Rò hậu môn xuyên cơ thắt: Nguyên nhân, triệu chứng, phòng ngừa

Rò hậu môn xuyên cơ thắt là gì?

Rò hậu môn xuyên cơ thắt là tình trạng thứ phát sau áp xe hậu môn trực tràng. Đường rò hình thành do ổ mủ của áp xe bị vỡ ra, gây tổn thương mô mềm vùng hậu môn quanh đó. Dần dần sẽ lan rộng vào vùng cơ thắt ngoài hậu môn, tạo thành đường rò hậu môn xuyên cơ thắt.

Rò hậu môn xuyên cơ thắt được phân thành 2 loại:

• Rò hậu môn xuyên cơ thắt thấp: Phổ biến, có tiên lượng điều trị tốt. Xảy ra khi đường rò xuất hiện tại nửa dưới cơ thắt ngoài
• Rò hậu môn xuyên cơ thắt cao: Ít gặp, xảy ra khi đường rò nằm tại phần trên của bó cơ thắt ngoài

Rò hậu môn bắt nguồn từ tình trạng nhiễm trùng của các tuyến nằm sâu dưới niêm mạc hậu môn gây tắc nghẽn tuyến hậu môn và tạo thành áp xe hậu môn trực tràng. Tình trạng áp xe tại khoang cơ thắt dần lan rộng, làm tổn thương cả cơ thắt trong và ngoài, tạo thành đường rò hậu môn xuyên cơ thắt.

Tỷ lệ áp xe hậu môn giữa cơ thắt tiến triển thành rò hậu môn xuyên cơ thắt khá cao, vì vị trí áp xe này nằm hoàn toàn bên trong hậu môn, người bệnh chỉ có thể phát hiện được lỗ rò khi đi khám trực tràng. Trong khi đó, rò hậu môn là biến chứng do áp xe hậu môn kéo dài. (1)

Nguyên nhân rò hậu môn xuyên cơ thắt

Hầu hết các đường rò xuyên cơ thắt là hậu của của tình trạng áp xe hậu môn giữa cơ thắt không điều trị hoặc điều trị không dứt điểm. Các ổ dịch mủ do áp xe để lâu không được xử lý sẽ vỡ ra, gây tổn thương lên vùng da hậu môn tại cơ thắt trong và cơ thắt ngoài hậu môn, tạo thành đường rò xuyên cơ thắt. Đường rò càng để lâu sẽ càng phát triển thành nhiều ngóc ngách phức tạp, khiến quá trình điều trị bệnh khó khăn và kéo dài thời gian hơn.

Trong khi đó, áp xe hậu môn có căn nguyên chủ yếu là do nhiễm trùng hậu môn. Những yếu tố có thể gây ra áp xe hậu môn như chấn thương hậu môn, bệnh Crohn, các bệnh lây truyền qua đường tình dục STDs, biến chứng sau phẫu thuật hậu môn… cũng đều bắt nguồn từ nhiễm trùng hậu môn.

Những đối tượng có nguy cơ bị áp xe hậu môn giữa cơ thắt và tiến triển thành rò hậu môn xuyên cơ thắt là:

• Nam giới có nguy cơ mắc bệnh áp xe hậu môn gấp 2 lần so với nữ giới
• Người từng hoặc đang mắc các bệnh tiêu hóa như viêm đại tràng, các rối loạn đại tiện như táo bón, tiêu chảy, viêm ruột…
• Người quan hệ tình dục qua đường hậu môn có khả năng tổn thương niêm mạc và nhiễm trùng hậu môn cao
• Người bệnh đái tháo đường

Dù vậy, rò hậu môn xuyên cơ thắt cũng có thể là hệ lụy của ung thư tiêu hóa. Tuy nhiên, người bệnh lại dễ bỏ qua, nhất là khi các triệu chứng vẫn chưa rõ ràng, và không gây bất tiện trong sinh hoạt và sức khỏe.

