc lợi tiểu.

Cần lưu ý, các loại thuốc này chỉ được dùng khi có chỉ định của bác sĩ.

1. Nhóm thuốc kháng sinh, chống viêm

Nhóm thuốc kháng sinh, chống viêm được chỉ định trong điều trị sỏi nhiễm trùng, viêm đường tiết niệu do sỏi. Một số loại kháng sinh được dùng phổ biến trong điều trị sỏi tiết niệu gồm trimethoprim – sulfamethoxazole, nitrofurantoin, amoxicillin, cefotaxim. Các loại loại thuốc có thể được sử dụng riêng lẻ hoặc kết hợp để kháng khuẩn đường tiết niệu hiệu quả hơn.

2. Nhóm thuốc giãn cơ

Nhóm thuốc giãn cơ làm giãn cơ trơn để sỏi có thể di chuyển dễ dàng hơn trong đường tiết niệu. Thuốc giúp người bệnh giảm đau do co thắt cơ khi sỏi di chuyển. Thuốc giãn cơ trơn phổ biến dùng trong điều trị sỏi tiết niệu gồm drotaverin, alverin citrat, nhóm thuốc chẹn alpha.

Thuốc giãn cơ tác dụng trực tiếp lên cơ niệu quản giúp giảm tình trạng sưng, đau do co thắt. Ngoài ra, thuốc giãn cơ còn được dùng để giảm đau trong viêm loét dạ dày – tá tràng. Khi người bệnh dùng các loại thuốc giãn cơ trơn phải có sự tư vấn của bác sĩ, vì thuốc có thể gây ra tác dụng phụ và biến chứng lên hệ thần kinh trung ương.

3. Nhóm thuốc lợi tiểu

Nhóm thuốc lợi tiểu làm giảm khả năng hấp thụ natri của thận, dẫn đến tăng lượng nước tiểu được đào thải. Một số loại thuốc lợi tiểu phổ biến là hydrochlorothiazide, bendroflumethiazide, chlorthalidone. Nước tiểu giúp hòa tan chất tạo sỏi và tống xuất sỏi dễ dàng hơn.

4. Nhóm thuốc giảm đau

Các loại thuốc giảm đau đường uống phổ biến là paracetamol, ibuprofen, naproxen. Trong trường hợp thuốc giảm đau bình thường không có tác dụng, bác sĩ có thể sử dụng thuốc tiêm bắp (Piroxicam) hay truyền tĩnh mạch (Efferalgan).

5. Nhóm thuốc tan sỏi

Thuốc tan sỏi thay đổi môi trường nước tiểu, làm tan sỏi hoặc giảm kích thước sỏi, giúp sỏi dễ đào thải hơn. Ví dụ sỏi urat và cystine dễ kết tinh trong môi trường axit, cần dùng các loại thuốc kiềm hóa nước tiểu như kali citrat và natri bicarbonat.

6. Một số loại thuốc phụ trợ khác

Tùy vào bệnh trạng cụ thể, bác sĩ sẽ kê thuốc hỗ trợ phù hợp cho người bệnh. Một số loại thuốc hỗ trợ phổ biến gồm allopurinol làm giảm axit uric niệu; tiopronin giúp giảm kết tủa và tăng tốc bài tiết cystin niệu; citrate giúp ức chế hình thành và kết tinh của muối canxi.

Đông y có một số vị thuốc, cây thuốc đã được chứng minh giúp lợi tiểu, giảm viêm như kim tiền thảo hay râu mèo. Người bệnh nếu có nhu cầu sử dụng cũng phải nhờ bác sĩ tư vấn xem có phù hợp với tình trạng bệnh hay không.

Với thuốc tây y, việc quyết định sỏi đường tiết niệu uống thuốc gì sẽ phụ thuộc vào tình trạng từng dạng sỏi. Trong khi đó, thuốc đông y đa phần chỉ có chức năng lợi tiểu, giúp giảm viêm, nhiễm trùng trong đường tiết niệu.

Một số lưu ý giúp hỗ trợ quá trình điều trị sỏi tiết niệu bằng thuốc

1. Uống nhiều nước

Uống đủ nước là phương pháp phòng ngừa, hỗ trợ điều trị sỏi tiết niệu phổ biến, đơn giản và hiệu quả nhất. Uống đủ nước giúp hòa tan các chất tạo sỏi và đẩy sỏi ra khỏi cơ thể dễ dàng hơn.

2. Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý

Chế độ ăn uống lành mạnh giúp việc điều trị, phòng ngừa sỏi hiệu quả và dễ dàng hơn:

• Hạn chế ăn protein động vật giúp cơ thể hấp thụ ít purin hơn. Purin là chất tiền chuyển hóa của axit uric, hạn chế thực phẩm có purin giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi urat.
• Ăn ít muối giúp giảm tình trạng tăng đào thải natri. Việc cơ thể tăng đào thải natri sẽ làm tăng lượng canxi được bài tiết trong nước tiểu, dẫn đến kết tinh sỏi tiết niệu.
• Hạn chế ăn thực phẩm chứa oxalat làm giảm nguy cơ gia tăng oxalat niệu và tạo ra sỏi. Một số thực phẩm giàu oxalat bao gồm cà tím, khoai tây, khoai lang, củ cải đường, cà rốt,…
• Cung cấp vừa đủ lượng canxi cần thiết cho cơ thể trong các bữa ăn, việc thừa hay thiếu canxi đều tăng nguy cơ hình thành sỏi.

