Rối loạn tiền đình ở người già: Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị

Bệnh rối loạn tiền đình ở người già là gì?

Rối loạn tiền đình ở người già là một tình trạng khá phổ biến, mặc dù bệnh cũng có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào. Khi trải qua quá trình lão hóa, cơ thể dần suy giảm chức năng dẫn đến phát triển nhiều bệnh lý, nguy cơ mắc rối loạn tiền đình cũng tăng cao. Nếu không được chữa trị kịp thời, hội chứng rối loạn tiền đình ở người già sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe, khiến người bệnh mệt mỏi, mất hứng thú trong cuộc sống,…

Tiền đình nằm ở phía sau ốc tai, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự thăng bằng cho cơ thể, phối hợp cử động mắt, đầu, phản xạ của các cơ và vận động toàn thân. Cơ quan tiền đình gồm hai bộ phận là tiền đình trung ương (nằm ở não) và tiền đình ngoại biên (nằm ở tai trong). Mỗi loại đều có những biểu hiện và tác động riêng đối với sức khỏe của người bệnh:

• Rối loạn tiền đình ngoại biên: Rối loạn dẫn đến cảm giác chóng mặt khi thay đổi tư thế. Trong các trường hợp nặng, người bệnh có thể mất khả năng đi đứng, cảm giác chóng mặt đi kèm với nôn ói dữ dội và kéo dài; ù tai, giảm thính lực, nặng đầu và khó tập trung,…
• Rối loạn tiền đình trung ương: Bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi liên quan đến tình trạng thiếu máu lên não, khiến cho người bệnh di chuyển khó khăn, mờ mắt, chóng mặt và đôi khi xảy ra các cơn nôn ói.

Những bệnh nhân lớn tuổi bị rối loạn tiền đình trung ương có thể dễ mất thăng bằng và dễ té ngã hơn những người mắc chứng rối loạn tiền đình ngoại biên. Một phần vì bệnh nhân rối loạn tiền đình ngoại biên vẫn giữ được phản xạ vận động thị giác để ổn định tầm nhìn và duy trì sự cân bằng.

Nguyên nhân rối loạn tiền đình ở người già

1. Tuổi tác, lão hóa

Quá trình lão hóa tự nhiên do tuổi tác có thể dẫn đến sự suy yếu hệ thống cảm giác cân bằng. Cụ thể, hệ thống tiền đình cung cấp thông tin cho hệ thống thần kinh trung ương về hướng của cơ thể trong không gian, cùng với thông tin về cảm giác cơ thể. Do đó, khi hệ thống tiền đình bị tổn hại do lão hóa, thì hệ thống thần kinh trung ương sẽ gặp khó khăn trong việc xử lý thông tin. (1)

2. Bệnh lý

• Tổn thương não do đột quỵ (tai biến mạch máu não) hoặc u não.
• Các vấn đề tai bao gồm viêm tai giữa, viêm nhiễm tai, viêm xoang và sự mất cân bằng bên trong cơ quan tiền đình ngoại biên của tai như sỏi tai lạc vị trí, dịch ứ trong các ống bán khuyên.
• Rối loạn tiền đình có thể do viêm thần kinh sọ não gây ra bởi virus.
• Thoái hóa một trong các cơ quan của hệ tiền đình.
• Thoái hóa cột sống cổ ảnh hưởng đến động mạch thân nền, giảm lượng máu lên não.
• Rối loạn tiền đình ở người già có thể do tăng mỡ máu, xơ vữa động mạch, đặc biệt là động mạch thân nền và động mạch não, gây thiếu máu não.

3. Tác dụng phụ của thuốc

Tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc tim mạch, thuốc điều trị trầm cảm,… có thể làm xuất hiện các triệu chứng của rối loạn tiền đình.

4. Nguyên nhân khác

• Sống trong môi trường có quá nhiều tiếng ồn, phải đối mặt với thời tiết chuyển mùa, nhiệt độ thay đổi đột ngột hoặc nhiễm độc từ thực phẩm.
• Ngồi lâu tại một chỗ trong nhiều giờ, kéo dài nhiều tháng, nhiều năm hoặc thiếu vận động.
• Rối loạn tiền đình ở người già cũng có thể do nghiện rượu, bia và căng thẳng thần kinh.

Để xác định chính xác nguyên nhân gây rối loạn tiền đình, người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định thực hiện các xét nghiệm như chụp X-quang, CT, MRI hoặc xét nghiệm mỡ máu.

Dấu hiệu rối loạn tiền đình ở người cao tuổi

Rối loạn tiền đình ở người già có những dấu hiệu đặc trưng mà bệnh nhân và người nhà cần chú ý quan sát để phát hiện sớm:

• Chóng mặt, hoa mắt, cảm giác mất thăng bằng.
• Nhức đầu, ù tai, chân tay bủn rủn.
• Buồn nôn và nôn, cơ thể mệt mỏi.
• Người bệnh nhẹ có thể cố gắng đứng dậy nhưng lảo đảo, dễ té ngã.
• Người bệnh nặng thường chỉ nằm được ở một tư thế, không thể ngồi dậy, buồn nôn và nôn nhiều gây mất nước cùng chất điện giải.
• Nặng đầu, khó tập trung, hồi hộp, sợ ánh sáng,… Nếu những tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến mờ mắt, tê bì chân tay và suy nhược cơ thể.

Các triệu chứng thường xuất hiện đột ngột trong một khoảng thời gian ngắn nhưng cũng có thể kéo dài và tái phát.

Người già bị rối loạn tiền đình cảnh báo bệnh lý nguy hiểm nào?

Rối loạn tiền đình ở người cao tuổi có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm:

• Tổn thương thần kinh trung ương như tai biến mạch máu não, cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua, các bệnh lý về khối u và thoái hóa hệ thần kinh trung ương.
• Các bệnh lý tim mạch như tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, suy tim, xơ vữa động mạch cảnh và động mạch đốt sống gây giảm lưu lượng máu lên não.
• Các bệnh lý toàn thân như sốt, nhiễm trùng, thiếu máu, rối loạn điện giải và hormone gây ra triệu chứng chóng mặt.

Biến chứng nguy hiểm của rối loạn tiền đình ở người già

Rối loạn tiền đình có thể xuất hiện vài ngày rồi tự khỏi, nhưng cũng có thể kéo dài và tái phát thường xuyên. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt lẫn công việc, mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống vì các triệu chứng như mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt, run rẩy,…

Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng, thậm chí đe dọa đến tính mạng. Khi rối loạn tiền đình ở người già khởi phát đột ngột, nếu cố gắng đứng dậy hoặc đi lại có thể té ngã làm trầy xước da, chảy máu, nặng hơn là gãy xương hoặc chấn thương sọ não. Biến chứng nguy hiểm nhất có thể xảy ra là đột quỵ do lượng máu lên não giảm.

Cách chẩn đoán bệnh rối loạn tiền đình ở người lớn tuổi

Phương pháp chẩn đoán rối loạn tiền đình ở người già chủ yếu dựa vào phân tích lâm sàng, tính chất cơn chóng mặt bao gồm tần suất và thời gian. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể xem xét thêm về những triệu chứng của bệnh lý thần kinh.

Hiện nay, Hệ thống PlinkCare đang sở hữu nhiều trang thiết bị hiện đại để hỗ trợ chẩn đoán rối loạn tiền đình, bao gồm:

• Công nghệ Ảnh động nhãn đồ (VNG-Videonystagmography) đánh giá chức năng tiền đình bằng cách đo chuyển động mắt, giúp phát hiện các bất thường dù là nhỏ nhất và xác định tổn thương của tiền đình trung ương hay ngoại biên. Thiết bị VNG cũng có khả năng chẩn đoán các bệnh như u dây thần kinh số 8 và những vấn đề nghiêm trọng như nhồi máu não hay tắc mạch máu não,…
• Phương pháp đo điện não đồ (EEG-Electroencephalogram) được dùng để tìm ra những sóng điện não bất thường, là căn nguyên dẫn đến các bệnh lý thần kinh gây đau đầu, chóng mặt,… EEG cũng giúp phát hiện và chẩn đoán các bệnh lý khác như rối loạn giấc ngủ, rối loạn chức năng não và đột quỵ,… Từ đó, bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp để mang lại hiệu quả tốt nhất cho người bệnh.

PlinkCare cũng là một trong những đơn vị y tế tiên phong ở Việt Nam cập nhật liên tục các trang thiết bị y tế hiện đại trong chẩn đoán và điều trị, phục hồi chức năng tiền đình. Ngoài ra, bệnh viện còn quy tụ đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị rối loạn tiền đình ở mọi độ tuổi.

Cách điều trị bệnh rối loạn tiền đình cho người cao tuổi

Như đã nói, rối loạn tiền đình người già có hai dạng chính là: ngoại biên và trung ương. Trong đó, rối loạn tiền đình ngoại biên có thể điều trị và khắc phục nhưng vẫn có khả năng tái phát. Còn đối với rối loạn tiền đình trung ương, cách điều trị phải dựa trên việc xác định nguyên nhân cụ thể. (2)

Bác sĩ thường chỉ định một hoặc một số phương pháp kết hợp nhằm làm giảm triệu chứng bệnh. Các cách điều trị rối loạn tiền đình ở người cao tuổi bao gồm:

• Điều trị dựa trên nguyên nhân bệnh lý: Nếu rối loạn tiền đình ở người già xuất phát từ các bệnh lý như đã đề cập, thì cần tiến hành điều trị bệnh để loại bỏ hoàn toàn các triệu chứng của rối loạn tiền đình.
• Vận động trị liệu: Thực hiện các bài tập trị liệu và vận động nhẹ nhàng để cải thiện sự cân bằng và ổn định cho bệnh nhân rối loạn tiền đình.
• Uống thuốc: Bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc như thuốc ức chế tiền đình, thuốc chống nôn, thuốc an thần và điều hòa hoạt động thần kinh cũng như các thuốc điều trị đặc hiệu cho tình trạng bệnh lý cụ thể.
• Phẫu thuật: Trong những trường hợp nghiêm trọng không thể điều trị bằng các biện pháp trên, bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật nhằm khắc phục các vấn đề sức khỏe như u dây thần kinh tiền đình, u não hoặc xuất huyết não,…

Cách phòng ngừa tình trạng rối loạn tiền đình ở người già

• Thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng như tập thiền, yoga, bài tập thư giãn cơ thể giúp cải thiện sự ổn định của hệ thống tiền đình.
• Nhẹ nhàng và thường xuyên thay đổi tư thế khi ngồi và nằm cũng là một biện pháp hữu hiệu nhằm giảm áp lực lên hệ thống cân bằng của cơ thể.
• Người cao tuổi cần hạn chế hoặc từ bỏ thói quen sử dụng rượu, bia, chất kích thích và nên uống đủ lượng nước hàng ngày.
• Trong trường hợp xuất hiện triệu chứng chóng mặt kèm theo nhức đầu đột ngột, sốt cao, mờ mắt, khó nhìn rõ sự vật hoặc mất thị lực, giảm thính giác,… thì người bệnh nên được đưa đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Để đặt lịch thăm khám, điều trị rối loạn tiền đình tại Hệ thống PlinkCare, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Tóm lại, rối loạn tiền đình ở người già có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Việc thăm khám sớm, tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ giúp người bệnh loại bỏ bệnh hiệu quả, giảm tác động tiêu cực để người già duy trì cuộc sống ổn định và chất lượng.