Triệu chứng rò hậu môn xuyên cơ thắt

Triệu chứng đặc hiệu của rò hậu môn xuyên cơ thắt là chảy dịch mủ vàng. Dịch mủ vàng này là do khối căng ở phần cơ thắt hậu môn vỡ ra, có thể tự vỡ hoặc do lực tác động. Dịch có mùi hôi, sau khi vỡ tạo thành vảy quanh lỗ rò, gây ra cơn đau tại hậu môn. Người bệnh có thể phát hiện dịch mủ khi đi vệ sinh, thường kèm theo ít máu. Đây cũng là triệu chứng giúp người bệnh phân biệt được áp xe hậu môn giữa cơ thắt và rò hậu môn xuyên cơ thắt.

Cùng với triệu chứng dịch mủ, người bệnh rò hậu môn xuyên cơ thắt cũng đồng thời có những biểu hiện lâm sàng khác như:

• Cơn đau nhức tại hậu môn, mức độ đau tăng khi người bệnh vận động mạnh, tạo áp lực cho hậu môn
• Cảm giác vướng trong hậu môn do có khối căng nằm tại phần cơ thắt hậu môn
• Ngứa hậu môn nặng, dai dẳng, gây phiền phức và khó khăn trong sinh hoạt
• Một số hệ lụy sức khỏe có thể gặp gồm: sốt cao, ớn lạnh, suy kiệt sức khỏe, rối loạn đại tiện… Nói chung triệu chứng không khác so với các loại rò khác.

Chẩn đoán rò hậu môn xuyên cơ thắt

Chụp X-quang đường rò là một phương pháp truyền thống dùng để xác định vị trí lỗ rò, tuy nhiên giá trị không quá cao.

Siêu âm được sử dụng nhiều hơn trong việc đánh giá và chẩn đoán rò hậu môn xuyên cơ thắt, đường rò được thể hiện chính xác hơn. Bác sĩ sử dụng đầu dò siêu âm đưa vào trong hậu môn của người bệnh để xác định vị trí chính xác cũng như tình trạng của đường rò.

Chụp MRI thường được chỉ định cho những trường hợp lỗ rò tái phát hoặc những phương pháp chẩn đoán khác không hiệu quả. Chụp MRI cũng phản ánh được tình trạng xơ hóa, độ nông sâu chi tiết của đường rò, là xét nghiệm đáng tin cậy nhất.

Rò hậu môn xuyên cơ thắt có nguy hiểm không?

Bệnh rò hậu môn xuyên cơ thắt nếu độc lập không gây nguy hiểm, lành tính và có thể điều trị dứt điểm, tiên lượng tốt. Tuy nhiên, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, khó chịu do đau nhức và ngứa tại vùng hậu môn. Đây còn là tiền đề cho các rối loạn đại tiện có thể xảy ra. Hơn nữa, sinh hoạt hằng ngày như đi lại, ngồi lâu hay đại tiện cũng gây ra áp lực cho vùng này, khiến tình trạng rò hậu trở nên phức tạp hơn, hay chuyển biến xấu.

Nếu rò hậu môn xuyên cơ thắt là triệu chứng của bệnh ung thư tiêu hóa, người bệnh còn đối mặt với các rủi ro liên quan đến tính mạng. Bệnh vốn có tiên lượng xấu, thời gian điều trị kéo dài. Tình trạng tồi tệ hơn khi người bệnh không phát hiện sớm để được điều trị kịp thời.

Điều trị rò hậu môn xuyên cơ thắt

Phẫu thuật là phương pháp điều trị ưu tiên cho tình trạng rò hậu môn xuyên cơ thắt. Nhất là đối với những đường rò phức tạp, việc can thiệp ngoại khoa sẽ mang lại kết quả điều trị cao hơn, giảm nguy cơ tái phát bệnh so với các phương pháp điều trị nội khoa. Ngoài ra, các biến chứng hậu phẫu cũng rất hiếm gặp, thường chỉ xảy ra khi người bệnh không chăm sóc vết thương và hậu môn sạch sẽ sau điều trị.

Phẫu thuật rò hậu môn xuyên cơ thắt có những bước sau:

• Làm sạch dịch mủ bằng cách đốt trực tiếp các lỗ rò chưa sinh mủ tại các bó cơ thắt
• Lấy hết niêm mạc và mô xơ đường rò – Xử lý lỗ rò trong
• Phá hủy hết toàn bộ đường rò
• Xử lý miệng vết thương lỗ rò để hạn chế vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng sau mổ
• Bảo toàn chức năng cho cơ thắt hậu môn, giảm thiểu nguy cơ hình thành ổ mủ mới

Phòng ngừa rò hậu môn xuyên cơ thắt

Đến nay, chưa có biện pháp phòng tránh bệnh rò hậu môn xuyên cơ thắt. Do đó, việc giữ gìn sức khỏe hệ tiêu hóa, giữ sạch sẽ hậu môn, hạn chế các va chạm mạnh có thể gây rách xước hậu môn là cách bảo vệ hậu môn, giảm thiểu khả năng mắc bệnh.

Cần lưu ý, khi có những cơn đau bất thường, cảm giác chướng tại hậu môn, nên nhanh chóng đi khám bác sĩ chuyên khoa Hậu môn – Trực tràng. Không nên trì hoãn để tránh gây áp xe hậu môn, chấn thương hậu môn và gây rò hậu môn xuyên cơ thắt.

Duy trì một chế độ dinh dưỡng đầy đủ các 3 nhóm chất chính là: đạm, tinh bột và chất béo tốt. Bổ sung thêm chất xơ cùng những vitamin và khoáng chất khác giúp xây dựng hệ tiêu hóa khỏe mạnh, tăng cường khả năng chống lại các vi khuẩn xâm nhập. Điều này còn giúp phân mềm, hạn chế xảy ra táo bón, tiêu chảy… cũng là những nguyên nhân gây ra tình trạng rò hậu môn.

Ngoài ra cần bỏ thuốc lá và kết hợp tập nhíu hậu môn để phòng ngừa rò hậu môn xuyên cơ thắt.

Thắc mắc thường gặp

1. Có nên phẫu thuật lỗ rò xuyên cơ thắt không?

Phẫu thuật lỗ rò xuyên cơ thắt là phương pháp đem lại hiệu quả điều trị cao, đang được ưu tiên áp dụng. Các lỗ rò thường nằm bên trong hậu môn, vì vậy phẫu thuật điều trị lỗ rò giúp bác sĩ có một phẫu trường rộng vừa đủ để quan sát trực tiếp, đánh giá tình trạng rò. Thao tác thực hiện các công đoạn làm sạch mủ dịch, phá các ngóc ngách đường rò, ngăn khả năng tái phát.

Điều trị nội khoa thường được áp dụng cho những trường hợp đường rò mới, đơn giản. Nhưng hiệu quả điều trị không tối ưu, người bệnh vẫn có nhiều khả năng tái phát do không được điều trị dứt điểm.

2. Khi nào cần khám bác sĩ?

Đi khám bác sĩ ngay khi phát hiện ra dịch mủ vàng từ hậu môn. Đặc biệt, nếu kèm theo cơn đau nhức hậu môn (biểu hiện đặc trưng của sự tổn thương và viêm nhiễm tại hậu môn trực tràng) nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị.

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho người bệnh gặp các vấn đề về đường tiêu hóa từ nhẹ đến nặng.

Nơi đây quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội soi tiêu hóa – Nội khoa và Ngoại khoa Tiêu hóa – Gan Mật Tụy – Hậu môn trực tràng chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm. Đặc biệt, các phương pháp ngoại khoa tiên tiến được áp dụng trong các lĩnh vực Nội soi và Phẫu thuật nội soi ít xâm lấn, giúp bệnh nhân nhanh hồi phục, không để lại sẹo bởi các tuổi hàng đầu. Ngoài ra, bệnh viện còn được trang bị hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.

Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh lý đường tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống PlinkCare, xin vui lòng liên hệ:

Rò hậu môn xuyên cơ thắt là bệnh thứ phát, do áp xe hậu môn giữa cơ thắt phát triển thành. Bệnh không nguy hiểm đến tính mạng, tuy nhiên các triệu chứng của bệnh có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, thậm chí cản trở người bệnh đi đại tiện, vận động đi lại. Lâu dần, làm suy giảm chất lượng cuộc sống, sức khỏe thể chất của người bệnh.

Việc đi khám và điều trị bệnh sớm giúp rút ngắn thời gian lành thương, giảm thiểu đau đớn cho người bệnh. Quan trọng là, cần tuân theo đúng phác đồ điều trị, không tự ý ngưng điều trị khi chưa có chỉ định từ bác sĩ để bệnh có thể triệt căn được rò hậu môn xuyên cơ thắt.