3. Hạn chế tối đa rượu,bia, chất kích thích

Khi bị sỏi tiết niệu, người bệnh không nên uống rượu bia. Uống nhiều rượu bia khiến nồng độ axit uric trong cơ thể gia tăng, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi urat.

4. Bổ sung những loại thực phẩm theo lời dặn của bác sĩ

Người mắc sỏi tiết niệu nên bổ sung thêm các loại thực phẩm có vitamin, khoáng chất giúp đào thải sỏi dễ dàng hơn theo khuyến nghị của bác sĩ như citrate, vitamin B6, vitamin A… Người bệnh không tự dùng các loại thực phẩm chức năng, thuốc không được bác sĩ kê đơn. Việc người mắc sỏi đường tiết niệu uống thuốc gì, cần ăn hay kiêng ăn thực phẩm nào phải tuân theo lời dặn của bác sĩ.

5. Thăm khám đều đặn để theo dõi quá trình điều trị

Quá trình điều trị nội khoa nên được theo dõi thường xuyên bởi bác sĩ để tránh xảy ra các biến chứng ngoài mong muốn. Bên cạnh đó, tái khám thường xuyên cũng giúp bác sĩ xác định được mức độ hiệu quả của quá trình điều trị, nhằm can thiệp kịp thời bằng các phương pháp ngoại khoa khi cần thiết.

Điều trị sỏi tiết niệu bằng thuốc có hiệu quả không?

Điều trị sỏi bằng tiết niệu thường hiệu quả đối với các viên sỏi có kích thước nhỏ, số lượng ít, dễ dàng tống xuất ra ngoài thông qua đường tiết niệu. Sỏi càng lớn, việc điều trị nội khoa bằng thuốc càng kém hiệu quả. Ngoài ra, người mắc sỏi đường tiết niệu uống thuốc gì phải tuyệt đối dựa trên chỉ định của bác sĩ, không tự ý mua và dùng các loại thuốc không được bác sĩ kê đơn.

Nếu kích thước sỏi quá lớn, gây ra những biến chứng nguy hiểm, phải can thiệp bằng các phương pháp điều trị ngoại khoa như tán sỏi qua da, tán sỏi nội soi, mổ mở.

Yếu tố tác động đến kết quả uống thuốc điều trị sỏi tiết niệu

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả điều trị sỏi ở gồm:

• Thói quen ăn uống, sinh hoạt.
• Lượng nước người bệnh uống mỗi ngày.
• Loại, kích thước, số lượng sỏi trong đường tiết niệu.

Các yếu tố như sức khỏe tổng thể, độ tuổi, giới tính,… sẽ quyết định người mắc bệnh sỏi đường tiết niệu uống thuốc gì để quá trình điều trị hiệu quả, an toàn.

Sau khi điều trị, sỏi tiết niệu rất dễ tái phát. Ở Việt Nam và các nước Đông Nam Á, tỷ lệ tái phát sỏi tiết niệu được ước tính khoảng 21%-53% trong 3-5 năm sau khi điều trị. Thế nên, việc theo dõi sức khỏe thường xuyên sau điều trị rất cần thiết, nhất l là với người từng bị sỏi hoặc gia đình có người bị sỏi.

Hướng dẫn chăm sóc và phòng ngừa sỏi tiết niệu tái phát sau điều trị

Người từng điều trị sỏi tiết niệu cần duy trì lối sống lành mạnh, thường xuyên vận động, tập thể dục, uống đủ nước, tránh các thực phẩm làm tăng nguy cơ tạo sỏi. Bên cạnh đó, người bệnh cần khám định kỳ để theo dõi tình trạng sỏi trong cơ thể. Nếu phát hiện sỏi tái phát, người bệnh cần được điều trị càng sớm càng tốt để tránh các biến chứng nguy hiểm.

>> Xem chi tiết các bước chăm sóc người bệnh sỏi hệ tiết niệu tại đây

PlinkCare TP.HCM đang là cơ sở uy tín trong khám và điều trị sỏi tiết niệu. Trung tâm Thận học – Tiết niệu – Nam khoa của bệnh viện có đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm, tận tâm, đã tạo được uy tín cả trong và ngoài nước. Bệnh viện cũng được trang bị đầy đủ máy móc, thiết bị y tế hiện đại giúp các bác sĩ điều trị sỏi tiết niệu hiệu quả.

Trong điều trị nội khoa, các bác sĩ sẽ quyết định người mắc sỏi đường tiết niệu uống thuốc gì dựa trên nhiều yếu tố như số lượng, kích thước, vị trí và loại sỏi trong đường tiết niệu. Một số nhóm thuốc phổ biến bao gồm thuốc giảm đau, giãn cơ trơn, kháng sinh, làm tan sỏi… Kết quả chữa sỏi bằng phương pháp nội khoa có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố.